“Nandi Ukemufwena”

“[Leza] kadi po kulampe na muntu ne muntu wa pa batwe.”​—BILONGWA 17:27, BB.

1, 2. (a) Shi tutala diulu ditoyole ñenyenye, i kipangujo’ka kyotukokeja kwiipangula padi Umpangi? (b) Le Bible witukulupija namani amba bantu badi na mvubu ku meso a Yehova?

 MWENE kodi mubandile diulu ditoyole ñenyenye bufuku bwambulwa makumbi, ku mfulo watendela ne kutendela? Bine, ñenyenye keibadika ne bukatampe bwa diulu bileta luzakalo lwabinebine. Mu ano madiulu makatakata, ntanda idi pamo’nka bwa katonye katyutyutyutyu. Le ko kunena’mba Umpangi, “Mwinemukatakatamwine panopantanda” udi peulu pakabwanyapo kuta bantu mutyima, nansha amba udi kulampe kekufikika, kutunya bantu kumuyuka?​—Mitōto 83:18.

² Bible witukulupija amba bantu ke ba bitupupo ku meso a Yehova. Mwanda Kinenwa kya Leza kitukankamika kumukimba, amba: “Aye kadi po kulampe na muntu ne muntu wa pa batwe.” (Bilongwa 17:27, BB; 1 Bilongwa 28:9) I bine, shi tutabule matabula a kufwena kudi Leza, nandi ukalonga kintu kampanda pa kumona bukomo botulonga. Namani? Binenwa bya kisonekwa kyetu kya mwaka wa 2003 bilondolola na kyanga’mba: “Nandi ukemufwena.” (Yakoba 4:8) Tubandaulei pano madyese amoamo a kutendelwa eselanga Yehova boba bafwena kwadi.

Kyabuntu kya pa Bula kya Yehova

3. I kyabuntu’ka kipānanga Yehova ku boba bafwena kwadi?

³ Dibajinji, bengidi ba Yehova badi na kyabuntu kilēme kyalamīne bantu bandi. Lupusa lonso, bupeta ne bufundi bonso budi mu ino ngikadilo ya bintu kebubwanyapo kupāna kino kyabuntu. I kyabuntu kipāna Yehova aye mwine enka ku boba bafwena kwadi. Le i kyabuntu’ka? Kinenwa kya Leza kilondolola’mba: “Shi . . . [u]tulula diwi dyobe ku kuyukidija; shi umukimba bwa ndalama, kadi ne kumukimbidila pamo’nka bwa bilēme bifibwe; penepa nankyo ukevwanija kwakamwa Yehova, ne kutana kuyukidija [“buyuki bwinebwine bwa,” NW] Leza. Mwanda Yehova upananga ñeni.” (Nkindi 2:3-6) Langa’po bidi bantu bakubulwa kubwaninina kutana “buyuki bwinebwine bwa Leza”! Kino kyabuntu​—kya buyuki budi mu Kinenwa kya  Leza​—i kidingakanibwe na “bilēme bifibwe.” Mwanda waka?

4, 5. I kika kinenenwa amba “buyuki bwinebwine bwa Leza” budingakene na “bilēme bifibwe”? Leta kifwa.

⁴ Mwanda dibajinji, buyuki bwa Leza budi na kamweno mpata. Madyese bidi amo malēme atamba ku buno buyuki i kyepelo kya būmi bwa nyeke. (Yoano 17:3) Ino buno buyuki bupetejanga būmi bwetu’nka ne dyalelo dino. Kifwa, mu kwifunda Kinenwa kya Leza na katentekeji, tubayuka malondololo a bipangujo bikatampe pamo bwa bino: Dijina dya Leza i ani? (Mitōto 83:18) Le i ngikadilo’ka minemine idi’mo bantu bafwile? (Musapudi 9:5, 10) I mpango’ka ya Leza itala ino ntanda ne bantu? (Isaya 45:18) Tubayuka ne kuyuka amba muswelo mulumbuluke wa kwikala mu būmi i kulonda madingi a tunangu a mu Bible. (Isaya 30:20, 21; 48:17, 18) O mwanda tudi na bwendeji buyampe bwitulombola mwa kunekenyenya kuzumbijazumbija mutyima kwa umbūmi ne kwikala na mwiendelejo uleta nsangaji ne maloa abine na bine. Kutabukidila, kifundwa kyetu kya Kinenwa kya Leza kibetukwasha tubayuka ngikadilo ya kwanwa ya Yehova ne kufwena kwadi. Le kudi’po kadi kintu kya kamweno kipityile kipwano kya kupwana na Yehova kimanine pa “buyuki bwinebwine bwa Leza”?

