Go na content

Go na table of contents

Kon makandra na „a kumba fu grontapu”

Kon makandra na „a kumba fu grontapu”

Kon makandra na „a kumba fu grontapu”

Oiti yu yere den wortu „Te Pito o Te Henua”? Na ini Rapa Nui, a tongo di den sma fu Paas-èilanti e taki, disi wani taki „a kumba fu grontapu”. San meki wan konmakandra di ben hori dyaso de so aparti?

NA ÈILANTI disi de farawe fu tra presi pe sma e libi, a de wan kefalek moi presi di e meki sma fruwondru èn di sma no e si ala dei. Na so sma e taki fu Paas-èilanti, noso Rapa Nui, soleki fa den sma di e libi drape e kari na èilanti disi. A presi disi de farawe na ini a Stille Zuidzee, sowan 3790 kilometer fu a foto Santiago, na ini Chili. Na tapu 9 september 1888, na èilanti disi ben kon na ondro a tiri fu Chili.

A kontren bigi 166 fokanti kilometer, èn dri bergi de di no e spiti faya moro. Den bergi e tapu pikinmoro a heri èilanti disi di gersi wan dri-uku. Fu taki en leti, soleki fa a de nanga furu èilanti na ini a Stille Zuidzee, dan na èilanti disi na soso den ede fu wan tu bun bigi bergi di de na ondro watra. Now sma e si a heri èilanti disi leki wan spesrutu pisi kontren fu a naturu. A no de fu taki dati sma sabi na èilanti disi fu di a abi aparti sortu stonpopki, di sma sabi leki moai. *

Boiti taki Paas-èilanti na wan heri moi kontren èn taki sma kan go luku sani fu fositen drape, dan yu abi difrenti sortu switi nyanyan na tapu na èilanti disi, di furu sma fu tra kondre no gwenti fu nyan. Den froktu leki nanasi, afkati, papaya, nanga neigi difrenti sortu bakba e gro na tapu na èilanti disi. Na ini se, bun furu difrenti sortu fisi nanga sani soleki sarasara nanga krabu, de fu feni.

A weer na tapu Paas-èilanti switi fu di a no waran tumusi, alen e fadon doronomo èn furu tron alenbo de fu si. Dati meki den sma di e kon koiri na tapu na èilanti kan nyan bun fu a krin loktu èn fu den tumusi moi sani disi di de fu si. Nownow, sowan 3800 sma e libi drape. Den sma di e libi drape now na bakapikin fu den fosi sma di ben doro na a èilanti, èn den moksi sosrefi nanga sma di komoto fu Europa, Chili, nanga tra kondre. Hondrohondro sma e komoto fu Europa nanga Asia fu kon koiri na tapu na èilanti, èn disi na wan fu den prenspari sani di e meki taki na ekonomia fu na èilanti e drai.

Kownukondre siri e sai fu a fosi leisi

Na ini a Jaarboek van Jehovah’s Getuigen 1983 (Yaribuku fu Yehovah Kotoigi 1983) ben skrifi: „Wan heri pisi ten wán preikiman nomo ben de na tapu Paas-èilanti. Na uma disi ben kisi yepi na yeye fasi fu di en nanga wan sisa di ben de wan zendeling na a bijkantoro [na ini Chili], ben e skrifi brifi gi makandra doronomo. Aladi na uma disi drai go baka na Chili, toku wi sabi taki wan tu sma fu na èilanti ben e tan kisi A Waktitoren. Na ini april 1980 wi ben fruwondru di wan sma di ben wani sabi moro fu Bijbel, bel wi komoto fu na èilanti disi, èn a ben wani sabi o ten a ben musu hori a Memrefesa. Bakaten na ini a srefi yari dati, wan trowpaar fu Valparaiso, wan foto na ini Chili, froisi go na a èilanti èn den e studeri Bijbel nanga sma di wani sabi moro. Na ini april 1981, a Memrefesa ben hori na a èilanti disi fu a fosi leisi èn 13 sma ben kon. Wi e prisiri trutru taki a ’bun nyunsu’ doro te na a farawe presi disi!”

Bakaten, tapu 30 yanuari 1991, a bijkantoro seni Dario nanga Winny Fernandez, wan trowpaar di ben de spesrutu pionier, go na a èilanti. Brada Fernandez e memre ete: „Baka di wi frei feifi yuru nanga opolani, wi doro na a moro farawe presi fu grontapu, èn wi no ben sabi nowan sani fu a kulturu drape.” Wantewante sani ben seti fu hori konmakandra èn fu go na ini a preikiwroko. Den ben kisi yepi fu wan brada fu na èilanti èn fu wan sisa di no ben de drape so langa ete nanga den tu pikin fu en. Famiriman ben e gens den, sma fu na èilanti ben de fayafaya kerkiman, èn den ben musu gwenti nanga a fasi fa den Polinesia-sma e libi, ma toku a brada nanga sisa ben si taki Yehovah blesi a muiti di den meki. Brada nanga sisa Fernandez no de spesrutu pionier moro, ma den de na tapu na èilanti ete pe den e kweki a manpikin fu den di gebore drape. Now, 32 koloku Kownukondre preikiman de drape. Wan tu fu den na sma fu na èilanti Rapa Nui, èn sosrefi sma di kon libi na a èilanti noso den wan di froisi go drape fu di Kownukondre preikiman ben de fanowdu.

