Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Te feia turu i te haamoriraa mau—i tahito ra e i teie tau

Te feia turu i te haamoriraa mau—i tahito ra e i teie tau

Te feia turu i te haamoriraa mau—i tahito ra e i teie tau

TE HAAMANAˈO ra anei outou i te iˈoa o te hoê taata tei oto i nia i te oire i tahito ra o Ierusalema? ‘O Iesu’ paha ïa ta outou e parau—oia iho â, ua oto o Iesu. (Luka 19:28, 41) Tau senekele râ hou Iesu a haere mai ai i nia i te fenua, ua oto atoa te tahi atu tavini haapao maitai a te Atua i nia ia Ierusalema. O Nehemia to ˈna iˈoa.—Nehemia 1:3, 4.

No te aha Nehemia i peapea roa ˈi e i oto ai i nia ia Ierusalema? Eaha ta ˈna i rave no te maitai o te oire e o to ˈna mau taata? E eaha ta tatou e haapii mai na roto i to ˈna hiˈoraa? No te pahono, e haamanaˈo na tatou i te tahi mau ohipa i tupu i to ˈna ra tau.

Te hoê taata e tâuˈa ia vetahi ê e te ohipa

Ua faatoroahia o Nehemia ei tavana no Ierusalema, hou râ i te reira, e toroa teitei to ˈna i roto i te aorai Peresia i te oire o Susana. Teie râ, aita to ˈna oraraa fanaˈo i faaiti mai i to ˈna tapitapi no te maitai o to ˈna mau taeae ati Iuda i ǒ roa i Ierusalema. Inaha, te ohipa matamua ta ˈna i rave i to te tahi mau ati Iuda no Ierusalema haereraa mai i Susana, o te ‘uiraa ïa ia ratou no nia i te mau ati Iuda i ora ra, o tei toe i te pau ra, e no nia ia Ierusalema atoa.’ (Nehemia 1:2) I to te mau ratere pahonoraa e to roto te feia o Ierusalema i te “ati” e ua “parari” te patu o te oire, ‘ua parahi ihora Nehemia i raro ma te oto, e ua auê noa i e fanu pue mahana.’ I muri iho, ua faaite atura oia i to ˈna peapea i roto i te hoê pure haavare ore ia Iehova. (Nehemia 1:3-11) No te aha Nehemia i peapea roa ˈi? No te mea o Ierusalema te pu o te haamoriraa a Iehova i nia i te fenua, e aita te oire e haapaohia ra. (Mau arii 1, 11:36) Hau atu â, te faaite ra te huru tupuraa ino o te oire i te huru pae varua ino o to ˈna mau taata.—Nehemia 1:6, 7.

Ua turai aˈera to Nehemia tapitapi no Ierusalema e to ˈna aumihi i te mau ati Iuda e faaea ra i reira, ia ˈna ia horoa ia ˈna iho. I to te arii no Peresia iho â faatiaraa e ia vaiiho oia i ta ˈna mau hopoia, ua haamata o Nehemia i te faanaho i te tere roa i Ierusalema. (Nehemia 2:5, 6) Ua hinaaro oia e horoa i to ˈna puai, to ˈna taime, e to ˈna aravihi no te turu i te ohipa tataîraa e hinaarohia. I roto tau mahana noa o to ˈna taeraa ˈtu, ua opua-aˈena-hia e tataî i te patu taatoa o Ierusalema.—Nehemia 2:11-18.

Ua tufa o Nehemia i te ohipa rahi e tataî i te patu i roto e rave rahi utuafare, o tei ohipa amui. * E hau atu i te 40 pǔpǔ taa ê tei faataahia no te tataî i te ‘vahi faitohia’ taitahi. Te faahopearaa? Maoti e rave rahi roa rave ohipa—tae noa ˈtu te mau metua e ta ratou mau tamarii—o tei horoa i to ratou taime e to ratou puai, ua riro mai te hoê ohipa teimaha ia hiˈohia ei ohipa e maraa ia ravehia. (Nehemia 3:11, 12, 19, 20) I roto e piti avaˈe tataîraa tuutuu ore, ua oti roa te patu taatoa! Ua papai Nehemia e ua titauhia i te feia o tei patoi i te tataîraa ia farii e “mea turuhia mai taua ohipa nei e to matou Atua i oti ai.”—Nehemia 6:15, 16.

