Pangaro hin Pasaylo—An Yawi ha Pakigmurayaw

“GAMHANAN an pangaro hin pasaylo. Nasusulbad hito an mga away nga waray pagkamadarahog, nahuhusay an mga kasamok butnga han mga nasud, nagtutugot han mga gobyerno nga kilalahon an pag-antos han ira mga tuminungnong, ngan nagbabalik han kahapsay ha mga relasyon han tawo.” Ito an iginsurat ni Deborah Tannen, usa nga awtor han damu-an-napalit nga mga libro ngan sociolinguist ha Georgetown University ha Washington, D.C.

Ginpaparig-on han Biblia nga an sinsero nga pangaro hin pasaylo agsob nga epektibo nga paagi ha pagpahiuli han nadaot nga relasyon. Pananglitan, ha parabola ni Jesus mahitungod han makaragon nga anak, han inuli an anak ngan kinasingkasing nga nangaro hin pasaylo, andam gud an amay ha pagkarawat han anak ha iya panimalay. (Lukas 15:17-24) Oo, sadang hingalimtan han usa nga tawo an iya garbo, mangaro hin pasaylo, ngan mangalimbasog nga pasayloon. Siyempre, para ha totoo nga mapainubsanon nga mga indibiduwal, an pangaro hin pasaylo diri makuri buhaton.

An Gahum han Pangaro hin Pasaylo

Hi Abigail, nga usa nga maaramon nga babaye ha kadaan nga Israel, nagtatagana hin susbaranan may kalabotan ha gahum han pangaro hin pasaylo, bisan kon an iya pangaro hin pasaylo para ha sayop nga nabuhat han iya bana. Samtang nag-uukoy ha kamingawan, hi David, nga ha urhi nagin hadi han Israel, upod han iya katawohan nagpanalipod ha panon nga gintag-iya han bana ni Abigail, hi Nabal. Kondi, han an batan-on nga katawohan ni David nangaro hin tinapay ngan tubig, gintabog hira ni Nabal pinaagi hin nakakainsulto hinduro nga mga pulong. Tungod kay nasina, ginpangunahan ni David an mga 400 nga kalalakin-an nga sumagka kontra kan Nabal ngan ha iya  panimalay. Han hibaroan an kahimtang, nangandam hi Abigail ha pagtapo kan David. Han hikit-an niya hi David, hinapa hiya ha tiilan ni David. Katapos, hiya nagsiring: “Ha akon, ginoo ko, ha akon idapat an karat-an; ngan tuguti an imo surugoon nga babaye, nanginginyupo ako ha imo, pagyakan ha imo mga talinga, ngan pamatian mo an mga pulong han imo surugoon nga babaye.” Katapos hito, iginsaysay ni Abigail an kahimtang ngan iginhatag kan David an regalo nga pagkaon ngan irinmon. Tungod hito, hi David nagsiring: “Lakat nga murayaw ngadto ha imo balay; tan-awa, pinamatian ko an imo tingog ngan kinaruyag ko an imo pagkatawo.”​—1 Samuel 25:2-35.

An mapainubsanon nga batasan ni Abigail ngan an iya mga pulong han pangaro hin pasaylo para han maraot nga batasan han iya bana nagluwas han iya panimalay. Ginpasalamatan pa ngani hiya ni David ha pagpugong ha iya nga magin salaan ha dugo. Bisan kon diri hi Abigail an nagmaltrato kan David ngan han iya katawohan, gin-angkon ni Abigail an sayop para han iya pamilya ngan nakigmurayaw kan David.

