Mungagomezga Caru Capasi ca Paradiso

KWAMBA kale, ŵantu ŵanandi ŵakugomezga kuti ŵazamufumapo pa caru capasi na kuruta kucanya. Ŵanyake ŵakughanaghana kuti likaŵa khumbo la Mlengi withu yayi kuti caru capasi ciŵe malo ghithu gha kukhalapo. Ŵantu ŵanyake ndiwo ŵakutalulira nkanira. Ŵanandi ŵa iwo ŵakuti caru capasi na vyose ivyo vilimo ni viheni—ndipo vikujandizga vintu vyauzimu kweniso kuŵa paubwezi na Ciuta.

Panyake awo ŵakambiska maghanoghano ghanteura agha ŵakamanyanga yayi ivyo Ciuta wakayowoya pa nkani ya caru capasi ca paradiso panji ŵakazerezgera dara. Nakuti lero, ŵantu ŵanandi ŵakukhumba yayi kusanda ivyo Ciuta wakatuma ŵantu kulemba pa nkani iyi mu Mazgu ghake, Baibolo. (2 Timote 3:16, 17) Kweni kasi ncamahara yayi kugomezga Mazgu gha Ciuta kuruska kutolera visambizgo vya ŵantu? (Ŵaroma 3:4) Nadi pano, ncakuzirwa kucita nteura, cifukwa Baibolo likuticenjezga kuti cilengiwa ciheni cambura kuwoneka na cankongono caburumutizga ŵantu mwauzimu ndipo sono ‘cikupusika caru cose capasi.’—Civumbuzi 12:9; 2 Ŵakorinte 4:4.

Cifukwa Wuli Pali Ntimbanizgo?

Kupambana maghanoghano pa nkani ya umoyo na nyifwa kwapangiska ŵantu kutimbanizgika pakuyowoya za khumbo la Ciuta pa caru capasi. Ŵanandi ŵakugomezga kuti tiri na cintu cinyake ico cikurekana na thupi la muntu ico cikufwa yayi. Ŵanyake ŵakugomezga kuti mzimu ukaŵako kale pambere thupi la muntu lindalengeke. Mwakuyana na buku linyake, Plato, wafilosofi Wacigiriki wakaghanaghananga kuti mzimu “ukujalirika mu thupi nga ncirango ca kwananga uko ukacita apo ukaŵa kucanya.” Mwakuyana waka, Origen wakusanda vya cisopo wa mu handiredi lacitatu wakati “mzimu ukananga [kucanya] pambere undakolerane na thupi” ndipo “ukajalirika [mu thupi ili pa caru capasi] nga ncirango ca zakwananga zake.” Ndipo ŵantu ŵanandi ŵakugomezga kuti caru capasi ncakupumulirapo waka pa ulendo wakuya kucanya.

Paliso maghanoghano ghakupambana-pambana pa ico cikucitikira mzimu para muntu wafwa. Kwakuyana na buku lakuti History of Western Philosophy, Ŵaegupto ndiwo ŵakambiska ghanoghano lakuti “mizimu ya ŵakufwa yikukhilira ku caru ca mdima.” Kweni ŵafilosofi ŵakazakasuska kuti mizimu ya ŵakufwa yikukhilira kumalo gha mdima yayi, kweni yikukwelera ku malo gha kucanya gha mizimu. Socrates wafilosofi Wacigiriki, ŵakuti wakagomezganga kuti para muntu wafwa, mzimu “ukufumamo mwa iyo na kuruta ku malo ghambura kuwoneka . . . ndipo ukuŵaso na umoyo pamoza na ŵaciuta.”

Kasi Baibolo Likutipo Wuli?

Mu Baibolo, Mazgu ghakufunyilirika na Ciuta, palije apo likuyowoyapo kuti ŵantu ŵali na mzimu uwo ukureka kufwa. Ŵazgani nkani ya pa Genesis 2:7. Iyo yikuti: “Yehova Ciuta wakawumba muntu na dongo la pasi, na kuthutiramo mu mpuno zake mvuci wa umoyo; ndipo muntu wakazgoka mzimu wa moyo.” Ici ncakupulikikwa makora nkanira. Apo Ciuta wakalenga muntu wakwamba, Adamu, Iye kuti wakaŵikamo kantu kanyake kambura kuwoneka mwa iyo cara. Yayi, cifukwa Baibolo likuti “muntu wakazgoka mzimu wa moyo.” Muntu kuti wakaŵa na mzimu mkati mwake cara. Iye ndiyo wakaŵa mzimu wa moyo.

