Be Hiẹ Nọ Tindo Nuhudo Anademẹ Biblu Tọn Do Whẹho Lẹpo ji Wẹ Ya?

TO WHENUENA hiẹ gbẹ́ yin jọja, e yọnbasi dọ mẹjitọ towe lẹ ni nọ na we anademẹ susu. Dile hiẹ to whinwhẹ́n, hiẹ wá mọnukunnujẹemẹ dọ dagbemẹ-ninọ towe nọ duahunmẹna yé. Todin he hiẹ ko whẹ́n mẹho, vlavo hiẹ gbẹ́ to gbẹ̀nọ sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n delẹ he yé ko dó do ahun towe mẹ, dile etlẹ yindọ hiẹ masọ tin to asẹpipa yetọn glọ ba.

Otọ́ mítọn olọn mẹ tọn, Jehovah, na mí gbedide tlọlọ susu gbọn Ohó etọn, Biblu dali. Di apajlẹ, e gbẹ́ boṣiọ-sinsẹ̀n, ogalilọ, ayọdide, po ajojijẹ po. (Eksọdusi 20:1-17; Owalọ lẹ 15:28, 29) Dile mí to ‘whinwhẹ́n yì aga to onú lẹpo mẹ,’ to gbigbọ-liho, mí wá mọnukunnujẹemẹ dọ dagbemẹ-ninọ mítọn nọ duahunmẹna Jehovah taun podọ gbedide etọn lẹ ma nọ glọnalinamẹ zẹjlẹgo.—Efesunu lẹ 4:15; Isaia 48:17, 18; 54:13.

Etomọṣo, ninọmẹ susu tin ehe mẹ gbedide tlọlọ depope matin te. Enẹwutu, mẹdelẹ nọ lẹndọ eyin osẹ́n Biblu tọn tlọlọ de ma tin-to-aimẹ, yé tindo mẹdekannujẹ nado wà nuhe jlo yé. Yé nọ dọnnu dọ eyin Jiwheyẹwhe ko mọ ẹn taidi dandannu, ewọ na ko do ojlo etọn hia gbọn gbedide tlọlọ de dali.

Mẹhe nọ lẹnnu to aliho ehe mẹ lẹ nọ saba basi nudide nululu tọn lẹ he nọ wá vẹna yé tlala to nukọnmẹ. Yé nọ gboawupo nado mọdọ Biblu ma bẹ osẹ́n lẹ kẹdẹ hẹn gba, ṣigba e sọ bẹ dohia aliho nulẹnpọn Jiwheyẹwhe tọn tọn lẹ hẹn ga. Dile mí to Biblu plọn bo wá yọ́n pọndohlan Jehovah tọn do whẹho lẹ ji, mí nọ wleawuna ayihadawhẹnamẹnu heyin pinplọn gbọn Biblu dali de bọ ehe nọ gọalọna mí nado basi nudide he sọgbe hẹ aliho etọn lẹ. To whenuena mí wàmọ, mí nọ hẹn ahun etọn jaya bo nọ gbẹ̀n ale he mẹ nudide nuyọnẹn tọn lẹ nọ dekọtọn do.—Efesunu lẹ 5:1.

Apajlẹ Vonọtaun Biblu Tọn Lẹ

To whenuena mí pọ́n kandai Biblu tọn lẹ dogbọn devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn hohowhenu tọn lẹ dali, mí nọ mọ ninọmẹ lẹ he mẹ yé ze linlẹn Jehovah tọn do lẹnpọn mẹ te etlẹ yin to whenue yé ma tin to gbedide tlọlọ de glọ. Lẹnnupọndo apajlẹ Josẹfu tọn ji. To ojlẹ he mẹ e pannukọn nuzedonukọnnamẹ fẹnnuwiwa tọn sọn asi Pọtifali tọn dè te, osẹ́n he Jiwheyẹwhe gbọdo depope ma ko yin kinkàn sọta ayọdide. Sọgan, dile etlẹ yindọ osẹ́n tlọlọ de matin, Josẹfu doayi e go dọ ayọdide yin ylando de e mayin sọta ayihadawhẹnamẹnu etọn kẹdẹ gba, ṣigba ‘sọta Jiwheyẹwhe’ ga. (Gẹnẹsisi 39:9) E họnwun dọ Josẹfu mọnukunnujẹemẹ dọ ayọdide na gbà linlẹn po ojlo Jiwheyẹwhe tọn po, dile e yin didohia do to Edẹni.— Gẹnẹsisi 2:24.

