Go na content

Go na table of contents

Yakob ben e warderi yeye grani

Yakob ben e warderi yeye grani

Yakob ben e warderi yeye grani

A LIBI fu Yakob lai nanga trobi èn nanga rampu. Fu di a twelengi brada fu en atibron so te, taki a wani kiri en, meki Yakob lowe gowe fu no lasi en libi. Na presi fu a trow nanga na uma di a lobi, dan na wan triki fasi sma meki a trow fosi nanga wan tra uma. Te fu kaba a kon abi fo wefi èn a kisi furu problema leki bakapisi fu dati (Genesis 30:1-13). Tu tenti yari langa a e wroko gi wan man di e gebroiki en fu kon gudu. A e strei nanga wan engel èn fu dati ede a e kisi wan mankeri di e trobi en, en heri libi langa. Wan man e sribi nanga tranga nanga na umapikin fu en, den manpikin fu en kiri omeni sma, èn a e sari fu di a lasi en manpikin nanga en wefi di a ben lobi trutru. Na en owrudei, angriten meki taki a musu froisi gowe fu a presi pe a e tan. A e erken taki den dei fu en libi „no ben furu èn den ben de nanga problema” (Genesis 47:9). Ma aladi den sani disi pasa nanga en, toku Yakob na wan man di tranga na yeye fasi fu di a frutrow tapu Gado dorodoro. A bun taki a poti en bribi na ini Gado? San wi kan leri te wi e luku soso wan tu fu den ondrofenitori fu Yakob?

Yakob no ben de leki en brada srefisrefi

A reide fu san ede den tu brada disi ben abi trobi, na fu di Yakob ben warderi yeye gudu, ma Esau ben e wisiwasi den. Yakob ben wani sabi moro fu a pramisi di de fu feni na ini a frubontu di Gado ben meki nanga Abraham èn a ben gi ensrefi fu sorgu gi den sma na ini a famirilin di Gado ben poti leki erfgenaam. Fu dati ede Yehovah ben „lobi” en. Yakob ben de „sondro fowtu”, dati wani taki, a ben e tyari ensrefi akruderi bun gwenti nanga gronprakseri. Kontrari fu dati, Esau no ben warderi a yeye gudu fu en kwetikweti, èn fu dati ede a seri en gi Yakob gi wan lawlaw sani. Di Gado ben feni en bun taki Yakob teki a reti leki fosi geborewan, èn taki a kisi den blesi di en brada ben musu kisi, dan Esau kisi wan bigi atibron. Baka dati Yakob lowe gowe èn a gowe libi ala den sma di a ben lobi, ma san kon baka dati trutru puru ala sari di a ben abi.​—Maleaki 1:2, 3; Genesis 25:27-34; 27:1-45.

Na ini wan dren, Gado ben sori Yakob fa engel e kren go na loktu èn fa den e saka kon na gron na tapu wan trapu (kande fu ston) di ben de fu hemel te na grontapu. Èn Gado taigi Yakob dati a ben o kibri en nanga a siri fu en. „Nanga yepi fu yu èn nanga yepi fu a siri fu yu ala den famiri na tapu grontapu sa kisi blesi. Èn luku mi de nanga yu èn mi sa kibri yu, awansi pe yu e go, èn mi wani fu tyari yu baka kon na a gron disi, bika mi no o gowe libi yu teleki mi du trutru san mi taigi yu.”​—Genesis 28:10-15; futuwortu.

Dati ben de wan bigi trowstu! Yehovah ben taki dati den sani di a ben pramisi Abraham nanga Isak ben o tyari yeye gudu kon gi a famiri fu Yakob. Yakob ben frustan taki engel kan yepi sma di Yehovah feni bun, èn a ben kisi a dyaranti taki Gado ben o kibri en. Fu dati ede Yakob ben de nanga furu warderi di a sweri taki a ben o tan getrow na Yehovah.​—Genesis 28:16-22.