Usa pa nga susbaranan han usa nga maaram kon san-o mangangaro hin pasaylo amo hi apostol Pablo. Makausa, kinahanglan niya depensahan an iya kalugaringon ha atubangan han Sanhedrin, an hitaas nga hukmanan han mga Judio. Tungod kay nasina ha tangkod nga mga pulong ni Pablo, an hitaas nga saserdote nga hi Ananias nagsugo ha mga natindog nga sapit ni Pablo nga hampakon hiya ha baba. Dida hito, hi Pablo nagsiring ha iya: “Tatangpaon ka han Dios, bungbong nga pinabusag; ngan ikaw nalingkod paghukom ha akon, sugad han aada ha Kasugoanan, ngan nagsusugo ka, kontra ha Kasugoanan ha pagtangpa ha akon?” Han gin-akusahan han mga magkirita hi Pablo hin pagpasipara ha hitaas nga saserdote, ginkarawat dayon han apostol an iya sayop, nasiring: “Mga kabugtoan, waray ako kikilala nga hiya gihitaasi nga saserdote; kay nahisurat na: Diri pagyaknan hin maraot an magburuot han imo katawohan.”​—Buhat 23:1-5.

An ginsiring ni Pablo​—nga an usa nga ginpili sugad nga hukom diri sadang gumamit hin kamadarahog​—husto. Ha gihapon nangaro hiya hin pasaylo tungod kay diri hiya maaram nga nagyayakan hiya ha hitaas nga saserdote ha paagi nga mahimo hunahunaon sugad nga kawaray pagtahod. * An pangaro hin pasaylo ni Pablo nag-abri han dalan nga mamati an Sanhedrin ha iya sisidngon. Tungod kay maaram hi Pablo han isyu butnga han mga membro han hukmanan, ginsumatan niya hira nga ginbista hiya tungod han iya pagtoo ha pagkabanhaw. Tungod hito, nahitabo an daku nga paglantugi, nga an mga Pariseo dinapig kan Pablo.​—Buhat 23:6-10.

Ano an aton mahibabaroan tikang hinin duha nga susbaranan ha Biblia? Hinin duha nga kahimtang, an tangkod nga mga kapahayagan han pagbasol nag-abri han higayon para ha dugang nga komunikasyon. Salit an mga pulong han pangaro hin pasaylo makakabulig ha aton nga makigmurayaw. Oo, an pagkarawat han aton mga sayop ngan pangaro hin pasaylo tungod han kadaot nga nahimo makakag-abri hin mga higayon para han mapulsanon nga mga paghisgot.

 ‘Kondi Waray Ako Ginbuhat nga Maraot’

Kon hinbaroan naton nga may nasubo tungod han aton ginyakan o ginbuhat, bangin abaton naton nga diri-makatadunganon o sensitibo hinduro an tawo. Kondi, ginsagdonan ni Jesu-Kristo an iya mga disipulo: “Busa, kon ikaw magdadara han imo halad ha halaran, ngan mahinumdom ka, nga an imo bugto may gutiay nga butang kontra ha imo. Bayai didto an imo halad ha atubangan han halaran, ngan lakat pakighiuli siyahan ha imo bugto, ngan niyan balik, ngan paghalad han imo halad.”​—Mateo 5:​23, 24.

Pananglitan, bangin naghuhunahuna an usa nga bugto nga nakasala ka ha iya. Ha sugad nga kahimtang, hi Jesus nasiring nga kinahanglan kumadto ka ngan ‘makighiuli ha imo bugto,’ inaabat mo man nga nakasala ka ha iya o waray. Sumala ha Griego nga teksto, an pulong nga ginamit dinhi ni Jesus ‘nagpapasabot hin pagkarawat han duha katapos han diri pagsinabtanay.’ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Ha pagkamatuod, kon an duha nga tawo diri nagsisinabtanay, bangin hira nga duha pariho may-ada sayop, tungod kay hira nga duha diri-hingpit ngan nakahilig ha pakasala. Agsob nga nagkikinahanglan ini hin pagkarawat han sayop han duha nga nahidadabi.

