Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

E Irinaki ia Iehova ma to Ngakau Katoa

E Irinaki ia Iehova ma to Ngakau Katoa

E Irinaki ia Iehova ma to Ngakau Katoa

“Te aronga i kite i toou ra ingoa, ka irinaki ia koe.”​—SALAMO 9:10.

1, 2. Eaa etai au apinga te irinaki puapinga kore ra te tangata no te tinamou?

TEIA tuatau, me maata te au apinga te tamanata ra i to tatou oraanga, e mea matau ia no te akara atu ki tetai tangata me kare ki tetai apinga te ka oronga mai i te tinamou. Te manako ra etai e ka rauka te maata o te moni i te akatupu i te tinamou i to ratou tuatau ki mua, inara ko te tikaanga, e akapuanga papu kore te moni. Te karanga ra te Pipiria: “Ko tei irinaki ki tana apinga, ka inga ïa.” (Maseli 11:28) Te akara atura etai ki te au arataki tangata, inara te rave ra te meitaki o teia aronga i te au tarevake. E i te openga ra, kua mate pouroa ratou. Ma te pakari, te karanga ra te Pipiria: “Auraka e irinaki ki te ui ariki, i te tamaiti a te tangata nei, kare oki ona ora.” (Salamo 146:3) Te akamatakite katoa maira taua au tuatua akauruia ia tatou e auraka e irinaki i to tatou uaorai maroiroi ma te kore e tauturu. E “tamaiti [katoa tatou] a te tangata nei.”

2 Kua akaapa te peroveta ko Isaia i te au arataki i te pae enua o Iseraela i tona tuatau no te mea kua irinaki ratou i roto i te “punanga pikikaa.” (Isaia 28:15-17) I roto i ta ratou kimianga i te tinamou, kua akanoo ratou i te kapitianga poritiki ma te au enua i te pae mai. Kare e irinakiia taua kapitianga​—e mea pikikaa. Na teia tu rai, i teia tuatau e manganui te au arataki akonoanga te akonokono ra i te au pirianga ma te au arataki poritiki. Ka riro katoa taua kapitianga ei mea “pikikaa.” (Apokalupo 17:16, 17) Kare ratou e akatupu mai i te tinamou mutu kore.

Nga Akaraanga Meitaki o Iosua Raua ko Kaleba

3, 4. I akapeea i tuke ei te ripoti a Iosua raua ko Kaleba ki ta te ngauru tangata tutaka aere?

3 Ka akara tatou, i reira, kiea no te tinamou? Ki te ngai katoa ta Iosua raua ko Kaleba i akara atu i to Mose tuatau. Kare i roa i muri mai i to Iseraela akarangatira angaia mei Aiphiti, kua papa te pa enua no te tomo atu ki roto ia Kanaana, te Enua Taputouia. E tai ngauru ma rua tangata i tonoia kia tutaka aere i te enua, e i te openga o te 40 ra, kua oki mai ratou i te akakite mai i ta ratou ripoti. E toko rua ua, ko Iosua raua ko Kaleba, tei tuatua meitaki no to Iseraela au manakonakoanga i Kanaana. Kua akapapu atu tetai ke e taurekareka oki te enua inara kua tuatua: “Kareka te tangata o taua enua ra e ririnui ïa, e te au oire oki kua patuia, e te maata roa . . . Kare e tika ia tatou kia tiki e tamaki i te reira aronga; e ririnui oki to ratou i to tatou nei.”​—Numero 13:27, 28, 31.

4 Kua akarongo to Iseraela i te ngauru tangata tutaka aere e kua mataku atura, e kua koumuumu kia Mose. I te openga ra, kua tuatua atu a Iosua raua ko Kaleba ma te manako ngakau tae: “Ko te enua ta matou i tutaka aere ra, e enua meitaki maata roa ïa. Kia mareka mai a Iehova ia tatou nei, nana tatou e arataki ki taua enua ra, e nana e oronga mai no tatou; e enua taʼe a vai ua ïa te u e te meli. Auraka ra kotou e kaitamaki atu kia Iehova, auraka oki e mataku i te tangata o taua enua ra.” (Numero 14:6-9) Noatu rai, kua patoi to Iseraela i te akarongo e, tei tupu mai, kare i akatikaia kia tomo atu ki roto i te Enua Taputouia i taua tuatau ra.

