Skip to content

Skip to table of contents

Kuluzibo Lwanu Amuyungizye Kulyeendelezya

Kuluzibo Lwanu Amuyungizye Kulyeendelezya

Kuluzibo Lwanu Amuyungizye Kulyeendelezya

‘Kuluzibo lwanu amuyungizye kulyeendelezya.’—2 PETRO 1:5-8.

1. Ino mapenzi manji aabantu alaboola akaambo kakutacikonzya kucita buti?

NOKWAKALI kwaambilizyigwa makani aasinizyide aajatikizya kukasya kubelesya misamu iikola, bakubusi ku United State bakalaililwa kuti beelede “Kukaka cakusinizya.” Elo kaka bukkale inga bwabota ikuti bantu boonse kabatakaki buyo cakusinizya kukubelesya misamu iikola, pele akubucakolwa, kukutalilemeka, kumakwebo aabumpelenge alimwi “[aku]kucita zisusi zyanyama”! (Ba-Roma 13:14) Pele, ino nguni uukonzya kwaamba kuti ikukaka cakusinizya ncuuba-uba?

2. (a) Ino nzikozyanyo nzi zyamu Bbaibbele izitondezya kuti kukaka cakusinizya kwakali kukatazya kufwumbwa kaindi? (b) Ino zikozyanyo eezi ncinzi ncozitukulwaizya kucita?

2 Mbwaanga bantu boonse batalondokede cilabakatazya kulyeendelezya, tweelede kuyandisya kwiiya mbotukonzya kuzunda kufwumbwa nkondo iitulwana cakutugama. Ibbaibbele lilatwaambila zyabantu bamumazuba aansiku ibakasolekesya kubelekela Leza, pele ziindi zimwi ibakayuminwa kukaka cakusinizya. Amuyeeye cibi cabumambi Davida ncaakacita a Bateseba. Cakapa kuti mwanaabo wamusyokwe alimwi amulumi wa Bateseba bafwe, kakuli bakanyina mulandu. (2 Samuele 11:1-27; 12:15-18) Antela amuyeeye mwaapostolo Paulo iwakaamba caantangalala kuti: “Nkaambo cibotu ncinjanda nsiciciti pe, pele cibi ncintayandi ncico ncincita.” (Ba-Roma 7:19) Sena ziindi zimwi andinywe mulanyongana munzila iili boobu? Paulo wakazumanana kuti: “Ndakondelwa Mulao wa-Leza mukati kamoyo wangu, pele ndabona mulao umbi muzizo zyangu, uulwisya mulao wamoyo wangu, nkabela ndaba mwaange wamulao wazibi uuli muzizo zyangu. Maawe! ndi muntu uusampaukide ncobeni! Ino nguni uukonzya kundivuna kumubili oyu walufu?” (Ba-Roma 7:22-24) Izikozyanyo zyamu Bbaibbele zyeelede kwaayumya makanze eesu aakutacileka kulwana kutegwa tucikonzye kulyeendelezya kapati.

Kulyeendelezya Nciiyo Ceelede Kuyiigwa Buya

3. Amupandulule kaambo ncotuteelede kuyeeya kuti kulyeendelezya ncintu cuuba-uba.

3 Ikulyeendelezya ikubikkilizya akucikonzya kukaka cakusinizya, kulaambwa kulugwalo lwa 2 Petro 1:5-7 antoomwe alusyomo, kuloma, luzibo, kuliyumya, kukomba Leza, iluyando lwabunyina alimwi aluyando. Kwiina nobuba bomwe akati kabube oobu buyandika kapati mbotuzyalwa ambubo pe. Bweelede kuyiigwa buya. Ikutegwa tubutondezye munzila imwi, kuyandika makanze alimwi akusolekesya. Aboobo, sena tweelede kuyeeya kuti kulyeendelezya ncintu cuuba-uba?

4. Ino nkaambo nzi ibanji ncobalimvwa kuti banyina penzi kumakani aakulyeendelezya, pele ino eeci ncitondezyo canzi?

4 Masimpe, bantu banji balakonzya kulimvwa kuti tabajisi penzi kumakani aakulyeendelezya pe. Balacita zintu mubuumi bwabo kweelana ambobayanda. Kabazi naa kabatazi balalilemeka kweelana ambuli mubili wabo uutalondokede mbouyanda kakunyina kubikkila maano kuzintu zikonzya kubacitikila naa kucitikila bantu bamwi. (Juda 10) Ikutacikonzya naa kutalisungula kukaka cakusinizya kulalibonya kapati sunu kwiinda mbokwakabede musule. Ncitondezyo cisinizya kuti tupona “kumazuba aakumamanino” Paulo ngaakali kwaamba naakasinsima kuti: “Kuyooba ziindi zikataazya. Nkaambo bantu bayooba basikuliyanda, basimuyanda mali, basimantumbwaambwa, basikakomokomo, basikasankusanku . . . batalyeendele[zyi].”—2 Timoteo 3:1-3.