Peneapo Yehova wakalenganga caru capasi na ŵantu, likaŵa khumbo lake yayi kuti  muntu wafwenge. Ciuta wakakhumbanga kuti ŵantu ŵakhalenge pa caru kwamuyirayira mu Paradiso. Adamu wakafwa cifukwa wakaswa dango la Ciuta. (Genesis 2:8, 15-17; 3:1-6; Yesaya 45:18) Apo muntu wakwamba wakafwa, kasi wakaruta ku malo ghanyake gha mizimu? Yayi! Adamu wakawelera ku fuvu uko wakatoreka.—Genesis 3:17-19.

Tose tiri kuhara kwananga na nyifwa kufuma kwa sekuru withu Adamu. (Ŵaroma 5:12) Nyifwa iyi nkumara kwa umoyo nga umo vikaŵira kwa Adamu. (Salmo 146:3, 4) Nakwenenako, mu mabuku ghake ghose 66, Baibolo likuzunurapo yayi kuti cintu cinyake cambura kufwa mukati mwa muntu cikupona pa nyifwa. M’malo mwake, Malemba ghakuyowoya makora nkanira kuti umoyo wa muntu ukumara para wafwa.—Mupharazgi 9:5, 10.

Kasi Vintu Vyose ni Viheni Nadi?

Wuli pakuyowoya za ghanoghano lakuti caru capasi na vyose ivyo vilimo ni viheni? Ghanoghano ili likambika ku Persia mu 300 C.E na gulu la cisopo lakurongozgeka na muntu wakucemeka Mani. Buku la The New Encyclopaedia Britannica likuti: “Cisambizgo ici cikambika cifukwa ca vyakuŵinya ivyo muntu wakukomwa navyo.” Mani wakagomezganga kuti kuŵako kwa muntu kukaŵa “kwacilendo, kwakusuzga, ndiposo kuheni nkanira.” Ndiposo wakagomezganga kuti ntowa yekha iyo mzimu ungafwatukira ku “urwirwi” uwu ndiyo kufumamo mu thupi la muntu, kusamuka pa caru capasi, na kukakhala na umoyo wauzimu ku caru ca mizimu.

Mwakupambanako, Baibolo likutiphalira kuti Ciuta wakawona “vyose ivyo wakavilenga” apo wakalenganga caru capasi na ŵantu, ndipo vikaŵa “viweme comene.” (Genesis 1:31) Pa nyengo yira, pakaŵavya mphaka pakati pa ŵantu na Ciuta. Adamu na Heva ŵakaŵa na ubwezi weneco na Yehova, nga ni umo muntu murunji Yesu Kristu wakaŵira paubwezi weneco na Ŵawiske ŵakucanya.—Mateyu 3:17.

Ŵapapi ŵithu ŵakwamba, Adamu na Heva, ŵarekenge kwananga, mphanyi ŵakaŵa na ubwezi weneco na Yehova Ciuta kwamuyirayira pa caru capasi ca paradiso. Umoyo wawo ukambira mu Paradiso, cifukwa Malemba ghakutiphalira kuti: “Yehova Ciuta wakapanda munda mu Edeni, ku mafumiro gha dazi; mwenemumo ndimo wakaŵika muntu uyo wakamuwumba.” (Genesis 2:8) Mukaŵa mu munda wa paradiso wura umo Heva wakalengekera. Adamu na Heva ŵarekenge kwananga, mphanyi iwo na ŵana ŵawo ŵarunji ŵakacitiranga vintu pamoza mwakukondwa mupaka caru cose cizgoke paradiso. (Genesis 2:21; 3:23, 24) Caru capasi ca Paradiso cikate ciŵenge cikaya ca ŵantu kwamuyirayira.

Cifukwa Wuli Ŵanji Ŵakuruta Kucanya?

Mungayowoya kuti ‘kweni Baibolo likuyowoyapo za ŵantu awo ŵakuruta kucanya, ni ntena yayi?’ Inya. Adamu wakati wananga, Yehova wakaghanaghana kuŵika Ufumu kucanya mweneumo ŵanji mwa ŵana ŵa Adamu ‘ŵazamuwusa nga ni mafumu pa caru capasi’ pamoza na Yesu Kristu. (Civumbuzi 5:10; Ŵaroma 8:17) Ŵakeneranga kuwuskikira ku umoyo wambura kufwa kucanya. Unandi wawo ni 144, 000, ndipo ŵakwambilira ŵa iwo ŵakaŵa ŵasambiri ŵa Yesu ŵa mu handiredi lakudanga.—Luka 12:32; 1 Ŵakorinte 15:42-44; Civumbuzi 14:1-5.