Na nowan fasi Yakob ben teki a gudu fu Esau nanga tranga. Bifo den boi gebore, Yehovah ben taki dati ’a moro owruwan ben o dini a yonguwan’ (Genesis 25:23). Wan sma ben kan aksi: ’A no ben o moro bun efu Gado ben meki Yakob gebore fosi?’ Den sani di pasa baka dati e leri wi wan tu prenspari sani. Gado no e blesi sma di feni taki den abi reti fu kisi dati, ma a e sori bun-ati na suma a wani. Na so a du kon, taki Yakob kon kisi a reti fu a fosi geborewan; en bigi brada no kisi en fu di a no ben abi warderi gi dati. Na so a ben de tu nanga den Dyu. Leki nâsi den ben denki a srefi fasi leki Esau, èn fu dati ede na ini den presi, na Israel na yeye fasi ben kon (Romesma 9:6-16, 24). Na ini a ten disi, wi no e kisi wan bun banti nanga Yehovah efu wi no e meki muiti, awinsi wi gebore na ini wan osofamiri pe sma abi frede gi Gado. Ala sma di wani kisi blesi fu Gado musu meki muiti fu dini en, èn den musu abi warderi gi yeye sani trutru.

Laban gi Yakob wan switikon

Di Yakob doro na Paddan-Aram fu suku wan wefi gi ensrefi na mindri den famiriman fu en, dan a miti Rakel, wan umapikin fu Laban, na omu fu en. A miti en na wan peti èn a skoifi a hebi ston di ben de na tapu a peti, so taki a ben kan teki watra gi den skapu di Rakel ben e luku. * Rakel lon go na oso fu fruteri taki Yakob doro, èn Laban lon esi-esi fu miti en. Efu Laban ben e prakseri den gudu di a famiri fu en ben kisi fu a futuboi fu Abraham, dan a ben musu fu firi brokosaka, bika Yakob ben kon nanga leigi anu. Ma soleki fa a sori, dan Laban si wan sani di a ben kan gebroiki bun, namku wan wrokoman di ben kan wroko tranga.​—Genesis 28:1-5; 29:1-14.

Yakob ben fruteri san miti en. Wi no sabi seiker efu Yakob ben fruteri a fasi fa a kon kisi a reti fu fosi geborewan, ma baka di Laban yere „ala den sani disi”, a taki: „Trutru yu na mi bonyo nanga mi meti.” Wan sabiman ben taki dati wi kan si den wortu disi leki wan switi kari di Yakob kisi fu tan drape, noso taki Laban ben erken taki a ben de famiri èn taki a ben abi a frantwortu fu kibri Yakob. Awansi fa a no fa, heri esi Laban ben prakseri fa a ben kan gebroiki a pikin fu en sisa fu kon moro gudu.

Laban bigin nanga wan sani di ben tyari strei kon na ini den 20 yari di ben de na en fesi. „Yu na mi brada taki yu sa dini mi fu soso?” na so Laban aksi. „Taigi mi, san mi musu pai yu?” Aladi Laban ben du leki wan bun omu, toku a famiri banti disi nanga Yakob ben kon de noti moro leki wan kontrakti di wan wrokobasi nanga en wrokoman abi. Ma fu di Yakob ben lobi Rakel srefisrefi, meki a piki: „Mi de klariklari fu dini yu seibi yari gi Rakèl, a moro yongu umapikin fu yu.”​—Genesis 29:15-20.

Te wan sma ben meki mofo fu trow, dan a ben musu gi a famiri fu a trowmisi wan gudu. Bakaten, a Wet fu Moses ben sori taki na 50 solfru sikkel wan sma ben musu gi wan nyunwenke te a ben o trow nanga en. A sabiman Gordon Wenham e bribi taki disi ben de „a moro hei prijs di wan sma ben kan pai gi wan trowmisi”, ma furu tron sma no ben e pai so furu kwetikweti (Deuteronomium 22:28, 29). Yakob no ben man seti sani fu pai a moni disi. Na so a taigi Laban taki a ben o wroko seibi yari gi en. Wenham taki moro fara: „Na Babilon fu owruten, wrokoman ben e kisi sowan afu te go miti wán sikkel na ini wan mun” (disi ben de sowan 42 te go miti 84 sikkel na ini seibi heri yari). „Sobun Yakob ben gi Laban wan moi moni fu man trow nanga Rakel.” Laban agri sondro fu draidrai.​—Genesis 29:19.

