Ir al contenido

Ndáyáʼvíní ña̱ kuxini̱yó Jehová Ndióxi̱

Ndáyáʼvíní ña̱ kuxini̱yó Jehová Ndióxi̱

Ndáyáʼvíní ña̱ kuxini̱yó Jehová Ndióxi̱

¿Á ÍYO iin ña̱ ndáyáʼvi ña̱ xíniñúʼu kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱? Tá loʼo kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíniñúʼu kunda̱a̱kava-iniyó xa̱ʼa̱ra. ¿Nda̱chun? Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ sákuaʼa ku̱a̱ʼá na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta̱ káʼa̱n ña̱ Biblia xa̱ʼa̱, xa̱a̱ chíndeétáʼanña xíʼinna ña̱ viíka koona tiempo vitin ta saátu ña̱ vií koona chí nu̱únínu.

Jehová ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia kúni̱ra ña̱ ná kunda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ra. Iin ta̱ salmista ka̱ʼyíra ña̱yóʼo: “Ná kunda̱a̱-ini na̱ yiví ña̱ ki̱vi̱ yóʼó kúú Jehová, ña̱ iinlá yóʼó kúú ta̱ káʼnu iníísaá ñuyǐví”. Ndióxi̱ kúnda̱a̱-inira ña̱ kuxini̱yóra ña̱ va̱ʼa miíyó kúúña. “Yi̱ʼi̱, Jehová, kúú Ndióxi̱ miíún, yi̱ʼi̱ kúú ta̱ sánáʼa̱ yóʼó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa miíún”. ¿Ndáaña va̱ʼa ndakiʼinyó tá ná kuxini̱yó Jehová ta̱ káʼnuní? (Salmo 83:18; Isaías 48:17).

Iin ña̱ va̱ʼa ndákiʼinyó kúú ña̱ káʼa̱nra xíʼinyó ndáaña keʼéyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo ki̱vi̱ tá ki̱vi̱, ta saátu káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ ndakiʼinyó ña̱ va̱ʼa chí nu̱únínu xíʼin ña̱ vií kooyó tiempo vitin. Ña̱ kuxini̱yóra chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ vií ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ tu̱ndóʼo ña̱ ndóʼo ndiʼiyó tiempo vitin. ¿Ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ káʼa̱nyó?

¿Nda̱chun kúú ña̱ tákuyó?

Ni xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa tává na̱ yiví soo ndáka̱tu̱ʼunkavana ña̱yóʼo miína, ¿Nda̱chun íyoyó yóʼo? ¿Ndáaña kúú ña̱ xíniñúʼu keʼéyó? Ta, ¿ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó? Tá va̱ása kúnda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ndákanixi̱nína ña̱ kǒo xa̱ʼa̱ví ña̱ tákuyó, ¿Á ku̱a̱ʼá na̱ yiví ndákanixi̱ní táʼan ña̱yóʼo? Tá ku̱i̱ya̱ 1997 ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunna ku̱a̱ʼá na̱ yiví chí Alemania, ni̱nda̱ka̱tu̱ʼunna na̱yóʼo, ¿á íyo iin xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó? Ta ku̱a̱ʼá na̱yóʼo nda̱kuiinna ña̱ kǒo xa̱ʼa̱ví ña̱ tákuyó. Ta sana saá ndákanixi̱ní na̱ yiví na̱ íyo nu̱ú íyoún.

Tá kǒo kúnda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó, va̱ása kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúú ña̱ keʼéyó. Ku̱a̱ʼání na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo kúnda̱a̱-inina ndáaña keʼéna, ndákanixi̱nína ña̱ kuumiína iin chiñu va̱ʼa á ña̱ kuumiína ña̱ ku̱i̱ká chindeétáʼanña xíʼinna ña̱ va̱ʼa kunina, soo ni saá kǒo kúnda̱a̱-inina ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó. Sava na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása kúnda̱a̱-inina ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó kǒo kúni̱kana kutakuna. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi periódico International Herald Tribune, iin ñá loʼo kúa̱an ka̱kuñá ti̱xin iin familia na̱ ku̱i̱kání ta kúúmiína ku̱a̱ʼání ña̱ʼa, ni xi̱kuumiíñá ku̱a̱ʼání ña̱ʼa soo xi̱kuni mitúʼunñá ta kǒo níxi̱kunda̱a̱-iniñá ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuñá, xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása níxi̱kunikañá kutakuñá xi̱ʼi̱ñá ku̱a̱ʼá ta̱tán ña̱ naní Barbitúricos ta xa̱ʼníñá miíñá. Sana xa̱a̱ kúnda̱a̱va-iniún xa̱ʼa̱ na̱ xi̱kuni mitúʼun ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xa̱ʼnína miína.

