Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Ekisodo
Lentšu la Jehofa le a Phela
Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Ekisodo
KE KANEGELO ya kgonthe ya go lokollwa ga bao ba bego ba dirilwe “matlapya ka kxapeletšô.” (Ekisodo 1:13) E bile ke pego e kgahlišago ya go tswalwa ga setšhaba. Mehlolo e tlabago, melao e hlomilwego e phalago yohle le go agwa ga tabarenakele, di gare ga dibopego tša yona tše di kgahlišago. Ge e le gabotse, se ke seo puku ya Beibele ya Ekisodo e se huperego.
E le yeo e ngwadilwego ke moporofeta wa mo-Hebere e lego Moše, Ekisodo e laodiša diphihlelo tša ba-Isiraele lebakeng la nywaga ya ka godimo ga e 145—go tloga lehung la Josefa ka 1657 B.C.E. go fihla go phethweng ga tabarenakele ka 1512 B.C.E. Lega go le bjalo, pego ga e fo ba feela histori. Ke karolo ya lentšu la Modimo, goba molaetša o yago go batho. Ka baka leo, e ‘a phela gomme e na le matla.’ (Ba-Hebere 4:12) Ka gona, Ekisodo e na le seo e se bolelago e le ka kgonthe go rena.
“MODIMO Ó KWILE DIPHÊXÊLÔ TŠA BÔNÁ”
Ditlogolwana tša Jakobo tšeo di dulago Egipita di oketšega ka lebelo kudu mo e lego gore ka taelo ya bogošing, di dirwa makgoba. Farao o bile o laela gore go bolawe masea ka moka a bašemane a ba-Isiraele. Yo a phonyokgago phedišo e bjalo ke lesea la dikgwedi tše tharo e lego Moše yo a thwalwago ke morwedi wa Farao. Gaešita le ge a godišetšwa ka lapeng la bogoši, ge a e-na le nywaga e 40, Moše o ema le batho ba gabo gomme o bolaya mo-Egipita. (Ditiro 7:23, 24) Ka ge a be a gapeletšega go tšhaba, o ya Midiane. Gona moo o a nyala gomme o phela bophelo bja modiši. Sethokgweng seo ka mohlolo se fsago, Jehofa o roma Moše gore a boele Egipita go yo etelela ba-Isiraele pele go tšwa bokgobeng. Ngwanabo, e lego Arone o kgethelwa go ba mmoleledi wa gagwe.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
3:1—Jethero e be e le moperisita wa mohuta mang? Mehleng ya bapatriareka, hlogo ya lapa e be e hlankela e le moperisita bakeng sa lapa la yona. Go bonagala Jethero e be e le hlogo yeo e lego mopatriareka ya moloko wa ba-Midiane. Ka ge ba-Midiane e be e le ditlogolwana tša Aborahama ka Ketura, mohlomongwe ba be ba tseba ka borapedi bja Jehofa.—Genesi 25:1, 2.
4:11—Ke ka kgopolo efe Jehofa a “diraxo motho semuma, le xe e le sefoa, le xe e le sefofu”? Gaešita le ge mabakeng a mangwe Jehofa a ile a baka bofofu goba bomuma, ga a ikarabele bakeng sa boemo bjo bongwe le bjo bongwe bja mafokodi a bjalo. (Genesi 19:11; Luka 1:20-22, 62-64) Mafokodi a ke ditla-morago tša sebe sa leabela. (Jobo 14:4; Ba-Roma 5:12) Lega go le bjalo, ka ge Modimo a dumeletše boemo bjo gore bo be gona, a ka bolela ka yena ka noši e le yo a “diraxo” semuma, sefoa le sefofu.
4:16—Ke bjang Moše a bego a tla ‘ba bjalo ka ge eka ke Modimo’ go Arone? Moše e be e le moemedi wa Modimo. Ka gona, Moše o ile a ba ‘bjalo ka ge eka ke Modimo’ go Arone, yo a bego a bolela legatong la Moše.
Dithuto go Rena
1:7, 14. Jehofa o ile a thekga batho ba gagwe ge ba be ba gateletšwe kua Egipita. Ka mo go swanago, o thekga Dihlatse tša gagwe tša mehleng yeno gaešita le ge di lebeletšane le tlaišo e šoro.
1:17-21. Jehofa o re gopola “ka tše botse.”—Nehemia 13:31, NW.
3:7-10. Jehofa o arabela dillong tša batho ba gagwe.
3:14. Jehofa o phetha merero ya gagwe ka go se palelwe. Ka gona, re ka kgodišega gore o tla dira gore kholofelo ya rena e theilwego Beibeleng e be ya kgonthe.