Lẹnnupọndo apajlẹ devo ji. To Owalọ lẹ 16:3 mẹ, mí doayi e go dọ whẹpo e do plan Timoti hẹn to gbejizọnlin Klistiani tọn etọn lẹ mẹ, Paulu gbowhẹ na ẹn. Ṣogan, to wefọ 4tọ mẹ mí hia dọ to enẹgodo Paulu po Timoti po zingbejizọnlin gbọn tòdaho lẹ mẹ bo to mimá ‘gbedide lẹ he ko yin didoai sọn apọsteli lẹ po mẹho he tin to Jelusalẹm lẹ po dè.’ To gbedide ehelẹ mẹ wẹ nudide lọ tin te dọ Klistiani lẹ masọ tin to osẹ́n glọ nado nọ yin whẹ̀gbòna ba! (Owalọ lẹ 15:5, 6, 28, 29) Etẹwutu Paulu do lẹndọ e yin dandan na Timoti nado gbowhẹ? “Na Ju he tin to finẹ dali lẹ tọn wutu: na yé omẹ pó wẹ yọnẹn dọ Glẹki wẹ otọ́ [Timoti tọn].” Paulu ma jlo na hẹn homẹgble kavi ahlidida he mayin dandan tọn wá aimẹ gba. Ahunmẹdunamẹnu etọn wẹ yindọ Klistiani lẹ ni nọ “pà [yedelẹ] hlan ayiha omẹ dopodopo tọn to nukọn Jiwheyẹwhe tọn.”—2 Kọlintinu lẹ 4:2; 1 Kọlintinu lẹ 9:19-23.

Aliho nulẹnpọn tọn ehe yin walọyizan tangan  Paulu po Timoti po tọn. Hia wefọ ehelẹ taidi Lomunu lẹ 14:15, 20, 21 po 1 Kọlintinu lẹ 8:9-13; 10:23-33 po, bo pọ́n lehe dagbemẹ-ninọ mẹdevo lẹ tọn to gbigbọ-liho duahunmẹna Paulu sisosiso do sọ, titengbe mẹhe sọgan dahli dogbọn nuhe, na nugbo tọn, ma ylan lẹ dali. Podọ Paulu wlan gando Timoti go dọmọ: “Yẹn ma tindo gbẹtọ ayihamọnọ de di ewọ, he na yí homẹ etọn lẹpo do jẹtukla to mì ji gba. Na yé omẹ pó wẹ to onú yede tọn dín, e mayin onú he yin Jesu Klisti tọn gba. Ṣigba mì yọ́n zinzán etọn dọ kẹdẹdi ovi to otọ́ dè, mọwẹ ewọ ko to azọ́nwa hẹ mi dopọ to wẹndagbe mẹ ga.” (Filippinu lẹ 2:20-22) Apajlẹ dagbe nankọ die sunnu Klistiani awe ehelẹ zedai na mí! Kakati nado de dagbenu kavi nujlomẹ yetọn titi to whenuena yé matin to gbedide tangan Jiwheyẹwhe tọn de glọ, yé hodo apajlẹ owanyi Jehovah po Visunnu etọn po tọn gbọn nulẹnpọndo lehe nudide yetọn lẹ sọgan yinuwado mẹdevo lẹ ji to gbigbọ-liho do ji dali.

Lẹnnupọndo Jesu Klisti, apajlẹ titengbe mítọn ji. To yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ, e basi zẹẹmẹ hezeheze dọ mẹhe yọ́n gbigbọ osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn na nọ setonuna yé etlẹ yin zẹ̀ nuhe yin gbedena kavi gbigbẹdai tlọlọ go. (Matiu 5:21, 22, 27, 28) Jesu, Paulu, Timoti kavi Josẹfu ma kẹalọyi linlẹn lọ dọ eyin osẹ́n tangan Jiwheyẹwhe tọn de matin, mí sọgan wà nuhe jlo mí. To kọndopọmẹ hẹ aliho nulẹnpọn Jiwheyẹwhe tọn, sunnu ehelẹ nọgbẹ̀ gbọn nuhe Jesu dohia taidi gbedide daho hugan awe lẹ dali—yèdọ nado yiwanna Jiwheyẹwhe podọ nado yiwanna gbẹtọ hatọ mẹtọn.—Matiu 22:36-40.

Etẹwẹ Dogbọn Klistiani lẹ Dali to Egbehe?