Gi Yakob den seibi yari ben gersi „wan tu dei nomo” fu di a ben lobi Rakel fu tru. Baka dati Yakob go teki a trowmisi fu en, èn akruderi a gwenti fu den sma drape, en fesi ben tapu nanga wan duku. Yakob no ben denki srefisrefi taki Laban ben o bedrigi en. Prakseri fa a skreki di a si a tra mamanten taki a no sribi nanga Rakel, ma nanga a sisa fu en, Lea! Yakob aksi: „San yu du now nanga mi? A no gi Rakel mi wroko gi yu? Fu san ede yu bedrigi mi?” Laban piki: „Na ini a kontren pe wi e tan a no de wan gwenti fu du disi, namku fu meki a moro yongu umapikin trow bifo a fosi geborewan. Hori a fesa a heri wiki gi na uma disi. Baka dati mi sa gi yu sosrefi a tra uma disi gi a wroko di yu kan du gi mi seibi yari langa ete” (Genesis 29:20-27). Yakob no ben man du noti. Efu a ben wani fu trow nanga Rakel, dan a ben kan du dati soso efu a ben hori ensrefi na a gwenti dati.

Tra fasi leki den fosi seibi yari, den seibi yari di kon baka dati no ben switi srefisrefi. Fa Yakob ben kan frigiti den ogri-ati sani di Laban ben du nanga en? Èn fa a ben kan gi pardon na Lea, di ben abi prati na a triki disi? A no de fu taki, dati Laban no ben e broko en ede srefisrefi nanga a bruya libi di Lea nanga Rakel ben o kisi. A ben e denki ensrefi nomo. Rakel no ben atibron wawan, ma a ben dyarusu tu di Lea kisi fo manpikin baka makandra, aladi ensrefi no ben man kisi pikin. Ne Rakel, di ben wani wan pikin nomonomo, gi Yakob na umasrafu fu en fu meki wan pikin gi en. Lea di ben wani gens en, du a srefi sani tu. Te fu kaba, Yakob ben kon abi 4 wefi, 12 pikin, nanga wan osofamiri di no ben koloku srefisrefi. Ma Yehovah ben e meki Yakob kon tron wan bigi nâsi.​—Genesis 29:28–30:24.

Yehovah meki Yakob kon gudu

Aladi Yakob ben abi fu du nanga tesi, toku a si fa Gado ben de nanga en soleki fa a ben pramisi. Laban ben si dati tu. Fosi Yakob ben doro drape a no ben abi furu meti, ma di a pikin fu en sisa bigin sorgu gi den meti, dan den gro kon tron wan bigi ipi. Laban di no ben wani taki Yakob gowe, aksi en fu taki omeni a wani fu a wroko di a sa du gi en. Ne Yakob aksi Laban den meti nanga wan aparti kloru di gebore na ini na ipi fu en. Sma taki dati na ini a kontren dati, furu tron den skapu ben weti èn den krabita ben blaka, noso dungru broin. Soso wan pikin grupu fu den meti ben abi moro kloru. Laban agri wantewante, fu di a ben denki taki a no furu srefisrefi fu pai nanga meti di ben abi flaka noso strepi. Wantewante Laban froisi ala den meti fu en di ben abi flaka, noso strepi, so taki den no ben abi fu moksi nanga den meti di Yakob ben luku. A de krin fu si taki Laban ben denki taki Yakob no ben o kisi wini fu a kruderi di den meki. Iya, Laban ben bribi trutru taki Yakob no ben o kisi a 20 procent fu den nyun-nyun gebore krabita nanga pikin skapu di skapuman na ini owruten ben e kisi leki pai. Ma Laban no ben abi leti, fu di Yehovah ben de nanga Yakob.​—Genesis 30:25-36.

Na ondro a tiri fu Gado, Yakob ben kweki bun èn tranga meti di ben abi wan aparti kloru (Genesis 30:37-42). Te yu e luku en bun, dan a denki di Yakob ben abi fu meki den meti disi kisi pikin nanga wan aparti kloru, no ben de yoisti. A sabiman Nahum Sarna e sori taki tu meti di abi wán kloru kan kisi pikin di abi flaka, noso strepi. ’Disi kan pasa te den e meki den tu meti di abi wán kloru kroisi nanga makandra, aladi den abi sani na ini den brudu di e meki taki den pikin kan kisi flaka, noso strepi. Wan sma kan sabi sortu meti man kisi pikin di abi flaka, noso strepi fu di den pikin fu den meti disi basra.’