4:10, 13. Moše o ile a bontšha go se ikholofele kudu ka bokgoni bja gagwe bja go bolela mo e lego gore gaešita le ge a be a kgonthišetšwa ka thekgo ya Modimo, o ile a kgopela Modimo gore a romele yo mongwe go yo bolela le Farao. Lega go le bjalo, Jehofa o ile a diriša Moše gomme a mo nea bohlale le matla ao a nyakegago bakeng sa go phetha kabelo ya gagwe. Go e na le go lebiša tlhokomelo mafokoding a rena, anke re ithekgeng ka Jehofa gomme ka potego re phetheng thomo ya rena ya go bolela le go ruta.—Mateo 24:14; 28:19, 20.
MEHLOLO E TLABAGO E TLIŠA TOKOLOGO
Moše le Arone ba tšwelela pele ga Farao, ba kgopela gore ba-Isiraele ba dumelelwe go direla Jehofa monyanya lešokeng. Mmuši wa Egipita o gana ka manganga. Jehofa o diriša Moše go bolela dikotlo ka go latelana. Ke feela ka morago ga kotlo ya lesome moo Farao a dumelelago ba-Isiraele gore ba sepele. Lega go le bjalo, kapejana yena le madira a gagwe a tša bohlabani ba ba šala morago ka lebelo le legolo. Eupša Jehofa o bula tsejana ya go phonyokga Lewatleng le Lehwibidu gomme a lokolla batho ba gagwe. Ba-Egipita bao ba bego ba ba šetše morago ba nwelela ge lewatle le dutše le ba khupetša.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
6:3—Ke ka tsela efe leina la Modimo le sa kago la tsebišwa Aborahama, Isaka le Jakobo? Bapatriareka ba ba be ba diriša leina la Modimo gomme ba amogela dikholofetšo go tšwa go Jehofa. Lega go le bjalo, ba be ba sa tsebe goba go lemoga Jehofa e le yena yo a dirago gore dikholofetšo tše di phethagale.—Genesi 12:1, 2; 15:7, 13-16; 26:24; 28:10-15.
7:1—Ke bjang Moše a ilego a dirwa “Modimo go Farao”? Modimo o be a neile Moše matla godimo ga Farao. Ka gona, go be go sa nyakege gore a boife kgoši yeo.
7:22—Baperisita ba ba-Egipita ba be ba hwetša kae meetse ao a bego a se a fetošwa madi? Ba ka ba ba ile ba diriša meetse ao a tšerwego Nokeng ya Nile pele ga kotlo ye. Le gona, go bonala meetse a go nwa a be a ka kgiwa ka go epa didiba mobung o thapilego kgaufsi le Noka ya Nile.—Ekisodo 7:24.
8:22, 23—Ke ka baka la’ng Moše a itše dihlabelo tša ba-Isiraele e be e tla ba “diilá tša Ba-Egipita”? Diphoofolo tše dintši tše di fapa-fapanego di be di rapelwa kua Egipita. Ka gona, go bolela ka dihlabelo go be go oketša go lokafatšwa le go kgodiša go phegeleleng ga Moše gore ba-Isiraele ba dumelelwe go sepela go yo direla Jehofa dihlabelo.
12:29—Ke bomang bao ba bego ba lebelelwa e le maitšibolo? Maitšibolo a be a akaretša banna feela. (Numeri 3:40-51) Farao yoo ka boyena e bego e le leitšibolo, ga se a ka a bolawa. O be a e-na le lapa la gagwe. Ga se hlogo ya lapa, eupša ke morwa wa leitšibolo wa lapa yo a ilego a hwa ka baka la kotlo ya lesome.
12:40—Ba-Isiraele ba dutše nako e kaaka’ng nageng ya Egipita? Nywaga e 430 yeo go bolelwago ka yona mo e akaretša nako yeo barwa ba Isiraele ba e feditšego “ba le nageng ya Egipita le nageng ya Kanana.” (Mongwalo wa ka tlase wa Reference Bible) Aborahama wa nywaga e 75 o ile a tshela Noka ya Eforate ka 1943 B.C.E. ge a be a e-ya Kanana. (Genesi 12:4) Go tloga ka nako yeo go fihla ge Jakobo wa nywaga e 130 a tsena Egipita, e be e le nywaga e 215. (Genesi 21:5; 25:26; 47:9) Se se bolela gore ba-Isiraele ka morago ga moo ba feditše lebaka le le lekanago la nywaga e 215 kua Egipita.