¿Á xa̱a̱ xíniso̱ʼún sava yichi̱ ña̱ káʼa̱n ña̱ ciencia kivi chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó? Iin tutu ña̱ xi̱tavána chí Alemania ña̱ naní, Die Woche ni̱ka̱ʼa̱nña ña̱yóʼo: “Ni káxíníva káʼa̱n ña̱ ciencia soo va̱ása chíndeétáʼanña xíʼin na̱ yiví ña̱ kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ña̱ evolución káʼa̱n kuitíña xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo ta ña̱ física cuántica káʼa̱nka xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa soo va̱ása chíndeétáʼanña xíʼin na̱ yiví ña̱ ndi̱ko-inina á ña̱ vií koona”. Tíxa̱ʼvi ña̱ xa̱a̱ ndániʼi na̱ científico xa̱a̱ chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva íyo ña̱ʼa ña̱ táku ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼo ta saátu inkaka ña̱ kúú nu̱úña. Soo ña̱ ciencia va̱ása kivi ka̱ʼa̱nña xíʼinyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó tá ná kandíxayó iinlá ña̱ ciencia va̱ása kivi kunda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó. Xa̱ʼa̱ ña̱kán, nda̱a̱ táki̱ʼva káchi periódico ña̱ naní, Süddeutsche Zeitung, “xíniñúʼuvayó ña̱ ná ka̱ʼa̱n iinna xíʼinyó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó”.

¿Á su̱ví iinlá ta̱ i̱xava̱ʼa miíyó kúú ta̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó? Miíra káʼa̱n xíʼinyó ndáaña kúú ña̱ xíniñúʼu keʼéyó saáchi miíra kúú ta̱ i̱xava̱ʼa na̱ yiví nu̱ú ñuʼú yóʼo ta xíni̱ va̱ʼara ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó. Ña̱ Biblia káʼa̱nña, Jehová i̱xava̱ʼara miíyó ña̱ va̱ʼa kooyó nu̱ú ñuʼú yóʼo ta kundaayóña. Na̱ yiví xi̱niñúʼu na̱ʼa̱na ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií Ndióxi̱, tá kúú ña̱ vií keʼéna xíʼin inkana, na̱ʼa̱na ña̱ ndíchi íyona xíʼin ña̱ kuʼvi̱-inina kunina inkana. Tá kúnda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová miíyó kúnda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó (Génesis 1:26-28).

¿Ndáaña kivi keʼún?

Tá ta̱ʼán kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ún kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ tá ya̱chi̱ tá kúú, nda̱chun kúú ña̱ íyoyó yóʼo, ndáaña keʼéyó á ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó, consejo ña̱ táxi ña̱ Biblia ndaʼa̱yó kúú ña̱ ná kuxini̱ va̱ʼayó Jehová. Ta Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Ña̱ va̱ʼa kutakuna ndiʼi tiempo xíniñúʼu kuxini̱ va̱ʼana iinlá yóʼó ta̱ kúú Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, ta saátu xíniñúʼu kuxini̱ va̱ʼana ta̱ chi̱ndaʼún, ta̱ Jesucristo”. Ta saátu ña̱ sakuaʼún na̱ʼún ña̱ kuʼvi̱-iniún kuniún inkana ta chika̱ún ndee̱ ña̱ va̱ʼa koún ti̱xin Reino Ndióxi̱ ña̱ si̱lóʼo tiempo kúma̱ní kixaa̱. Tasaá kunda̱a̱-iniún ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó ta saátu ndakiʼún iin ña̱ va̱ʼa chí nu̱únínu. Ta ña̱ sándíʼi̱-iniún ña̱ kúni̱ún kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ xa̱ún kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ña (Juan 17:3; Eclesiastés 12:13).

