Bai na kontenido

Bai na kontenido

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Eksodo

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Eksodo

E Palabra di Yehova Ta Bibu

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Eksodo

ESAKI ta un historia real di e liberashon di hendenan ku a wòrdu obligá pa hasi ‘trabou di katibu i a ser maltratá.’ (Eksodo 1:13, Beibel na papiamentu koriente) Tambe e ta un relato emoshonante di e formashon di un nashon. Milagernan asombroso, legislashon ekselente i konstrukshon di e tabernakel ta algun di su aspektonan fasinante. Básikamente, esei ta loke e buki bíbliko di Eksodo ta kontené.

E profeta hebreo Moisés a skirbi Eksodo, i e buki ta relatá loke e israelitanan a pasa aden durante un periodo di 145 aña: for di morto di Hosé na aña 1657 promé ku nos era, te ora nan a terminá e tabernakel na aña 1512 promé ku nos era. Sin embargo, e relato ta mas ku djis algu di interes históriko. E ta un parti di Dios su palabra, òf mensahe, pa humanidat. Komo tal, e “ta bibu i aktivo” i ta ehersé poder. (Hebreonan 4:12) P’esei Eksodo tin berdadero nifikashon pa nos.

“DIOS A TENDE NAN KEHAMENTU”

(Eksodo 1:1–4:31)

E desendientenan di Jakòb ku tabata biba den Egipto a oumentá asina rápido ku mediante un dekreto real e egipsionan ta obligá nan bira katibu i ta pone nan sufri. Fárao ta asta dekretá ku mester mata tur beibi israelita ku ta mucha hòmber. Un beibi di tres luna ku yama Moisés, ta skapa e destino ei i e yu muhé di Fárao ta adopt’é. Ounke Moisés ta lanta den e kas real, na edat di 40 aña e ta tuma parti pa su propio pueblo i ta mata un egipsio. (Echonan 7:23, 24) E ta hañ’é obligá di hui, i ta bai Madian. Einan e ta kasa i ta biba komo un wardadó di karné. Na un mata ku tabata kima milagrosamente, Yehova ta enkargá Moisés pa regresá Egipto i libra e israelitanan for di sklabitut. Su ruman hòmber Aaron, ta keda nombrá komo su bosero.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

3:1—Ki klase di saserdote Jetro tabata? Den tempu di e patriarkanan e kabes di famia a sirbi komo saserdote pa su famia. Jetro evidentemente tabata e kabes di un tribu di madianita. Podisé, dor ku e madianitanan tabata desendiente di Abraham via Ketura, nan tabata sa di e adorashon di Yehova.—Génesis 25:1, 2.

4:11—Den ki sentido ta Yehova ‘a traha e muda, e surdu i e siegu’? Ounke tabatin okashon ku Yehova a pone hende bira siegu òf muda, e no ta responsabel pa tur kaso kaminda hende tin e defektonan ei. (Génesis 19:11; Lukas 1:20-22, 62-64) E defektonan físiko aki ta resultado di piká heredá. (Jòb 14:4; Romanonan 5:12) Sin embargo, komo ku Dios a permití e situashon aki eksistí, e por bisa di su mes ku ta é a “traha” e muda, e surdu i e siegu.

4:16—Kon Moisés lo mester tabata “manera Dios” pa Aaron? Moisés tabata un representante di Dios. Pues, Moisés a bira “manera Dios” pa Aaron, pasobra Aaron a papia na nòmber di Moisés.

Lès pa Nos:

1:7, 14. Yehova a sostené su pueblo tempu ku Egipto tabata oprimí nan. Asina tambe e ta sostené su Testigunan djawe, asta ora nan ta konfrontá persekushon intenso.

1:17-21. Yehova ta kòrda nos “pa bon.”—Nehemias 13:31.

3:7-10. Yehova ta kla pa reakshoná riba e sklamashon di su pueblo.