E họnwun dọ mí ma dona nọ pọ́n Biblu hlan dile mẹde na basi do po kandai osẹ́n tọn de po—yèdọ to nukundido mẹ dọ nubiọtomẹsi lẹpo ni yin didọtọn hezeheze. Mí nọ hẹn ahun Jehovah tọn jaya tlala to whenuena mí nọ de nado wà nuhe sọgbe hẹ linlẹn etọn, etlẹ yin to whenue osẹ́n tangan de matin nado deanana nuyiwa mítọn. To hogbe devo mẹ, kakati nado nọ tindo nuhudo to whepoponu nado yin didọna nuhe Jiwheyẹwhe jlo dọ mí ni wà, mí sọgan ‘tunwun nuhe ojlo Jehovah tọn yin go.’ (Efesunu lẹ 5:17; Lomunu lẹ 12:2) Naegbọn ehe nọ hẹn homẹhun Jehovah? Na e nọ dohia dọ mí mayin ahunmẹduna zẹjlẹgo dogbọn nujlomẹ po jlọjẹ mẹdetiti tọn lẹ po dali hugan nado hẹn homẹhun in. E sọ nọ dohia dọ mí yọ́n pinpẹn owanyi etọn tọn sọmọ bọ mí jlo nado hodo apajlẹ etọn, bo yí owanyi mọnkọtọn do basi huhlọn he nọ whàn mí. (Howhinwhẹn lẹ 23:15; 27:11) Humọ, nuyiwa he sinai do nuhe yin didohia to Owe-wiwe mẹ ji lẹ nọ yidogọna agbasalilo to gbigbọ-liho podọ whlasusu to agbasa-liho.

Mì gbọ mí ni pọ́n lehe nunọwhinnusẹ́n ehe sọgan yin yiyizan to whẹho mẹdetiti tọn lẹ mẹ gbọn.

Nudide Ayidedai Tọn

Lẹnnupọndo whẹho sunnu jọja de tọn ji he jlo na họ̀ agbán húnhiho tọn de. Nuhe e ko sè sọn agbán lọ mẹ dọnmẹdogo taun, ṣigba ayiha etọn ma jai na wepa godo tọn lọ dohia dọ hàngbe lọ lẹ zinnudo zanhẹmẹ po onú mawé lẹ po ji. Enẹgodo, e sọ doayi e go dọ adà daho húnhiho hànjitọ lọ tọn lẹ tindo gbigbọ adì po danuwiwa po tọn. Taidi mẹhe yiwanna Jehovah, sunnu jọja ehe tindo ojlo to linlẹn po numọtolanmẹ Etọn lẹ po mẹ gando whẹho lọ go. Nawẹ ewọ sọgan tunwun nuhe ojlo Jiwheyẹwhe tọn yin gando ninọmẹ ehe go gbọn?

To wekanhlanmẹ etọn hlan Galatianu lẹ mẹ, apọsteli Paulu slẹ azọ́n agbasalan tọn lẹ po sinsẹ́n gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn po. Vlavo hiẹ yọ́n nuhe sinsẹ́n gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn bẹhẹn lẹ: owanyi, ayajẹ, jijọho, linsinsinyẹn, homẹdagbe,  dagbewà, nugbowa, walọmimiọn, mawazẹjlẹgo. Ṣigba nuwiwa tẹlẹ wẹ nọtena azọ́n agbasalan tọn lẹ? Paulu wlan dọmọ: “Azọ́n agbasalan tọn lẹ sọawuhia dinvie, he yin ehelẹ; ayọdide, ogalilọ, mawé, wantuntun, boṣiọ-sinsẹ̀n, owọ́n, okẹ̀n, avùn, awuwhàn lẹ, homẹgble, wiwọ́, atẹ̀, plọngiglọ, nuvẹun, ahànnumu, gbẹduzẹjlẹgo, po onú mọhunkọ lẹ po: onú he yẹn ko nọ dọna mì dai, dile yẹn ko dọna mì to ojlẹ he ko wayi lẹ mẹ, dọmọ, yé he nọ wà onú nẹlẹ nkọ ma to ogu ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na dù.”—Galatianu lẹ 5:19-23.

Doayi hogbe he gbọngodo pete lọ go to todohukanji ehe mẹ—yèdọ “onú mọhunkọ lẹ.” Paulu ma slẹ nuhe na yin pinpọndohlan taidi azọ́n agbasalan tọn lẹpo to gigọ́mẹ gba. E ma sọgbe nado yihojlẹdohogo dọmọ, “Yẹn tindo dotẹnmẹ sọgbe hẹ Owe-wiwe nado wà onú depope he matin to todohukanji Paulu tọn mẹ gando azọ́n agbasalan tọn lẹ go.” Kakatimọ, wehiatọ lẹ na tindo nuhudo nado yí huhlọn wuntuntun tọn yetọn lẹ zan nado yọ́n nuhe sọgan nọma sọawuhia to todohukanji lọ mẹ lẹ bo ka taidi “onú mọhunkọ lẹ.” Mẹhe gbọn lẹnvọjọ matindo dali nọ tindo mahẹ to walọ he ma yin nùdego ṣigba bo tin to dehe taidi “onú mọhunkọ lẹ” mẹ ma na dugu dona Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn.