5. Eaa ra a Iosua raua ko Kaleba i akakite ei i te ripoti meitaki?

5 Eaa ra a Iosua raua ko Kaleba i akakite ei i te ripoti meitaki, koi akakite ei te ngauru tangata tutaka aere i te mea kino? Kua kite te katoatoa e 12 i taua au oire ketaketa e taua pa enua akatinamouia. E kua tika te ngauru tangata i te akakiteanga e kare a Iseraela i ketaketa atu kia autu i te enua. Kua kite katoa a Iosua raua Kaleba i te reira. Inara, kua akara nga ngauru i te au apinga mei te manako tangata. I tetai tua, kua irinaki a Iosua raua ko Kaleba ia Iehova. Kua kite ana raua i ta Iehova au angaanga ririnui i rave i Aiphiti, i te Tai Muramura, e i te papa o te Maunga Sinai. Eaa ra, e ngauru mataiti i muri maira kua rava ua te au ripoti o taua angaanga i te akakeu ia Rahaba o Ieriko kia tuku i tona oraanga i roto i te tumatetenga no to Iehova iti tangata! (Iosua 2:1-24; 6:22-25) Kua irinaki pu tikai a Iosua raua ko Kaleba, e nga kite mata no te au angaanga a Iehova, e ka tamaki ua atu te Atua no tona iti tangata. E a ngauru mataiti i muri mai, kua akatikaia to raua tu irinaki i te matianga tetai uki ou o Iseraela, i raro ake i ta Iosua aratakianga, ki roto ia Kanaana e kua autu atura i taua enua.

Eaa ra Tatou ka Irinaki Pu Tikai ei ia Iehova

6. Eaa ra te au Kerititiano i raro ake i te taomianga, e ka tuku ratou i to ratou irinaki kiea?

6 I te “kino maata i taua tuatau,” te aro atu nei tatou, mei to Iseraela rai, i te au kino ririnui atu ia tatou. (2 Timoteo 3:1) Te taomiia ra tatou i te pae akono, te pae vaerua e, i etai atu atianga, i te pae kopapa katoa. Me ko tatou ua, kare e rauka ia tatou i te autu i taua au taomianga, i te mea kua akamata mai ratou mei tetai tumu ririnui atu i te tangata, ko Satani te Tiaporo. (Ephesia 6:12; 1 Ioane 5:19) Ka uri, i reira, tatou kiea? Na roto i te pure kia Iehova, kua tuatua tetai tangata tiratiratu i taito: “Te aronga i kite i toou ra ingoa, ka irinaki ia koe.” (Salamo 9:10) Me kua kite tikai tatou ia Iehova e te marama i te aiteanga o tona ingoa, ka irinaki tatou iaia mei tei papu tikai ia Iosua raua ko Kaleba.​—Ioane 17:3.

7, 8. (a) Akapeea te au mea angaia i te oronga mai i te au tumu kia tatou no te irinaki ia Iehova? (e) Eaa te au tumu ta te Pipiria e oronga maira no te irinaki ia Iehova?

7 Eaa ra tatou ka irinaki ei ia Iehova? Kua rave a Iosua raua ko Kaleba i te reira no te mea kua kite ana raua i te au tupuanga o tona mana. Pera katoa tatou. Ei akaraanga, ka akamanako ana i ta Iehova au angaanga o te au mea angaia, kapiti mai i te ao e pini ua ake, ma tona au tarava e pirioni ua atu. Te mana ririnui maata ta Iehova e akaaere ra te akatutu maira, e tikai, koia te Mana Katoatoa. Ia tatou e akamaaraara ra i te au mea umere o tei angaia ra, ka akatika tatou i ta Iobu, tei karanga ra no Iehova: “E naai e akakore? naai e karanga atu kiaia, Te aa ana koe?” (Iobu 9:12) E tikai, mei tei ia tatou a Iehova, kare tatou e anoanoia kia mataku i tetai i te ao katoa e pini ua ake.​—Roma 8:31.

