Yehovha I Xikwembu Lexi Faneleke Xi Tiviwa

XANA ku ni nchumu wa nkoka lowu u wu kayelaka evuton’wini? Loko u tiva switsongo hi Xikwembu, kunene ku na leswi u swi kayelaka. Ha yini? Hikuva, vanhu va timiliyoni va kume leswaku ku tiva Xikwembu xa le Bibeleni swi vuyerisa swinene evuton’wini. Munhu u sungula ku vuyeriwa loko a sungula ku xi tiva naswona vuyelo bya kona byi ta tshama hilaha ku nga heriki.

Yehovha Xikwembu, Mutsari wa Bibele, u lava leswaku hi n’wi tiva kahle. Mupisalema u tsarile: “Leswaku vanhu va ta swi tiva leswaku wena loyi vito ra wena u nga Yehovha, wena u ri wexe u La nge Henhla-henhla emisaveni hinkwayo.” U swi tiva kahle leswaku ha vuyeriwa loko hi n’wi tiva kahle. “Mina Yehovha, ndzi Xikwembu xa wena, Loyi a ku dyondziselaka ku ku pfuna.” Xana hi pfuneka njhani loko hi tiva Yehovha Xikwembu, La nge Henhla-henhla?—Pisalema 83:18; Esaya 48:17.

Xin’wana lexi hi vuyeriwaka ha xona hileswaku hi kuma nkongomiso wo langutana ni swiphiqo, ntshembo lowu tiyeke mayelana ni vumundzuku ni ku rhula ka mianakanyo. Ku tlula kwalaho, ku tiva Yehovha swi hi susumetela ku va ni langutelo leri hambaneke mayelana ni swivutiso swa nkoka leswi vanhu va tivutisaka swona emisaveni hinkwayo namuntlha. Hi swihi swivutiso swa kona?

Xana Vutomi Bya Wena Byi Ni Xikongomelo?

Hambileswi vanhu va nga endla nhluvuko lowukulu eka thekinoloji, nisweswi va ha tivutisa swivutiso leswi nge: ‘Ha yini ndzi ri laha? Ndzi kongome kwihi? Xana xikongomelo xa vutomi i yini?’ Loko munhu a nga kumi tinhlamulo leti enerisaka, vutomi bya yena a byi nge vi na xikongomelo. Xana vanhu vo tala va swi xiya swilo leswi va swi kayelaka? Nkambisiso lowu endliweke eJarimani eku heleni ka va-1990 wu paluxe leswaku hafu ya vanhu lava hlamuleke hakanyingi va vona onge vutomi byi vonaka byi nga ri na xikongomelo. Swi nga ha endleka ku ri ni vanhu lava ehleketaka sweswo laha u tshamaka kona.

Loko munhu a nga ri na xikongomelo evuton’wini, a nga vi na wona masungulo lawa a nga ta sungula tipakani ta yena eka wona. Leswi vo tala va nga riki na xikongomelo evuton’wini va ringeta ku lava mintirho ya le henhla kumbe va hlengeleta rifuwo. Hambiswiritano, swi nga ha va vava leswi va kayelaka swo karhi. Hi ku pfumala xikongomelo evuton’wini, van’wana swi nga ha va tsona ntsako lerova va hetelela va nga ha naveli ku hanya. Un’wana la titweke hi ndlela yoleyo i nhwanyana un’wana wo xonga loyi a kuriseriweke “emafurheni,” hi ku ya hi International Herald Tribune. Hambileswi a a hanya vutomi bya vulovolovo, a a titwa a ri ni xivundza naswona a a vona onge vutomi bya yena a byi na xikongomelo. U nwetetele tiphilisi ta vurhongo hiloko va n’wi kuma a file. U nga ha va u tiva van’wana lava a va ri ni xivundza lava va feke hi ndlela yo vava.

