Si Jacob Nagpabalor sa Espirituwal nga mga Butang

ANG kabuhi ni Jacob namarkahan sing pag-ilinaway kag kalamidad. Nalagyo si Jacob bangod delikado sia sa makapatay-tawo nga kaakig sang iya kapid. Sa baylo nga mapangasawa ang babayi nga iya ginahigugma, gintiplang sia nga pakaslan anay ang lain nga babayi kag nakaangkon sa ulihi sang apat ka asawa kag madamo nga problema nga resulta sini. (Genesis 30:​1-​13) Sa sulod sang 20 ka tuig nagtrabaho sia para sa isa ka tawo nga naghingalit sa iya. Nagpakigdumog sia sa anghel kag nag-antos sing permanente nga kasamaran. Ginlugos ang iya anak nga babayi, nagpangmasaker ang iya anak nga mga lalaki, kag nagtalangison sia bangod sa makahalanusbo nga pagkadula kag pagkamatay sang iya paborito nga anak nga lalaki kag asawa. Sang napilitan nga magpangayaw sa iban nga lugar sang tigulang na sia agod makalikaw sa tiggulutom, gin-ako niya nga ang iya mga adlaw “diutay kag masinulub-on.” (Genesis 47:9) Sa pihak sini tanan, si Jacob isa ka espirituwal nga tawo nga nagasalig sa Dios. Nagsayop bala sia sa pagsalig sa Dios? Ano nga mga leksion ang aton matun-an gikan sa pagbinagbinag sa pila lang sa mga inagyan ni Jacob?

Lain Gid sa Iya Utod

Ang rason sang paglainay-buot nila nga mag-utod amo nga ginpabaloran ni Jacob ang bilidhon nga espirituwal nga mga butang, samtang gintamay naman ini ni Esau. Interesado si Jacob sa katipan nga saad kay Abraham kag gindedikar ang iya kaugalingon sa pag-atipan sa pamilya nga gintangdo sang Dios subong mga manunubli. Gani “ginhigugma” sia ni Jehova. Si Jacob “wala sing kasawayan,” isa ka termino nga nagakahulugan nga sia nagpakita sing pagkaekselente sa moral. Sa kabaliskaran, wala ginpabaloran ni Esau ang iya espirituwal nga palanublion amo kon ngaa ginbaligya niya ini kay Jacob sa manubo lang nga bili. Sang nakuha na ni Jacob, sa pahanugot sang Dios, ang iya kinamatarong subong panganay kag nabaton ang pagpakamaayo nga sa umpisa gintigana sa iya utod, nagsingkal si Esau. Nian ginbiyaan ni Jacob ang iya tanan nga hinigugma, apang ang masunod nga hitabo pat-od nga nagpapagsik sa iya.​​—⁠Malaquias 1:​2, 3; Genesis 25:27-​34; 27:​1-​45.

Sa isa ka damgo, ginpakita sang Dios kay Jacob ang mga anghel nga nagasaka kag nagapanaug sa hagdan ukon mga halintang nga bato sa ulot sang langit kag duta kag nagsiling nga proteksionan niya si Jacob kag ang iya binhi. “Paagi sa imo kag paagi sa imo binhi pat-od nga pakamaayuhon sang tanan nga pamilya sa duta ang ila kaugalingon. Kag yari karon ako magaupod sa imo kag magabantay sa imo bisan diin ka magakadto  kag ibalik ko ikaw sa sining duta, bangod indi ako magbiya sa imo tubtob mahimo ko ang ginpamulong ko sa imo.”​​—⁠Genesis 28:​10-​15.

Makalulugpay gid! Ginpasalig ni Jehova nga ining mga saad kay Abraham kag kay Isaac magapamanggaranon sa espirituwal nga paagi sa pamilya ni Jacob. Ginpakita kay Jacob nga ang mga anghel makaalagad sa mga nahamut-an sang Dios, kag ginpasalig sia sang proteksion sang Dios. Bilang pagpasalamat, nangako si Jacob nga mangin matutom kay Jehova.​​—⁠Genesis 28:​16-​22.