8 Ka akamanako, katoa, i ta Iehova Tuatua, te Pipiria. E ririnui teia tumu puapinga tikai o te pakari tu-Atua i te tauturuanga ia tatou kia autu i te au raveanga tarevake e kia akatano i to tatou au oraanga ki to Iehova anoano. (Ebera 4:12) Na roto i te Pipiria kua kite mai tatou e ko Iehova tona ingoa e ka kite atu i te aiteanga o tona ingoa. (Exodo 3:14) Kua kite tatou e ka riro mai a Iehova i tana i iki ra kia riro mai​—ei Metua aroa ua, ei Akava tuatua tika, ei Toa autu ua​—e raukai i te akatupu i tana au akakoroanga. E te kite ra tatou e akapeea tana tuatua i te tupu anga tikai. Ia tatou e apii ra i te Tuatua a te Atua, ka akakeuia tatou kia tuatua, mei te tata taramo rai: “Te irinaki nei au i taau tuatua.”​—Salamo 119:42; Isaia 40:8.

9. Akapeea te oko e to Iesu tuakaouanga i te akaketaketaanga i to tatou irinaki ia Iehova?

9 Ko te oko tetai tumu kia irinaki ia Iehova. (Mataio 20:28) Mei teaa te umere anga e kua tuku mai te Atua i tana uaorai Tamaiti kia mate ei oko no tatou! E e ririnui tikai te oko. Te tapoki ra te reira i te au ara a te tangata ravarai tei tataraara e tei uri mai kia Iehova ma te ngakau tika. (Ioane 3:16; Ebera 6:10; 1 Ioane 4:16, 19) Ko tetai tuanga no te tutakianga i te oko koia oki ko te akatuakaouanga o Iesu. Ko taua temeio, tei akapapuia e te au kite mata e anere ua atu, ko tetai atu tumu kia irinaki ia Iehova. E akapapuanga te reira e kare to tatou au manakonako anga e ope puapinga kore ra.​—Angaanga 17:31; Roma 5:5; 1 Korinetia 15:3-8.

10. Eaa ta tatou uaorai au tumu no te irinaki anga ia Iehova?

10 Ko teia etai o te au tumu eaa ra ka raukai ia tatou e ka tau katoa kia irinaki ia Iehova. Te vaira tetai atu e manganui, etai o te reira te kitea uaia ra e tatou uaorai. Ei akaraanga, i tetai atianga, ka aro atu tatou i te au turanga ngata i roto i to tatou au oraanga. Ia tatou e kimi ra i ta Iehova aratakianga no te akono anga i te reira, ka kite tatou mei teaa te tau tikai o taua aratakianga. (Iakobo 1:5-8) Te maata ia tatou i te irinakianga ki runga ia Iehova i roto i to tatou au oraanga e te kite ra i te au tupuanga meitaki no teia, te pakari anga o to tatou irinaki iaia.

Irinaki a Davida ia Iehova

11. Noatu te au turanga kua irinaki ainei a Davida ia Iehova?

11 Ko Davida o Iseraela taito tetai tei irinaki ia Iehova. Kua aro atu a Davida i te ariki tamataku ko Saula, tei inangaro i te tamate iaia, e te vaeau ririnui o Philiseti, tei tauta ra i te autu ia Iseraela. Noatu rai, kua ora atu aia e kua autu atu. No teaa ra? Te akamarama maira a Davida uaorai: “Ko Iehova toku mārama e toku ora: koai oki taku e mataku atu? ko Iehova te maroiroi o toku ora; e mataku oki au iaai?” (Salamo 27:1) Ka autu katoa tatou me irinaki pera rai tatou ia Iehova.

12, 13. Akapeea a Davida i te akaarianga e kia irinaki tatou ia Iehova noatu me taangaanga te aronga patoi i to ratou arero ei apinga tamaki ia tatou?