Ndipouli, khumbo la Ciuta lakwamba likaŵa lakuti ŵantu ŵarunji ŵareke caru capasi na kuruta kucanya yayi. Ndipo nadi, apo Yesu wakaŵa pano pa caru capasi wakati: “Palive muntu wali kukwerera kucanya, kweni mweneuyo wakikha kucanya, ndiyo Mwana wa muntu.” (Yohane 3:13) Kwizira mwa “Mwana wa muntu,” Yesu Kristu, Ciuta wakapereka ciwombolero ico cikupangiska kuti awo ŵakugomezga sembe ya Yesu ŵazakaŵe na umoyo wamuyirayira. (Ŵaroma 5:8) Kweni kasi ŵantu ŵanandi aŵa ŵamukhala nku kwamuyirayira?

Khumbo Lakwamba la Ciuta Lizamufiskika

Nangauli Ciuta wali kusora ŵantu ŵanyake kukawusa pamoza na Yesu Kristu mu Ufumu  wa kucanya, ici cikung’anamura kuti ŵantu wose ŵaweme ŵakuruta kucanya yayi. Yehova wakalenga caru capasi kuti ciŵe cikaya ca Paradiso ca mbumba ya ŵantu. Sono-sono apa, Ciuta wazamufiska khumbo lake lakwamba ili.—Mateyu 6:9, 10.

Mu muwuso wa Yesu Kristu na ŵanyake awo ŵakuwusa naye kucanya, caru cose capasi cizamuzura na mtende na cimwemwe. (Salmo 37:9-11) Wose awo Ciuta wakuŵakumbukira ŵazamuwuskika ndipo ŵazamuŵa na umoyo uweme. (Milimo 24:15) Cifukwa ca cipulikano cawo mwa Ciuta, ŵantu ŵakugomezgeka ŵazamupokera ico ŵapapi ŵithu ŵakwamba ŵakataya—umoyo wamuyirayira na waurunji mu caru capasi ca paradiso.—Civumbuzi 21:3, 4.

Yehova Ciuta wakutondeka yayi kufiska ivyo wakukhumba kucita. Kwizira mwa ncimi yake Yesaya, iye wakati: “Umo yikukirira vula na ciwuvi cakukhoma kufumira kucanya kwambura kuwelerako, kweni vikupa maji ku caru kucicita kuti cipambike na kumezga, kupa mbuto kwa museŵi na vyakurya kwa uyo wakurya, ndimoso ghaŵirenge mazgu ghane agho ghakufuma mu mlomo wane; nta ghawererenge waka kwa ine, kweni tighafiske ico nkuca naco na kusakata mu ico ndaghatumira.”—Yesaya 55:10, 11.

Mu buku la Baibolo la Yesaya, tikusangamo cithuzithuzi ca umo umoyo uzamuŵira mu caru capasi ca Paradiso. Mu Paradiso muzamuŵavya uyo wazamuti: “Ndarwara.” (Yesaya 33:24) Vinyama vizamukoma ŵantu yayi. (Yesaya 11:6-9) Ŵantu ŵazamuzenga nyumba zakutowa na kukhalamo, ndipo ŵazamupanda mbuto na kurya mupaka kukhuta. (Yesaya 65:21-25) Kweniso, Ciuta ‘wazamuwuskapo nyifwa pakuyitonda kwamuyirayira, ndipo Yehova Ciuta tiwafyure masozi ku visko vyose.’—Yesaya 25:8.

Sono-sono apa, ŵantu ŵakugomezgeka ŵazamuŵa mu mikhaliro yiweme iyi. ‘Ŵazamusutukako ku wuzga wa kuvunda ndipo ŵamkunjira mu wanangwa wa ucindami wa ŵana ŵa Ciuta.’ (Ŵaroma 8:21) Nako nkunozga kuti tizakakhale kwamuyirayira mu Paradiso wakulayizgika wa pa caru capasi! (Luka 23:43) Mungazakakhalamo usange mukucitapo kantu pa cimanyisko cakufikapo ca Malemba na kupulikana na Yehova Ciuta ndiposo Yesu Kristu. Ndipo mungasimikizga kuti ncamahara nadi kugomezga caru capasi ca paradiso.

[Cithuzithuzi pa peji 5]

Adamu na Heva ŵakalengeka kuti ŵakhalenge kwamuyirayira mu caru capasi ca paradiso

 [Vithuzithuzi pa peji 6]

Mu Paradiso wa pa caru capasi . . .

ŵazamuzenga nyumba

ŵazamulima minda

ŵazamutumbikika na Yehova

[Kulongosora Cithuzithuzi 3]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA