Skip to content

Skip to table of contents

“Muzike” Musyomesi Alimwi Uucenjede

“Muzike” Musyomesi Alimwi Uucenjede

“Muzike” Musyomesi Alimwi Uucenjede

“Nguni muzike musyomesi uucenjede ngwaakakazika mwami wakwe kuti abe mwami wabo basiŋanda bakwe?”—MATAYO 24:45.

1, 2. Ino nkaambo nzi ncociyandika kuti katutambula cakulya cakumuuya lyoonse?

MULI Bwabili ciindi camasyikati mu Nisani 11, 33 C.E., basikwiiya ba Jesu bakabuzya mubuzyo uujisi bupanduluzi buyandika kapati kulindiswe sunu. Bakamubuzya kuti: “Ncinzi cizooba citondezyo cakuboola kwako acamamanino aaciindi?” Naakali kubaingula, Jesu wakaamba businsimi budumide kapati. Wakaamba mazuba aakatazya aankondo, nzala, mizuzumo yanyika alimwi amalwazi. Eezi zyakali kuyooba buyo “masaangunino aamapenzi.” Mapenzi mapati akacili kuboola kumbele. Elo kaka cilayoosya kulangila zintu eezi!—Matayo 24:3, 7, 8, 15-22; Luka 21:10, 11.

2 Kutalikila mu 1914, zibeela zimwi zyabusinsimi bwa Jesu zyazuzikizyigwa. Bantu bali ‘mumapenzi’ manji. Nokuba boobo, Banakristo bakasimpe tabeelede kuyoowa pe. Jesu wakasyomezya kuti unoobapa cakulya cakumuuya. Mbwaanga lino Jesu uli kujulu, ino mbubambe nzi mbwaacita anyika kutegwa tutambule cakulya cakumuuya?

3. Ino mbubambe nzi Jesu mbwaatubambila ikutegwa katupegwa ‘zilyo kuciindi ceelede?’

3 Jesu lwakwe wakapa bwiinguzi kumubuzyo ooyo. Naakali kusinsima, wakabuzya kuti: “Nguni muzike musyomesi uucenjede ngwaakakazika mwami wakwe kuti abe mwami wabo basiŋanda bakwe, abaabile zilyo zyabo kuciindi ceelede”? Kumane boobo wakati: “Uli acoolwe muzike oyo, mwami wakwe asika, ngwazoojana ulacita obo. Ncobeni ndamwaambila kuti uzoomukazika kuti abe mupati wazintu zyoonse nzyajisi.” (Matayo 24:45-47) Masimpe, kwakali kuyooba “muzike” iwakali kuyoopegwa mulimo wakwaabila cakulya cakumuuya, ‘imuzike’ iwakali kuyooba musyomesi alimwi uucenjede. Sena muzike ooyo wakeelede kuba muntu omwe, ibantu baindene-indene naa cakali buyo cintu cimbi? Mbwaanga muzike musyomesi ulaabila cakulya cakumuuya ciyandika cinji, tuliyandide kapati kuziba bwiinguzi.

Sena Muntu Omwe Buyo, naa Nkakamu?

4. Ino tuzi buti kuti “muzike musyomesi uucenjede” takonzyi kuba muntu omwe?

4 “Muzike musyomesi uucenjede” takonzyi kuba muntu omwe buyo pe. Nkaambo nzi? Nkaambo kakuti muzike wakatalika kwaabila zyakulya mumwaanda wamyaka wakusaanguna, alimwi kweelana a Jesu, muzike wakali kunoocita oobo Simalelo wakwe naakali kuzoosika mu 1914. Eeci nocakaamba myaka iibalilwa ku 1,900 yakubeleka cakusyomeka kwamuntu omwe. Naba Metusela kunyina naakapona ciindi cilamfwu boobu.—Matalikilo 5:27.

5. Amupandulule kaambo kakuti “muzike musyomesi uucenjede” ncokatapandululi Munakristo umwi aumwi kumugama.

5 Aboobo sena kaambo kakuti “muzike musyomesi uucenjede” kaamba Munakristo umwi aumwi? Masimpe kuti Banakristo boonse beelede kuti kabasyomeka alimwi kabacenjede; nokuba boobo, cilasalala kuti Jesu wakali kuyeeya cimbi naakaamba zya “muzike musyomesi uucenjede.” Ino tuzyi buti? Tulizi nkaambo wakaamba kuti “mwami wakwe asika” uzoomubikka kuti kalanganya “zintu zyoonse nzyajisi.” Ino Munakristo umwi aumwi inga wabikwa buti kuti kalanganya zintu “zyoonse” zya Mwami? Tacikonzyeki pe!