⁵ Kudi buluji bukwabo budingakanibwa buyuki bwa Leza na “bilēme bifibwe.” Kebudipo mamonamona mu ino ntanda, budi pamo’nka bwa mabwe mavule malēme. Mu bantu midiyala isamba bekele pano panshi, enka kintu kya batōtyi ba Yehova midiyo isamba, kubwipi kwa muntu umo pa kanunu, bo abo kete batene “buyuki bwinebwine bwa Leza.” Pa kuyuka amba i kyabulēme kekidipo mamonamona, tala’tu bidi mwanda umo wa mu Bible: I kika kifikilanga bantu shi abafu? Tuyukile mu Bisonekwa amba muya ufwanga kadi bafwile kebadipo ne kyobayukile kine. (Ezekyele 18:4) Ino lukulupilo lwa bubela lwa amba kudi kintu kampanda munda mwa muntu kyendelelanga na būmi nansha shi wapu kufwa i lwitabijibwe mu mitōtelo kisengele yonso ya ino ntanda. I lufundijo lwa pa kitako mu Bipwilo bya Kine Kidishitu. Kadi i lutumbe ne mu bwine Buddha, bwine Hindu, bwine Shinto, bwine Sikhi, bwine Tao, bwine Yuda ne mu Kiislamu. Fwatakanya’po bidi​—midiyala mivule nenki ya bantu bongwelwe na luno lufundijo lwa bubela!

6, 7. (a) I bāni kete bakokeja kusokola “buyuki bwinebwine bwa Leza”? (b) I kifwa’ka kilombola amba Yehova i mwitwesele na bujinguludi bukomene “batunangu ne bafundijibwe” bavule?

⁶ Mwanda waka bavule kebasokwelepo “buyuki bwinebwine bwa Leza”? Mwanda i kutupu ubwanya kwivwanija Kinenwa kya Leza pampikwa bukwashi Bwandi. Vuluka, buno buyuki i kyabuntu. Yehova upānanga’bo enka ku boba basakile kukimba mu Kinenwa kyandi na kwityepeja kadi pampikwa budimbidimbi. Bantu badi namino kebakokejapo padi kumweka “ku bantu bu bafunde mpata.” (1 Kodinda 1:26, MB) Bangibangi umbukata mwabo bamonwa bu “bantu bitupu bampikwa ne kufunda bikatampe kwine” mungya mimweno ya ino ntanda. (Bilongwa 4:13, MB) Ino byonso bino ke mwandapo. Yehova witupalanga mpalo ya “buyuki bwinebwine bwa Leza” mwanda wa ngikadilo miyampe yamona mu mityima yetu.

⁷ Ivwana kifwa kimo. Bafundi bavule ba Bipwilo bya Kine Kidishitu ke balupule bushintuludi buvulevule bwa Bible. Bino bilembwa bikokeja padi kushintulula mānga ya myanda idi’mo, buluji bwa bishima bya Kihebelu ne Kingidiki, ne bikwabokwabo. Ino le bano bafundi i basokole “buyuki bwinebwine bwa Leza” mu kuno kwabo kwifunda konso? Lelo ke bemvwanije senene mutwe wa mwanda wa Bible: kubingijibwa kwa bubikadi bwa Yehova na Bulopwe bwandi bwa mūlu? Le binebine i bayuke amba Yehova Leza  kabadilwapo mu Busatu Busantu? Ino batwe tudi na kwivwanija kwabinebine pa ino myanda. Mwanda waka tunena namino? Mwanda Yehova i mwitwesele na kwitupa bujinguludi bwa bubinebine bwa ku mushipiditu bukomene “batunangu ne bafundijibwe” bavule. (Mateo 11:25, MB) Bine, Yehova i mwesele boba bafwena kwadi!

“Yehova Ulelele Boba Bonso Bamuswele”

8, 9. (a) Davida wāshintulwile namani dyese dikwabo dyeselwanga boba bafwena kudi Yehova? (b) Mwanda waka bene Kidishitu babine basakilwa kukingwa na Leza?

⁸ Boba bafwena kudi Yehova i beselwe kadi dyese dikwabo​—kukingwa na Leza. Davida mulembi wa mitōto, muntu wāmwenemwene bipikwa, wāsonekele amba: “Yehova udi pa bwipi na boba bonso bamwitanga, na bonso bamwitanga mu binebine. Ukafikijanga kisaka boba bamwakaminwe; kadi ukēvwananga lwito lwabo, ne kwibapandija. Yehova ulelele boba bonso bamuswele.” (Mitōto 145:18-20) Eyo, Yehova udi pabwipi na boba bamuswele, kadi kejangapo kwitaba ku mitompwe ya kwabija kwabo.

⁹ Mwanda waka tusakilwa kukingwa na Leza? Bene Kidishitu babine i batyintyidilwe na bikambija bya mu ino “myaka ya malwa,” Satana Dyabola, Walwana mukatampe na Yehova nandi koku wibapwila mpumpu. (2 Temote 3:1) Uno ndalandala wa lwana usumininwe’nka ‘kwitubokota.’ (1 Petelo 5:8) Satana witupangapañanga, witwangadika ngitu, ne kwitutompa. Ukimba ne byobya byotuvudile kulanga mu ñeni ne mu mutyima wetu byabwanya kutwelela’po. Kyafwila’tu i kimo: kuzozeja lwitabijo lwetu ne kwitwipaya ku mushipiditu. (Kusokwelwa 12:12, 17) Byotudi na walwana mukomo otwikonda nandi, mwene kuyuka amba “Yehova ulelele boba bonso bamuswele” i kintu kikulupija?

10. (a) I muswelo’ka ukiñanga Yehova bantu bandi? (b) I kukingwa’ka kwine kwa mvubu kutabuka, ne i kika kinenenwa namino?

¹⁰ Lelo Yehova ukiñanga namani bantu bandi? Mulao wandi wa kwitukinga ke kyeyapo kya kwikulupija amba būmi bwetu mu ino ngikadilo kebukidipo bwa makambakano; nansha amba ukalonga bingelengele pa mwanda wetu. Inoko, Yehova ukiñanga bantu bandi ku ngitu abo bonso kikonge. Na bubine, kakalekapo Dyabola akubije batōtyi babine bonso pano panshi! (2 Petelo 2:9) Kutabukidila, Yehova witukiñanga ku mushipiditu. Witulumbila byonso bitusakilwa amba tūminine matompo ne kulama kipwano kyotupwene nandi. Kupityidila, kukingwa ku mushipiditu ko kwine kwa mvubu kutabuka. Mwanda waka tunena namino? Mwanda ponso potukipwene na Yehova, i kutupu kintu nansha kimo​—nansha lufu lwine​—kikokeja kwitulonga kibi kya endaenda.​—Mateo 10:28.

11. I mpangiko’ka ikwete Yehova pangala pa kukinga bantu bandi ku mushipiditu?

¹¹ Yehova i mukwate’ko mpangiko mivule ya kukinga ku mushipiditu boba bafwena kwadi. Kupityila ku Bible, Kinenwa kyandi, witupa tunangu twa kuyuka mwa kunekenyenya matompo meshileshile. (Yakoba 1:2-5) Kulonda madingi a kamweno adi mu Bisonekwa nako i kukingwa konka. Kadi, Yehova upānanga “[m]ushipiditu [s]andu ku bakumulomba.” (Luka 11:13) Uno mushipiditu bo bukomo bukatampe kupita bonso budi mūlu ne panshi, o mwanda ubwanya kwitulumbila tukomene senene matompo nansha byongo byo-byonso bitutana. Yehova witupele ne “bantu bu byabuntu” kupityila kudi Kidishitu. (Efisesa 4:8, NW) Bano bana-balume babwenye bisakibwa ku mushipiditu  baloñanga bukomo bwa kwiula lusa lukatampe ludi na Yehova mu kukwasha kobakwashanga batōtyi nabo.​—Yakoba 5:14, 15.