Enẹwutu, mí dona nọ tunwun, kavi doayi, nuhe ylan to nukun Jehovah tọn mẹ lẹ go. Be ehe vẹawu wẹ? Mí ni dọ dọ doto towe na we ayinamẹ nado nọ dù atin-sinsẹ́n susu po omá lẹ po bo ka dapana yovo-dokọ, glase-vivi, po onú mọhunkọ lẹ po. Be e na vẹawu nado yọ́n awà he ji akla-vivi na nọ̀ wẹ ya? Todin lẹnnupọndo sinsẹ́n gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn po azọ́n agbasalan tọn lẹ po ji whladopo dogọ. Todohukanji detẹ mẹ wẹ agbán húnhiho tọn heyin nùdego to aga lọ tin te? Matin ayihaawe e ma yí nudepope do di owanyi, dagbewà, mawazẹjlẹgo, kavi jẹhẹnu devo lẹ heyin kinkọndopọ hẹ sinsẹ́n gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn gba. Mẹde ma na tindo nuhudo osẹ́n tlọlọ de tọn whẹpo do yọnẹn dọ húnhiho alọpa enẹ ma sọgbe hẹ aliho nulẹnpọn Jiwheyẹwhe tọn gba. Nunọwhinnusẹ́n dopolọ lẹ na yọn-na-yizan na nuhihia lẹ, sinimoto lẹ, tito-to-whinnu televiziọn tọn lẹ, aihundida ọdinatẹẹ tọn lẹ, Internet, po mọmọ po sọyi.

Awusọhia Mẹdetiti Tọn He Sọgbe

Biblu sọ wleawuna nunọwhinnusẹ́n lẹ he gando whẹho aṣọdido po nusisọ́ po tọn lẹ go. Ehelẹ nọ gọalọna Klistiani dopodopo nado yin anadena bo tindo awusọhia mẹdetiti tọn he sọgbe bo dọnmẹdogo. To whẹho ehe lọsu mẹ, mẹhe yiwanna Jehovah nọ pọ́n ehe taidi dotẹnmẹ de, e mayin nado wà nudepope he jlo e gba, ṣigba nado wà nuhe na hẹn homẹhun Otọ́ etọn olọn mẹ tọn. Dile mí ko mọnukunnujẹemẹ do, nugbo lọ dọ Jehovah ma na anademẹ tangan lẹ to whẹho lẹpo mẹ ma zẹẹmẹdo dọ nuhe wà omẹ etọn lẹ te manọ duahunmẹna ẹn gba. Aṣa lẹ nọ gbọnvo sọn nọtẹn de mẹ jẹ devo mẹ, podọ etlẹ yin to nọtẹn dopolọ mẹ, yé nọ diọ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ. Etomọṣo, Jiwheyẹwhe wleawudaina nunọwhinnusẹ́n dodonu tọn lẹ he dona nọ deanana omẹ etọn lẹ to ojlẹ lẹpo mẹ podọ to nọtẹn lẹpo mẹ.

Di apajlẹ, 1 Timoti 2:9, 10 dọmọ: “Mọkẹdẹ wẹ, na yọnnu lẹ ni nọ yí avọ̀ jlẹmẹjlẹmẹ do doaṣọna yede, po winyan po po whiwhẹ po; e mayin oda biblá, kavi sika, kavi osé dagbedagbe, kavi avọ̀ akuẹgegenu sọ dogo tọn gba; ṣigba ehe jẹna yọnnu he yigbena jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn gbọn azọ́n dagbe lẹ mẹ.” Gbọnmọ dali, yọnnu Klistiani lẹ—po sunnu lẹ po—dona nọ lẹnnupọndo wunmẹ awusọhia tọn he gbẹtọ lẹ nọ donukun sọn mẹhe “yigbena jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn” lẹ si to lẹdo yetọn mẹ ji. Onú titengbe wẹ eyin dọ Klistiani de ninọ lẹnnupọndo nuhe awusọhia etọn sọgan hẹn mẹdevo lẹ lẹn gando owẹ̀n Biblu tọn he e tindo lọ go ji. (2 Kọlintinu lẹ 6:3) Klistiani apajlẹ dagbenọ de ma na nọ yin ahunmẹduna glanglan dogbọn nujlomẹ kavi nuhe e lẹn taidi jlọjẹ etọn titi lẹ dali gba ṣigba, kakatimọ, e na jlo ma nado lẹzun asisa ayihafẹsẹnamẹ tọn kavi zannu ahlidida tọn de na mẹdevo lẹ.—Matiu 18:6; Filippinu lẹ 1:10.

