Go Kgopela Tshwarelo​—Senotlelo sa go Dira Khutšo

“GO KGOPELA tshwarelo go na le matla. Go rarolla diphapano ka ntle le ntwa, go lokiša dikarogano gare ga ditšhaba, go dumelela mebušo go amogela go tlaišega ga badudi ba yona le go tsošološa teka-tekano ditswalanong tša motho ka noši.” Se ke seo se ngwadilwego ke Deborah Tannen, mongwadi yoo dipuku tša gagwe di rekwago kudu le setsebi sa maleme le boitshwaro bja ditšhaba tše di bolelago maleme a fapa-fapanego kua Yunibesithing ya George­town, Washington, D.C.

Beibele e kgonthišetša gore go kgopela tshwarelo ga kgonthe gantši ke tsela e atlegago ya go lokiša tswalano e senyegilego. Ka mohlala, seswantšhong sa Jesu sa morwa wa lehlaswa moo morwa a ilego a boela gae gomme a kgopela tshwarelo ka go tšwa pelong, tate o be a tloga a ikemišeditše go mo amogela gape ka legaeng la gagwe. (Luka 15:​17-24) Ee, motho ga se a swanela go ikgantšha kudu go ka palelwa ke go ikokobetša, a kgopele tshwarelo gomme a nyake go lebalelwa. Go ba gona, go batho bao ba tlogago ba ikokobeditše, go kgopela tshwarelo ga go thata go bona.

Matla a go Kgopela Tshwarelo

Abigaile, mosadi yo bohlale wa Isiraeleng ya bogologolo, o re nea mohlala wa matla a go kgopela tshwarelo, gaešita le ge a ile a kgopela tshwarelo bakeng sa phošo yeo e bego e dirilwe ke monna wa gagwe. Ge a be a dula lešokeng, Dafida yoo ka morago a ilego a ba kgoši ya Isiraele, yena gotee le banna ba gagwe ba ile ba šireletša mohlape wa monna wa Abigaile e lego Nabala. Lega go le bjalo, ge masogana a Dafida a be a kgopela senkgwa le meetse, Nabala o ile a ba raka ka maroga. A rumotšwe, Dafida o ile a etelela pele banna ba 400 go ya go tsogela Nabala le  lapa la gagwe. Ge a kwele ka taba ye, Abigaile o ile a ya go gahlanetša Dafida. Ge a mmona, o ile a wela maotong a gagwe ka sefahlego. Ke moka a re: “Molato a e bê wa-ka, Mong wa-ka! A molata wa xaxo a bolêlê ditsebeng tša xaxo; O kwê se nna molata wa xaxo ke se bolêlaxo.” Ke moka Abigaile o ile a hlalosa boemo gomme a nea Dafida mpho ya dijo le dino. Ka baka leo o ile a re: “Boêla xaê Ò rotše pelo, O tsebê xore se O se boletšexo ke se kwele ka xe ke bone sefahloxô sa xaxo.”​—1 Samuele 25:​2-35.

Boemo bja kgopolo bja go ikokobetša bja Abigaile le go kgopela ga gagwe tshwarelo ka baka la boitshwaro bja bonganga bja monna wa gagwe di ile tša phološa lapa la gagwe. Le gona Dafida o ile a mo leboga ka baka la ge a mo thibetše go oba molato wa madi. Gaešita le ge Abigaile e be e se yena a ilego a swara Dafida le banna ba gagwe gampe, o ile a amogela gore molato ke wa lapa la gagwe gomme a dira khutšo le Dafida.