5. Ino nkaambo nzi Bakamboni ba Jehova ncobaayandisya makani aakulyeendelezya, alimwi ino ndulayo nzi lucibeleka asunu?

5 Bakamboni ba Jehova balizi buyumuyumu buboola akaambo kakuyanda kulyeendelezya. Mbubwenya mbuli Paulo, balibikkilide maano kunkondo iili akati kakulombozya kukkomanisya Leza kwiinda mukupona kweelana azyeelelo zyakwe alimwi amibili yabo iitalondokede ncoibasungilizya kucita. Nkakaambo kaako, kuzwa kaindi balikuyandisya kuziba mbobakonzya kuzunda nkondo eeyi. Mumwaka wa 1916, imagazini yakusaanguna iili mbuli yeeyi njomubala lino yakaamba kujatikizya “inzila yeelede njotweelede kutobela mukulyeendelezya mumizeezo, mumajwi alimwi amukulilemeka kwesu.” Yakapa muzeezo wakuyeeya lugwalo lwa Ba-Filipi 4:8. Ilulayo wakazwa kuli Leza iluli mulugwalo oolu lucibeleka asunu, nokuba kuti lwakapegwa myaka iitandila ku 2,000 yainda alimwi lulibonya kuti lulakatazya kutobela lino kwiinda mbocakabede nolwakapegwa naa mu 1916. Pele, Banakristo balasolekesya kukaka cakusinizya kukulombozya zintu zyamunyika, nkaambo balizi kuti kwiinda mukucita boobo bali mukuzuminina Mulengi wabo.

6. Ino nkaambo nzi ncotuteelede kutyompwa notwiiya kulyeendelezya?

6 Kulyeendelezya kulaambidwe kubbuku lya Ba-Galatiya 5:22, 23 kakuli cibeela “[ca]micelo ya-Muuya [uusalala].” Ikuti naa twabutondezya bube oobu kubikkilizya a “luyandano, lukondo, luumuno, busicamba, buuya, bubotu, lusyomo, [alimwi a] lubombo,” tuyoogwasyigwa kapati. Ikucita boobo kweelana a Petro mbwapandulula kuyootulesya “kuba batolo nanka kubula micelo” mumulimo wesu kuli Leza. (2 Petro 1:8) Pele tatweelede kutyompwa naa kulitongooka kapati ikuti naa twaalilwa kutondezya bube oobu cakufwambaana naa kusika waawo mpotuyanda. Ambweni mwakabona kale kuti kucikolo, sicikolo umwi ulafwambaana kwiiya kwiinda umwi. Antela kumilimo, umwi ulafwambaana kwiiya mulimo mupya kwiinda babelesinyina. Ncimwi buyo, ibamwi balafwambaana kwiiya ikutondezya bube bwa Bunakristo kwiinda bamwi. Iciyandika kapati nkwiiya bube bwabunaleza kusikila mpotugolela. Tulakonzya kucita boobo kwiinda mukulubelesya lugwasyo Jehova ndwapa kwiinda mu Jwi lyakwe amumbungano. Ikufwambaana kusika ambaakani tacili ncecintu ciyandika kapati pe, pele ciyandika nkusolekesya kuyaambele.

7. Ino ncinzi citondezya kuti kulyeendelezya kulayandika kapati?

7 Nokuba kuti kujanika kumamanino mumulongo wamicelo iizyalwa amuuya, takuli kuti kulyeendelezya takuyandiki kapati. Tabuli mbozibede zintu oobo pe. Tuleelede kuyeeya kuti “milimo yanyama” ilakonzya kulekwa nikwali kuti kulyeendelezya kwesu kulilondokede. Pele, bantu batalondokede balalangilwa kucita “milimo yanyama [mbuli] bwaamu, busofwaazi, zisusi zibi, kukomba mituni, bulozi, inkondo, bulwani, lukazyanyo, inyemo, insulano, mipampo mipampo, [alimwi a] mpilingano.” (Ba-Galatiya 5:19, 20) Aboobo, tweelede kulwana lyoonse, katukanzide kugusya tumpenda tubi mumoyo amumizeezo yesu.