¿Á násama ña̱ ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ ku̱nda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo? Saá kúú ña̱ xi̱ndakanixi̱ní ta̱ Hans. * Sava ku̱i̱ya̱ chí sa̱tá loʼova ña̱ʼa xi̱kunda̱a̱-inira xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta ña̱ xi̱kandíxara va̱ása níchindeétáʼanña xíʼinra ña̱ vií koora. Saáchi ña̱ xi̱keʼéra kúú ña̱ xi̱xiniñúʼura droga, xi̱xikara xíʼin ku̱a̱ʼá ná ñaʼá, xi̱ ixakuíʼnára ta xi̱kutóoníra kavara moto. Káchira: “Va̱ása níxi̱kunda̱a̱-inii̱ ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákui̱ saáchi va̱ása níxi̱kusi̱í-inii̱ xíʼin ña̱ xi̱keʼíi̱”. Tá xi̱kuumií ta̱ Hans 25 ku̱i̱ya̱ nda̱kaxinra ña̱ kaʼvi va̱ʼara Biblia ña̱ va̱ʼa kuxini̱ra Ndióxi̱. Tá ki̱xaa̱ra ki̱táʼan va̱ʼara xíʼin Jehová saá kúú ña̱ ku̱nda̱a̱-inira ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó, tasaá na̱samara ña̱ kéʼéra ta nda̱kuchira ta ndu̱ura testigo Jehová ta xa̱a̱ u̱xu̱ ku̱i̱ya̱ káchíñura nu̱ú Jehová ndiʼi tiempo. Ta̱yóʼo káchira: “Ña̱ káchíñuyó nu̱ú Jehová kúú iin ki̱ʼva ña̱ va̱ʼaní kutakuyó ta kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kítáʼan xíʼin ña̱yóʼo. Ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová kúú iin ña̱ va̱ʼaní, saáchi chíndeétáʼanña xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó”.

Su̱ví iinlá ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó kúú ña̱ sándi̱ʼi̱-ini ku̱a̱ʼá na̱ yiví. Tá ndeéka íyo tu̱ndóʼo nu̱ú ñuʼú yóʼo na̱ yiví ndeéka ndíʼi-inina xa̱ʼa̱ inkaka ña̱ʼa.

¿Nda̱chun ku̱u ña̱yóʼo?

Tá kúú iin tu̱ndóʼo ña̱ siʼna ndákanixi̱ní na̱ yiví kúú, ¿nda̱chun ku̱u ña̱yóʼo? Tá va̱ása vií kúnda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼona, na̱ yiví na̱ ndo̱ʼo tu̱ndóʼo yóʼo xóʼvi̱kana ta nda̱a̱ kivi xa̱a̱na ndakavaníka-inina. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo iin ñá íyo se̱ʼe ñá nani Bruni.

Káchiñá: “Xa̱a̱ íyo loʼo ku̱i̱ya̱ ni̱xi̱ʼi̱ ñá loʼo se̱ʼi̱ ñá Susanne, xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kandíxai̱ Ndióxi̱ ni̱xa̱ʼi̱n nu̱ú ta̱ su̱tu̱ ña̱ ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n nda̱chun ku̱u ña̱yóʼo. Ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼi̱n, Ndióxi̱ nda̱kiʼinrañá ku̱a̱ʼa̱nñá chi ndiví ña̱ va̱ʼa kooñá nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ángel. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ñá loʼo se̱ʼi̱ va̱ása níkunda̱a̱ka-inii̱ ndáaña keʼíi̱, saáchi nda̱a̱ ni̱xa̱i̱ ni̱sa̱a̱-inii̱ xi̱nii̱ Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kiʼinrañá ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra”. Ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ ni̱xo̱ʼvi̱ní ñá Bruni. Ñáyóʼo ka̱chikañá: “Iin ñá kúú testigo Jehová ni̱na̱ʼa̱ñá nu̱úi̱ xíʼin ña̱ Biblia ña̱ va̱ása xíniñúʼu sa̱a̱-inii̱ kunii̱ Ndióxi̱. Jehová va̱ása níndakiʼinra ñá Susanne ku̱a̱ʼa̱nñá chí ndiví ta ní kǒo íyoñá nda̱a̱ táki̱ʼva íyo iin ángel. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúúmií na̱ yiví ku̱a̱chi kúú ña̱ ka̱ni kue̱ʼe̱ miíñá. Ñá loʼo se̱ʼi̱ ni ni̱xi̱ʼi̱ñá, tá íyo ñá kísi̱va saá íyoñá ta ndátui̱ ña̱ ná sandátaku Jehová miíñá. Ta saátu sa̱kuaʼi̱ ña̱ i̱xava̱ʼa Jehová na̱ yiví ña̱ va̱ʼa kutakuna ndiʼi tiempo nu̱ú ñuʼú livi, ta si̱lóʼo tiempo kúma̱ní ta kuu ña̱yóʼo. Tá ku̱nda̱a̱-inii̱ ndáa ki̱ʼva íyo-ini Jehová, yatinka ni̱xa̱i̱ íyoi̱ xíʼinra ta va̱ása ndeéka xóʼvi̱i̱” (Salmo 37:29; Hechos 24:15; Romanos 5:12).