6. Ino mbuti musyobo wa Israyeli mbowakeelede kubeleka kauli “mulanda” naa “muzike” wa Leza?

6 Aboobo, cileelela kwaamba kuti Jesu wakali kwaamba kakamu ka Banakristo kuti “muzike musyomesi uucenjede.” Sena cileelela kwaamba kuti muzike ooyu nkakamu? Inzya. Myaanda yamyaka iili ciloba Kristo katanazyalwa, Jehova wakaamba musyobo wabana Israyeli woonse kuti “bakamboni bangu” alimwi “mulanda wangu ngundisalide.” (Isaya 43:10) Muna Israyeli umwi aumwi, wakali cibeela camulanda ooyu kuzwa mu 1513 B.C.E. ciindi Imulawo wa Musa nowakapegwa kusikila lya Pentekoste 33 C.E. Bana Israyeli banji kunyina nobakajatikizyidwe kapati mukweendelezya makani naa mukucita bubambe bwakwaabila cakulya cakumuuya. Jehova wakabelesya bami, babetesi, basinsimi, bapaizi alimwi aba Levi ikucita milimo eeyi. Pele, musyobo woonse wa Israyeli wakeelede kwiiminina bweendelezi bwa Jehova alimwi akumutembaula aakati kabamasi. Muna Israyeli umwi aumwi wakeelede kuba kamboni wa Jehova.—Deuteronomo 26:19; Isaya 43:21; Malaki 2:7; Ba-Roma 3:1, 2.

“Mulanda” Watandwa

7. Nkaambo nzi bana Israyeli bansiku ncobakakakilwa kuba “mulanda” wa Leza?

7 Mbwaanga Israyeli wakali “mulanda” wa Leza myaanda yamyaka yainda, sena ngowakali muzike Jesu ngwaakaamba? Peepe, nkaambo Israyeli wansiku wakacileka kusyomeka akucenjela. Paulo wakabwaamba mubufwaafwi bukkale mbubwakaba naakazubulula majwi aa Jehova ngaakaambila musyobo ooyu kuti: “Izina lya-Leza lilasampaulwa akati kabamasi nkaambo kandinywe.” (Ba-Roma 2:24) Masimpe, bana Israyeli bakazumanana kuzanga akukaka Jesu, calo cakapa kuti Jehova abakake abalo.—Matayo 21:42, 43.

8. Ino ndilili “mulanda” naakasalwa ikutegwa anjile mubusena bwabana Israyeli, alimwi ino mwakali mubukkale buli buti?

8 Ikutasyomeka kwa “mulanda” ooyu Israyeli, tiicakapandulula kuti bakombi basyomeka tabacinootambuli cakulya cakumuuya pe. Mu Pentekoste 33 C.E. nokwakainda mazuba aali 50 Jesu kabusyidwe kale, muuya uusalala wakatilwa aali basikwiiya bakwe ibabalilwa ku 120 ibakali muŋanda yamujulu ku Jerusalemu. Eeci nceciindi musyobo mupya nowakatalisyigwa. Cakweelela, ikutalisyigwa ooku kwakaambilizyigwa kubuleya cabusicamba ciindi ibali mukabunga aaka nibakatalika kwaambila bantu bamu Jerusalemu “milimo mipati ya-Leza.” (Incito 2:11) Aboobo, imusyobo mupya ooyo wakumuuya wakaba “mulanda” wakali kuzooambilizya bulemu bwa Jehova kuli bamasi alimwi akupa cakulya kuciindi ceelede. (1 Petro 2:9) Cakweelela wakazooitwa kuti “ba-Israyeli ba-Leza.”—Ba-Galatiya 6:16.

9. (a) Ino mbaani babamba kabunga ka “muzike musyomesi uucenjede”? (b) Ino “basiŋanda” mbaani?

9 Boonse “ba-Israyeli ba-Leza” balilyaabide, Mbanakristo babbapatizyidwe akunanikwa amuuya uusalala alimwi bajisi bulangizi bwakujulu. Aboobo, “muzike musyomesi uucenjede” caamba boonse ibali mumusyobo uunanikidwe kakali kakamu anyika aaciindi cili mbocibede kutalikila mu 33 C.E. kusikila sunu. Mbubwenya mbuli muna Israyeli umwi aumwi iwakali kupona kuzwa mu 1513 B.C.E. kusikila lya Pentekoste 33 C.E. mbwaakali cibeela camulanda kabutana talika Bunakristo. Ino mbaani “basiŋanda” ibaabilwa cakulya cakumuuya kuzwa kumuzike? Mumwaanda wamyaka wakusanguna C.E., Banakristo boonse bakalijisi bulangizi bwakujulu. Aboobo, basiŋanda abalo bakali Banakristo bananike ikutali mbuli kakamu, pele umwi aumwi kumugama. Boonse buyo kubikkilizya abaabo ibakalijisi mikuli mumbungano bakali kuyandika cakulya cakumuuya kuzwa kumuzike.—1 Ba-Korinto 12:12, 19-27; Ba-Hebrayo 5:11-13; 2 Petro 3:15, 16.