Mohlala o mongwe wa motho yo a bego a tseba nako ya go kgopela tshwarelo ke moapostola Paulo. Ka nako e nngwe, o ile a swanela ke go ikemela pele ga lekgotla la Sanhedrine, kgoro e phagamego ya ba-Juda. A befedišitšwe ke go rereša ga Paulo, moperisita yo mogolo Anania o ile a laela bao ba bego ba eme kgaufsi le Paulo gore ba mmethe molomo. Ka baka leo, Paulo o ile a re go yena: “Modimo ó tlo itia wene O etšaxo lebôtô le le takilwexo. O re Ò duletše xo nkahlola ka Molaô, ’me wa laêla wa re ke itiwê xò se molaô wo o rexo byalo.” Ge babogedi ba be ba latofatša Paulo ka go nyatša moperisita yo mogolo, kapejana moapostola o ile a amogela phošo ya gagwe ka gore: “Ba xešo! Ke be ke sa tsebe xe e le yêna moperisita e moxolo; xobane xo ngwadilwe xwa thwe: O se kê wa roxa mmuši wa sethšaba sa xeno.”​—Ditiro 23:​1-5.

Seo Paulo a se boletšego​—gore yo a beilwego moahlodi ga se a swanela go ba le dintwa—​se be se nepagetše. Lega go le bjalo, o ile a kgopela tshwarelo ka go bolela ka go se tsebe le moperisita yo mogolo ka mokgwa wo o bego o ka lebelelwa e le wa lenyatšo. * Go kgopela tshwarelo ga Paulo go ile gwa bula tsela ya gore lekgotla la Sanhedrine le theetše seo a bego a tlo se bolela. Ka ge Paulo a be a lemogile go se kwane gare ga ditho tša lekgotla, o ile a ba botša gore o be a sekišwa ka baka la go dumela ga gagwe tsogong. Mafelelong, go ile gwa tsoga dingangišano tše dintši, Bafarisei ba ema le Paulo.​—Ditiro 23:​6-10.

Re ka ithuta’ng mehlaleng ye e mebedi ya Beibele? Mabakeng ka bobedi, go itshola e le ka kgonthe go ile gwa bula tsela ya poledišano e tšwelago pele. Ka gona go kgopela tshwarelo go ka re thuša go dira khutšo. Ee, go amogela diphošo tša rena le go kgopela tshwarelo bakeng sa phošo yeo e diragetšego go ka bula dibaka tša dipoledišano tše di agago.

‘Eupša ga se ka Dira Selo se se Fošagetšego’

Ge re hwetša gore motho yo a itšego o kgopišitšwe ke seo re se boletšego goba seo re se dirilego, re ka nagana gore motho yoo o thata goba o kgopišega kapejana kudu. Lega go le bjalo, Jesu  Kriste o eleditše barutiwa ba gagwe gore: “Ké xôna, xe O tliša neô ya xaxo aletareng, ’me Ò le xôna-fao wa êlêlwa xore ngwan’eno ó na le taba le wêna, xôna tloxêla neô ya xaxo moo aletareng, O thômê xo y’o boêlana le ngwan’eno, O tseb’o tliša neô ya xaxo.”​—Mateo 5:​23, 24.

Ka mohlala, ngwanabo rena a ka nagana gore o mo fošeditše. Boemong bjo bo bjalo, Jesu o re o swanetše go ya gomme o ‘boelane le ngwaneno,’ go sa šetšwe gore o nagana gore o mo fošeditše goba go se bjalo. Go ya ka temana ya Segerika, lentšu le Jesu a le dirišitšego mo ‘le bolela go dumelelana ka morago ga go se kwane.’ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Ka kgonthe, ge batho ba babedi ba sa kwane, bobedi bja bona ba ka be ba na le phošo, ka ge bobedi ba sa phethagala gomme ba sekametše go direng diphošo. Se gantši se nyaka gore ba dumelelane.