To whenuena Klistiani de mọdọ wunmẹ awusọhia mẹdetiti tọn de tindo nuyiwadomẹji ayihafẹsẹnamẹ, kavi mẹhẹn dahli tọn do mẹdevo lẹ ji, e sọgan hodo apajlẹ apọsteli Paulu tọn bo nọ hò dagbemẹ-ninọ mẹdevo lẹ tọn to gbigbọ-liho pọ́n jẹnukọnna nujlomẹ etọn titi lẹ. Paulu dọmọ: “Mì yin mẹhodotọ ṣie dile yẹn ga yin Klisti tọn do.” (1 Kọlintinu lẹ 11:1) Podọ gando  Jesu go, Paulu wlan dọmọ : “Yèdọ Klisti ma hẹn homẹ ede tọn hùn gba.” Nuagokun ayinamẹ Paulu tọn na Klistiani lẹpo họnwun dọmọ: “Enẹwutu e jẹ na mí he yin huhlọnnọ lẹ nado nọ hẹnagbàn madogán madogánnọ lẹ tọn, e mayin nado hẹn homẹ míde tọn hùn gba. Mì gbọ dopodopo mítọn ni nọ hẹn homẹ kọmẹnu etọn tọn hùn na dagbe etọn hlan hẹndote.”—Lomunu lẹ 15:1-3.

Huhlọn Wuntuntun Tọn Mítọn lẹ Hinhẹn Pọnte

Nawẹ mí sọgan wleawuna huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ nado sọgan yọ́n lehe mí na nọ hẹn homẹhun Jehovah do etlẹ yin to whenue ewọ ma na anademẹ tangan do whẹho de ji gbọn? Eyin mí nọ hia Ohó etọn egbesọegbesọ, bo nọ plọn ẹn to gbesisọmẹ, bosọ nọ lẹnayihamẹpọn do nuhe mí hia ji, mí na whẹ́n to huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ mẹ. Whinwhẹ́n mọnkọtọn ma nọ wá to ajijimẹ gba. Taidi whinwhẹ́n agbasamẹ tọn ovi de tọn, whinwhẹ́n gbigbọmẹ tọn nọ sọawuhia vudevude bo ma nọ yin ayidego to afọdopolọji. Enẹwutu nuhudo tin na homẹfa, podọ mí ma dona jẹflumẹ eyin mí ma doayi diọdo niyaniya tọn go. To alọ devo mẹ, jujuyi ojlẹ susu tọn poun ma nọ hẹn huhlọn wuntuntun tọn mítọn lẹ lodo gba. Ojlẹ mọnkọtọn dona yin yiyizan nado gbadopọnna Ohó Jiwheyẹwhe tọn to gbesisọmẹ dile e yin didọ do to aga, podọ mí dona nọgbẹ̀ sọgbe hẹ Ohó ehe jẹ obá he mẹ mí penugo jẹ.—Heblu lẹ 5:14.

E sọgan yin didọ dọ to whenue osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ tẹ́n tonusise mítọn pọ́n, nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ nọ tẹ́n lehe gbigbọnọ-yinyin mítọn po ojlo mítọn nado hẹn homẹhun in po siso sọ pọ́n. Dile mí to whinwhẹ́n to gbigbọmẹ, mí na nọ na ayidonugo dogọ hlan apajlẹ Jehovah po Visunnu etọn tọn po hihodo. Mí na to jejeji nado nọ ze nudide mítọn lẹ sinai do linlẹn Jiwheyẹwhe tọn gando whẹho lẹ go dile e yin didohia do to Owe-wiwe mẹ ji. Dile mí to homẹ hẹn hùn Otọ́ mítọn olọn mẹ tọn to nuhe mí nọ wà lẹpo mẹ, mí na mọdọ ayajẹ mílọsu tọn nọ jideji ga.

[Yẹdide to weda 23]

Aṣa nusisọ́ tọn lẹ gbọnvo sọn nọtẹn de mẹ jẹ devo mẹ, ṣigba nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ dona nọ deanana nudide mítọn lẹ