“Umwi Aumwi Mulimo Ngweelede Kucita”

10, 11. Ino mbuti mbotuziba kuti boonse ibali muciinga camuzike tabajisi milimo iikozyene?

10 Nokuba kuti “ba-Israyeli ba-Leza” nceciinga camuzike musyomesi uucenjede cijisi mulimo wakucita, umwi aumwi ulijisi mikuli iimugemi. Imajwi aa Jesu aalembedwe kubbuku lya Maako 13:34, kuzwa mu Bbaibbele lya Cizuminano Cipya alacisalazya eeci. Wakati: “Ciyooba mbuli muntu wakasiya babelesi bakwe kuti kabalindila ŋanda yakwe, awo walo wabweza lweendo lwakuya kule, wasiya wabaabila umwi aumwi mulimo ngweelede kucita akwaambila mulindizi wamulyango kuti kalangila.” Aboobo, umwi aumwi waciinga camuzike wakapegwa mulimo wakuyungizya zintu zya Kristo zyaanyika. Ulaubeleka mulimo ooyu kweelana anguzu alimwi abukkale bwakwe.—Matayo 25:14, 15.

11 Kumbele, mwaapostolo Petro wakaambila Banakristo bananike bamumazuba aayo kuti: “Kufumbwa zipego zya-Muuya nzimutambwide, amugwasyanye anzizyo, nkaambo mbubonya obu mbubeelede abo baabilwa luzyalo lwa-Leza lubeleka muziyanza ziyanza.” (1 Petro 4:10) Aboobo, bananike bajisi mukuli wakubelekela bamwi kwiinda mukubelesya zipego nzyaakabapa Leza. Kunze lyaboobo, majwi aa Petro atondezya kuti tabali Banakristo boonse bakonzya kuziba zintu zikozyene, kuba amikuli iikozyene naa zyoolwe pe. Nokuba boobo, umwi aumwi waciinga camuzike ulakonzya kugwasya munzila imwi ikutegwa musyobo wakumuuya ukomene. Munzila nzi?

12. Ino mbuti umwi aumwi waciinga camuzike kufwumbwa naa mwaalumi naa mukaintu mbwakonzya kugwasya kutegwa muzike azumanane kubeleka?

12 Cakusaanguna, umwi aumwi wakali kuyandika kuti abe kamboni wa Jehova alimwi akukambauka makani mabotu aa Bwami. (Isaya 43:10-12; Matayo 24:14) Katanaunka kujulu, Jesu wakalailila basikwiiya bakwe basyomeka boonse, ibaalumi abamakaintu kuti babe bamayi. Wakaamba kuti: “Nkaambo kaako kamuya mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse, akubabapatizya muzina lya-Taata alya-Mwana alya-Muuya Uusalala, alimwi amubaiisye kuti bajatisye makani oonse ngendakamulailila. Amulange, ndaba anywe mazuba oonse nikuba kusikila kumamanino aaciindi.”—Matayo 28:19, 20.

13. Ino ncoolwe nzi bananike boonse ncobakajisi?

13 Basikwiiya bapya nobakajanika, bakeelede kuyiisyigwa kabotu-kabotu kuti bajatisye makani woonse Kristo ngaakalailila basikwiiya bakwe. Kumbele, aabo ibakali kuzoozumina bakali kweelela kuyiisya bamwi. Icakulya cakumuuya cijisi busani bubotu cakapegwa kuli baabo ibakali kulangilwa kuba baciinga camuzike mumasi manji. Banakristo bananike boonse baalumi abamakaintu bakatola lubazu mumulimo wakugwasya bantu kuba basikwiiya. (Incito 2:17, 18) Imulimo ooyu wakeelede kuzumanana kuzwa ciindi muzike naakatalika mulimo wakwe kusikila kumamanino aabweende bwazintu.

14. Ino zyoolwe zyakuyiisya mumbungano zyakapedwe bani, alimwi ino mbuti bamakaintu bananike basyomeka mbobakali kulimvwa kumakani aaya?

