Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

‘Lipnan Cu Ta Papia Berdad Lo Keda pa Semper’

‘Lipnan Cu Ta Papia Berdad Lo Keda pa Semper’

‘Lipnan Cu Ta Papia Berdad Lo Keda pa Semper’

MESCOS cu un candela chikito por kima y destrui henter un mondi, e tin e poder pa ruina bida di un hende totalmente. E por ta yen di veneno, pero tambe e por ta “un palo di bida.” (Proverbionan 15:4) E por duna bida y causa morto. (Proverbionan 18:21) E organo chikito aki, esta, nos lenga, tin asina tanto poder cu e por contamina henter nos curpa. (Santiago 3:5-9) Pues, ta sabi pa nos tene cuidou cu nos lenga.

Den e segundo parti di e buki biblico di Proverbionan capitulo 12, Rei Salomon di Israel di antiguedad ta duna conseho balioso cu ta yuda nos controla nos abla. Uzando proverbionan cortico pero toch yen di nificacion, e Rei sabi ta mustra cu palabranan cu hende ta expresa tin nan consecuencia y tambe ta revela hopi tocante e cualidadnan di e persona cu ta expresa nan. Salomon su conseho inspira ta indespensabel pa ken cu ta desea di pone un ‘warda na e porta di su lipnan.’—Salmo 141:3.

‘E Trampa di Transgresion’

“Un hende malbado ta cai den trampa door di transgresion di su lipnan, ma e husto lo scapa for di tribulacion”, segun Salomon. (Proverbionan 12:13) Gañamento ta un transgresion (of violacion di lei) cu hende ta comete cu lip y cu ta bira un trampa fatal pa esun cu ta practic’e. (Revelacion 21:8) Deshonestidad por parce un manera facil pa scapa castigo of pa sali for un situacion desagradabel. Pero unabes bo saca un mentira, bo no ta haya bo ta sigui gaña? Mescos cu un persona cu ta cuminsa hunga placa cu montantenan chikito ta hay’e ta gamble cu montantenan mas y mas grandi ora e ta purba recobra loke el a perde, asina un persona cu ta gaña ta hay’e atrapa den un circulo di mentira for di cua e no por sali.

Transgresion di lip ta un trampa tambe pasobra e persona cu ta gaña otronan por cuminsa gaña su mes. Por ehempel, facilmente e persona mentiroso por combence su mes cu e ta un persona sabi y inteligente, aunke en realidad e sa masha poco. Asina e ta cuminsa hiba un bida basa riba mentira. Si, “el a trata su mes mucho suave den su propio bista pa e por descubri su eror afin di odi’e.” (Salmo 36:2, NW) Gañamento realmente ta un trampa! Di otro banda, e persona husto lo no hinca su mes den un situacion dificil asina. Aunke e hay’e den tribulacion, lo e no saca mentira.

‘E Fruta Cu Ta Sacia’

“No gaña boso mes: Dios no ta laga haci bofon di dje”, apostel Pablo a spierta. “Pasobra loke un hende sembra, esaki tambe e lo cosecha.” (Galationan 6:7) E principio aki ta aplicabel sigur na tanto nos abla como nos echonan. Salomon a declara: “Un hende lo wordo sacia cu bondad door di e fruta di su boca, y e echonan di man di un hende lo bolbe bek na dje.”Proverbionan 12:14.

Un boca for di cua ‘sabiduria ta sali’, ta produci fruta cu ta sacia of satisface su doño. (Salmo 37:30) Pa un hende por desplega sabiduria e mester tin conocemento, y ningun hende no sa tur cos. Pesei tur hende mester scucha bon conseho y siguie. Segun e rei di Israel: “E caminda di un bobo ta corecto den su mes bista, ma un hende sabi ta esun cu ta scucha conseho.”Proverbionan 12:15.

Yehova ta duna nos conseho sano mediante su Palabra y su organisacion, uzando e publicacionnan cu e “esclabo fiel y prudente” ta percura. (Mateo 24:45; 2 Timoteo 3:16) Ta ki un bobedad pa rechasa bon conseho y insisti pa haci cosnan na nos manera! Nos “mester ta lihe pa tende”, ora Yehova, “Esun cu ta siña hende conocemento”, ta conseha nos mediante su canal di comunicacion.—Santiago 1:19; Salmo 94:10.

Con e hende sabi y esun bobo ta reacciona riba insulto of critica inhusto? Salomon a contesta: “Rabia di un bobo ta keda riparabel mesora, ma un hende prudente no ta hiba insulto na cuenta.”Proverbionan 12:16.