Sani e seti fu hori a Kring Konmakandra

Na èilanti de bun fara fu Zuid-Amerika, dati meki a gemeente drape ben kisi a programa fu a Spesrutu Dei Konmakandra, a Kring Konmakandra, nanga a Distrikt Kongres na tapu video lolo dri tron wan yari. Ma na a kaba fu a yari 2000, a Bijkantoro Komte na ini Chili ben abi na prakseri fu hori wan bigi konmakandra na a èilanti. A ben o de a fosi leisi taki wan bigi konmakandra ben o hori drape. Te fu kaba, den teki a bosroiti fu hori wan Kring Konmakandra na ini november 2001, èn wan tu brada nanga sisa nomo fu difrenti presi fu Chili ben kisi wan kari fu go na a spesrutu okasi disi. Den ben musu hori na prakseri tapu sortu dei opolani ben e frei go drape, èn fu dati ede a Kring Konmakandra ben o hori tapu sonde nanga munde.

Den 33 sma di ben kisi wan kari ben e prisiri te den ben prakseri taki den ben o go na a èilanti fu teki prati na a fosi Kring Konmakandra di ben o hori na a farawe presi disi. Baka di den frei nanga opolani wan heri pisi ten abra a Stille Zuidzee, den ben breiti di den brada fu drape ben e wakti den na a opolanigron fu gi den wan switikon. Soleki fa den sma fu na èilanti gwenti, dan den brada nanga sisa gi den wan di ben kon drape wan switikon èn den gi wan moi keti tu di meki fu bromki. Baka dati den tyari den brada nanga sisa go na den presi pe den ben o tan. Baka di den brada tyari den fu luku na èilanti pikinso, dan den sma di ben abi wan prati na a Kring Konmakandra ben kon miti baka na a Kownukondre zaal.

Sma kon yere fu a Kring Konmakandra na wan fasi di wi no ben fruwakti

Di wan tu fu den fisitiman ben e rèi go na a Kring Konmakandra, dan den ben fruwondru fu yere na radio taki a priester fu na èilanti ben taki dati den ben kon drape. A ben taki dati fisitiman ben komoto fu Zuid-Amerika èn den ben o go na sma oso fu fruteri den taki wan kaba o kon na grontapu. A ben warskow den sma di e go na a kerki fu en, taki den no ben musu arki den fisitiman. Aladi a ben du dati, toku disi ben meki taki den ben kon yere taki wan bigi grupu Yehovah Kotoigi ben kon na a èilanti. Disi ben meki tu taki den sma fu na èilanti ben fruwakti taki den Kotoigi ben o kon na den. Baka dati, den Kotoigi di ben kon na a èilanti, ben prati a boskopu fu a bun nyunsu di e gi deki-ati, ma den ben hori a firi fu den sma na prakseri.

A Kring Konmakandra e bigin

Sonde mamanten, den brada fu na èilanti ben e wakti na a doro fu Kownukondre zaal fu gi den sma di ben kon na a èilanti wan switikon tapu a fosi dei fu a konmakandra. „Iorana Koe! Iorana Koe!” „Wan switikon!” Wan tu sisa ben weri yapon di den sma fu na èilanti gwenti weri èn den ben meki den wiwiri moi nanga moi bromki, na a fasi fa den Polinesia-sma gwenti du dati.

Baka di den ben prei moi poku na a bigin, dan wán hondro sma ben singi leki wán man a singi di nen „Tan fasti, no seki!” Disi ben de a fosi leisi, taki someni sma singi a singi disi na tapu na èilanti. Den brada nanga sisa fu na èilanti ben wani krei di a fesiman gi den wan switikon na ini a Rapa Nui tongo, a tongo di den sma fu na èilanti e taki. Baka a mamanten programa, dri nyun Kotoigi teki dopu fu sori taki den gi den libi abra na Gado. Di a programa fu a fosi dei ben kon na wan kaba, dan ala sma ben firi densrefi moro krosibei fu Yehovah èn fu ala den brada nanga sisa na heri grontapu.—1 Petrus 5:9.

Preiki na a mamanten

Fu di a situwâsi na a èilanti de tra fasi, meki a programa fu a di fu tu dei fu a Kring Konmakandra bigin bakadina. Fu dati ede den brada di ben kon na a èilanti, teki na okasi disi fu go ini a preikiwroko na a mamanten. Sortu ondrofeni ben e wakti den?

Wan owru uma nanga aiti pikin taigi den Kotoigi taki a no ben man taki nanga den fu di en na wan Lomsusma. Di den Kotoigi taigi en taki den ben wani taki nanga en fu den problema di ala sma abi, soleki a gebroiki di sma e gebroiki drugs èn den problema di osofamiri abi, dan na uma disi ben wani arki den.

Di wan trowpaar di de Kotoigi go na wan owru uma fu na èilanti, dan na uma disi no ben sori switifasi. A taigi den Kotoigi fu go taki nanga den sma fu Zuid-Amerika di ben e du someni ogri nanga trawan. A trowpaar taigi en taki a boskopu fu a ’bun nyunsu fu a kownukondre’ e prati gi ala sma èn taki den ben kon na a èilanti fu go na wan konmakandra di ben o yepi ala sma fu kisi moro lobi gi Gado (Mateyus 24:14). Den aksi na uma efu a ben sa wani libi langa na ini wan paradijs, soleki fa na èilanti de, sondro fu siki noso dede. Den taki nanga na uma fu den bergi di no e spiti faya moro èn di de someni yari kaba na tapu na èilanti. Na uma prakseri fa a libi syatu èn a aksi den: „Fu san ede wi e libi so wan syatu pisi ten nomo?” A ben fruwondru di a leisi Psalm 90:10.

Na a momenti dati, den Kotoigi yere sma e bari na a tra oso na sei. Den no ben frustan san den sma ben e bari, ma na uma taigi den taki den birtisma ben e kosi den èn taki den ben e bari taki den no ben wani den Kotoigi kon na den. Ma na uma disi ben de a nua, noso a moro owru umapikin fu a famiri. Fu di a papa fu en dede, meki en ben abi a frantwortu fu taki san na a moro bun sani gi a famiri. Na fesi ala den famiri fu en, na uma disi opo taki gi den Kotoigi na ini a tongo di den sma fu na èilanti e taki. Na wan switi fasi a ben teki den buku di den Kotoigi gi en. Na ini a srefi wiki dati di na uma ben e rèi pasa den Kotoigi, a taigi a brada fu en fu stop na oto. Aladi a ben de krin fu si taki a brada fu en no ben feni a sani disi bun, toku na uma go taki den Kotoigi odi èn a taigi den taki a ben e howpu taki ala sani ben o go bun gi den na ini a diniwroko fu den.

Aladi wan tu sma fu na èilanti ben sori taki den no ben wani arki a boskopu di den Kotoigi fu Zuid-Amerika ben e preiki, toku den fisitiman ben si krin taki den sma fu Rapa Nui na sma di abi trutru switifasi. Furu fu den ben arki a bun nyunsu nanga prisiri. Fu taki en leti, dan 6 fu den 20 Kotoigi di teki dopu na sma fu na èilanti srefi. A fosi leisi di wan fu den 6 sma disi yere a waarheid fu Bijbel, na di a ben e arki fa en wefi di ben de na ini wan tra kamra, ben e kisi bijbelstudie. Now en nanga en wefi na dopu Kotoigi, èn a de wan dinari ini a diniwroko na ini a gemeente.

A Kring Konmakandra e go doro

Na brekten, a programa fu a di fu tu dei bigin. Den 32 brada nanga sisa fu na èilanti, nanga den 33 brada nanga sisa di ben kon na a èilanti, kon makandra baka nanga wan tu sma di wani sabi moro fu Bijbel. Pikinmoro wán hondro sma ben arki a programa, èn sosrefi a publikitaki di ben abi leki nen „Fa lobi nanga bribi e wini grontapu”. Fu taki en leti, den sma di ben drape, si nanga den eigi ai taki lobi de na mindri a pipel fu Yehovah, awansi a kulturu fu den e difrenti.—Yohanes 13:35.

Na a pisi ten di a Kring Konmakandra ben e hori, dan a kringopziener nanga a distriktopziener ben hori wan spesrutu konmakandra nanga den pionier. Wan tu fu den sma di ben kon na a èilanti ben de gewoon pionier noso spesrutu pionier, èn den ben de tu na a konmakandra di ben hori nanga den dri gewoon pionier fu na èilanti. Den alamala ben kisi furu deki-ati.