Te hoê hiˈoraa ia haamanaˈohia

Aita noa Nehemia i pûpû i to ˈna taime e to ˈna aravihi e faanaho. Ua faaohipa atoa oia i ta ˈna mau ravea materia no te turu i te haamoriraa mau. Ua faaohipa oia i ta ˈna iho moni no te hoo mai i to ˈna mau taeae ati Iuda i te faatîtîraa. Ua horoa oia i te moni ma te ore e titau i te moni taime. Aita roa ˈtu oia i “faahepo” i te mau ati Iuda ia horoa i te tahi tuhaa moni na ˈna, e tiaraa hoi to ˈna e fanaˈo i te reira ei tavana. Aita râ, ua matara noa to ˈna fare no te faatamaa ‘hoê hanere e pae ahuru ati Iuda, e te feia tei haere mai ia ratou no te mau etene i pihai maira.’ I te mau mahana atoa, ua horoa oia ‘hoê puaatoro, e ono mamoe maitai e te [manu]’ na ta ˈna mau manihini. Hau atu â, hoê taime i te mau ahuru mahana atoa, ua pûpû atu oia i ‘te uaina e rave rahi te huru’—na ˈna iho i aufau.—Nehemia 5:8, 10, 14-18.

Auê ïa hiˈoraa maitai roa o te aau horoa ta Nehemia i vaiiho mai na te mau tavini atoa a te Atua i tahito ra e i teie tau! Ua faaohipa noa teie tavini itoito a te Atua ma te hinaaro mau i ta ˈna mau ravea materia no te turu i te mau rave ohipa ia haere hoi te haamoriraa mau i mua. Ua tano roa ïa ia ani oia ia Iehova e: ‘E haamanaˈo maitai e tau Atua i ta ˈu i rave i teie nei mau taata.’ (Nehemia 5:19) Papu roa, e haamanaˈo iho â Iehova.—Hebera 6:10.

Te peehia ra to Nehemia hiˈoraa i teie tau

Mea tamahanahana ia ite e te faaite ra te nunaa o Iehova i teie tau i te hoê â huru mahanahana o te aau, ineine i te ohipa, e haapaeraa ia ˈna iho no te haamoriraa mau. Ia faaroo tatou e te faaruru ra te mau hoa faaroo i te fifi, te tapitapi roa nei tatou no to ratou maitai. (Roma 12:15) Mai ia Nehemia, e fariu tatou i nia ia Iehova na roto i te pure ia turu oia i to tatou mau taeae i roto i te faaroo e fifihia ra, ma te ani ia ˈna e: ‘Te hinaaro nei au ia faaroo mai to tariˈa i te pure a to tavini nei, e te pure a to mau tavini ra, o tei hinaaro i te mǎtaˈu i to oe ra iˈoa.’—Nehemia 1:11; Kolosa 4:2.

Eita râ to tatou tapitapi no te maitai pae varua e pae tino o to tatou mau taeae Kerisetiano e no te haereraa o te haamoriraa mau i mua, e ohipa noa i nia i te huru o to tatou aau. E turai atoa te reira ia tatou ia ohipa. Ia au i to ratou tupuraa, na te here e turai ra i te feia e nehenehe ta ratou e faarue i te oraraa fanaˈo taotiahia o to ratou mau fare, mai ia Nehemia, no te haere i te tahi atu mau vahi e tauturu i te feia e hinaaro ra i te reira. Ma te ore e haaparuparuhia e te huru oraraa e ere i te mea fanaˈo roa i te tahi mau fenua o te ao, te turu ra tera mau rima tauturu i te haereraa o te haamoriraa mau i mua i reira, ma te haa amui e to ratou mau taeae Kerisetiano. E nehenehe mau â e haapopou i te huru feruriraa haapae ta ratou e faaite ra.

E rave anaˈe i ta tatou tuhaa i ǒ tatou iho

Ua ite tatou e eita ta te rahiraa o tatou e nehenehe e haere e faaea i te hoê fenua ê. E turu ïa tatou i te haamoriraa mau i ǒ tatou. Te faataa-atoa-hia ra te reira i roto i te buka a Nehemia. A tapao na i ta Nehemia i parau atoa no nia i te tahi mau utuafare haapao maitai o tei apiti i roto i te ohipa tataîraa. Ua papai oia e: “Ua patu ihora Iedaia a Harumapha, i pihaiiho i to ˈna iho utuafare . . . Ua patu ihora Beniamina raua o Hasuba i pihaiiho i to raua ihora utuafare. E muri aˈe ia raua, ua patu ihora Azaria a Maaseia, a Anania, i to ˈna iho pae fare.” (Nehemia 3:10, 23, 28-30) Ua turu rahi taua mau tane ra e to ratou mau utuafare i te haereraa o te haamoriraa mau i mua na roto i te raveraa i ta ratou tuhaa i roto i te ohipa tataîraa i ǒ ratou.