12, 13. (a) I miswelo’ka itupanga Yehova bidibwa bya ku mushipiditu pa kitatyi kifwaninwe? (b) Umona namani mpangiko ya Yehova ya kwitulela kwaetulelele biyampe ku mushipiditu?

¹² Yehova i mulete kintu kikwabo kya kwitukinga: bidibwa bya ku mushipiditu bīya pa kitatyi kifwaninwe. (Mateo 24:45) Yehova witupanga byonso bitusakilwa pa kitatyi kyotusakilwa’byo, kupityila ku mabuku, ku mapepala Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous!, ku kupwila, ku kubungakana ne ku bitango. Ubulwe’po kuvuluka kyaba kampanda kyowaivwene kintu kamukaya ku kupwila kwa bwine Kidishitu, ku kubungakana nansha ku kitango, kyakutengele ku mutyima, kyakukomeja nansha kyakusenga? Lelo kwatangile kasha kishinte kya mu dimo dya mu mapepala atelwa kungala’a wanena ne kunena amba bine, kino i bañandikile’kyo ami’wa?

¹³ Kyabulwi kimo kifike’po kingidija Satana i kupa bantu mpungiji, batwe netu ketwishikilepo ku bwayo bulembe. Satana uyukile amba kukunguka mutokitoki kwitupwanga bukomo, pakwabo twazoza ne kuzoza. (Nkindi 24:10) Tusakilwa kukwashibwa, mwanda Satana ukimbanga kutwelela pa milangwe ya bya kwijingwilajingwila. Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous! kyaba kivule bidi na bishinte bitupa bukomo bwa kulwa na mpungiji. Kaka mwine Kidishitu umo wāsonekele pangala pa kishinte kimo amba: “Ntañanga kishinte kino kisengele difuku ne difuku, koku impolo insūma’nka kunsūma. Ndamine’kyo kubwipi na butanda bwami mwanda wa kwela’mo diso ponso pompungila pa mutyima. Na bishinte bidi na bino, monanga kuboko kwa Yehova kwa bulami kungobeleja.” * Mwene tufwaninwe kufwija’ko Yehova pa bino bidibwa bya ku mushipiditu byaetupa pa kitatyi kifwaninwe? Vuluka, ino mpangiko ya kwitulela biyampe ku mushipiditu i bukamoni bulombola amba i mwitufwene kadi witutūdile mu buledi bwandi na kwitukinga.

Fika Kudi ‘Mwimvwaniki wa Milombelo’

14, 15. (a) Le i madyese’ka apāna Yehova ku umo ne umo wa mu boba bafwena kwadi? (b) I kika kinenenwa amba kufika kudi Yehova mu milombelo i dyese dikatampe mpata?

¹⁴ Mwene nobe umonanga nyeke shi bantu abaikala na lupusa ne bukomo, bekalanga divule kebakilumbwapo na boba badi munshi mwabo? Le Yehova Leza nandi? Lelo udi kulampe kwakabwanyapo kwivwana binenwa bimwabija bantu bitupu? Mhm, kadipo kulampe! Kyabuntu kya milombelo i madyese makwabo apēne Yehova ku boba bafwena kwadi. Kupebwa mukenga wa kufika kudi ‘Mwimvwaniki wa milombelo’ bine i dyese dikatampe mpata. (Mitōto 65:2) Mwanda waka tunena namino?