Kambe, xana u tshama u twa vanhu va vula leswaku sayense yi nga hi byela timhaka hinkwato ta vutomi? Phepha-hungu ra vhiki na vhiki leri nge Die Woche ri ri: “Hambileswi sayense yi nga ntiyiso, a yi aki hi tlhelo ra moya. Dyondzo ya Hundzuluko a yi na nhloko na ncila, hambileswi yi nga ni rungula ro tala, hikwalaho a yi chaveleli naswona a yi nyiki ntshembo nikatsongo.” Leswi  tshuburiweke hi vativi va sayense swi pfunile eku hlamuseleni ka swilo leswi hanyaka hi ku ya hi ku hambana-hambana ka swona, yi tlhela yi hlamusela swilo leswi endlekaka hi ku landza fambiselo ra ntumbuluko swin’we ni leswi endlekaka leswaku vutomi byi ya emahlweni. Kambe, sayense a yi nge hi byeli xivangelo xa ku va hi ri laha ni lomu hi kongomeke kona. Loko hi titshege swinene hi sayense, swivutiso swa hina swa malunghana ni xikongomelo xa vutomi swi sala swi nga hlamuriwanga. Hikwalaho, hilaha phepha-hungu leri nge Süddeutsche Zeitung ri vikeke hakona, “misava hinkwayo yi lava nkongomiso.”

Xana i mani loyi a nga hi nyikaka nkongomiso wolowo loko ku nga ri Muvumbi wa hina? Leswi ku nga yena a vekeke vanhu emisaveni, u fanele a swi tiva leswaku ha yini va ri laha. Bibele yi hlamusela leswaku Yehovha u vumbe vanhu leswaku va andza va tata misava va tlhela va yi khathalela, leswi vulaka leswaku va va vakhathaleri va yona. Vanhu a va fanele va kombisa timfanelo ta yena to tanihi vululami, vutlhari ni rirhandzu eka hinkwaswo leswi va swi endlaka. Loko ho kala hi twisisa xivangelo xa ku va Yehovha a hi vumbile, hi ta swi tiva leswaku ha yini hi ri laha.—Genesa 1:26-28.

Xana U Nga Endla Yini?

Xana ku vuriwa yini loko eku sunguleni u nga kumanga tinhlamulo leti enerisaka ta swivutiso leswi nge: ‘Ha yini ndzi ri laha? Xana ndzi kongome kwihi? Xana xikongomelo xa vutomi i yini?’ Bibele yi bumabumela leswaku hi n’wi tiva kahle Yehovha. Entiyisweni, Yesu u te: “Leswi swi vula vutomi lebyi nga heriki, ku nghenisa ka vona vutivi ha wena, Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso, ni loyi u n’wi rhumeke, Yesu Kreste.” Na wena wa khutaziwa leswaku u hlakulela timfanelo ta Xikwembu, ngopfu-ngopfu rirhandzu, ni ku swi endla pakani ya wena ku ya hanya ehansi ka Mfumo wa Xikwembu wa Vumesiya. Kutani u ta va ni xikongomelo evuton’wini ni ntshembo lowu hlamarisaka hi vumundzuku. Swivutiso swa xisekelo leswi u nga ha vaka u ri na swona ku fikela sweswi swi nga ha va se swi hlamuriwile.—Yohane 17:3; Eklesiasta 12:13.

Xana tinhlamulo ta swivutiso leswi swa xisekelo ti ta ku khumba njhani? Hans u yi tiva kahle mhaka leyi. * Khale a a swi tiva leswaku Xikwembu xi kona, kambe ku tiva sweswo ntsena a swi nga n’wi pfuni nchumu evuton’wini. Hans a a rhandza swidzidzirisi, tinghwavava, vugevenga ni swithuthuthu. U ri: “Vutomi a byi nga ri na xikongomelo naswona a byi nga enerisi hakunene.” Loko Hans a ri ni malembe ya va-20 u endle xiboho xo tiva Xikwembu kahle hi ku va a hlaya Bibele hi vukheta. Loko se a tiva Yehovha kahle ni ku twisisa xikongomelo xa vutomi, Hans u cince vutomi bya yena kutani a khuvuriwa tanihi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha. Se u ni malembe ya khume a ri entirhweni wa nkarhi hinkwawo. U vule hi ku kongoma a ku: “A ku na nchumu wo antswa ku tlula ku tirhela Yehovha. Ku hava nchumu wun’wana lowu tlulaka wolowo. Ku tiva Yehovha swi endle leswaku ndzi va ni xikongomelo evuton’wini.”

Ina, xikongomelo xa vutomi a hi mhaka leyi vanhu vo tala va khathalaka ha yona. Leswi swiyimo swa misava swi yaka swi biha, vanhu vo tala va karhatiwa hi xivutiso xin’wana xa nkoka.

Ha Yini Swi Humelerile?