Ora un hende bobo wordo ofendi, “mesora” e ta duna un contesta rabia. Pero un hende prudente ta resa pidi Dios su spirito pa e por domina su mes. E ta tuma tempo pa medita riba e conseho di e Palabra di Dios, y cu aprecio e ta reflexiona riba e palabranan di Hesus: “Ken cu dal bo na bo banda drechi di cara, dun’e e otro banda tambe.” (Mateo 5:39) E persona prudente no kier “paga malo cu malo na ningun hende”, pesei e ta domina su lipnan pa e no papia sin pensa. (Romanonan 12:17) Ora nos tambe ta pasa por halto di cualkier insulto cu nos por haya nos cu ne, nos ta evita mas pleito.

‘E Lenga Cu Ta Cura’

Transgresion di lip por causa hopi daño den un caso hudicial. E rei di Israel a bisa: “Esun cu ta papia berdad ta conta loke ta corecto, ma un testigo falso ta papia mentira.” (Proverbionan 12:17) E testimonio di e testigo berdadero ta confiabel pasobra e ta papia e berdad. Su palabranan ta yuda pa husticia vence. Di otro banda, e testigo falso ta yen di mentira y ta pone cu decisionnan inhusto ta ser tuma.

Salomon a sigui: “Tin hende ta papia sin pensa, manera hinca di spada, ma lenga di hende sabi ta trece curamento.” (Proverbionan 12:18) Palabra por hinca manera un spada, kibra amistad y causa problema. Of nan por ta dushi y agradabel, y door di esei conserva amistad. Pues, dunamento di beinam ofensivo, gritamento, critica constante y insulto, no ta manera hinca cu ta causa heridanan emocional profundo? Lo ta bon anto pa nos uza palabranan cu ta cura, esta, un disculpa sinsero, pa corigi cualkier fayo cu nos por haci riba e tereno aki.

Nos ta bibando den un tempo trabahoso, pues no ta un sorpresa cu hopi hende tin “curason kibra” y “spirito abati.” (Salmo 34:18) Ora nos “curasha esnan cu ta falta animo”, y “yuda e debilnan”, nos ta uzando e poder di cura cu palabra por tin, no ta berdad? (1 Tesalonicensenan 5:14) Si, palabranan cu ta refleha comprension por anima teenagernan cu ta lucha contra e presion dañino di nan pareunan. Un lenga (abla) comprensivo por sigura e rumannan di edad cu nos ta stima nan y cu nos tin mester di nan. Palabranan bondadoso sigur lo por drecha dia di esnan enfermo. Asta un scual ta mas facil pa acepta si e wordo duna “den un spirito di mansedumbre [“suavidad”, NW].” (Galationan 6:1) Tambe tin hende ta uza nan lenga pa comparti e bon nobo di Dios cu esnan cu scucha. Esta un gran poder di cura esaki tin!

‘Lipnan Cu Lo Keda pa Semper’

Salomon a uza e palabra ‘lip’ como sinonimo di “lenga”, y el a declara: “Lipnan cu ta papia berdad lo ta estableci pa semper, ma un lenga mentiroso ta pa un momento so.” (Proverbionan 12:19) E expresion “lipnan cu ta papia berdad” na e idioma Hebreo original ta den e forma singular y tin un nificacion mas profundo cu djis papia e berdad. Segun un buki di referencia e ta duna idea di algo duradero, permanente y confiabel. “Abla cu tin e cualidad aki lo keda . . . pa semper pasobra lo e ta confiabel, na contraste cu e lenga mentiroso . . . cu lo por gaña hende pa un rato pero cu lo no triunfa ora e hay’e cu prueba.”

E Rei sabi a declara: “Tin engaño den curason di esnan cu ta plania maldad, ma conseheronan di pas tin goso.” El a agrega: “Lo no pasa nada malo cu e husto, ma e malbadonan ta yen di problema.”Proverbionan 12:20, 21.

Ta dolor y sufrimento so hende cu ta plania maldad ta causa, nada otro. Di otro banda, e conseheronan di pas ta haya satisfaccion door di haci loke ta bon. Tambe nan tin e goso di mira bon resultado. Mas importante ainda, nan ta disfruta di Dios su aprobacion, pasobra “lipnan mentiroso ta un abominacion pa SEÑOR, ma esnan cu ta trata cu fieldad ta su delicia.”Proverbionan 12:22.

‘Esun Cu Ta Keda Keto Tocante Conocemento’

Describiendo un otro diferencia entre e persona cu ta cauteloso cu su palabranan y esun cu no ta, e rei di Israel a bisa: “Un hende prudente ta keda keto tocante di su conocemento, ma curason di bobonan ta proclama locura.”Proverbionan 12:23.

Un persona prudente sa ki ora pa papia y ki ora no. E ta keda keto tocante conocemento door di no broma cu loke e sa. Esaki no ta nifica cu ta semper e ta sconde loke e sa. Mas bien, e ta discreto ora e ta manifesta su conocemento. Distinto for di dje, e persona bobo ta lihe pa papia y laga hende sa con bobo e ta. Pesei, laga nos papia menos y evita cu nos ta uza nos lenga pa broma.