Taba ga se gore ke mang yo a nepilego le gore ke mang yo a fošitšego, eupša ke gore ke mang yo a tlago go gata mogato wa pele wa go dira khutšo. Ge moapostola Paulo a be a lemoga gore Bakriste ba kua Korinthe ba be ba iša bahlanka-gotee le bona ba Modimo dikgorong tša tsheko ka baka la diphapano tša motho ka noši tše bjalo ka go se dumelelane ka tša ditšhelete, o ile a ba phošolla ka gore: “Le re’ng Lè sa re: Xo kaone xe nka senyêxêlwa! Le re’ng Lè sa re: Xo kaone xe nka hlakolwa!” (1 Ba-Korinthe 6:7) Gaešita le ge Paulo a ile a bolela se go kgothaletša Bakriste-gotee le yena go se rarolle diphapano tša bona tša motho ka noši dikgorong tša tsheko, molao wa motheo o molaleng: Khutšo gare ga badumedi-gotee e bohlokwa kudu go feta go hlatsela gore ke mang yo a nepilego le gore ke mang yo a fošitšego. Go dula re nagana ka molao wo wa motheo go dira gore go be bonolo go kgopela tshwarelo bakeng sa phošo yeo motho yo mongwe a naganago gore re mo diretše yona.

Go Nyakega Potego

Lega go le bjalo, batho ba bangwe ba diriša mantšu a go kgopela tshwarelo ka tsela ya bošaedi. Ka mohlala, kua Japane lentšu sumimasen, polelwana e tlwaelegilego e dirišwago go kgopela tshwarelo, e kwewa ka makga a dikete. E ka dirišetšwa gape go leboga, go bontšha go nyamišwa ke go se kgone go arabela go seo o se diretšwego. Ka baka la go dirišwa ga lona mo go nabilego, ba bangwe ba nagana gore lentšu le le dirišwa gantši kudu gomme ba ka ipotšiša gore bao ba le bolelago ba tloga ba le bolela ba rerešitše. Mehuta e fapa-fapanego ya go kgopela tshwarelo e ka bonagala e dirišwa bošaedi le ditšong tše dingwe.

Lelemeng le ge e le lefe, go bohlokwa go kgopela tshwarelo ka go tšwa pelong. Mantšu le segalo di swanetše go fetišetša manyami a kgonthe. Jesu Kriste o rutile barutiwa ba gagwe Thutong ya Thabeng gore: “Mo xo ya lena polêlô “E” e bê “E”, “Aowa” e bê “Aowa”; se se eketšwaxo se tšwa bobeng.” (Mateo 5:​37, mongwalo o sekamego ke wa rena.) Ge o kgopela tshwarelo, dira bjalo ka go tšwa pelong! Ka mohlala: Monna yo a bego a le mothalading lefelong la go phuruphutšwa kua boema-fofaneng o ile a kgopela tshwarelo ge morwalo wa gagwe o be o kgoma mosadi yo a bego a eme kgaufsi le yena mothalading. Metsotso e sego kae ka morago, ge mothaladi o šutha, sutukheise e ile ya kgoma mosadi gape. Le gona mo gape monna o ile a kgopela tshwarelo ka moya o mobotse. Ge selo se se swanago se direga gape, motho yo a sepedišanago le mosadi yoo o ile a mmotša gore ge e ba a tloga a rereša ka seo a se boletšego, o swanetše go kgonthišetša gore morwalo ga o kgome mosadi gape. Ee, go kgopela tshwarelo ka go tšwa pelong go swanetše go sepedišana le boikemišetšo bja go se boeletše phošo.

Ge e ba re rereša, go kgopela tshwarelo ga rena go tla akaretša go dumela ga rena phošo, go nyaka go lebalelwa le boiteko bja go lokiša phošo go fihla bokgoleng bjo re ka kgonago. Ka gona, yo a bego a fošeditšwe o swanetše go lebalela ka bolokologi mofoši yo a itsholago. (Mateo 18:​21, 22; Mareka 11:​25; Ba-Efeso 4:​32; Ba-Kolose 3:​13) Ka ge mahlakore ka bobedi a sa phethagala, ga se ka mehla go dira khutšo go tla bago bonolo. Lega go le bjalo, go kgopela tshwarelo ke tutuetšo e matla go direng khutšo.