¹⁵ Tulete kifwa: Mwimaniji wa kompani mikatampe wikalanga na biselwa bivule. Kudi bintu byanena amba ukalonga’byo aye mwine, ne bikwabo byapa bakwabo bamulongele’byo. Ne Mubikadi Mulopwe ubikele mūlu ne panshi nandi mo monka, utalanga i bintu’ka byalonga aye mwine ne i byepi byabwanya kupa bakwabo bamulongele’byo.  Bandaula bintu Yehova byapele Yesu wandi Mwana muswedibwe kumulongela. Mwana i mupebwe “lupusa lwa kuketa mambo.” (Yoano 5:27) Bamwikeulu bonso ‘banenwe kumukōkela.’ (1 Petelo 3:22) Enka ne mushipiditu sandu wa bukomo wa Yehova i mutūdilwe Yesu bu wa kumukwasha mu kuludika bana bandi ba bwanga pano panshi. (Yoano 15:26; 16:7) O mwanda Yesu wānene amba: “Lupusa lonsololo napebwa’lo lwa mūlu ne panopantanda pene.” (Mateo 28:18) Ino, shi ke pa mwanda wa milombelo, Yehova utongele kwivwana’yo aye mwine. O mwanda Bible witusoñanya kulombela milombelo yetu enka kudi Yehova kete, inoko mu dijina dya Yesu.​—Mitōto 69:13; Yoano 14:6, 13.

16. Mwanda waka tukulupile amba binebine Yehova wivwananga milombelo yetu?

¹⁶ Le Yehova bine wivwananga milombelo yetu? Shi wadi amba i ñumauma, wampikwa mutyima wa kwivwana, longa ketusoñenyepo amba “mwipānei mu milombelo” nansha amba elai biselwa byenu ne kuzumbazumba kwenu pondi. (Loma 12:12, NW; Mitōto 55:22; 1 Petelo 5:7) Bengidi ba kikōkeji ba mu myaka isekunwinwe mu Bible bādi na kikulupiji kyonso amba Yehova wivwananga milombelo. (1 Yoano 5:14) O mwanda Davida wānene amba: “[Yehova] ukangivwana diwi dyami.” (Mitōto 55:17) Ne batwe netu tudi na bubinga bonso bwa kukulupidila amba Yehova udi netu pabwipi, keje kwitwivwana milangwe ne kubinza kwetu konso.

Yehova Upalanga Bengidi Bandi Mpalo

17, 18. (a) Lelo Yehova wiivwananga muswelo’ka pa kumona mingilo ya kikōkeji ingila bipangwa byandi bya ñeni? (b) Shintulula mulombwela Nkindi 19:17 amba ku meso a Yehova, bilongwa byetu bya lusa kebipitangapo bitupu kumonwa’byo mpika.

¹⁷ Kitenta kya Yehova kya bu Mubikadi Mūlu ne Panshi kekibwanyapo kushetulwa na bilonga bantu bitupu nansha na byobapela kulonga. Nansha namino, Yehova i Leza uyukile kutendela. Ukwete na mutyika​—bine, ukenene​—mingilo ya kikōkeji ingila bipangwa byandi bya ñeni. (Mitōto 147:11) Yehova upalanga bengidi bandi mpalo: Dino nadyo i dyese dikwabo dimwena’mo boba bafwena kwadi.​—Bahebelu 11:6.

¹⁸ Bible ulombola patōka amba Yehova ukwete na mutyika byonso bilonga bengidi bandi. Kifwa, tutanga’mba: “Yewa ufwila mulanda lusa wāpuja  kudi Yehova; kadi kilongwa kyandi kiyampe ukamulubwilanga monka.” (Nkindi 19:17) Lusa lwa Yehova pa balanda i lumweke mu Bijila bya Mosesa. (Levi 14:21; 19:15) Le Yehova wiivwananga namani pa kwitumona twiula lusa lwandi mu biyampe byotulongela balanda? Kitatyi kyotupa mulanda, pampikwa kukimba nandi etujokejeje kantu, Yehova umonanga kino bu mapu otumwapwija. Yehova ulaya amba ukalubula ano mapu na buntu ne na madyese pa mulongo. (Nkindi 10:22; Mateo 6:3, 4; Luka 14:12-14) I amo, ponso potukwatyilwa kanye mutōtyi netu mufudilwe, Yehova uteñwanga ku mutyima. Bine, tufwaninwe kufwija’ko pa kuyuka amba ku meso a Tata wetu wa mūlu, bilongwa byetu bya kukwatyilwa bantu lusa kebipitangapo kumonwa mpika!​—Mateo 5:7.

