Sich ëntxultiche is een kuut aat fer te friit hale

EEN pekhante fraa, woo fiil iwer ti mënxliche xprooch un aanxtelung xtutiirt, leet aus was tuu kemacht kriist wëns tuu wilich pist fer fertsayung ferlange: “Tuu khanst propleeme oone wyolënts un xtrayte tswixich ti lënter resolwiire. Wën een rechiirung sich ëntxulticht, tii tsaycht tas se ferxteet ti eelent woo se fer sayn folek keprung hot. Sich ëntxultiche, khan uns soo kaar helfe in unser perseenliche fraayntxafte.”

Ti Piipel tsaycht tas, wën mer mit teemuut uns ëntxultiche, khene mer noch mool een kuut fraayntxaft mit te anere hon. Tsum payxpiil, kuk mool noo Yeesus sayn kexicht iwer te ferloerne soon. Wën te soon tsurik hëm khom is un mit teemuut sich ëntxultich hot, waar te fater wilich fer tëm noch mool in sayn haus aan nëme. (Lukas 15:17-24) Yawool, nimant sol lose te hoochmuut tëm um hale sich ëntxultiche un fertsayung ferlange. Kewis, wëns tuu teemuutich pist, wërts laychter tich ëntxultiche.

Sich ëntxultiche is aarich wichtich

Apikaiil, een kluuch fraa im friirix Israël, hot uns een kuut payxpiil kep iwer wii wichtich es is sich ëntxultiche: tii hot sich ëntxulticht weeche was ferkheertes woo sayn man kemacht hat. Wii se im tesërt kewoont hon, hon Tawi un sayn mëner ti trop xeef fon Napal — Apikaiil sayn man — kexitst. Awer wii ti yunge mëner woo mit Tawi waare proot un waser fer Napal ferlangt hon, waar Napal krop mit tëne un hot niks tëne kep. Tawi is aarich pees too teweeche kep! Tee hot 400 mëner kesamelt fer Napal un al ti mëner fon tëm sayn haus um pringe. Wii Apikaiil tas tsum wise kriit hot, is se pis Tawi kang. Wii se Tawi kesiin hot, hot se sich foer sayn fiis kexmis un kesaat: “Ti xult sol iwer mich fale, mayn hër. Los mich, tayn tiinerin, xpreche; un horich ti wërter fon tayn tiinerin.” Tan hot Apikaiil ti situatsyoon fer Tawi aus keleet un hot tëm een kexenk fon ese un ketrenk kep. Too hot Tawi kesaat: “Kee in friit tsu tayn haus. Ich hon keheert was tuu mich kesaat host un ich nëme tas aan.” (1 Samuël 25:2-35)

Wayl Apikaiil teemuutich waar un sich ëntxulticht hot, hot se fiile leepe keret. Tawi hot soo kaar Apikaiil ketankt wayl se tëm um kehal hot unxultiche layt um pringe. Es is woer tas es waar net Apikaiil woo Tawi un sayn mëner xlecht pehantelt hot. Awer tii hot ti xult, weeche was sayn man kemacht hat, aan kenom un friit mit Tawi kemacht.

Een aner payxpiil fon yemant woo wilich waar fer sich ëntxultiche, waar te aphostel Phaul. Een mool, must eyer sich xitse foer tas Sinëtryum, tas yitixe heechste kericht. Te hooche priister Ananias is aarich pees kep weeche Phaul sayn eerliche wërter. Tes weeche hot eyer ti mëner woo tat waare kexikt Phaul sayn munt ferklope. Too hot Phaul tëm kesaat: “Falxe man, Kot tuut tich weeche tas xtroofe. Tuu sitst too fer mich torich tas Kesets richte un in te selwich tsayt tuust tuu keeche tas Kesets keen un xike tas se mich haue sole?” Wii ti layt woo tat waare kesaat hon tas Phaul te hooche priister pelayticht hot, hot Phaul klaych sayn feele erkhënt un kesaat: “Priiter, ich wust net tas eyer te hooche priister waar. Wayls xteet kexrip: ‘Tuu net xlecht iwer een autoriteet fon tayn folek xpreche.’” (Aphostele sayn Kexicht 23:1-5)