15:8—Na meetse ao a bego a “rethile” a Lewatle le Lehwibidu ge e le gabotse a be a kgahlile? Lediri la Sehebere leo le fetoletšwego e le “rethile” le bolela go hunyela goba go kotofala. Go Jobo 10:10, polelwana ye e dirišwa mabapi le go themiša mafsi. Ka gona, meetse ao a rethilego ga se gore a bolela meetse ao a kgahlilego. Ge e ba “phefô e matla ya Bohlabêla” yeo e boletšwego go Ekisodo 14:21 e be e le e tonyago ka mo go lekanego go dira gore meetse a kgahle, ka ntle le pelaelo ditšhupetšo tše dingwe di be di tla bolela ka go tonya mo go feteletšego. Ka ge go be go se na selo seo se bonagalago seo se bego se swere meetse, a be a e-na le ponagalo ya go retha, go tia goba go kotofala.
Dithuto go Rena:
7:14–12:30. Dikotlo tše Lesome e be e se feela dilo tšeo di itiragalelago. Di be di boletšwe e sa le pele gomme di ile tša tla feela bjalo ka ge go be go bontšhitšwe. Go tlišwa ga tšona go bontšhitše gakaakang matla a Mmopi godimo ga meetse, seetša, dikhunkhwane, diphoofolo le batho! Dikotlo gape di bontšha gore Modimo ka go kgetha a ka tliša bošula godimo ga manaba a gagwe mola a šireletša barapedi ba gagwe.
11:2; 12:36. Jehofa o šegofatša batho ba gagwe. Go bonagala a ile a kgonthišetša gore ba-Isiraele bjale ba hwetša moputso bakeng sa boitapišo bja bona kua Egipita. Ba ile ba tsena nageng e le batho ba lokologilego, e sego mathopša a ntwa ao a bego a swanetše go dirwa makgoba.
14:30. Re ka kgodišega gore Jehofa o tla phološa barapedi ba gagwe ‘masetlapelong a magolo’ ao a tlago.—Mateo 24:20-22; Kutollo 7:9, 14.
JEHOFA O RULAGANYA SETŠHABA SEO SE BUŠWAGO KE YENA
Kgweding ya boraro ka morago ga go lokollwa ga bona Egipita, ba-Isiraele ba hloma mešaša thitong ya Thaba ya Sinai. Gona moo ba amogela Melao e Lesome le melao e mengwe, ba tsena kgweranong le Jehofa gomme e ba setšhaba se se bušwago ke yena. Moše o fetša matšatši a 40 a le thabeng, a amogela tlhahlo mabapi le borapedi bja therešo le go agwa ga tabarenakele ya Jehofa, e lego tempele e rwalwago. Ka nako e swanago, ba-Isiraele ba dira namane ya gauta gomme ba a e rapela. Ge a theoga thabeng, Moše o bona se gomme o galefa kudu moo a pšhatlago diphaphathi tše pedi tša mafsika ao a a neilwego ke Modimo. Ka morago ga ge bafoši ba neilwe kotlo e swanetšego, o rotogela thabeng gape gomme o amogela diphaphathi tše dingwe tše pedi. Ge Moše a boa, go agwa ga tabarenakele go a thoma. Mafelelong a ngwaga wa pele wa go lokologa ga Isiraele, tente e kgahlišago le thoto ya yona ka moka di feditšwe gomme di hlomilwe. Ke moka, Jehofa o tlatša tente ka letago la gagwe.
Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:
20:5—Go tla bjang gore Jehofa a tliše “bokxôpô bya bô-tata-xo bana” melokong e latelago? Ka morago ga ge a fihlile nywageng ya go ba yo a ikarabelago, motho yo mongwe le yo mongwe o ahlolwa motheong wa boitshwaro bja gagwe le boemo bja gagwe bja kgopolo. Eupša ge setšhaba sa Isiraele se be se retologela borapeding bja diswantšho, se ile sa tlaišwa ke ditla-morago tša se le melokong yeo e latetšego. Gaešita le ba-Isiraele ba botegago ba ile ba kwa mafelelo a se ka ge boitshwaro bjo bobe bja bodumedi bja setšhaba seo bo be bo dira gore go dula tseleng ya potego go be thata go bona.