Ku̱a̱ʼání na̱ yiví xa̱a̱ síín síín tu̱ndóʼo yáʼana nu̱ú tá kúú, tu̱ndóʼo ña̱ kúúmiína, guerra, so̱ko, xíʼin inkaka ña̱ʼa ña̱ kúú nu̱ú ñuʼú yóʼo. Va̱ʼaní sa̱ndíkooña-ini ñá Bruni tá ku̱nda̱a̱-iniñá xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n ña̱ Biblia ña̱ va̱ása kúúmií Jehová ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ kúú, ta̱yóʼo va̱ása níxikuni̱ra ña̱ ná xoʼvi̱ na̱ yiví ta si̱lóʼo kúma̱ní ta sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ kúú nu̱ú ñuʼú yóʼo. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ása va̱ʼa kúú nu̱ú ñuʼú yóʼo náʼa̱ña ña̱ xa̱a̱ ndóoyó “ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi”, ta si̱lóʼo kúma̱ní ta ndiʼi-xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa tasaá viíka kundooyó (2 Timoteo 3:1-5; Mateo 24:7, 8).

¿Ndáa ki̱ʼva kuxini̱yó Ndióxi̱?

Ta̱ Hans xíʼin ñá bruni va̱ása vií níxi̱yo ña̱ xi̱kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Xi̱kandíxanara soo va̱ása ku̱a̱ʼá ña̱ʼa níxi̱kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ra. Tá chi̱ka̱a̱na ndeé ña̱ ku̱a̱ʼá ña̱ʼa sakuaʼana xa̱ʼa̱ Jehová ku̱a̱ʼáka ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ni̱xa̱a̱na ku̱nda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱ ndáka̱tu̱ʼun ku̱a̱ʼání na̱ yiví tiempo vitin ta ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼinna ña̱ vií koona ta saátu ña̱ kundatuna ndakiʼinna iin ña̱ va̱ʼa chí nu̱únínu. Ta xa̱a̱ ku̱a̱ʼání na̱ káchíñu nu̱ú Jehová xa̱a̱ ndóʼona táʼan ña̱yóʼo.

Ña̱ va̱ʼa kuxini̱yó Jehová siʼna xíniñúʼu kaʼvi va̱ʼayó ña̱ Biblia, saáchi ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱n xíʼinyó xa̱ʼa̱ra ta ndáaña kúú ña̱ kúni̱ra ná keʼéyó. Ta ña̱yóʼo kúú ña̱ ke̱ʼé sava na̱ yiví tá siglo nu̱ú. Ta̱ Lucas ta̱ xi̱kuu historiador xíʼin médico káʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼé na̱ congregación judío na̱ ni̱xi̱yo chí ñuu Berea (Grecia) “saáchi va̱ʼaní xi̱niso̱ʼona tu̱ʼun Ndióxi̱ ta ni̱ndi̱ʼi̱ní-inina xa̱ʼa̱ña, ta ndiʼi ki̱vi̱ xi̱kaʼvikavína tu̱ʼun Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina á ndixa táki̱ʼva káchina xíʼinna saá íyoña” (Hechos 17:10, 11).

Ta saátu na̱ cristiano na̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú xi̱ndakutáʼanna xíʼin inkana ti̱xin ña̱ congregación (Hechos 2:41, 42, 46; 1 Corintios 1:1, 2; Gálatas 1:1, 2; 2 Tesalonicenses 1:1). Ta saátu kúú tiempo vitin. Na̱ testigo Jehová ndákutáʼanna ti̱xin reunión saáchi na̱kuva̱ʼa ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanna xíʼin na̱ yiví ña̱ va̱ʼa kuyatinna nu̱ú Jehová ta xíʼin ña̱ si̱í-ini kachíñuna nu̱úra. Ña̱ kitáʼún xíʼin na̱ testigo Jehová na̱ íyo nu̱ú íyoún kivi chindeétáʼanna xíʼún. Saáchi na̱ yiví kéʼéna nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé Ndióxi̱ ta̱ ndásakáʼnuna, ta na̱ testigo Jehová náʼa̱na ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíra. Ña̱kán ña̱ ndakutáʼanyó xíʼinna chindeétáʼanña̱ xíʼinyó ña̱ viíka kuxini̱yó Jehová (Hebreos 10:24, 25).