Ge go Kgopela Tshwarelo go sa Swanela

Gaešita le ge mantšu a go itshola le a manyami a na le mafelelo a homotšago e bile a tlaleletša  khutšong, motho yo bohlale o phema go diriša mantšu a bjalo ge e le mo go sa swanelago go dira bjalo. Ka mohlala, a re re taba e akaretša go botegela Modimo. Ge Jesu Kriste a be a le mo lefaseng o ile “a ikokobetša a ba e a kwaxo le xo iša lehung, lehung la [koteng ya tlhokofatšo, NW].” (Ba-Filipi 2:8) Lega go le bjalo, ga se a ka a kgopela tshwarelo bakeng sa ditumelo tša gagwe e le gore a fokotše go tlaišega ga gagwe. Le gona Jesu ga se a ka a kgopela tshwarelo ge moperisita yo mogolo a be a re: “Ké Xo eniša ka Modimo a phelaxo, xore O re botšê xe O le Kriste Morwa wa Modimo.” Go e na le go kgopela tshwarelo ka baka la poifo, ka sebete Jesu o ile a araba ka gore: “O boletše xôna; fêla, ke a Le botša, xo tloxa byale Morwa-motho Le tlo mmôna à dutše ka letsoxong le letona la Yo-matla, à e-tla ka maru a lexodimo.” (Mateo 26:​63, 64) Jesu ga se a ka a tlelwa ke kgopolo ya go boloka khutšo le moperisita yo mogolo ka go se botegele Tatagwe, Jehofa Modimo.

Bakriste ba hlompha le go godiša batho bao ba nago le matla a taolo. Lega go le bjalo, ga go nyakege gore ba kgopele tshwarelo bakeng sa go kwa ga bona Modimo le go rata bana babo bona.​—Mateo 28:​19, 20; Ba-Roma 13:​5-7.

Ga go na Lepheko Bakeng sa Khutšo

Lehono, re dira diphošo ka baka la go se phethagale le sebe seo re se abetšwego go rakgolokhukhu wa rena Adama. (Ba-Roma 5:​12; 1 Johane 1:​10) Boemo bja sebe bja Adama e bile ka baka la go rabela ga gagwe go Mmopi. Lega go le bjalo, mathomong Adama le Efa ba be ba phethagetše e bile ba se na sebe, gomme Modimo o holofetša go bušetša batho boemong bjo bja go phethagala. O tla tloša sebe le mafelelo ka moka a sona.​—1 Ba-Korinthe 15:​56, 57.

Anke o nagane ka seo se se tla se bolelago! Ge a nea keletšo ya go diriša leleme, ngwanabo Jesu ka mmagwe e lego Jakobo o itše: “Xe xo ka ba le e a sa fošexo ka leleme, yêna-eo ké monna yo bolô-ka-tlalô, e a kxônaxo xo buša mmele wa xaxwe ka moka ka moxala.” (Jakobo 3:2) Motho yo a phethagetšego a ka laola leleme la gagwe e le gore go se ke gwa nyakega gore a kgopele tshwarelo ka go le diriša bošaedi. O ‘kgona go buša mmele wa gagwe ka moka.’ E tla ba mo go thabišago gakaakang ge re phethagala! Ka nako yeo, go ka se hlwe go sa ba le mapheko a go dira khutšo gare ga batho. Lega go le bjalo, ga bjale go kgopela tshwarelo ka go tšwa pelong le ka tsela e nepagetšego bakeng sa phošo yeo re e dirilego go tla thuša kudu go direng khutšo.

[Seswantšho go letlakala 5]

Re ka ithuta’ng mohlaleng wa Paulo?

[Seswantšho go letlakala 7]

Ge motho yo mongwe le yo mongwe a phethagetše, ga go na yo a tla swanelago ke go kgopela tshwarelo