Siguiendo cu algun ehempel di contraste, Salomon a mustra un punto dramatico relaciona cu diligencia y flohera. El a declara: “Man di e hende balente lo goberna, ma negligencia [“man floho”, NW] ta hiba na trabou forsa.” (Proverbionan 12:24) Trabou duro por hiba na progreso y independencia financiero, y flohera na trabou forsa y sclabitud. Segun un experto, “cu tempo e persona floho lo bira esclabo di esun diligente.”

‘E Palabra Cu Ta Haci Contento’

Cu un bon observacion tocante e naturalesa humano, Rei Salomon ta bolbe na e asunto tocante abla. El a bisa: “Ansha den curason di hende ta hacie abati, ma un bon palabra ta hacie contento.”Proverbionan 12:25.

Tin hopi ansha y precupacion cu por haci hende su curason masha tristo. Loke ta necesario pa alivia e carga y haci e curason contento ta un bon palabra di animacion di un persona comprensivo. Pero con otronan por sa cu nos tin algo ta molestia nos si nos no habri nos curason y papia francamente tocante e asunto? Si, ora nos tin problema of depresion, nos tin cu desahoga nos mes serca un persona comprensivo cu por yuda nos. Ademas, ora nos ta expresa nos sintimentonan esaki ta alivia e curason di ansha. Pesei, ta bon pa desahoga bo mes serca bo casa, un mayor of un amigo di confiansa cu ta spiritualmente fuerte.

Tin miho palabranan di animacion cu esnan cu nos ta haya den Bijbel? Nos tin cu hala serca Yehova door di medita cu aprecio riba su Palabra inspira. E reflexion ei sigur lo trece goso den un curason cu ansha y briyo den wowonan tristo. E salmista a confirma esaki ora el a bisa: “E lei di SEÑOR ta perfecto, e ta restaura alma; e testimonio di SEÑOR ta fiel, e ta haci hende simpel bira sabi. E preceptonan di SEÑOR ta corecto, nan ta alegra curason; e mandamentonan di SEÑOR ta puro, nan ta ilumina wowo.”—Salmo 19:7, 8.

E Caminda Cu Ta Duna Recompensa

Haciendo un contraste entre e caminda di e persona husto y di esun malbado, e rei di Israel a bisa: “E husto ta explora su propio sabana, ma caminda di e malbadonan ta haci nan cana dual.” (Proverbionan 12:26, NW) E persona husto ta cauteloso encuanto su sabana: su amigonan y conocinan cu e ta scohe pa asocia cu ne. E ta scohe nan di un manera sabi y ta haci su best pa e no tin amistadnan peligroso. Esei no ta e caso serca hende malbado, kendenan ta nenga di tuma conseho y ta insisti di haci cosnan na nan manera. Nan ta wordo engaña y asina ta cana dual.

Siguientemente Rei Salomon a presenta e diferencia entre un persona floho y esun diligente for di un otro angulo. E di: “E floho no ta hasa loke el a cohe cu yagmento, ma diligencia ta e pocesion precioso di hende.” (Proverbionan 12:27) Un persona floho no por finalisa loke el a cuminsa. Di otro banda, diligencia ta sinonimo di rikesa.

Flohera ta asina perhudicial cu apostel Pablo a sinti e necesidad pa skirbi compañeronan cristian na Tesalonica y corigi cierto personanan cu tawata “hiba un bida desordena”, sin ta traha ma tawata cana mete den asunto cu no a toca nan. E personanan ei a pone un carga financiero pisa riba otro hende. Pesei Pablo a conseha nan francamente door di haci un yamada serio riba nan “pa traha na un manera trankil y come nan mes pan.” Y si nan no kier a sigui e conseho firme aki, Pablo a urgi otronan den e congregacion pa “aleha” for di nan, esta evita nan, evidentemente den asuntonan social.—2 Tesalonicensenan 3:6-12.

Nos tin cu haci caso no solamente di e conseho di Salomon pa ta diligente sino tambe di su conseho pa nos uza nos lenga na e manera corecto. Laga nos haci esfuerso pa nos uza e organo chikito aki pa trece curacion y alegria segun cu nos ta hiba un estilo di bida corecto y ta evita di peca cu nos lipnan. Salomon ta sigura nos: “Den e caminda di husticia tin bida, y den e caminda ei no tin morto.”Proverbionan 12:28.

[Plachi na pagina 27]

“Un hende sabi ta esun cu ta scucha conseho”

[Plachi na pagina 28]

“Lenga di hende sabi ta trece curamento”

[Plachi na pagina 29]

Desahoga bo mes serca un amiga di confiansa por trece consuelo

[Plachi na pagina 30]

Medita cu aprecio riba e Palabra di Dios ta haci e curason contento