19. (a) Mwanda waka tukulupile amba Yehova usangelanga byotulonga mu mwingilo wa kusapula ne kulonga bana ba bwanga? (b) Yehova upalanga bengidi bandi mpalo namani ya bilongwa bingilwe mu mingilo ya kukwatakanya Bulopwe bwandi?

¹⁹ Yehova usangelanga bininge kantu ko-konso kotulonga pa mwanda wa Bulopwe bwandi. Potufwena kudi Yehova, ke kyenipo shi tuswile kwingidija kitatyi kyetu, bukomo bwetu ne bupeta bwetu byabinebine mu mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga. (Mateo 28:19, 20) Pakwabo twimonanga amba kekudipo ne kikatampe kine kyotulongele. Mutyima wetu wakubulwa kubwaninina ubwanya padi ne kwitufikija ku kwiipangula shi Yehova usangelanga bukomo botulonga. (1 Yoano 3:19, 20) Ino Yehova ukwete na bulēme bukatampe kyabuntu kyo-kyonso​—nansha kityepele namani​—kitamba ku mutyima utononwa na buswe. (Mako 12:41-44) Bible witukulupija’mba: “Leza kadipo wa bukondame wakuvulaminwa mīngilo yenu ne lusa lwenu lo mwalombwele pa dijina dyandi.” (Bahebelu 6:10) Bine, Yehova uvulukanga ne kupala mpalo nansha shi kakilongwa kalongelwe mwanda wa kukwatakanya Bulopwe bwandi i katyutyutyutyu namani. Kadi kutentekela pa madyese otudi nao pano, tutengele nsangaji mu būmi bwa mu ntanda impya īya’ko, mukabāla Yehova kuboko kwandi kyaba bulāle ne kwikutyija mityima yabila bintu byoloke ya boba bafwena kwadi!​—Mitōto 145:16; 2 Petelo 3:13.

20. Mu bula bwa uno mwaka wa 2003, i muswelo’ka otukalama binenwa bya kisonekwa kyetu kya mwaka, ne i bika bikalupuka’ko?

²⁰ Mu bula bwa uno mwaka wa 2003, tufwaninwe kwiipangula shi tukendelela na kulonga bukomo bwa kufwena kudi Tata wetu wa mūlu. Shi tukendelela, nankyo tukulupilei amba bine uketulongela byonso monka mwalaile’kyo. Ke-pantu ‘aye Leza kabepangapo.’ (Tetusa 1:2) Shi ufwene kwadi, nandi ukafwena kodi. (Yakoba 4:8) Penepa i bika bikalupuka’ko? Bine, ukeselwa madyese mavule dyalelo ne kumona kyepelo kya kukafwena nyeke ne nyekeke kudi Yehova!

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukivulukile?

• I kyabuntu’ka kipānanga Yehova ku boba bonso bafwena kwadi?

• I mpangiko’ka itūdile’ko Yehova ya kukinga bantu bandi ku mushipiditu?

• I kika kinenenwa amba kupebwa mukenga wa kufwena kudi Yehova mu milombelo i dyese dikatampe mpata?

• Bible ulombola namani amba Yehova usangelanga mingilo ya kikōkeji imwingidila bipangwa byandi bya ñeni?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 15]

Yehova i mwitwesele na kwitupa bujinguludi bwa bubinebine bwa ku mushipiditu

[Bifwatulo pa paje 17]

Yehova witukiñanga ku mushipiditu

[Kifwatulo pa paje 18]

Yehova udi netu pabwipi, utengele kwivwana milombelo yetu yonso