¿Á ndáyáʼvi ña̱ chika̱a̱yó ndeé ña̱ kuxini̱yó iin na̱ yiví? Xíniñúʼuva ña̱ chika̱a̱yó ndeé. ¿Á suvi saá kúú ña̱ xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kuchiñuyó keʼéyó iin ña̱ʼa? Ná ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ na̱ sísikí ña̱ xíniñúʼu chika̱a̱nína ndeé ña̱ vií kusíkína. Ta kúú, ta̱ Jean-Claude Killy ta̱ íyo chí Francia, ta̱ xi̱kuu esquiador ta̱ ku̱chiñu kiʼin medalla ña̱ oro tá ni̱xi̱yo juegos olímpicos, káʼa̱nra ndáaña kúú ña̱ xíniñúʼu keʼéna ña̱ va̱ʼa kuchiñuna kusíkína xíʼin na̱ ke̱e inka país. “Xíniñúʼu u̱xu̱ ku̱i̱ya̱ ya̱chi̱ kixáʼana ta xíniñúʼu ndakanixi̱nína ndáa ki̱ʼva keʼéna ña̱yóʼo ku̱i̱ya̱ ta ku̱i̱ya̱ ta ndiʼi ki̱vi̱ ndakanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo”. Ndiʼi ki̱vi̱ ña̱ ke̱ʼéna ña̱yóʼo xíʼin ndeé ña̱ chi̱ka̱a̱na sana ki̱ʼva u̱xu̱ minuto loʼova kusíkína, ná ndakanixi̱níyó ña̱ ku̱a̱ʼáva ña̱ va̱ʼa ndakiʼinyó ta ná kuxini̱yó Jehová ta ña̱yóʼo ndiʼi tiempo kooña.

Viíka xa̱a̱yó kítáʼanyó xíʼinra

Nda̱a̱ ni iinyó va̱ása kúni̱yó ña̱ ná kuma̱ní nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa nu̱úyó. Xa̱ʼa̱ ña̱kán tá ndákanixi̱níún ña̱ kǒo xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó, ta kúni̱ún kunda̱a̱-iniún nda̱chun kúú tu̱ndóʼo, chika̱a̱ ndeé ña̱ xa̱ún kunda̱a̱-iniún xa̱ʼa̱ Jehová, Ndióxi̱ ta̱ káʼa̱n ña̱ Biblia xa̱ʼa̱. Ña̱ sakuaʼún xa̱ʼa̱ra chindeétáʼanña xíʼún ña̱ viíka koún tiempo vitin ta saátu chí nu̱únínu.

¿Á xa̱a̱ iin ki̱vi̱ ña̱ va̱ása sakuaʼakayó xa̱ʼa̱ Jehová? Na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼá ku̱i̱ya̱ káchíñu nu̱ú Jehová ndákanda̱kava-inina xíʼin ña̱ sa̱kuaʼana ta saátu ña̱ sákuaʼakana xa̱ʼa̱ra. Tá ná kuxini̱kayóra kusi̱íka-iniyó ta yatinka kooyó xíʼin ta̱ i̱xava̱ʼa miíyó. Ta ná ndakanixi̱níyó nda̱a̱ táki̱ʼva nda̱kanixi̱ní ta̱ apóstol Pablo, ta̱yóʼo ka̱ʼyíra: “Ku̱a̱ʼání kúú bendición táxi Ndióxi̱, ku̱a̱ʼání ña̱ ndíchi kúúmiíra ta ndiʼi ña̱ʼa xíni̱ra xa̱ʼa̱, kǒo kivi ndakaniyó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ ndátiinra ku̱a̱chi ta kǒo kúchiñuyó kunda̱a̱ ndiʼi iniyó xa̱ʼa̱ ndiʼi yichi̱ra. Saáchi, “¿ndáana xa̱a̱ ni̱xa̱a̱ na̱kunda̱a̱-ini ndáaña ndákanixi̱ní Jehová? ¿Á ndáana kivi taxi consejo ndaʼa̱ra?” (Romanos 11:33, 34).

[Koto]

^ párr. 12 Na̱sama sava ki̱vi̱na.

[Comentario]

Ni xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa tává na̱ yiví soo ndáka̱tu̱ʼunkavana ña̱yóʼo miína: ¿Nda̱chun íyoyó yóʼo? ¿Ndáaña kúú ña̱ xíniñúʼu keʼéyó? Ta, ¿ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó?

[Comentario]

“Tá ku̱nda̱a̱-inii̱ ndáa ki̱ʼva íyo-ini Jehová, yatinka ni̱xa̱i̱ íyoi̱ xíʼinra”

[Comentario]

“Ña̱ káchíñuyó nu̱ú Jehová kúú iin ki̱ʼva ña̱ va̱ʼaní kutakuyó ta kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa kítáʼan xíʼin ña̱yóʼo. Ña̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová kúú iin ña̱ va̱ʼaní, saáchi chíndeétáʼanña xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó”.