12 I tetai atianga kua pure a Davida: “Me pure au ra, e te Atua, e akarongo mai i toku reo: ei marumaru koe noku i te mataku i te enemi. E akapipini koe iaku i te tuatua muna a te aronga kino ra, te oripu ua anga a te aronga rave i te mea tika kore ra; Ko tei akakoi i to ratou arero mei te koke ra; e kua akatano i ta ratou au kakao, koia te tuatua mamae ra; Kia akainana poiri ratou i te aronga apa kore.” (Salamo 64:1-4) Kare tatou i kite papu i te tumu i tata ei a Davida i teia au tuatua. Inara kua kite tatou i teia tuatau, ma te aiteite te “akakoi [ra te aronga patoi] i to ratou arero,” te taangaanga anga i te tuatua ei apinga tamaki. Kua “akainana” ratou i te au Kerititiano apa kore, te taangaanga anga i te au tuatua tei tuatuaia me kare tei tataia ei “kakao” akakiteanga tarevake. Me irinaki tamou tatou ia Iehova, eaa te ka tupu?

13 Te na ko maira a Davida: “Na te Atua ra e akainana i te kakao ia ratou: puta iora ratou kare e roaia. Ka iri ta ratou arero ki runga ia ratou uaorai. . . . Ka rekareka te aronga tuatua-tika ra ia Iehova, e ka irinaki iaia.” (Salamo 64:7-10) Ae, noatu te akakokoi ra te au enemi i to ratou arero i te patoi ia tatou, i te openga ra, ka ‘iri to ratou arero ki runga ia ratou uaorai.’ I te openga ra kua akariro a Iehova i te au mea ei tupuanga papu, e raukai i te aronga e irinaki to ratou iaia i te rekareka iaia.

Akatika Papuia to Hezekia Irinaki

14. (a) I roto i teea turanga kino i irinaki ei a Hezekia ia Iehova? (e) Akapeea a Hezekia i te akaarianga e kare aia i irinaki ana i te au pikikaa a Asura?

14 Ko te Ariki ko Hezekia tetai tei akatika papuia tona irinaki ia Iehova. I te tuatau i tutara ei a Hezekia, kua tamataku te vaeau ririnui ko Asura ia Ierusalema. Kua autu ke ana taua vaeau i tetai au pa enua e manganui. Kua autu katoa te reira i te au oire o Iuda e tae ua atu e ko Ierusalema ua tei toe mai, e kua akatietie a Senakeriba e ka autu katoa aia i taua oire ra. Na roto ia Rabasake, kua akakite​—tika​—ua atu aia e i te irinakianga ia Aiphiti no te tauturu ka riro ei puapinga kore. Inara, kua tuatua atu aia: “Auraka koe e vare i to Atua taau i irinaki na, kia na ko mai e, Kare Ierusalema e tukuia atu ki te rima o te ariki o Asura ra.” (Isaia 37:10) Inara, kua kite a Hezekia e kare a Iehova e akavareia. No reira kua pure atu aia, i te na ko anga: “E teianei, e to matou Atua, e Iehova, e akaora koe ia matou i [to Asura] rima, kia kite te au basileia katoa o te ao nei e, ko Iehova koe, ko koe anake ra.” (Isaia 37:20) Kua akarongo mai a Iehova i ta Hezekia pure. I te po okotai, kua tamate tetai angera e 185,000 vaeau Asura. Kua ora a Ierusalema, e kua akaruke a Senakeriba i te enua o Iuda. Pouroa te aronga tei rongo i teia tupuanga kua apii atu no to Iehova tu maata tikai.

15. Eaa anake te ka tauturu no te akapapa ia tatou no tetai ua atu turanga ngata ka kite atu tatou ia tatou uaorai i roto i teia ao marikonga kore?