Wan tu brada fu na èilanti abi leki wroko fu tyari sma go luku na èilanti. Sobun, a tra dei den go teki den brada di ben kon na a èilanti fu koiri luku a presi. Den go na wan bigi opo presi pe sma fu fositen ben e diki ston puru èn pe den ben kerfu den moai popki. Den go luku den bergi di no e spiti faya moro èn pe den sma fu fositen ben e hori strei. A no de fu taki dati den go tu na Anakena, a sekanti pe den fosi sma fu na èilanti komoto fu den sipi. A sekanti disi abi tumusi moi geri santi. *

A lasti okasi di den brada nanga sisa ben abi fu de makandra, ben de na a Gemeente Bukustudie. Baka a Bukustudie, den Kotoigi fu na èilanti gi den fisitiman nyanyan di den sma fu na èilanti gwenti fu nyan. Bakaten, den brada nanga sisa ben weri krosi di sma fu na èilanti gwenti weri, èn na wan moi fasi den dansi fa den sma fu na èilanti e dansi. Den wan di ben kon na a èilanti, èn sosrefi den brada nanga sisa fu Rapa Nui, ben de seiker taki a muiti di den meki fu sreka sani gi a Kring Konmakandra, no ben de fu soso.

Ala den sma di ben kon na a èilanti ben abi wan heri moi wiki nanga den brada nanga sisa fu den di e libi na so wan farawe èilanti disi, èn den ben firi moro krosibei fu den. Den ben sari di den ben musu gowe. Ala ten den sa warderi den nyun mati di den feni èn den sa warderi sosrefi a deki-ati di den kisi na yeye fasi. Den brada fu na èilanti ben meki moi keti fu skropu. Na a opolanigron, den weri den moi keti disi gi den sma di ben kon drape.

Di den sma di ben kon na a èilanti gowe, dan den ben pramisi: „Iorana! Iau he hoki mai e Rapa Nui ee”, san wani taki: „Adyosi! Mi sa kon baka na yu, Rapa Nui.” Iya, den e angri fu go baka na den nyun mati fu den nanga den famiri na yeye fasi di e libi na tapu a kefalek moi Paas-èilanti disi di de farawe èn di e meki sma fruwondru. So wan èilanti sma no e si ala dei èn den sma di e libi drape abi switifasi.

[Futuwortu]

^ paragraaf 4 Luku na Ontwaakt! fu 22 yuni 2000 di Yehovah Kotoigi tyari kon na doro.

^ paragraaf 27 Rano Raraku na wan bergi di no e spiti faya moro; sma fu fositen skrifi sani na tapu den ston di de na ini olo pe a faya ben komopo na ini a bergi disi. Dyaso a fosi pisi fu wan strei ben bigin di sma fu fositen ben hori efu den ben wani tiri na èilanti. Na ini a strei disi, sma ben musu saka fu wan stonbergi, dan den ben musu swen go na wan fu den pikin èilanti. Drape den ben musu teki wan eksi fu wan fowru di e libi na tapu a pikin èilanti disi, dan den ben musu swen kon baka na a bigi èilanti, èn den ben musu kren go na tapu a stonbergi sondro taki na eksi broko.

[Faki na tapu bladzijde 24]

A preikiwroko na Paas-èilanti

Sowan tu yari bifo a moi konmakandra disi ben hori, dan wan kringopziener nanga en wefi ben kon na a èilanti èn den ben ondrofeni furu prisiri sani. Fu eksempre, prakseri fa den ben fruwondru di a sisa di ben tyari den go na a presi pe den ben o sribi, memre den taki den ben studeri Bijbel nanga en na a zuidsei fu Chili di a ben de wan tini ete, sowan 16 yari na fesi. Bakaten a siri disi meki froktu na ini Rapa Nui.

A kringopziener nanga en wefi ben abi a moi ondrofenitori disi tu: Wan man di ben abi wan wenkri pe sma e bai moimoi sani di e memre den taki den ben de na a èilanti, teki a Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift (Nyun-Grontapuvertaling fu den Santa Buku fu Bijbel) nanga a bijbelstudie yepisani Sabi di e tjari joe go na têgo libi, di Yehovah Kotoigi tyari kon na doro. Di den go baka na a man disi, dan a taigi den taki a no ben man leisi a Bijbel dati. Na presi fu gi en wan Bijbel na ini Spanyorotongo, den ben gi en wan Bijbel na ini Fransitongo! Den lusu a problema disi esi-esi, èn di den Kotoigi fu na èilanti yepi a man disi moro fara, a ben kon si taki Bijbel no de so wan muilek sani fu frustan fu di Bijbel skrifi na ini en eigi tongo.

[Karta tapu bladzijde 22]

(Efu yu wani si pe den sani disi skrifi, luku a tijdschrift)

PAAS-ÈILANTI

CHILI

[Prenki na tapu bladzijde 23]

Tu fu den sma di teki dopu na a Kring Konmakandra

[Prenki na tapu bladzijde 25]

A skoinsi sei fu a bergi Rano Raraku di no e spiti faya moro; a pikin fowtow: Guyaba, wan busifroktu di e gro na a èilanti