An isyu, diri gud kon hin-o an husto ngan kon hin-o an sayop, kondi kon hin-o an mag-uuna ha pakigmurayaw. Han naobserbahan ni apostol Pablo nga an mga Kristiano ha Korinto nagkikiha han ira mga igkasi-surugoon han Dios ha sekular nga mga hukmanan tungod han personal nga mga diri ginkakauyonan sugad han mga samok may kalabotan ha pinansyal, iya ginsaway hira: “Kay ano nga diri la lugod niyo gin-aantos an maraot? Kay ano nga diri la lugod kamo nagpapalimbong?” (1 Korinto 6:7) Bisan kon ginsiring ini ni Pablo basi diri ipahayag han mga igkasi-Kristiano an ira personal nga mga problema ha sekular nga mga hukmanan, matin-aw an prinsipyo: Mas importante an kamurayawan ha mga igkasi-Kristiano kay ha pagpamatuod kon hin-o an husto ngan kon hin-o an sayop. An paghinumdom hini nga prinsipyo mas magpapasayon han pangaro hin pasaylo tungod han sayop nga ha paghunahuna han usa aton nabuhat ha iya.

Ginkikinahanglan an Sinseridad

Kondi, sobra nga ginagamit han iba nga mga tawo an mga pulong nga nagpapahayag hin pangaro hin pasaylo. Pananglitan, ha Japan, an pulong nga sumimasen, usa nga ordinaryo nga ekspresyon nga ginagamit ha pangaro hin pasaylo, nababatian hin yinukot ka beses. Mahimo pa ngani ito gamiton ha pagpahayag hin pagpasalamat, nagpapasabot hin nasasamok nga pagbati tungod han kapakyas ha pagbalos han pabor nga iginpakita. Tungod han damu nga kahulogan hito, bangin abaton han iba nga agsob hinduro gamiton an pulong ngan bangin magruhaduha kon sinsero ba adton nagyayakan hito. An magkalainlain nga mga paagi han pangaro hin pasaylo baga hin sobra nga ginagamit ha iba nga mga kultura liwat.

Ha bisan ano nga yinaknan, importante an pagin sinsero kon nangangaro hin pasaylo. An mga pulong ngan an tono han tingog sadang magpakita han pagkatotoo han kasubo. Hi Jesu-Kristo nagtutdo ha iya mga disipulo ha Sermon ha Bukid: “An imo pagyakan sugara hini: oo, oo; diri, diri: kay an iba pa hini tikang ha karat-an.” (Mateo 5:37) Kon nangangaro ka hin pasaylo, magin sinsero! Ha pag-ilustrar: Usa nga lalaki nga nalinya ha check-in counter han paluparan-han-eruplano an nangaro hin pasaylo han makasabod an iya maleta ha babaye nga naghuhulat ha iya luyo. Paglabay hin pipira ka minuto, han inabante an linya, nakasabod na liwat an maleta. Makausa pa, an lalaki matinalahuron nga nangaro hin pasaylo. Han nahitabo ito utro, an kaupod han babaye nagsiring ha iya nga kon sinsero hiya han iya ginsiring, sadang niya siguruhon nga diri na makasabod pa an maleta ha babaye. Oo, an sinsero nga pangaro hin pasaylo sadang updan hin determinasyon nga diri na utruhon an sayop.

Kon sinsero kita, an aton pangaro hin pasaylo mag-uupod han pagkarawat han bisan ano nga sayop, pangaro hin kapasayloan, ngan pangalimbasog nga matadong an kadaot tubtob ha mahihimo. Ha baylo, an usa nga nabuhatan hin sayop sadang magin andam ha pagpasaylo han mabinasulon nga nakasala. (Mateo 18:​21, 22; Markos 11:25; Efeso 4:32; Kolosas 3:13) Tungod kay an duha nga nahidadabi diri-hingpit, bangin diri masayon pirme an pakigmurayaw. Kondi, an mga pulong han pangaro hin pasaylo amo an makusog nga puwersa ha pakigmurayaw.