Ibamwi Cilabakatazya Kapati Kulyeendelezya

8. Ino ntwaambo nzi tupa kuti kulyeendelezya kakubakatazya kapati bamwi?

8 Banakristo bamwi cilabakatazya kapati kulyeendelezya kwiinda bamwi. Nkaambo nzi? Mbobakayiisyigwa abazyali naa izyakabacitikila mubuumi zilakonzya kuti nzezipa kucita boobu. Ikuti kulyeendelezya kakutatukatazyi, tuleelede kukkomana. Pele, tuleelede kubafwida luse akubabikkila maano notubeendelezya aabo ibayuminwa kulyeendelezya, nokuba kuti kutalyeendelezya kwabo kulatucima. Notubona mbotutalondokede, ino nguni akati kesu uujisi kaambo kakwaambila kuti walo uliluleme?—Ba-Roma 3:23; Ba-Efeso 4:2.

9. Ino bamwi bajisi tupenda tuli buti, alimwi ino ndilili tupenda ootu notuyoomanina limwi?

9 Mucikozyanyo, tulakonzya kuti katuzi kuti Banakristoma bamwi ibakaleka kufweba naa kubelesya misamu iikola “iipa kukkomana” ziindi zimwi balakonzya kuti kabacijisi cilaka-laka. Antela bamwi cicibayumina kuyozya-yozya kulya naa kunywa bukoko. Ibamwi balijisi penzi lyakutalijata nobaambaula, eelyo balalomona. Ikutegwa tumane tumpenda ootu, kuyandika kusolekesya kwiiya kulyeendelezya. Nkaambo nzi? Bbuku lya Jakobo lyaamba camasimpe noliti: “Toonse tulalubya muziyanza zinji, pele, na [kuli] muntu uutalubya kukwaamba, oyo ngomuntu mulondosi, nguukonzya kukoma mubili wakwe woonse.” Alimwi bamwi bacikuyandisya kubbeja naa kuuma njuka. Ambweni bamwi cilabakatazya kulyeendelezya nobanyema. Cilakonzya kubweza ciindi kutegwa muzwidilile kwiiya kulyeendelezya mutumpenda ootu naa mukukompama akumbi. Nokuba kuti tulakonzya kuyaambele kapati lino, kulombozya zintu zibi kuyoomanina limwi twaakulondoka. Kwaciindi cino, ikusolekesya kulyeendelezya kuyootugwasya kutapilukila kubuumi bwakucita zibi. Inkondo mboiyaabuzumanana, atugwasyanye kutegwa tutaleki.—Incito 14:21, 22.

10. (a) Ino nkaambo nzi bamwi ncocibayumina kulyeendelezya ikapati mumakani aakoonana? (b) Ino nkucinca kupati buti mukwesu umwi nkwaakacita? (Amubone kabbokesi apeeji 16.)

10 Ilubazu alumwi ikulyeendelezya mokukatazya muumakani akoonana. Kujatikizya makani aaya, koonana kwabantu mbubambe buya Jehova Leza mbwaakatulenga ambubo. Pele, ibamwi cilabakatazya kapati kukubona munzila yeelede koonana kweelana azyeelelo zya Leza. Ipenzi lyabo lilakonzya kuti kalili pati akaambo kakuti kulombozya koonana kwabo inga kakwiindilide kapati. Tukkede munyika iikatazyide mumakani aakoonana yalo iibusya kulombozya koonana munzila zinji. Eeci cilakonzya kuleta penzi kuli Banakristo ibayanda kuba nkungulume kwaciindi cili mbocibede ikutegwa babelekele Leza kakunyina kunyonganyizigwa alukwatano. (1 Ba-Korinto 7:32, 33, 37, 38) Pele kweelana alulayo lwamu Magwalo lwakuti “kukwata nkubotu kwiinda kufwa luunyaunya,” balakonzya kukwata naa kukwatwa. Imasimpe calo ciletela bulemu. Alimwi, balikanzide kukwata naa kukwatwa buyo “[ku]muna-Kristo” kweelana alulayo lwamu Magwalo. (1 Ba-Korinto 7:9, 39) Tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova ulakkomana nkaambo bayandisya kusumpula njiisyo zyakwe ziluleme. Banakristonyina balakkomana kuyanzana abakombi bakasimpe ibatobela zyeelelo zyakulilemeka zisumpukide alimwi ibasyomeka.