Di Laban si san ben e pasa, dan Laban ben pruberi fu kenki a kruderi di a ben meki. A kruderi disi ben abi fu du nanga den meti di a pikin fu en sisa ben o kisi, namku meti di abi strepi, di penipeni, noso di abi flaka. Laban ben e suku en eigi wini nomo, ma awansi fa a ben e kenki a kontrakti, Yehovah ben e sorgu taki Yakob ben kisi wini ala ten. Laban ben kan kuku nomo fu atibron. Heri esi Yakob ben kisi furu gudu, ipi skapu nanga krabita, futuboi, kameili nanga buriki. A no kisi den sani disi fu di a ben koni so, ma fu di Yehovah ben e horibaka gi en. Bakaten a taigi Rakel nanga Lea: „A papa fu unu e wisiwasi mi èn a kenki a pai di a musu gi mi tin leisi kaba, ma Gado no gi en primisi fu du mi ogri. . . . Gado ben tan puru na ipi fu a papa fu unu èn a ben gi mi den.” Yehovah ben gi Yakob a dyaranti tu taki A ben si ala sani di Laban ben du, ma taki Yakob no ben abi fu frede. Gado taki: „Drai go baka na yu kondre èn go na den famiri fu yu èn mi sa du bun gi yu.”​—Genesis 31:1-13; 32:9.

Te fu kaba di Yakob gowe libi a bedrigiman Laban, dan a ben de na pasi fu go baka na en famiri. Aladi 20 yari ben pasa, toku a ben e frede Esau ete, èn spesrutu di a yere taki Esau ben e kon miti en nanga fo hondro man. San Yakob ben o du? Fu di a ben de wan sma di tranga na yeye fasi èn wan man di ben e poti en frutrow na ini Gado, meki a handri nanga bribi. A begi, èn a ben erken taki a no warti fu kisi a lobi bun-ati fu Yehovah èn a ben begi Gado fu du san A ben pramisi, namku fu kibri en nanga en osofamiri fu na anu fu Esau.​—Genesis 32:2-12.

Ne wan sani pasa di a no ben fruwakti. Wan freimdesma, di ben de wan engel, ben strei nanga Yakob wan neti, èn a fasi Yakob wán leisi nomo fu puru a dyonku fu en na skrufu. Yakob ben weigri fu lusu na engel solanga na engel no blesi en. Bakaten a profeiti Hosea taki dati Yakob „ben krei, fu man kisi a blesi fu na engel” (Hosea 12:2-4; Genesis 32:24-29). Yakob ben sabi taki di engel ben sori densrefi na sma na ini a ten di pasa, dan dati ben abi fu du nanga a kontru fu a frubontu di Gado ben meki nanga Abraham èn di ben o pasa nanga yepi fu a siri fu en. Sobun, a du ala san a ben man fu strei nanga na engel èn a ben kisi a blesi. Na a pisi ten disi, Gado gi en wan tra nen, namku Israel, san wani taki „a man di strei (horidoro ini a strei) nanga Gado”, noso „Gado e strei”.

Yu de klariklari fu strei?

A strei di Yakob ben strei nanga wan engel, èn a miti di a miti Esau baka, no ben de den wan-enkri broko-ede di Yakob ben abi. Ma, den sani di miti Yakob e sori sortu man a ben de. Esau ben seri a reti di a ben abi leki fosi geborewan fu wan pikin angri ede, aladi Yakob feti en heri libi fu kisi blesi, iya, a strei srefi nanga wan engel. Soleki fa Gado ben pramisi, dan Yakob ben kisi tiri nanga kibri fu Gado èn a tron a fositen tata fu wan bigi nâsi èn na afo fu a Mesias.​—Mateyus 1:2, 16.

Yu de klariklari fu du ala san yu man fu kisi a grani fu Yehovah? Yu de klariklari fu strei gi dati srefi, fu taki en so? We, na ini a ten disi a libi lai problema nanga tesi gi sma di wani du a wani fu Gado, èn son tron a de wan muilek sani fu teki den yoisti bosroiti. Ma, a moi eksempre fu Yakob e gi wi furu deki-ati fu tan howpu tapu a sani di Yehovah pramisi wi.

[Futuwortu]

^ paragraaf 9 A fasi fa Yakob nanga Laban miti ben gersi a ten di Rebeka, a mama fu Yakob, ben poti watra gi den kameili fu Eliyeser. Baka dati, Rebeka lon go na oso fu fruteri taki wan freimde man kon. Di Laban si den gowtu sani di a sisa fu en kisi leki kado, dan a lon go fu gi Eliyeser wan switikon.​—Genesis 24:28-31, 53.

[Prenki na tapu bladzijde 31]

Yakob strei en heri libi fu kan kisi blesi