Paano Ka Makahimo sing Maalamon nga mga Desisyon?

“ANG maalam nga tawo magapamati kag magabaton sing dugang pa nga pagtudlo,” siling ni Solomon, nga hari sang dumaan nga Israel. Ang kalabanan sa aton kon kaisa naghimo sing indi maalamon nga mga desisyon bangod wala kita namati sa laygay sang iban.​​—⁠Hulubaton 1:5.

Ining mga pulong ni Solomon ginsulat sang ulihi sa Biblia, upod sa pila sang iya “tatlo ka libo nga hulubaton.” (1 Hari 4:32) Makabenepisyo bala kita sa paghibalo kag sa pagpamati sa iya maalamon nga mga pulong? Huo. Nagabulig ini sa aton nga ‘makahibalo sing kaalam kag disiplina, mahantop ang mga pulong sang paghangop, makabaton sing disiplina nga nagahatag sing paghantop, pagkamatarong kag paghukom kag pagkatadlong.’ (Hulubaton 1:​2, 3) Binagbinagon naton ang lima ka pasad-sa-Biblia nga panuytoy nga makabulig sa aton sa paghimo sing maalamon nga mga desisyon.

Binagbinaga ang Madugay nga mga Resulta

Ang iban nga mga desisyon may importante nga mga resulta. Busa, hibalua sing abanse kon ano ining mga resulta. Mag-andam sa ganyat sang umalagi nga mga benepisyo amo nga indi mo mahisayran ang indi maayo nga nagadugay nga mga resulta. “Maalamon ang isa nga nakakita sang kapahamakan kag nagapanago, apang ang indi eksperiensiado nagapadayon kag nagaantos sang silot,” paandam sang Hulubaton 22:⁠3.

Mahimo makabulig ang paglista sa papel kon ano ang mangin umalagi kag ang madugay nga mga resulta. Ang umalagi nga mga resulta sang pagpili sa isa ka trabaho mahimo amo ang mataas nga sueldo kag makawiwili nga trabaho. Apang ang madugay nga mga resulta bala nagalakip sang trabaho nga wala sing isa ka matuod nga palaabuton? Mahimo bala nga sa ulihi nagakinahanglan ini nga magsaylo ka sa iban nga lugar, ayhan malayo sa imo mga abyan ukon pamilya? Mahimo bala nga madayag ka sa indi maayo nga palibot ukon mahimo bala nga makatalaka ini amo nga malugaw-an ka? Binagbinaga ang mga bentaha kag mga disbentaha, kag nian magpamat-od kon ano ang mas importante.

Mahinguyang sing Bastante nga Tion

Ang padasudaso nga mga desisyon mahapos lang nga mangin indi maalamon. Ang Hulubaton 21:5 nagapaandam: “Ang mga plano sang maukod nagapadulong gid sa kaayuhan, apang ang tagsatagsa nga padasudaso nagapadulong gid sa kinawad-on.” Halimbawa, ang nagasalimuang nga mga tin-edyer indi dapat magpadasudaso sa pagminyo. Kon indi, mahimo maeksperiensiahan gid nila ang ginsiling ni William Congreve, isa ka Ingles nga manunulat sing drama sa entablado sang ika-18 nga siglo: “Ang nagaminyo sing padasudaso, magahinulsol sing madugay.”

Apang, ang paghinguyang sing bastante nga tion indi dapat masal-an nga pagpabuyanbuyan. Ang iban nga mga desisyon importante gid amo nga kinahanglan nga himuon ini sa gilayon. Ang pagpabuyanbuyan sing di-kinahanglanon mahimo makahalit gid sa aton ukon sa iban. Ang pagpalantang  sa isa ka desisyon mahimo nga isa na mismo ka desisyon​​—⁠posible isa nga indi maalamon.

Mangin Mabinatunon sa Laygay

Bangod wala gid sing duha ka sitwasyon nga magkaanggid, ang duha ka tawo mahimo nga indi pirme makahimo sing magkaanggid nga desisyon kon nagaatubang sing magkaanggid nga mga problema. Apang, makabulig ang pagpamati kon paano ang iban nagdesisyon sa mga butang nga kaanggid sa aton. Pamangkuta sila kon ano ang masiling nila karon sa ila desisyon. Halimbawa, sa pagpili sing palangitan-an, pamangkuta ang mga may amo na sini nga palangitan-an kon ano ang positibo kag negatibo nga mga bahin sini. Ano ang ila nakita nga mga benepisyo sa ila ginpili, kag ano ang mga disbentaha ukon posible nga mga risgo?