11. Ino mbuti mbotukonzya kugwasya mukwesu naa mucizi uuyanda kukwata naa kukwatwa pele uutanajana wakukwatana limwi?

11 Ino kuti kakunyina wakukwatana limwi weelede? Amuyeeyele buyo mbuli muntu mbwakonzya kunyongana ikuti naa ulombozya kukwata naa kukwatwa, pele kakunyina wakukwatana limwi! Ulakonzya kubona beenzinyina kabakwatana akujana lukkomano luli mbolubede mulukwatano, kakuli walo uciyandaula mweenzinyina weelede. Ibamwi bali mubukkale buli boobu, icilengwa citasalali cakulisobanya kubusankwa naa kubukaintu cilakonzya kuti kalili ndepenzi lizumanana. Kunze lyaboobo, kunyina Munakristo cakutaziba iweelede kutyompya muntu uuli mukusolekesya kutantamuka micito mibyaabi. Tulakonzya kumutyompya cakutaziba umwi ikuti naa twamubuzya kuti: “Ino uya kukwata naa kukwatwa lili?” Eeci tulakonzya kucaamba mukusobana, pele cilayandika kaka kulyeendelezya muzintu zyotwaamba! (Intembauzyo 39:1) Aabo ibali akati kesu ibatantamuka micito mibyaabi kabali nkungulume, beelede kulumbaizyigwa kapati. Muciindi cakwaamba makani aatyompya, tweelede kubakulwaizya buya. Mucikozyanyo, tulakonzya kusoleka kusanganya ankungulume ciindi kakamu kabantu basimide nokabungana kuti balye cakulya antoomwe naa mukuyanzana kubotu kwa Banakristo.

Kulyeendelezya Mulukwatano

12. Ino nkaambo nzi kulyeendelezya ncokuyandika nokuba kuli baabo ibakwetene kale?

12 Ikukwata naa kukwatwa tacaambi kuti kulyeendelezya mumakani aakoonana takuciyandiki pe. Mucikozyanyo, mbwakuyanda koonana mulumi ambwakuyanda mukaintu kulakonzya kwiindana kapati. Ambweni buumi bwamweenzinyina wamulukwatano ziindi zimwi bulakonzya kupa kuti koonana munzila yeelede ciyume nokuba kutakonzyekelalyo buya. Ambweni akaambo kazintu zyakamucitikila musyule, mweenzinyina ulakonzya kuyuminwa kutobela lulayo lwakuti: “Mulumi uleelede kucitila mukaintu wakwe zyeelede, awalo mukaintu uleelede kucitila mulumi wakwe zyeelede mbubonya.” Mubukkale buli boobo, mweenzinyina wamulukwatano uyandika kulyeendelezya kapati. Pele boonse beelede kuluyeeya lulayo lwa Paulo lwaluyando ku Banakristo bakwetene lwakuti: “Mutakakilani ccita mwazuminana kucita oobo kwaciindi, kuti mulipe kukukomba. Kwamana muleelede kuswaangana alimwi, kutegwa Saatani atamusunki nkaambo cilamukatazya kulijata.”—1 Bakolinti 7:3, 5, Ci.

13. Ino ncinzi ncotukonzya kucitila baabo ibacilwanina kucikonzya kulyeendelezya?

13 Banabukwetene inga bakondwa ikuti naa boonse baiya kulyeendelezya bweelede mubulongwe oobu bwalukamantano lupati. Alimwi, baleelede kubabikkila maano bakombinyina ibacilwanina kucikonzya kulyeendelezya. Tatweelede kuluba kupaila kuli Jehova ikutegwa akonzye kupa bakwesu bakumuuya busongo, busicamba amakanze aakuzumanana kulwanina kucikonzya kulyeendelezya alimwi akuzunda kulombozya zibi.—Ba-Filipi 4:6, 7.

Amuzumanane Kugwasyanya

14. Ino nkaambo nzi ncotweelede kubafwida buuya alimwi akubabikkila maano Banakristoma?

14 Ziindi zimwi, cilakonzya kutuyumina kubabikkila maano Banakristoma ibacilwanina kucikonzya kulyeendelezya muzintu swebo zitatukatazyi. Pele, bantu baliindene. Ibamwi mbakali kapati kakuli bamwi tabali boobo pe. Ibamwi kulyeendelezya bacibona kuti ncintu cuuba-uba kapati. Ibamwi cilabakatazya kapati. Pele kamuyeeya kuti, muntu uusoleka kulyeendelezya tali mubi pe. Tuleelede kubabikkila maano Banakristoma akubafwida buuya. Ilukkomano lwesu lulijatikizyidwe mbotuyaabuzumanana kubafwida luse aabo ibacilwanina kucikonzya kulyeendelezya kapati. Tulakonzya kukabona kaambo aaka mumajwi a Jesu aalembedwe kuli Matayo 5:7.