Was Phaul kesaat hot waar richtich: een richter solt net wyolënts penutse. Noch soo, hot eyer sich ëntxulticht weeche ti aat wii eyer mim hooche priister kexproch hot. a Was fer waar te resultaat? Tas Sinëtryum waar wilich fer se heere was Phaul saan wolt. Phaul wust tas ti mitkliiter fom Sinëtryum net kextimt hon iwer tas ufxtaye fon te toote. Tes weeche, hot eyer kesaat tas eyer foer tas kericht waar weeche sayn klaape am ufxtaye. Ti mitkliiter fom Sinëtryum hon aan kefang se tsënke un ti fariseer hon Phaul unerxtitst. (Aphostele sayn Kexicht 23:6-10)

Was khene mer mit tiise 2 piiplixe payxpiile lërne? In te 2 situatsyoone, wayl Apikaiil un Phaul wilich waare fer sich ëntxultiche, waare ti anere wilich fer tëne horiche. Tes weeche, sich ëntxultiche khan uns helfe te friit mache. Yawool, unser feeler erkhëne un uns ëntxultiche weeche te xaate woo mer kemacht hon, khan es laychter lose ti propleeme resolwiire.

‘Awer ich hon niks ferkheertes kemacht!’

Wën mer tsum wise kriin tas yemant sich pelayticht hot weeche etwas woo mer kesaat orer kemacht hon, fiilaycht khene mer tenke: ‘Tee wërt imer soo laycht pees.’ Awer Yeesus hot sayn tisipele aan kereet: “Wëns tuu tayn opfer tsu te altar nëmst un tat tenkst tuu traan tas tayn pruuter etwas keeche tich hot, los tayn opfer tat, foer te altar, un kee faart. Mach eyerst friit mit tayn pruuter, un tan kee tsurik un mach tayn opfer.” (Matheus 5:23, 24)

Tsum payxpiil, fiilaycht eene pruuter tenkt tas tuu keeche tëm kesint host. In soo een situatsyoon, hot Yeesus kesaat tas tuu solst “friit mit tayn pruuter [mache]”, ekaal eps tuu tenkst tas tuu etwas ferkheertes kemacht host orer net. Ti kreekixe wërter woo Yeesus too penutst hot, petayte tas ‘ti tswaay mise wilich sin fer noo kepe’. (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Yawool, wën tswaay mënxe net xtime tuun, tsiimlich sicher hon ti tswaay een teel xult, wayl ti tswaay sin imperfekt un mache feeler. Soo es is neetich tas ti tswaay sayn feeler erkhëne.

Tas wichtichste is net weer richtich orer ferkheert is, awer weer te eyerst xrit kept fer friit mache. Wën te aphostel Phaul kemërkt hot tas ti kriste in Korinto sayn priiter tsum kericht am nëme waare weeche perseenliche un ekonoomixe xtrayte, hot eyer se korikiirt: “Weyer es net peser ti unkerechtichkheet mit mache? Weyer es net peser mit tëm xaat plaype?” (1 Korinter 6:7) Phaul hot tas kesaat wayl eyer wolt net hon tas ti priiter eene ti anere foer tas kericht nëme teete. Awer too is aach een taytlich lisyoon hiner traan: te friit tswixich ti priiter is wichticher wii pewayse weer richtich orer ferkheert is. Wën mer uns too traan tenke, is es laychter uns ëntxultiche weeche was ferkheertes woo yemant tenkt mer keeche tëm kemacht hon.

Ëntxultich tich fom hërts aus

Awer es kept etliche layt woo tuun sich ti kans tsayt ëntxultiche. Tsum payxpiil, in yapaanix kept tas wort sumimasen. Tas is ofts penutst fer sich ëntxultiche un is kans keweenlich tas horiche. Tiise wort khan soo kaar penutst wëre fer “tanke xeen” saan, wii wëns tuu tich ëntxultiche teest wayls tuu khanst net een kexenk tsurik kepe. Wayl tiise wort soo ofts penutst is, fiile frooe sich ep ti anere tas fom hërts aus saan tuun. Was eenliches pasiirt aach in anere kultuure un xprooche.