Wala gid gin-agaw ni Jacob ang palanublion kay Esau. Antes pa sila natawo, ginsiling ni Jehova nga “ang magulang magaalagad sa manghod.” (Genesis 25:23) ‘Indi bala mas mahapos kuntani kon si Jacob na lang ang ginhimo sang Dios nga magulang?’ mahimo ipamangkot sang isa. Ang natabo pagkatapos sini nagatudlo sing importante nga mga kamatuoran. Wala ginatigana sang Dios ang pagpakamaayo sa mga nagadumdom nga sila ang may kinamatarong sa sini, apang ginapakitaan niya sing di-bagay nga kaayo ang iya mga pinili. Gani ang kinamatarong sa pagkapanganay ginhatag kay Jacob, indi sa iya magulang, nga wala nag-apresyar sa sini. Sing kaanggid, bangod ang kinaugali nga mga Judiyo subong isa ka pungsod nagpakita sing panimuot nga kaangay sa iya ni Esau, ginbuslan sila sang espirituwal nga Israel. (Roma 9:​6-​16, 24) Ang maayo nga kaangtanan kay Jehova karon indi maangkon paagi sa pagpanubli lang sini, bisan pa ang isa nabun-ag sa mahinadlukon-sa-Dios nga pamilya ukon palibot. Ang tanan nga luyag makatigayon sang mga pagpakamaayo sang Dios dapat maninguha nga mangin diosnon, nga nagaapresyar gid sa espirituwal nga mga butang.

Gin-abiabi ni Laban

Sang mag-abot sa Paddan-aram agod mangita sing palangasaw-on sa iya mga kaparyentehan, nakilala ni Jacob sa isa ka bubon ang iya pakaisa nga si Raquel, nga anak ni Laban, kag ginpaligid niya ang mabug-at nga takop nga bato agod makainom ang mga sapat nga ginabantayan ni Raquel.⁠ * Nagdalagan pauli si Raquel agod ipahibalo ang pag-abot ni Jacob, kag nagdalidali si Laban agod sug-alawon sia. Kon ginapanumdom ni Laban ang manggad nga nabaton sang iya pamilya halin sa alagad ni Abraham sadto, napaslawan sia kay wala sing dala si Jacob. Apang may nakita si Laban nga puede niya hingalitan​​—⁠ang isa ka mapisan nga mamumugon.​​—⁠Genesis 28:​1-5; 29:​1-​14.

Ginsugid ni Jacob ang natabo sa iya. Indi maathag kon bala ginsambit niya ang tuhoy sa pamaagi nga gingamit agod maangkon niya ang kinamatarong sa pagkapanganay, apang pagkatapos nga mabatian “ining tanan nga butang,” si Laban nagsiling: “Ikaw gid akon tul-an kag akon unod.” Ang isa ka iskolar nagsiling nga mahimo hangpon ining prase subong isa ka mainit nga pag-imbitar kay Jacob agod magpuyo didto ukon isa ka pagkilala ni Laban sa iya obligasyon nga proteksionan si Jacob bangod sang ila pagparyentehanay. Ano man ang kaso, si Laban namensar dayon kon paano niya hingalitan ang iya hinablos.

Ginsugdan ni Laban ang isa ka butang nga gin-awayan sa masunod nga kapin sa 20 ka tuig. “Ikaw bala utod ko, kag magaalagad ka bala sa akon nga wala sing bayad?” pamangkot niya. “Sugiri ako, Ano ang imo suhol?” Walay sapayan nga nagpakunokuno si Laban nga isa sia ka maluluy-on nga tiyo, ginhimo niya ang ila pagparyentehanay ni Jacob nga isa ka kontrata sang serbisyo. Bangod ginhigugma ni Jacob si Raquel, sia nagsabat: “Handa ako mangalagad sa imo sing pito ka tuig para kay Raquel nga imo anak nga manghod.”​​—⁠Genesis 29:​15-​20.

Ang kasugtanan sa pagpakasal himuon kon mabayaran ang dote sa pamilya sang nobya. Ang Mosaikong Kasuguan sa ulihi nagtalana sing bili nga 50 ka siklo nga pilak para sa ginsulay nga mga ulay. Ang isa ka iskolar nga si Gordon Wenham nagapati nga amo ini sadto ang “pinakamataas nga dote” apang ang kalabanan “mas manubo pa.” (Deuteronomio 22:​28, 29) Wala sing inugbayad si Jacob. Gintanyagan niya si Laban sang pito ka tuig nga serbisyo. “Sanglit ang kinaandan nga trabahador sa Babilonia sang una may suhol nga katunga tubtob isa ka siklo kada bulan” (halin 42 tubtob 84 ka siklo sa bug-os nga pito ka tuig), padayon ni Wenham, “ang tanyag ni Jacob nga dote kay Laban para pakaslan si Raquel sobra gid.” Nagsugot dayon si Laban.​​—⁠Genesis 29:19.