“Nagakapaslawan ang mga plano kon wala sing kompidensiyal nga paghambalanay,” paandam sa aton, “apang sa kadam-an sang mga manuglaygay may hinimuan.” (Hulubaton 15:22) Sa pagkamatuod, kon nagapangayo sing laygay kag nagatuon gikan sa eksperiensia sang iban, dapat himuon naton ini nga ginakilala nga kita mismo ang magahimo sing katapusan nga desisyon kag subong man ang manabat sa sini.​​—⁠Galacia 6:​4, 5.

Sunda ang Isa ka Nahanas sing Maayo nga Konsiensia

Ang konsiensia makabulig sa aton sa paghimo sing mga desisyon nga nahisuno sa sadsaran nga mga prinsipio nga ginpili naton agod magdihon sa aton kabuhi. Para sa isa ka Cristiano, nagakahulugan ini sang paghanas sa konsiensia agod mapabanaag sini ang mga panghunahuna sang Dios. (Roma 2:​14, 15) Ang Pulong sang Dios nagasiling sa aton: “Sa tanan mo nga dalanon talupangda sia, kag tadlungon niya ang imo mga banas.” (Hulubaton 3:⁠6) Sa pagkamatuod, sa pila ka kahimtangan ang duha ka tawo​​—⁠nga ang tagsa may nahanas sing maayo nga konsiensia⁠—mahimo maghinakop sing tuhay kag busa maghimo sing tuhay nga mga desisyon.

Apang, ang nahanas sing maayo nga konsiensia wala nagagamit sining kahilwayan subong balibad kon ang mga buhat nga dapat desisyunan direkta nga ginapakamalaut sang Pulong sang Dios. Halimbawa, ang konsiensia nga wala nahanas sa mga prinsipio sang Biblia mahimo magtugot sa isa ka lalaki kag isa ka babayi nga tilawan anay kon bala magsahuay sila paagi sa pagpuy-anay nga wala pa makasal. Ayhan magahunahuna sila nga maalamon ang ila desisyon, nga nagapangatarungan nga magapugong ini sa ila sa pagpadasudaso sa indi maalamon nga pagminyo. Mahimo indi sila pagsukmaan sang ila konsiensia. Apang, ang bisan sin-o nga may pagtamod kaangay sang pagtamod sang Dios tuhoy sa sekso kag pag-asawahay magahimo sing desisyon batok sining temporaryo kag imoral nga kahimusan.​​—⁠1 Corinto 6:​18; 7:​1, 2; Hebreo 13:⁠4.

Kon Paano ang Imo Desisyon Makaapektar sa Iban

Sing masami, ang imo mga desisyon makaapektar sa iban. Gani indi gid hungod nga maghimo sing indi maalamon​​—⁠binuang pa gani​​—⁠nga desisyon nga makaguba sang imo bilidhon nga mga kaangtanan sa imo mga abyan kag mga paryente ukon, labaw sa tanan, sa Dios. Ang Hulubaton 10:1 nagasiling: “Ang anak nga maalam amo ang isa nga nagapasadya sa amay, kag ang anak nga buangbuang kalisod sang iya iloy.”

Sa pihak nga bahin, batuna nga kon kaisa kinahanglan may pasulabihon ka sangsa inyo pag-abyanay. Sa pag-ilustrar, mahimo mamat-od ka nga sikwayon ang anay relihioso nga mga pagtamod nga nahibaluan mo karon nga supak gali sa Kasulatan. Ukon mahimo mamat-od ka nga himuon ang daku nga mga pagbag-o sa imo personalidad bangod sang imo handum nga ipahisuno ang imo kabuhi sa panuytoy sang Dios nga imo karon ginbaton. Mahimo wala nahamuot ang imo mga  abyan ukon mga paryente sa imo desisyon, apang ang bisan ano nga desisyon nga nagapahamuot sa Dios isa ka maalamon nga desisyon.