Een tuun ti xprooch, es is wichtich tas unser wërter un ti aat wii mer xpreche, tsayche tas mer uns ëntxultiche fom hërts aus. Yeesus hot sayn tisipele in kelërnt in te Përich Preetich: “Wën teyer ‘yaa’ saat, tas sol ‘yaa’ petayte; un wën teyer ‘nee’ saat, tas sol ‘nee’ petayte. Wayl te rest khomt fom Xlechte.” (Matheus 5:37) Soo, wëns tuu tich ëntxultichst, mach tas fom hërts aus. Tsum payxpiil: een man wolt check-in mache in een luftxif hoof. Tee hot ti fraa neewich tëm mit sayn thax kexteert, awer tee hot sich ëntxulticht. Phaar minute xpeeter, wën se foran kang sin, hot eyer ti fraa noch mool kexteert mit sayn thax. Te man hot sich wiiter ëntxulticht mit kexik. Awer too is tas noch mool pasiirt. Tan eene man, woo mit te fraa am reese waar, hot tëm kesaat: “Wëns tuu tich wërklich ëntxulticht host, phas uf fer ti fraa net noch mool xteere mit tayn thax.” Yawool, wën mer uns ëntxultiche, sole mer uns aan xtrenge fer tas ferkheertes net noch mool mache.

Wën mer uns eerlich ëntxultiche, tuun mer unser feeler erkhëne, fertsayung ferlange un uns aan xtrenge fer te xaate fermache. Un tee woo sich pelayticht hot, sol ti aner persoon krooshërtslich fertsaye. (Matheus 18:21, 22; Markus 11:25; Ëfeser 4:32; Koloser 3:13) Wayl meyer al imperfekt sin, es is net imer laycht tas mache. Noch soo, uns ëntxultiche is aarich wichtich fer te friit hale.

Wanee sole mer uns net ëntxultiche?

Opwool es wichtich is sich ëntxultiche fer te friit hale, een kluuch persoon wees tas es net imer richtich is tas mache. Tsum payxpiil: iwerlee tich tas ti situatsyoon se tuun hot mit unser troyheet tsu Kot. Wii Yeesus uf te eyert waar, “hot eyer sich selepst kleen kemacht un hot aan keheert pis tsum toot, yaa, een toot aan een phoste”. (Filiper 2:8) Awer tee hot sich net ëntxulticht weeche sayn klaape, fer sayn eelent ferlaychte. Tsum payxpiil, een mool hot te hooche priister kesaat: “Im naame fom lepeentiche Kot, ich xike tich uns saan, unich juramënt, eps tuu te Kristus pist, Kot sayn Soon!” Xtats sich ëntxultiche, hot Yeesus keantwort: “Ia, tuu selepst pist tas am saan. Awer ich saan aych: fon yets aan foran, tuut teyer te Mënxe Soon siin aan te recht sayt fon te kraft kesitst un am khome in te wolke im himel.” (Matheus 26:63, 64) Fer Yeesus, waar es wichticher troy tsu Yeehoowa plaype wii te friit mim hooche priister hale.

Ti kriste tsayche respekt un eer fer ti autoriteete. Noch soo, prayche se sich net ëntxultiche weeche sayn folichkheet tsu Kot un sayn liip tsu te priiter. (Matheus 28:19, 20; Romaaner 13:5-7)

Ti tsayt wën niks te friit xteere tuut

Hayt mache mer feeler wayl mer ti imperfektsyoon un ti sint keërpt hon fon unser foerkhomer, Aatam. (Romaaner 5:12; 1 Yoohan 1:10) Aatam is imperfekt kep wayl eyer sich keeche te Kriatoer repeliirt hot. Awer am aanfang, waare Aatam un Ewa perfekt, oone sint. Un Kot hot ferxproch ti mënxe noch mool perfekt mache. Tee tuut ti sint un al sayn resultaate wech nëme. (1 Korinter 15:56, 57)

Tenk mool wii kuut wërt tas sin in tiise tsayt! In sayn aanreet iwer wii ti tsung penutse, hot Tyako, Yeesus sayn xtif pruuter, kesaat: “Wën yemant net in wërter xtolpere tuut, is tee een perfekt mënx, un khan aach sayn kans khërper kontroliire.” (Tyako 3:2) Een perfekt mënx khan sayn tsung kontroliire; soo praycht eyer net sich ëntxultiche weeche ti ferkheerte wërter woo tee saat. Tee khan “sayn kans khërper kontroliire”. Es wërt wunerlich wën mer perfekt wëre! In tiise tsayt, tuun ti propleeme tswixich ti layt net mee pasiire. Awer soo lang wii mer imperfekt sin, wën mer uns ëntxultiche weeche unser feeler, tuun mer unser teel mache fer te friit hale.

[Noote]

[Pilt]

Was khene mer mim aphostel Phaul sayn payxpiil lërne?

[Pilt]

Wën al perfekt wëre, tuun ti propleeme tswixich ti layt net mee pasiire