I teie tau, mea rahi o tatou e turu ra i te haamoriraa mau i ǒ tatou na roto i te mau ravea rau. Te apiti ra tatou i roto i te paturaa i te mau Piha a te Basileia, te ohipa tautururaa i roto i te ati e, te mea faufaa roa ˈˈe, te ohipa pororaa i te Basileia. Hau atu â, ia nehenehe ta tatou e apiti roa ˈtu i roto i te ohipa paturaa aore ra tautururaa aore ra eita, e hinaaro mau â tatou paatoa e turu i te haamoriraa mau na roto i ta tatou mau ravea materia, mai ia Nehemia o tei horoa noa i to ˈna ra tau.—A hiˈo i te tumu parau tarenihia “Te mau huru taa ê o te mau ô horoa noa.”

I te tahi taime, mea teimaha paha ia itea mai te moni e titauhia no te aufau i ta tatou mau ohipa neneiraa e maraa noa ra, mau ohipa tautururaa, e e rave rau atu â mau ohipa e ravehia ra e ati aˈe te fenua. E haamanaˈo râ tatou e mea teimaha atoa te ohipa tataîraa i te patu rahi o Ierusalema. (Nehemia 4:10) No te mea râ ua tufahia te ohipa i roto e rave rahi utuafare aau tae, ua oti te tataîraa. Oia atoa i teie tau, e noaa mai iho â te ravea e rave rahi no te rave i ta tatou mau ohipa i te ao nei mai te peu e e tamau tatou paatoa i te haapao hoê tuhaa o te ohipa.

Te faaite ra te tumu parau tarenihia “Mau ravea huru rau no te horoa” i te tahi mau ravea e turuhia ˈi te ohipa a te Basileia i te pae moni. I te matahiti i mahemo, mea rahi i roto i te nunaa o te Atua tei turu atu i taua tuhaa ra, e e hinaaro te Tino aratai a te mau Ite no Iehova e faaite atu i to ratou mauruuru rahi i te feia atoa i horoa noa i te mau ô ma te aau tae. Hau roa ˈtu â, e haamauruuru tatou ia Iehova no ta ˈna haamaitairaa rahi i nia i te mau tutavaraa ma te aau atoa a to ˈna nunaa i roto i te tururaa i te haamoriraa mau e ati aˈe te ao nei. Oia, ia feruri tatou nafea to Iehova rima aratairaa ia tatou i te roaraa o te mau matahiti, te turaihia ra tatou ia faahiti atoa i te mau parau haamauruuru a Nehemia: “Te hamani maitai o te Atua ia ˈu.”—Nehemia 2:18.

[Nota i raro i te api]

^ Te tapao ra te Nehemia 3:5 e ua patoi te tahi mau ati Iuda teitei roa, te “feia rarahi,” i te rave i te ohipa, o ratou anaˈe râ tei na reira. Ua paturu te taatoaraa o te feia tiaraa rau—te mau tahuˈa, te mau tiapai auro, te mau haaputu raau, te mau tavana, te feia hoo—i te tataîraa.—Na irava 1, 8, 9, 32.

[Tumu parau tarenihia/Hohoˈa i te mau api 28, 29]

Mau ravea huru rau no te horoa i te

Ô NO TE TURU I TE OHIPA NA TE AO ATOA NEI

Mea rahi o te tuu nei i te hiti aore ra o te faataa nei i roto i ta ratou tapura faufaa i te tahi moni no te tuu atu i roto i te mau afata ô tei papaihia i nia iho “Afata ô no te ohipa na te ao atoa nei—Mataio 24:14.”

I te mau avaˈe atoa, e hapono te mau amuiraa i te moni no roto mai i taua mau afata ra i te amaa fatata roa ˈˈe. E nehenehe atoa e hapono roa ˈtu i te hoê parau moni ei ô na te Betela. E tia ia papai i te hoê rata o te haponohia e taua mau ô ra no te faaite e e mau ô horoa noa tera.