15 I teia tuatau, mei ia Hezekia rai, tei roto tatou i tetai turanga tamaki anga. I to tatou turanga, e tamakianga i te pae vaerua ia. Noatu rai, ei au tumu toa pae vaerua, ka anoanoia tatou kia tatanu i te au tu e orai. Ka anoanoia tatou kia tapapa i te au tamakianga e kia akapapa ia tatou uaorai e raukai i te akakore atu i te reira. (Ephesia 6:11, 12, 17) I roto i teia ao marikonga kore, ka taui viviki ua te au turanga. Ka tupu tapapa kore ua te akaoripu ua anga a te tangata. Ka rauka te au enua ma te tuatua enua no te akakoromaki anga i tetai ua atu irinakianga kia kore e akakoromaki. Me akapapa ua tatou ia tatou uaorai, mei ia Hezekia rai, na te tatanu anga i te irinaki ngaueue kore i roto ia Iehova ka papa tatou no tetai ua atu apinga te ka tupu mai.

Eaa te Aiteanga kia Irinaki ia Iehova?

16, 17. Akapeea tatou i te akatutuanga e te irinaki ra tatou ia Iehova?

16 Te irinaki anga ia Iehova kare i te mea tuatua ua. Te o maira to tatou ngakau e te akaariia maira e ta tatou au angaanga. Me irinaki tatou ia Iehova, ka irinaki pu tikai tatou i tana Tuatua, te Pipiria. Ka tatau tatou i te reira i te au ra, ka tamanako no runga i te reira, e ka akatika i te reira kia arataki i to tatou au oraanga. (Salamo 119:105) Te o katoa maira i roto i te irinaki anga ia Iehova te irinaki anga i te mana o tona vaerua tapu. Ma te tauturu a te vaerua tapu, ka rauka ia tatou i te tatanu i te au ua te akamareka ra ia Iehova e ka rauka ia tatou i te akakore i te au tu tau kore i roto roa. (1 Korinetia 6:11; Galatia 5:22-24) No reira, ma te tauturu a te vaerua tapu, e manganui kua rauka i te akakore i te kai avaava me kare te kai i te au apinga akakona. Kua akaruke etai i te au tu oraanga tau kore. Ae, me irinaki tatou ia Iehova, ka angaanga tatou i roto i tona maroiroi, kare i to tatou uaorai.​—Ephesia 3:14-18.

17 Pera katoa, te aiteanga no te irinaki anga ia Iehova ko te irinaki anga i te aronga tana e irinaki ra. Ei akaraanga, kua akanoonoo a Iehova i “te tavini akono meitaki e te pakari” kia akono i te au inangaro o te Patireia i te enua nei. (Mataio 24:45-47) Kare tatou e akono ua e ko tatou ua, e kare tatou e kopae i taua akataoonga anga, no te mea te irinaki ra tatou i ta Iehova akanoonooanga. Pera katoa, te tavini ra te aronga pakari i roto i te putuputuanga Kerititiano i reira e, kia tau ki ta te apotetoro ko Paulo, kua akataoongaia e te vaerua tapu. (Angaanga 20:28) Na te taokotai anga ma te akanoonooanga a te aronga pakari i roto i te putuputuanga, te akaari katoa ra tatou e te irinaki ra tatou ia Iehova.​—Ebera 13:17.

Aru i ta Paulo Akaraanga

18. Akapeea te au Kerititiano i teia tuatau i te aru anga i ta Paulo akaraanga, inara i roto i teaa ta ratou kare e irinaki ana?

18 Kua aro atu te apotetoro ko Paulo i te au taomianga e manganui i roto i tana angaanga orometua, mei ia tatou katoa. I tona tuatau kua manako pikikaaia te Akonoanga Kerititiano, e kua tauta aia i tetai taime i te akatikatika i taua au tuatua pikikaa me kare no te akatinamou i te angaanga tutuanga i te pae o te ture. (Angaanga 28:19-22; Philipi 1:7) I teia tuatau, te aru ra te au Kerititiano i tana akaraanga. I te ngai ka rauka, te tauturu ra tatou i tetai ke kia kite no runga i ta tatou angaanga, te taangaanga anga i etai au ravenga te vaira. E te angaanga ra tatou no te paruru e te akatinamou i te pae i te ture te tuatua meitaki. Inara, kare tatou e tuku i to tatou irinaki tikai ki roto i taua au aruaruanga, mei tera te tu e kare tatou e manako ana e te iri ra te autu anga me kare te autu kore anga i to tatou re anga i te au akavaanga me kare kia rauka te arikianga a te katoatoa. Mari ra, te irinaki ra tatou ia Iehova. Te maara ra ia tatou i tana akamaroiroianga ki to Iseraela taito: “Tei te akatupua ua e te irinaki e maroiroi ei kotou.”​—Isaia 30:15.