Mangin Maalamon sa Paghimo sang Labing Importante nga Desisyon

Lipod sa mga tawo sa kabilugan, ang tagsatagsa sa karon dapat magdesisyon sa ulot sang kabuhi kag kamatayon. Kaanggid man nga kahimtangan ang gin-atubang sang dumaan nga mga Israelinhon nga nagkampo anay sa dulunan sang Ginsaad nga Duta sang 1473 B.⁠C.⁠E. Subong humalambal sang Dios, si Moises nagsiling sa ila: “Ginbutang ko ang kabuhi kag kamatayon sa atubangan mo, ang pagpakamaayo kag ang pagpakamalaut; kag dapat pilion mo ang kabuhi agod padayon ka nga mabuhi, ikaw kag ang imo kaliwatan, paagi sa paghigugma kay Jehova nga imo Dios, paagi sa pagpamati sa iya tingog kag paagi sa pag-unong sa iya; kay sia ang imo kabuhi kag ang kalawigon sang imo mga adlaw, agod makapuyo ka sa duta nga ginsumpa ni Jehova sa imo mga katigulangan nga sanday Abraham, Isaac kag Jacob nga ihatag sa ila.”​​—⁠Deuteronomio 30:​19, 20.

Ginapakita sang tagna kag kronolohiya sang Biblia nga nagakabuhi na kita sa “makahalanguyos nga tion nga mabudlay pakigbagayan” kag nga “ang danyag sining kalibutan nagabalhin.” (2 Timoteo 3:⁠1; 1 Corinto 7:31) Ang gintagna nga pagbag-o magadangat sa talipuspusan sini sa kalaglagan sining mapigaw nga sistema sang tawo, nga pagabuslan sang bag-ong kalibutan sang pagkamatarong sang Dios.

Yara na kita sa atangan sinang bag-ong kalibutan. Makasulod ka ayhan agod mag-agom sing dayon nga kabuhi sa duta sa idalom sang Ginharian sang Dios? Ukon dulaon ka sa duta kon laglagon na ang sistema ni Satanas? (Salmo 37:​9-​11; Hulubaton 2:​21, 22) Ikaw karon ang mamat-od kon ano nga dalanon ang imo sundon, sa pagkamatuod isa ka desisyon nga nagakahulugan sing kabuhi ukon kamatayon. Batunon mo bala ang bulig sa paghimo sing husto nga desisyon, ang isa nga maalamon?

Ang pagdesisyon nga pangitaon ang kabuhi nagalakip sang pagtuon una sa mga ginapatuman sang Dios. Ang kalabanan nga mga relihion napaslawan gid nga ipaalinton sing sibu ining mga kinahanglanon. Ginapatalang pirme sang mga lider sini ang mga tawo nga magpati sa kabutigan kag himuon ang mga butang nga wala nagapahamuot sa Dios. Wala nila ginapaathag nga kinahanglan nga magdesisyon sing personal nga simbahon ang Dios “sa espiritu kag kamatuoran.” (Juan 4:24) Amo ini kon ngaa wala ginasimba sang kalabanan nga tawo ang Dios sa espiritu kag kamatuoran. Apang talupangda ang ginsiling ni Jesus: “Sia nga indi sa akon kiliran batok sa akon, kag sia nga wala nagatipon upod sa akon nagapaaplaag.”​​—⁠Mateo 12:⁠30.

Malipayon nga ginabuligan sang mga Saksi ni Jehova ang mga tawo nga makatigayon sing mas maathag nga ihibalo sa Pulong sa Dios. Nagadumala sila sing regular nga pagbinagbinag sa Biblia upod sa mga indibiduwal ukon mga grupo sa tion kag duog nga kombeniente para sa ila. Ang mga luyag makapanginpulos sa sining kahimusan mahimo magpakig-angot sa lokal nga mga Saksi ni Jehova ukon magsulat sa mga manugbalhag sang Ang Lalantawan.

Sa pagkamatuod, ang iban mahimo nga may nahibaluan na sa mga ginapatuman sang Dios. Mahimo pa gani nga kumbinsido sila nga maminatud-on kag masaligan ang Biblia. Apang, madamo sa ila ang wala pa magdesisyon nga idedikar ang ila kaugalingon sa Dios. Ngaa? Mahimo may pila ka rason.

