Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Yiŋkpɛi ni Aaafee—Sɔ̃ ni Anyɛŋ Ajo Naa Foi

Yiŋkpɛi ni Aaafee—Sɔ̃ ni Anyɛŋ Ajo Naa Foi

Yiŋkpɛi ni Aaafee—Sɔ̃ ni Anyɛŋ Ajo Naa Foi

NAPOLEON BONAPARTE, ni eji France nɔyelɔ yɛ afii ohai 19 lɛ mli lɛ kɛɛ be ko akɛ: “Nɔ ko kwraa bɛ ni efeemɔ wa waa, ní no hewɔ lɛ ejara wa waa fe yiŋkpɛɛ ni anyɛɔ afeɔ.” Ekolɛ obaakpɛlɛ naatsɔɔmɔi enyɔ ni akɛha yɛ sane nɛɛ he lɛ fɛɛ nɔ akɛni gbɔmɛi sumɔɔ ni amɛ diɛŋtsɛ amɛkudɔ amɛshihilɛ lɛ hewɔ. Yɛ nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ, amɛkase akɛ bei komɛi lɛ yiŋkpɛi afeemɔ bɛ mlɛo kwraa.

Kɛji yiŋkpɛi afeemɔ wa jio, ewaaa jio lɛ, eji nɔ ko ni anyɛŋ ajo naa foi. Wɔkɛ shihilɛi ni biɔ yiŋkpɛɛfeemɔ kpeɔ daa gbi. Beni wɔte shi leebi lɛ, esa akɛ wɔkpɛ wɔyiŋ yɛ atade ni wɔbaawo, niyenii ni wɔbaaye leebi, kɛ bɔ ni wɔbaatsu gbi lɛ mli nibii krokomɛi babaoo lɛ ahe nii wɔha lɛ he. Yiŋkpɛi nɛɛ ateŋ babaoo he ehiaaa tsɔ̃. Wɔfɔɔɔ amɛhe susumɔ jogbaŋŋ. Bei fioo komɛi pɛ ebaa lɛ akɛ wɔwɔɔɔ jogbaŋŋ yɛ yiŋkpɛi ni tamɔ enɛɛmɛi ahe susumɔ hewɔ akɛni wɔfee yɛ nilee mli aloo wɔfeee yɛ nilee mli lɛ hewɔ.

Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, yiŋkpɛi komɛi afeemɔ biɔ ni asusu saji ahe kɛya shɔŋŋ. Esa akɛ oblahii kɛ oblayei babaoo ni yɔɔ je lɛŋ ŋmɛnɛ lɛ akpɛ amɛyiŋ yɛ otii ni amɛkɛaamamɔ amɛhiɛ lɛ he. Ekolɛ ebaabi ni amɛkpɛ amɛyiŋ yɛ skul ni ehe baahia ni amɛya, kɛ he ni amɛbaaya kɛyashɛ lɛ he. Yɛ naagbee lɛ, amɛteŋ mɛi pii baakpɛ amɛyiŋ kɛji akɛ amɛbaabote gbalashihilɛ mli loo amɛbaakã he amɛye oshija. Esa akɛ mɛi ni halaa akɛ amɛbaabote gbalashihilɛ mli lɛ akpɛ amɛyiŋ yɛ saji nɛɛ ahe, akɛ: ‘Ani mida, ni mijwɛŋmɔ esa bɔ ni manyɛ mabote gbalashihilɛ mli? Mɛɛ hefatalɔ nɛkɛ mitaoɔ, loo nɔ ni he hiaa fe fɛɛ lɛ, mɛɛ hefatalɔ nɛkɛ he hiaa mi?’ Yiŋkpɛi ni kɔɔ hefatalɔ ní wɔhalaa lɛ he lɛ náa wɔnɔ hewalɛ waa fe yiŋkpɛi krokomɛi.

Yɛ saji ni he hiaa titrii lɛ amli lɛ, ehe hiaa waa ni wɔfee yiŋkpɛi ni nilee yɔɔ mli, akɛni miishɛɛ ni wɔbaaná lɛ damɔ nakai ni wɔɔfee lɛ nɔ titri lɛ hewɔ. Mɛi komɛi baanu he akɛ amɛyɛ nyɛmɔ bɔ ni sa kɛha yiŋkpɛi ni tamɔ nakai lɛ afeemɔ, ni ekolɛ kɛ́ akɛ yelikɛbuamɔ ha amɛ lɛ amɛbaakpoo. Ani nilee yɛ nakai feemɔ mli? Nyɛhaa wɔkwɛa.

[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 3 lɛ Jɛ]

Napoleon: From the book The Pictorial History of the World