19. Me takinokinoia, akapeea to tatou au taeake irinaki ia Iehova i te akatika papu angaia?

19 I tetai taime i roto i to tatou tuatua enua i teianei, kua araiia ana me kare kua tapuia ta tatou angaanga i Europa Itinga e te Opunga, i tetai tuanga ngai i Asia e Aperika, e tetai au enua i Marike Apatonga e te Apatokerau. Ko te aiteanga ainei teia e kua puapinga kore to tatou irinaki anga ia Iehova? Kare. Koi akatikai aia i te takinokino anga pakari no tana akakoroanga meitaki, kua akaketaketa aroa ua a Iehova i te aronga tei mamae no te takinokinoanga. I raro ake i te reira, e manganui te au Kerititiano tei akanoo i te rekoti meitaki o te akarongo e te irinaki i te Atua.

20. Koi puapinga ei tatou i te tu rangatira i te pae ture, i roto i teea turanga kare rava tatou e tuku i te au?

20 I tetai tua, i roto i te maata anga o te au enua kua kiteaia tatou i te pae ture, i tetai taime kua rauka ia tatou te arikianga meitaki a te katoatoa i roto i te akakitekiteanga nuti. Te mareka nei tatou no teia e te kite ra e te akono nei teia i ta Iehova akakoroanga. Ma tana akameitakianga, te taangaanga ra tatou i te tu rangatira maata, kare e kia akamako mai i to tatou tu oraanga, mari ra kia tavini ia Iehova i te ngai atea pu ua ma te ki. Inara, kia manako meitakiia mai e te mana akaaere, kare rava tatou e tuku i te au no to tatou tu neutara, te akaiti i ta tatou angaanga tutuanga, me kare i tetai ua atu tu te ka akaparuparu i ta tatou angaanga kia Iehova. E aronga tatou no te Patireia o te Mesia e tei to Iehova tua o te mana teitei. Ko to tatou manakonako anga, kare i to teianei akatereanga, mari ra i roto i te ao ou, te ngai ka vai ei te Patireia o te Mesia i te rangi ra ko te kavamani anake te ka tutara ki rungao i te enua. Kare rava e rauka i te au pomu, te au missile, e te tamakianga nukiria e akakore i taua kavamani me kare e pupui i te reira mei te rangi ra. Kare te reira e autuia e ka akatupu i ta Iehova akakoroanga no te reira.​—Daniela 2:44; Ebera 12:28; Apokalupo 6:2.

21. Eaa te aerenga mataara te aruaru ra tatou i te aru atu?

21 Te karanga ra a Paulo: “Kare ra tatou i to te aronga i unui ki muri e mate atu; no te aronga ra i rauka te akarongo e ora atu ei te vaerua.” (Ebera 10:39) Kia tavini tiratiratu ua atu tatou katoatoa ia Iehova e tae ua atu ki te openga. E tumu ta tatou kia tuku i to tatou irinaki pu tikai i roto ia Iehova i teianei e a te tuatau ki mua.​—Salamo 37:3; 125:1.

Eaa Taau i Kite?

• Eaa ra a Iosua raua ko Kaleba i apai mai ei i te ripoti meitaki?

• Eaa ra etai au tumu ka irinaki pu tikai tatou ia Iehova?

• Eaa te aiteanga kia irinaki ia Iehova?

• Irinaki anga ia Iehova, te tauta ra tatou i te akono i teea turanga?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 15]

Eaa ra a Iosua raua ko Kaleba i akakite ei i te ripoti meitaki?

[Au Tutu i te kapi 16]

Oronga mai te au mea angaia kia tatou i tetai tumu no te irinaki ia Iehova

[Akameitakianga]

All three images: Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin

[Tutu i te kapi 18]

Te aiteanga no te irinaki anga ia Iehova ko te irinaki anga i te aronga tana e irinaki ra