Kon San-o Diri Angayan an Pangaro hin Pasaylo

Bisan kon an mga kapahayagan han pagbasol ngan kasubo may-ada maopay nga epekto ngan nakakabulig ha pagkaada kamurayawan, ginlilikyan  han maaramon nga tawo an paggamit han sugad nga mga ekspresyon kon diri angayan an pagbuhat hito. Pananglitan, kon an isyu nag-uupod han integridad ha Dios. Han nakanhi pa hi Jesu-Kristo ha tuna, “nagpaubos hiya ha iya ngahaw, ngan nagmasinugtanon tubtob ha kamatayon, oo, an kamatayon ha krus [“pasakitan nga kahoy,” NW].” (Filipos 2:8) Kondi, waray hiya mangaro hin pasaylo tungod han iya mga gintotoohan basi mawara an iya pag-antos. Ngan waray hi Jesus mangaro hin pasaylo han magpirit an hitaas nga saserdote: “Iginsusumpa ko ikaw ha buhi nga Dios, nga sumiring ka ha amon, kon ikaw amo hi Kristo, nga Anak han Dios.” Imbes nga may-kaawod nga mangaro hin pasaylo, hi Jesus maisugon nga binaton: “Nasiring ka. Ako nasiring pa ha iyo nga tikang niyan iyo kikitaon an Anak han tawo nga nalingkod ha too han gahum, ngan makanhi ha igbaw han mga dampog han langit.” (Mateo 26:​63, 64) Waray gud hunahunaa ni Jesus an ideya han pakigmurayaw ha hitaas nga saserdote nga magigin hinungdan han kadaot han iya integridad ha iya Amay, hi Jehova nga Dios.

An mga Kristiano nagpapakita hin pagtahod ngan pagpasidungog ha mga tawo nga may awtoridad. Bisan pa hito, diri nira kinahanglan mangaro hin pasaylo tungod han ira pagsunod ha Dios ngan tungod han ira gugma ha ira kabugtoan.​—Mateo 28:​19, 20; Roma 13:5-7.

Waray Makakaulang ha Kamurayawan

Yana nga panahon, nagsasayop kita tungod han aton napanunod nga pagkadiri-hingpit ngan sala tikang ha aton kaapoy-apoyan nga hi Adan. (Roma 5:12; 1 Juan 1:10) An makasasala nga kahimtang ni Adan amo an resulta han iya pagrebelde kontra ha Maglalarang. Kondi, ha tinikangan, hingpit ngan waray sala hi Adan ngan Eva, ngan nagsaad an Dios nga iya ibabalik an katawohan hini nga hingpit nga kahimtang. Paparaon niya an sala ngan an ngatanan nga mga epekto hito.​—1 Korinto 15:​56, 57.

Hunahunaa la kon ano an magigin kahulogan hito! Ha iya sagdon mahitungod ha paggamit han dila, an bugto-ha-iroy ni Jesus nga hi Jakobo nagsiring: “Kon may-ada tawo nga waray hipakdol hin pulong, amo ini an hingpit nga lalaki, nga sadang makapugong ha bug-os man nga lawas.” (Jakobo 3:2) An hingpit nga tawo nakakapugong han iya dila salit diri hiya kinahanglan mangaro hin pasaylo tungod han sayop nga paggamit hito. Hiya ‘nakakapugong han iya bug-os nga lawas.’ Makalilipay gud kon magin hingpit na kita! Niyan, mawawaray na mga ulang ha kamurayawan butnga han mga indibiduwal. Kondi, samtang yana, makakabulig gud ha pakigmurayaw an pangaro hin sinsero ngan angayan nga pasaylo tungod han sayop nga nabuhat.

[Footnote]

[Retrato ha pahina 5]

Ano an aton mahibabaroan tikang ha susbaranan ni Pablo?

[Retrato ha pahina 7]

Kon an ngatanan hingpit, waray na makakaulang ha kamurayawan