Hakanyingi loko munhu a hlaseriwa hi maxangu u tivutisa xivutiso lexi nge: Ha yini swi humelerile? Leswaku a kota ku langutana ni maxangu lawa swi titshege swinene hi ku kuma nhlamulo leyi faneleke ya xivutiso lexi. Loko ku nga ri na nhlamulo leyi enerisaka, maxangu ma ya emahlweni naswona muhlaseriwa a nga ha hlundzuka. Hi xikombiso, anakanya hi leswi humeleleke Bruni.

Bruni, wansati loyi a ha tiyeke u ri: “N’wana wa mina wa nhwanyana u file malembe ma nga ri mangani lama hundzeke. Leswi a ndzi pfumela  eka Xikwembu ndzi lave nchavelelo eka muprista wa le ndhawini leyi ndzi tshamaka eka yona. U ndzi byele leswaku Xikwembu xi teke Susanne xi n’wi yisa etilweni, laha sweswi a nga ntsumi. Ndzi titwe onge ndzi biwe hi misava, ndzi tlhela ndzi venga Xikwembu hikwalaho ka leswi a xi n’wi tekile.” Mbilu ya Bruni yi tshame yi tshovekile ku ringana malembe yo hlayanyana. “Kutani un’wana wa Timbhoni ta Yehovha u ndzi kombise eBibeleni leswaku a ndzi na xivangelo xo venga Xikwembu. Yehovha a nga tekanga Susanne a n’wi yisa etilweni naswona laha a nga kona a hi ntsumi. Vuvabyi bya yena a byi vangiwa hi ku nga hetiseki ka vanhu. Susanne u file naswona u yimele Yehovha leswaku a n’wi pfuxa. Ndzi tlhele ndzi dyondza leswaku u endle vanhu leswaku va hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi, naswona leswi swi ta hetiseka ku nga ri khale. Loko ndzi ta va ndzi twisise leswaku Yehovha i Xikwembu xa njhani, ndzi tshinele eka yena naswona mbilu ya mina yi vohlile.”—Pisalema 37:29; Mintirho 24:15; Varhoma 5:12

Vanhu va timiliyoni va xaniseka hi tindlela to hambana-hambana: va nga ha weriwa hi khombo, nyimpi, ndlala kumbe mhangu ya ntumbuluko. Bruni u ntshunxeke loko a swi vone eBibeleni leswaku Yehovha a nga fanelanga a voniwa nandzu hikwalaho ka maxangu lama nga kona, hikuva a ku nga ri xikongomelo xa yena leswaku vanhu va xaniseka nileswaku ku nga ri khale u ta herisa vubihi. Ku andza ka vubihi swi kombisa leswaku sweswi hi hanya “emasikwini yo hetelela” ya mafambiselo lawa ya swilo. Ku hundzuriwa ka swilo swi va leswinene loku hi ku rindzeleke hi mahlo-ngati se ku tshinele.—2 Timotiya 3:1-5; Matewu 24:7, 8.

Ku Tiva Xikwembu

Hans na Bruni a va nga xi tivi kahle Xikwembu. A va pfumela eka xona kambe va nga xi tivi kahle. Loko va tinyike nkarhi wo dyondza ntiyiso hi Yehovha, matshalatshala ya vona ma va vuyerisile. Va kume tinhlamulo leti faneleke ta swivutiso swa nkoka swinene esikwini ra hina. Leswi swi va nyike ku rhula ka mianakanyo ni ntshembo lowu sirhelelekeke wa vumundzuku. Malandza ya Yehovha ya timiliyoni ma swi tokotile sweswo.

Loko u lava ku tiva Yehovha u fanele u rhanga u kambisisa Bibele, leyi hi byelaka hi ta yena ni leswi a swi languteleke eka hina. Van’wana va swi endlile sweswo hi lembe-xidzana ro sungula. Luka n’wamatimu tlhelo n’anga u vike leswaku swirho swa vandlha ra Vayuda ra le Beriya, le Greece, swi “amukele rito [leri humaka eka Pawulo na Silasi] hi mapfundza lamakulu ya mianakanyo, [swi] kambisisa Matsalwa hi vukheta siku ni siku ku vona loko swilo leswi swi ri tano.”—Mintirho 17:10, 11.

Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va tlhele va hlengeletana emavandlheni. (Mintirho 2:41, 42, 46; 1 Vakorinto 1:1, 2; Vagalatiya 1:1, 2; 2 Vatesalonika 1:1) Ni namuntlha swi tano. Mavandlha ya Timbhoni ta Yehovha ma va ni minhlangano leyi kahle-kahle yi endleriweke ku pfuna vanhu leswaku va tshinela eka Yehovha ni ku n’wi tirhela hi ntsako. Ku tihlanganisa ni Timbhoni ta ka n’wina swa pfuna swinene. Leswi vanhu va yaka va tekelela Xikwembu lexi va xi gandzelaka, Timbhoni ta Yehovha ti kombisa timfanelo leti Yehovha a ti kombisaka—hambileswi ti nga ti kombisiki hi ku hetiseka. Hikwalaho ku hlengeletana ni Timbhoni swi hi pfuna leswaku hi tiva Yehovha ku antswa.—Vaheveru 10:24, 25.

Xana sweswo swi vula leswaku u fanele u endla matshalatshala lamakulu leswaku u tiva Munhu un’we ntsena? Hakunene swi lava matshalatshala. Kambe, xana loko u lava ku fikelela nchumu wo karhi evuton’wini a wu endli matshalatshala yo karhi? Ehleketa hi matshalatshala lawa mutsutsumi wa ndhuma a ma endlaka loko a endla vutiolori. Hi xikombiso, Jean-Claude Killy loyi a nga wina mendlele ya nsuku hikwalaho ko tsheremuka egambokweni emphikizanweni wa ti-Olympic wa le Furwa u vula leswi landzelaka malunghana ni matshalatshala lawa munhu a faneleke a ma endla loko a lava ku humelela emphikizanweni wa misava hinkwayo wa mitlangu: “U fanele a sungula ka ha sele malembe ya khume naswona a  swi kunguhata malembe yo tala a tlhela a anakanya hi wona siku ni siku . . . Munhu u fanele a endla vutiolori lembe hinkwaro.” U heta nkarhi lowu hinkwawo ntsena leswaku u nghenela mphikizano lowu nga ha hetaka khume ra timinete ntsena. Hikwalaho, ku laveka leswaku munhu a endla matshalatshala hinkwawo leswaku a ta tiva Yehovha.

Vuxaka Lebyi Kulaka Swinene

I mani loyi a lavaka ku hundziwa hi nchumu wa nkoka evuton’wini? A nga kona. Hikwalaho, loko u vona onge vutomi bya wena a byi na xikongomelo kumbe u lava ku tiva leswaku ha yini ku ri ni maxangu, tiyimisele ku tiva Yehovha, Xikwembu xa le Bibeleni. Ku dyondza ha yena swi ta ku pfuna leswaku u hanya vutomi byo antswa hilaha ku nga heriki.

Xana hi ta kala hi heta ku dyondza hi ta Yehovha? Lava se va nga ni malembe va ri karhi va n’wi tirhela va ha hlamarisiwa hi leswi va swi dyondzeke hi yena ni hi swilo leswintshwa leswi va hambetaka va swi dyondza hi yena. Ku dyondza swilo swo tano swi hi endla hi tsaka ni ku hi tshineta ekusuhi na yena. Onge hi nga pfumelelana ni mianakanyo ya muapostola Pawulo loyi a tsaleke a ku: “Mawaku ku enta ka rifuwo ni vutlhari ni vutivi bya Xikwembu! Vuavanyisi bya xona a byi lavisiseki, ni tindlela ta xona a ti landzeleriseki! Hikuva ‘i mani loyi se a tivaka mianakanyo ya Yehovha, kumbe i mani loyi a veke mutsundzuxi wa yena?’”—Varhoma 11:33, 34.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 5]

Vanhu va ha tivutisa swivutiso swa nkoka leswi nge: ‘Ha yini ndzi ri laha? Ndzi kongome kwihi? Xana xikongomelo xa vutomi i yini?’

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 6]

“Loko ndzi ta va ndzi twisise leswaku Yehovha i Xikwembu xa njhani, ndzi tshinele eka yena”

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 7]

“A ku na nchumu wo antswa ku tlula ku tirhela Yehovha. Ku hava nchumu wun’wana lowu tlulaka wolowo. Ku tiva Yehovha swi endle leswaku ndzi va ni xikongomelo evuton’wini”