23:19; 34:26—Ke eng seo se bego se bolelwa ke taelo ya gore go se apewe putšane ka mafsi a mmago yona? Go begwa gore go apea putšane (ngwana wa pudi goba phoofolo e nngwe) ka mafsi a mmago yona e be e le tirelo ya boheitene yeo e bego e direlwa go neša pula. Ka godimo ga moo, ka ge mafsi a mma e le a go fepa ngwana wa yona, go apea ngwana ka ona e be e tla ba tiro ya bokgopo. Molao wo o ile wa thuša go bontšha batho ba Modimo gore ba swanetše go ba le kwelobohloko.
23:20-23—Morongwa yo go bolelwago ka yena mo ke mang, gomme ke bjang leina la Jehofa le bego le le “mo xo yêna”? Mo gongwe, morongwa yo e be e le Jesu ka sebopego sa gagwe sa pele a e-ba motho. O be a dirišwa go hlahla ba-Isiraele tseleng ya bona ya go ya Nageng ya Kholofetšo. (1 Ba-Korinthe 10:1-4) Leina la Jehofa le “mo xo yêna” ka kgopolo ya gore Jesu ke wa pele yo a ilego a kgomarela le go kgethagatša leina la Tatagwe.
32:1-8, 25-36—Ke ka baka la’ng Arone a sa ka a otlwa ka baka la go dira namane ya gauta? Arone o be a sa dumelelane le borapedi bja diswantšho. Go bonala ka morago a ile a tlatša ba-Lefi-gotee le yena tabeng ya go ema le Modimo le go ba kgahlanong le bao ba bego ba ganetša Moše. Ka morago ga ge bao ba nago le molato ba fedišitšwe, Moše o ile a gopotša batho gore ba sentše kudu, a bontšha gore ba bangwe ka ntle le Arone le bona ba amogetše kgaugelo ya Jehofa.
33:11, 20—Ke bjang Modimo a boletšego le Moše “bà lebane ka difahloxô”? Polelwana ye e bontšha poledišano ya kgaufsi ya go fetolana ga batho ba babedi. Moše o boletše le moemedi wa Modimo gomme a amogela ka molomo tlhahlo e tšwago go Jehofa ka yena. Eupša Moše ga se a bona Jehofa, ka ge ‘go se na motho yo a ka bonago Modimo gomme a phela.’ Ge e le gabotse, Jehofa ga se a bolela le Moše ka boyena. Ba-Galatia 3:19 (PK) e re Molao “o laetšwe ka barongwa ka seatla sa mmoelanyi.”
Dithuto go Rena:
15:25; 16:12. Jehofa o hlokomela batho ba gagwe.
18:21. Banna bao ba kgethetšwego maemo a boikarabelo ka phuthegong ya Bokriste le bona e swanetše go ba bao ba nago le bokgoni, bao ba boifago Modimo, bao ba ka botwago le bao ba se nago boithati.
20:1–23:33. Jehofa ke monei yo a phagamego wa Molao. Ge e be e theetšwa, melao ya gagwe e be e dira gore ba-Isiraele ba kgone go mo rapela ka tsela ya bothakga le ka lethabo. Jehofa o na le mokgatlo wa pušo ya Modimo lehono. Go dirišana le wona go lebiša go beng ga rena bao ba thabilego le go šireletšega.
Seo e se Bolelago e le ka Kgonthe go Rena
Ke’ng seo puku ya Ekisodo e se utollago ka Jehofa? E mo tšweletša e le Mohlokomedi yo lerato, Mophološi yo a sa lekanywego le Mophethi wa merero ya gagwe. Ke Modimo yo a rulaganyago dilo ka tsela ya pušo ya Modimo.
Ge o dutše o dira mmalo wa Beibele wa beke le beke bakeng sa go lokišetša Sekolo sa Bodiredi sa Pušo ya Modimo, ka ntle le pelaelo o tla tutuetšwa ka mo go tseneletšego ke seo o ithutago sona go Ekisodo. Ge o ahla-ahla seo se boletšwego karolwaneng e rego, “Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja,” o tla hwetša temogo e kgolwanyane ditemaneng tše itšego tša Mangwalo. Ditlhaloso tše di lego ka tlase ga “Dithuto go Rena,” di tla go bontšha kamoo o ka holwago ke mmalo wa Beibele wa beke yeo.
[Caption on page 24]
Jehofa o ile a roma monna yo boleta e lego Moše gore a etelele ba-Isiraele pele go tšwa bokgobeng
[Caption on page 25]
Dikotlo tše Lesome di bontšhitše matla a Mmopi godimo ga meetse, seetša, dikhunkhwane, diphoofolo le batho
[Caption on page 26]
Ka go diriša Moše, Jehofa o ile a rulaganya ba-Isiraele e le setšhaba seo se bušwago ke yena