14 Bananike bakazwa kubbapatizyigwa bakaba cibeela camuzike, kufwumbwa naa nguni wakatalika kubayiisya. Alimwi bakali kutambula malailile kuzwa kuli basimbungano ibakajisi zyeelelo zyamu Magwalo izyakubeleka kabali baalu. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:6-9) Aboobo, ibaalumi aaba bakasalwa bakalijisi coolwe cakugwasilizya mukukomena kwamusyobo munzila yaalubazu. Bamakaintu Banakristo basyomeka ibananike kunyina nobakacimwa akaambo kakuti ikuyiisya mumbungano kwakapedwe buyo kubaalumi. (1 Ba-Korinto 14:34, 35) Muciindi caboobo, bakali kubotelwa alugwasyo lwa baalumi bankutwe mumbungano alimwi bamakaintu bakali kulumba zyoolwe nzyobakajisi, kubikkilizya akwaambila bantu makani mabotu. Ibacizi bananike ibasungu sunu balatondezya bube bwakulibombya bukozyene, kufwumbwa naa ibaalu basalidwe mbananike naa pe.

15. Ino cakulya cakumuuya mumwaanda wamyaka wakusaanguna cakali kuzwa kuli, alimwi ino mbaani bakali kumbele mukucaabila?

15 Icakulya cakumuuya ciyandika kapati cakali kupegwa mumwaanda wamyaka wakusaanguna, cakali kuzwa mumagwalo aabaapostolo alimwi abasikwiiya bamwi ibakali kusololela. Imagwalo ngobakalemba ikapati Magwalo aa Bunakristo aa Chigiliki akasololelwa amuuya uusalala aali 27, akamwaigwa mumbungano alimwi ngobakali kubelesya kuyiisya baalu. Kwiinda munzila eeyi, baiminina muzike bakabikkila maano kumwaya cakulya cakumuuya cijisi busani bubotu ku Banakristo beni-beni. Iciinga camuzike camumwaanda wamyaka wakusaanguna cakaubeleka mulimo ngocakapedwe cakusyomeka.

“Muzike” Nokwakainda Myaanda Yamyaka Iili 19

16, 17. Ino mbuti ciinga camuzike mbocakatondezya kuti cili mukubeleka mulimo waco cakusyomeka kwamyaka minji kusikila mu 1914?

16 Ino mbuti mazubaano? Ciindi cakubako kwa Jesu nocakatalika mu 1914, sena wakajana kakamu ka Banakristo bananike ibakasungweede kwaabila cakulya kuciindi ceelede? Inzya wakakajana. Ikakamu aaka kakali kulibonya akaambo kamicelo mibotu njokakali kuzyala. (Matayo 7:20) Kuzwa kaindi imakani aaya atondezya kuti ngamasimpe.

17 Ciindi Jesu naakasika, basiŋanda ibali 5,000 bakajisi bubi kumwaya kasimpe kamu Bbaibbele. Babelesi bakali basyoonto, pele bakabelesya nzila zinji zipya mukumwaya makani mabotu. (Matayo 9:38) Mucikozyanyo, ibubambe bwakacitwa ikutegwa makani aamu Bbaibbele amwaigwe mumiteende iitandila ku 2,000. Kwiinda munzila eeyi, kasimpe kali mu Jwi lya Leza kakamvwugwa kubabali ibanji kapati. Kunze lyaboobo, ibubambe bwamawoola aali lusele kubikkilizya abbasikopo iijisi zifwanikiso zyeendeenda yakabambwa. Akaambo kanzila eezi zipya, mulumbe wamu Bbaibbele uujatikizya matalikilo aa Bubumbo kusikila kumamanino aa Myaka Iili Cuulu Yabulelo bwa Kristo, wakaambilwa bantu ibakali kwiinda kutuulunzuma tuli fwuka muma continenti otatwe. Imabbuku aasimbidwe yakali nzila iimbi yakabelesyegwa. Mucikozyanyo, mu 1914 kwakamwaigwa makkopi aali 50,000 aa Ngazi Yamulindizi

18. Ino ndilili Jesu naakasala muzike kuti alanganye zintu nzyajisi, alimwi nkaambo nzi?

18 Inzya, Mwami naakasika wakamujana muzike wakwe musyomesi kasanina basiŋanda cabunkutwe alimwi akukambauka makani mabotu. Eelyo mikuli mipati yakali kumulindila muzike ooyo. Jesu wakati: “Ncobeni ndamwaambila kuti uzoomukazika kuti abe mupati wazintu zyoonse nzyajisi.” (Matayo 24:47) Jesu wakacita oobu mu 1919, muzike naakamana kusunkwa kwaciindi cili mbocibede. Pele, ino nkaambo nzi “muzike musyomesi uucenjede” ncaakapedwa mikuli mipati? Nkaambo kakuti zintu zya Mwami zyakayungizika. Jesu wakapegwa bwami mu 1914.