15. Ino nkaambo nzi majwi aali ku Intembauzyo 130:3 ncaawumbulizya mumakani aakulyeendelezya?

15 Tatweelede kumuyeeyela bumbi Munakristoma ziindi zimwi uukonzya kwaalilwa kutondezya bube bwa Bunakristo. Cilakulwaizya ikuziba kuti kunze lyaciindi comwe ncotwakabona kuti twakaalilwa kulyeendelezya, Jehova ulabona ziindi zinji katwaalilwa kulyeendelezya, nokuba kuti ziindi eezi Banakristoma tabaziboni. Sena tacikulwaizyi kuyeeya majwi aali ku Intembauzyo 130:3 aakuti: “O Jehova, nowakabika moyo wako kuzibi zyesu, ngwani wakali kunoopona, O Mwami?”

16, 17. (a) Ino mbuti mbotukonzya kubelesya lugwalo lwa Ba-Galatiya 6:2, 5 kumakani aakulyeendelezya? (b) Ino ncinzi ncotutiilange-lange kumbele icijatikizya kulyeendelezya?

16 Ikutegwa tuyandike kuli Jehova, umwi aumwi wesu uleelede kwiiya kulyeendelezya, pele tulasyomezyegwa kuti bakwesu Banakristo bayootugwasya. Nokuba kuti umwi aumwi uleelede kunyamuna mukuli wakwe, pele tukulwaizyigwa kugwasyanya kutegwa tuleke tumpenda tubi. (Ba-Galatiya 6:2, 5) Tulakonzya kumuyanda muzyali, ngotukwetene limwi naa mulongwe uutukasya kuunka mumasena ngotuteelede, kubona zintu nzyotuteelede naa kucita zintu nzyotuteelede. Uli mukutugwasya kulyeendelezya, ikucikonzya kukaka cakusinizya.

17 Banakristo banji balakonzya kwaazumina makani ngotwalanga-langa kusikila waawa aakulyeendelezya, pele balakonzya kuyeeya kuti lwabo kubagama baciyandika kuyaambele kapati. Baciyandika kulyeendelezya kapati, kusikila waawo mpobayeeya kuti mpaagolela bantu batalondokede. Sena mbomulimvwa oobo? Aboobo, ino ncinzi ncomukonzya kucita ikutegwa mwiiye bube oobu bwamicelo yamuuya wa Leza? Alimwi ino mbuti kucita boobo mbokukonzya kumugwasya kuzuzikizya makanze aanu aaciindi cilamfwu kamuli Banakristo? Atubone mucibalo citobela.

Sena Muciyeeyede?

Nkaambo nzi Kulyeendelezya . . .

• ncokuyandika kuti Banakristo bakwiiye?

• ncokubayumina bamwi?

• ncokuyandika mulukwatano?

• ncobuli bube mbotukonzya kugwasya bamwi kubwiiya?

[Mibuzyo yaciiyo]

Kabbokesi/[Cifwanikiso icili apeeji 16]

Wakaiya Kukaka Cakusinizya

Umwi wa Bakamboni ba Jehova uukkala ku Germany wakali kubeleka kali kalaliki muŋanda yaluwo. Imulimo wakwe wakali kubikkilizya akulanganya zipekupeku ziindene-indene zili 30 alimwi amapulogilamu aamuli sikapepele. Ikuti naa kuli canyongana, wakeelede kubikkila maano kupulogilamu eeyo kutegwa akonzye kubona mpocanyonganina. Uluula kuti: “Zinyongana zyakali kunyonganina aciindi citeelede, nkokuti aciindi nibakali kutondezya zyankondo naa zyakoonana. Zibakali kutondezya zibyaabi zyakali kukkalilila mumutwe kwamazuba aali mbwaambede, ambweni nsondo buya, mbuli kuti zyakalisimbidwe buya mubongo bwangu.” Ulazuminizya kuti zili boobu zyakamujatikizya kapati kumuuya. Waamba kuti: “Ndakatalika kukalala kapati, aboobo zyakali kutondezyegwa izyankondo zyakapa kuti kacindiyumina kulyeendelezya. Izyakali kujatikizya koonana zyakapa kuti kube kuteendelana amukaintu wangu. Ndakali kwiilwana abuzuba imicito eeyi mibyaabi. Ikutegwa nditazundwi munkondo eeyi, ndakatalika kuyandaula mulimo uumbi, nokuba kuti cakali kupandulula kuti mali ngondinoovwola masyoonto. Tiilyakatanta pe, ndakaujana mulimo. Ncindakali kuyanda cakacitika.”

[Zifwanikiso izili apeeji 15]

Iluzibo lujanika mukwiiya Bbaibbele lulatugwasya kucikonzya kulyeendelezya