Posible ayhan nga wala nila nahibaluan ang importansia sang dedikasyon sa Dios? Si Jesus maathag nga nagsiling: “Indi ang tagsatagsa nga nagasiling sa akon, ‘Ginuo, Ginuo,’ makasulod sa ginharian sang mga langit, kundi ang isa nga nagahimo sang kabubut-on sang akon Amay nga yara sa mga langit.” (Mateo 7:⁠21) Indi tuman ang ihibalo lamang sa Biblia; ang buhat kinahanglanon. Ang unang Cristianong kongregasyon nagpahamtang sing sulundan. Aton mabasa ang tuhoy sa iban sadtong unang siglo: “Sang nagtuo sila kay Felipe, nga nagabantala sang ginharian sang Dios kag sang ngalan ni Jesucristo, ginbawtismuhan sila, mga lalaki kag mga babayi.” (Binuhatan 2:​41; 8:12) Busa, kon ginbaton sang isa ka tawo ang Pulong sang Dios, nagatuo sa ginasiling sini, kag ginpahisuno ang iya kabuhi sa mga talaksan sang Dios, ano ang nagapugong sa iya sa pagpabawtismo bilang simbulo sang iya dedikasyon? (Binuhatan 8:​34-​38) Sa pagkamatuod, agod mangin kalahamut-an sa Dios, dapat himuon niya ini nga tikang sing kinabubut-on kag may malipayon nga tagipusuon.​​—⁠2 Corinto 9:⁠7.

Mahimo magbatyag ang iban nga indi pa bastante ang ila ihibalo agod idedikar ang ila kabuhi sa  Dios. Apang ang tanan nga nagasugod pa lang sa isa ka bag-o nga dalanon sang pagkabuhi may limitado lamang nga ihibalo. Sin-o nga propesyonal ang makasiling nga nahibaluan na niya sa umpisa pa lang sang iya karera ang iya nahibaluan subong? Ang pagdesisyon nga alagaron ang Dios nagakinahanglan sang ihibalo sa sadsaran nga mga panudlo kag mga prinsipio sang Biblia, upod ang pagkasinsero nga magkabuhi nahisuno sa sini.

Ginapalantang bala sang iban ang ila desisyon bangod nahadlok sila nga basi indi nila matuman ini? Ang isa ka rasonable nga kahadlok sa kapaslawan nalakip sa madamo nga kasugtanan ukon panumpa sang mga tawo. Ang isa ka tawo nga namat-od nga magminyo kag magpamilya mahimo magbatyag nga daw indi sia sangkol, apang ang pagbatyag sing salabton nangin motibo nga magapahulag sa iya nga himuon ang iya bug-os nga masarangan. Sing kaanggid, ang isa ka pamatan-on nga may bag-o nga lisensia sa pagmaneho mahimo nahangawa nga basi maaksidente sia​​—⁠ilabi na kon nahibaluan niya nga ginapakita sang mga estadistika nga mas madamo nga bataon nga mga drayber ang nagakaaksidente sangsa mga may edad. Apang, mapuslanon ini nga ihibalo, nga nagapahulag sa iya nga mangin mahalungon gid. Ang indi pagkuha sing lisensia indi gid ang solusyon!

Magdesisyon Para sa Kabuhi!

Ginapakita sang Biblia nga ang bug-os kalibutan nga sistema karon sa politika, ekonomiya, kag relihion kag ang mga sumalakdag sini dulaon sa dili madugay sa duta. Apang, ang mga indibiduwal nga maalamon nga nagdesisyon para sa kabuhi kag nagapanghikot nahisuno sa sini magapabilin. Subong pundasyon sang isa ka bag-ong kalibutan nga katilingban, ining mga makalampuwas magapakigbahin sa paghimo sa duta nga isa ka paraiso, suno sa orihinal nga katuyuan sang Dios. Luyag mo bala, sa idalom sang pagtuytoy sang Dios, makigbahin sa sining makalilipay nga hilikuton?

Kon amo, magdesisyon nga tun-an ang Pulong sang Dios. Magdesisyon nga tun-an ang mga ginapatuman sang Dios agod mapahamut-an ang Dios. Magdesisyon nga tumanon ang iya mga ginapatuman. Labaw sa tanan, mamat-od nga tumanon ang imo desisyon. Sing direkta, magdesisyon para sa kabuhi!

[Retrato sa pahina 4]

Maghinguyang sing bastante nga tion para sa paghimo sing serioso nga mga desisyon

[Retrato sa pahina 5]

Batuna ang laygay sa pagpili sang isa ka karera

[Retrato sa pahina 7]

Ang mga nagdesisyon nga alagaron ang Dios karon magapakigbahin sa paghimo sa duta nga isa ka paraiso