Daw “pila lamang ka adlaw” para kay Jacob ang pito ka tuig, bangod ginahigugma gid niya si Raquel. Pagkatapos sini, ginpakaslan niya ang iya  nobya nga nagasuksok sing madamol nga belo, nga wala gid maglaum nga dayaan sia ni Laban. Hunahunaa ang iya kakibot sang matukiban niya pagkaaga nga indi gali si Raquel ang iya ginhuliran, kundi ang magulang sini nga si Lea! Si Jacob matigdas nga namangkot: “Ano ining ginhimo mo sa akon? Indi bala nagpangalagad ako sa imo para kay Raquel? Gani ngaa gindayaan mo ako?” Si Laban nagsabat: “Indi kinabatasan nga himuon ini sa amon lugar, nga ihatag ang manghod sing una sa panganay. Sauluga sing bug-os ang semana sini nga babayi. Pagkatapos ihatag man sa imo ang isa pa ka babayi kon mangalagad ka sa akon sang pito pa ka tuig.” (Genesis 29:20-​27) Bangod wala sing inugpangapin kag naipit sa sitwasyon, wala na sing mahimo si Jacob kundi batunon ining mga kondisyon kon luyag niya mapangasawa si Raquel.

Indi kaangay sa nauna nga pito ka tuig, magamo ang masunod nga pito ka tuig. Paano kalimtan ni Jacob ang wala-kaluoy nga pagpangdaya ni Laban? Kag mapatawad ayhan niya si Lea, nga kakunsabo sa pagpangdaya ni Laban? Siempre, indi interesado si Laban kon magamo man ang palaabuton nga ginhanda niya para kay Lea kag kay Raquel. Interesado lang sia sa iya bentaha. Luwas sa hinakit ni Raquel kay Lea, nahisa sia sang nagbata si Lea sing apat ka sunodsunod nga mga lalaki, samtang baw-as gihapon si Raquel. Nian si Raquel, nga luyag gid makabata, nagtanyag sang iya suluguon bilang tal-us nga magpamata, kag bangod nagpaindis-indis, amo man ang ginhimo ni Lea. Apat ka asawa, 12 ka kabataan, kag isa ka pamilya nga indi gid malipayon ang natigayon ni Jacob. Apang, himuon ni Jehova si Jacob nga isa ka daku nga pungsod.​​—⁠Genesis 29:⁠28⁠–​​30:24.

Ginpamanggaranon ni Jehova

Sa pihak sang mga pagtilaw, nakita ni Jacob nga kaupod niya ang Dios subong sang ginpangako sa iya. Nakita man ini ni Laban, bangod ang diutay lang nga kasapatan niya antes sang pag-abot ni Jacob nangin madamo gid sa idalom sang pag-atipan sang iya hinablos. Indi luyag nga maglakat si Jacob, nag-ayo si Laban nga ihatag niya ang suhol nga luyag ni Jacob para sa dugang pa nga pagpangalagad, nga sa sini ginpangayo ni Jacob ang di-kinaandan sing kolor nga kasapatan nga mabun-ag sa mga panong ni Laban. Ginasiling nga sa sina nga lugar, kinaandan na nga puro puti ang mga karnero kag puro itom ukon duag-tsokolate ang mga kanding; diutay lang ang pintukpintukon ukon kambang ang kolor. Gani sa pagdumdom nga barato katama ang kabayaran sa kabudlay ni Jacob, nagsugot dayon si Laban kag ginpain gilayon sa malayo ang tanan niya nga mga sapat nga may pinasahi nga mga marka agod indi magsimpon sa nabilin nga panong nga alatipanon ni Jacob. Maathag nga nagpati sia nga diutay lamang ang maganar ni Jacob sa kasugtanan, pat-od nga indi makalab-ot sa 20 porsiento sang bag-o nabun-ag nga mga kanding kag mga karnero nga kinaandan na nga suhol sa mga manugbantay sang una. Apang, nagsayop si Laban, bangod si Jehova kaupod ni Jacob.​​—⁠Genesis 30:​25-​36.

Sa idalom sang pagtuytoy sang Dios, ginpabuad ni Jacob ang mapagros nga mga sapat sang naluyagan nga kolor. (Genesis 30:​37-​42) Indi husto ang iya mga ideya sa pagpabuad sang kasapatan. Walay sapayan, “suno sa siensia, matigayon ang luyag nga mga resulta paagi sa sunodsunod nga pagpabuad sang . . . mga sapat nga may isa lang ka kolor apang may rasa nga kambang,” paathag sang iskolar nga si Nahum Sarna, kag “makilala ining mga sapat paagi sa . . . [ila] mestiso nga kapagros.”