19. Amupandulule mbuli ziyandika zyakumuuya zya “inkamu impati” mbozyalanganyizigwa.

19 Ino nzintu nzi zyalo Mwami wakazwaa kubikkwa acuuno nzyaakapa muzike musyomesi kuti azilanganye? Zintu zyakumuuya zyoonse nzyajisi anyika. Mucikozyanyo, nokwakainda myaka iili makumi obilo kuzwa ciindi eeco Kristo naakabikkwa acuuno cabwami mu 1914, “inkamu impati” iya “mbelele zimwi” yakazibwa. (Ciyubunuzyo 7:9; Johane 10:16) Aaba tiibakali bananike “ba-Israyeli ba-Leza” pe, pele bakali baalumi alimwi abamakaintu basyomeka ibajisi bulangizi bwakuyoopona anyika ibakali kuyanda Jehova alimwi ibakali kuyanda kumubelekela mbuli bwakali kucita bananike. Eelyo bakaamba boobu “[ku]muzike musyomesi uucenjede”: “Atweende anywebo, nkaambo twamvwa kuti Leza mpali akati kanu.” (Zekariya 8:23) Aaba Banakristo bakazwaakubbapatizigwa bakali kulya cakulya cakumuuya mbubwenya mbuli bananike basiŋanda alimwi ziinga eezi zyobilo zicilya asunu cakulya eeci cakumuuya. Elo kaka “inkamu impati” yalongezyegwa munzila eeyi!

20. Ino mulimo nzi “inkamu impati” ngoyacita mukuyungizya zintu zya Mwami?

20 Iba “inkamu impati” bakabasangana baciinga camuzike bananike mukukambauka makani mabotu. Nobakali kuyaabukambauka, zintu zya Mwami zyaanyika zyakayungizika, calo cakapa kuti mikuli “[ya]muzike musyomesi uucenjede” iyungizigwe. Imweelwe wabantu bayanda kwiiya kasimpe mbowakali kuyaabukomena, kwakayandika kukomezya masena aakusimbila mabbuku aamba zyamu Bbaibbele ikutegwa bantu bakkwane. Ima Ofesi aa Mitabi aa Bakamboni ba Jehova akatalikwa kuyakwa cakutobelana mumasi manji. Ibamisyinali bakali kutuminwa kumasena aali “kumamanino aanyika.” (Incito 1:8) Kuzwa kubananike ibabalilwa kuzyuulu zili myaanda yosanwe bakaliko mu 1914, mazubaano basikutembaula Leza bayungizika kusikila kutuulunzuma twiinda kucisambomwi. Ibunji bwabaaba ‘mbankamu mpati.’ Masimpe, zintu zya Mwami zyayungizika kapati kuzwa ciindi naakabikkwa acuuno cabwami mu 1914!

21. Ino zikozyanyo nzi ziyoolangwa-langwa mucibalo citobela?

21 Zyoonse eezi zitondezya kuti muzike ‘mmusyomesi alimwi ulicenjede.’ Naakamana buyo kwaamba zya “muzike musyomesi uucenjede,” Jesu wakapa zikozyanyo zyobilo zyakatondezya bube oobo: nkokuti cikozyanyo cabasimbi basongo abafwubafwuba alimwi acikozyanyo camatalenta. (Matayo 25:1-30) Elo kaka tulayandisya kwaaziba kabotu makani aaya! Ino zikozyanyo eezi zijisi bupanduluzi nzi kulindiswe mazubaano? Mubuzyo ooyu uyoolangwa-langwa mucibalo citobela.

Ino Muyeeya Buti?

• Ino “muzike musyomesi uucenjede” ubambwa abani?

• Ino “basiŋanda” mbaani?

• Ino ndilili muzike musyomesi uucenjede naakasalwa kulanganya zyoonse nzyajisi Mwami, alimwi nkaambo nzi ncaakasalilwa aciindi eeco?

• Ino mbaani ibagwasya mukuyungizya zintu zya Mwami mumyaka misyoonto yainda, alimwi munzila nzi?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Zifwanikiso izili apeeji 24]

Iciinga camuzike camumwaanda wamyaka wakusaanguna cakatondezya kusyomeka kumulimo waco