MAU PARAU FAAAU NO TE HOROA TARAHU I TE MONI

Ia au i te tahi mau faanahoraa taa ê, e nehenehe te hoê taata e horoa tarahu i te moni aita e apîraa i nia iho na te hoê taatiraa e faaohipahia ra e te Betela i ǒ tatou nei. *

TE TAHI ATU Â MAU RAVEA NO TE TURU I TE HAAMORIRAA

Ua rau te ravea no te horoa i te mau ô no te turu i te ohipa a te Basileia na te ao atoa nei.

Mau parau faaau parururaa i te ora: E nehenehe e faataa e na te hoê taatiraa faaroo aore ra te hoê taatiraa o te turu i te hoê haamoriraa i te pae moni, e fanaˈo i te hoê parau faaau parururaa i te ora.

Mau afata moni: E nehenehe te mau ô e faataehia i roto i te afata moni a te hoê taatiraa o te turu i te hoê haamoriraa aore ra te hoê taatiraa tauturu.

Mau faufaa maraa ore: I te tahi mau fenua, e nehenehe e horoa i te mau faufaa maraa ore ei ô na te mau taatiraa faatia-tamau-hia. E tia ia faaara ˈtu i te piha ohipa a te amaa hou e horoa ˈi i te mau faufaa maraa ore atoa ei ô.

Mau parau tutuu: E nehenehe te mau faufaa maraa ore aore ra te moni e tutuuhia na te hoê taatiraa o te turu i te hoê haamoriraa maoti te hoê parau tutuu haapapu- tamau-hia.

Hou e papai ai i te hoê parau tutuu, e tia i te taata ia hiˈo maitai i te tuhaa o ta ˈna mau faufaa ta ˈna e nehenehe e faaohipa mai ta ˈna e hinaaro. Mea titauhia ia afai te taata i ta ˈna parau tutuu i te hoê notera, mai te peu iho â râ e na ˈna iho i papai i te parau tutuu taatoa.

Mea titauhia ia feruri te taata horoa i te mau ravea rau e turu ai oia i te ohipa a te Basileia i te pae moni. I te mea e mea ê te hoê huru tupuraa, mea ê te tahi, mea titauhia paha ia ani i te mau haamaramaramaraa i te hoê notera aore ra te hoê taata aˈo aravihi. E nehenehe atoa e taniuniu aore ra e papai i te piha ohipa a ta outou amaa o te nehenehe e horoa mai i te mau haamaramaramaraa faufaa no nia i te tutuu e te tute i te pae o te mau horoaraa e te mau ô tauturu.

[Nota i raro i te api]

^ No te tahi atu â mau haamaramaramaraa no nia ia Polinesia Farani, a papai i te Taatiraa Te mau Ite no Iehova, B.P. 7715, 98719 Taravao, aore ra a taniuniu i te 54 70 00.

[Tumu parau tarenihia i te api 30]

Te mau huru taa ê o te mau ô horoa noa

I roto i ta ˈna mau rata i to Korinetia, ua faahiti te aposetolo Paulo e toru huru taa ê faufaa o te mau ô horoa noa. (1) I to ˈna papairaa no nia i te hoê ohiraa faufaa, ua faaue Paulo e: “Ia tae te mahana matamua o te hebedoma ra, e vaiiho aˈe outou atoa e ati noa ˈˈe i te tahi pae moni.” (Korinetia 1, 16:2a) No reira, mea titauhia ia faanaho oioi i te ô, e mea faufaa ia tamau i te na reira. (2) Ua papai atoa Paulo e ia horoa te taata taitahi “ia au i ta ˈna moni” e tia ˈi. (Korinetia 1, 16:2b, New International Version) Aore ra, e nehenehe te hoê taata o te hinaaro e horoa i te ô e na reira ma te faito noa. Noa ˈtu e mea iti te moni ohipa a te hoê Kerisetiano, mea faufaa na Iehova te moni haihai ta ˈna e horoa. (Luka 21:1-4) (3) Ua papai atoa Paulo e: “E horoa te taata atoa i ta ˈna i opua i roto i to ˈna aau; eiaha ma te nounou, e mai te mea e no te titau: o te taata horoa noa hoi ta te Atua e hinaaro.” (Korinetia 2, 9:7) E horoa noa te mau Kerisetiano haavare ore i ta to ratou aau i opua.

[Hohoˈa i te api 26]

E taata tâuˈa o Nehemia ia vetahi ê e te ohipa

[Hohoˈa i te api 30]

E turu te mau ô horoa noa i te mau ohipa neneiraa, tautururaa, paturaa i te mau Piha a te Basileia, e te tahi atu mau ohipa faufaa i te ao nei