Sang makita ang mga resulta, gintinguhaan ni Laban nga bag-uhon ang kasugtanan tuhoy sa kon ano nga mga sapat ang suhol sa iya hinablos​​—⁠guraygurayon, kambang, ukon pintukpintukon. Ginapaayunan niya ang iya bentaha, apang bisan pila pa ka beses liwaton ni Laban ang kontrata, ginpat-od ni Jehova nga pirme magtin-ad si Jacob. Wala sing mahimo si Laban kundi magpagot na lang. Sa wala madugay nakaangkon si Jacob sing daku nga manggad, mga panong, mga suluguon, mga kamelyo kag mga asno, indi bangod sang iya kaalam, kundi bangod sang pagsuportar ni Jehova. Ginpaathag niya sang ulihi kay Raquel kag kay Lea: “Gindayaan ako sang inyo amay kag ginbag-o niya ang akon suhol sing napulo ka beses, apang wala sia gintugutan sang Dios nga halitan ako . . . Ginkuha sang Dios ang panong sang inyo amay kag ginhatag ini sa akon.” Ginpasalig man ni Jehova si Jacob nga nakita Niya ang tanan nga ginhimo ni Laban apang indi dapat magkabalaka si Jacob. “Balik ka sa imo duta kag sa imo kahimataan,” siling sang Dios, “kag ako magahimo sing maayo sa imo.”​​—⁠Genesis 31:​1-​13; 32:9.

Pagkatapos bayaan ang malimbungon nga si Laban, naglakbay pauli si Jacob. Bisan pa 20 ka tuig na ang nakaligad, nahadlok gihapon sia kay Esau, kag labi na gid sang nabalitaan niya nga nagapakari  si Esau upod ang apat ka gatos nga lalaki. Ano ang himuon ni Jacob? Bangod isa ka espirituwal nga tawo nga pirme nagasalig sa Dios, nagpanghikot sia suno sa pagtuo. Nangamuyo sia, nagkilala nga indi sia takus sa kaalwan ni Jehova kag nagpangabay sa Dios nga luwason sia kag ang iya pamilya gikan sa mga kamot ni Esau suno sa Iya mga saad.​​—⁠Genesis 32:​2-​12.

Nian natabo ang wala ginpaabot. Sang kagab-ihon nagpakigdumog kay Jacob ang isa ka estranghero, nga isa gali ka anghel, kag sa isa lang niya ka pagtandog nagliw-as ang lutalutahan sa paa ni Jacob. Indi pagbuy-an ni Jacob ang anghel kon indi anay sia pakamaayuhon. Ang propeta nga si Oseas nagsiling sang ulihi nga si Jacob “naghibi, agod makitluoy sang pabor para sa iya kaugalingon.” (Oseas 12:​2-4; Genesis 32:​24-​29) Nahibaluan ni Jacob nga ang pagpakita sang mga anghel sang nagliligad may kahilabtanan sa katumanan sang Abrahamiko nga katipan paagi sa iya binhi. Gani nagpakigdumog gid sia kag naagom ang pagpakamaayo. Sadto nga tion, gin-islan sang Dios ang iya ngalan nga Israel, nga nagakahulugan “Nagpakigdumog (Nagpaninguha) Upod sa Dios,” ukon “Nagapakigdumog ang Dios.”

Handa Ka Bala Magpakigdumog?

Indi lamang pagpakigdumog sa anghel kag pagpakig-uliay kay Esau ang mga krisis nga ginlandas ni Jacob. Apang, ang ginbinagbinag diri nga mga hitabo nagailustrar kon ano sia nga sahi sang tawo. Si Esau indi mag-antos sang diutay nga gutom para sa iya kinamatarong sa pagkapanganay, apang si Jacob nanikasog sa bug-os niya nga kabuhi agod maagom ang mga pagpakamaayo, nagpakigdumog pa gani sa isa ka anghel. Subong sang ginsaad sang Dios, nabaton ni Jacob ang pagtuytoy kag proteksion sang Dios, kag nangin ginikanan sang isa ka daku nga pungsod kag katigulangan sang Mesias.​​—⁠Mateo 1:​2, 16.

Handa ka bala magpaninguha agod maagom ang pagpakamaayo ni Jehova, nga magpakigdumog kon sa aton pa, para sa sini? Para sa mga luyag maghimo sang kabubut-on sang Dios, ang pangabuhi karon puno gid sang mga problema kag mga pagtilaw, kag kon kaisa isa gid ka paghimud-os ang maghimo sing husto nga mga desisyon. Apang, ang maayo nga halimbawa ni Jacob nagahatag sa aton sing mabakod nga inspirasyon nga huptan ang paglaum nga padyaan kita ni Jehova.

[Nota]

[Mga retrato sa pahina 31]

Sa bug-os niya nga kabuhi naninguha gid si Jacob nga maagom ang mga pagpakamaayo