3:14. Yehova sin falta ta kumpli ku su propósito. P’esei nos por tin sigur ku lo e kombertí nos speransanan basá riba Beibel den realidat. *

4:10, 13. Moisés a demostrá un falta di konfiansa asina grandi den su abilidat di papia ku maske Dios a sigur’é ku lo e apoy’é, tòg el a roga Dios pa manda un otro hende pa papia ku Fárao. Pero Yehova a usa Moisés mes i a dun’é e sabiduria i fortalesa nesesario pa kumpli ku su asignashon. En bes di konsentrá riba nos falta di abilidat, laga nos dependé riba Yehova i kumpli fielmente ku nos tarea di prediká i siña otro hende.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

MILAGERNAN ASOMBROSO TA TRESE LIBERASHON

(Eksodo 5:1–15:21)

Moisés ku Aaron ta presentá dilanti di Fárao, i ta pidié laga e israelitanan bai pa nan selebrá un fiesta pa Yehova den desierto. E gobernante egipsio na un manera tribi ta nenga di hasi esei. Yehova ta usa Moisés pa trese gòlpinan potente, un tras di otro. Ta te despues di e di dies plaga numa Fárao ta laga e israelitanan bai. Sin embargo, poko despues e ku su forsa militar ta sali bela yen nan tras. Pero Yehova ta habri un ruta di eskape dor di Laman Kòrá i ta libra su pueblo. E egipsionan ku ta persiguí nan, ta hoga ora ku e laman sera riba nan.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

6:3—Den ki manera e nòmber di Dios no a wòrdu hasí konosí na Abraham, Isaak i Jakòb? E patriarkanan aki a usa e nòmber di Dios i a risibí promesanan for di Yehova. Sin embargo, nan no a konosé Yehova komo esun ku a pone e promesanan aki kumpli ni nan no a eksperensiá e realisashon di e promesanan aki.—Génesis 12:1, 2; 15:7, 13-16; 26:24; 28:10-15.

7:1—Kon Yehova a hasi Moisés manera “Dios pa Fárao”? Moisés a haña poder i outoridat divino riba Fárao. Pues, lo e no mester tabatin miedu di e rei ei.

7:22—Na unda e magonan egipsio a haña awa ku no a bira sanger? Nan lo por a usa awa ku hende a saka for di Riu Neil promé ku e plaga aki. Aparentemente, tambe hende por a haña awa ku e plaga no a afektá dor di koba buraku den e tera muhá rònt di Riu Neil.—Eksodo 7:24.

8:26, 27—Dikon Moisés a bisa ku e sakrifisionan di Israel lo ta “un abominashon pa e egipsionan”? Den Egipto nan tabata adorá hopi sorto di bestia. Pues e menshon di sakrifisio a duna mas peso na Moisés su petishon insistente pa permití Israel bai pa ofresé sakrifisio na Yehova.

12:29—Ta ken nan tabata konta komo primogénito? Primogénito a inkluí solamente hende hòmber. (Numbernan 3:40-51) Fárao mes tabata un primogénito i e no a ser matá. E tabatin su propio kas di famia. No ta e kabes di kas sino e promé yu hòmber di e kas di famia a muri komo resultado di e di dies plaga.

12:40—Pa kuantu tempu e israelitanan a biba den e tera di Egipto? E 430 aña menshoná aki ta inkluí e tempu ku e yunan di Israel a pasa “den e tera di Egipto i den e tera di Kánaan.” * Na aña 1943 promé ku nos era, tempu ku Abraham tabatin 75 aña di edat, el a krusa Riu Eufrates rumbo pa Kánaan. (Génesis 12:4) For di e tempu ei te dia ku Jakòb na edat di 130 aña a drenta Egipto, ta sera na tur 215 aña. (Génesis 21:5; 25:26; 47:9) Esaki ta nifiká ku despues di esei e israelitanan tambe a pasa un periodo di 215 aña na Egipto.

15:8—E awanan di Laman Kòrá ku a “kuaha” tabata en realidat awa di fris? E palabra hebreo tradusí komo “kuaha” ta nifiká kremp òf bira diki. Jòb 10:10 ta menshoná e palabra ei relashoná ku kuahamentu di lechi. P’esei e awanan ku a kuaha no nesesariamente ta indiká awa di fris, esta, eis. Si e “bientu fuerte di pariba” menshoná na Eksodo 14:21 tabata sufisiente friu pa fris e awa, Beibel sin duda lo a menshoná e friu inmenso ku tabata hasi. Sin embargo, dor ku nan no por a mira nada visibel ta wanta e awa, e awa tabatin e aparensia di a kuaha, di a bira steif òf diki.

Lès pa Nos:

7:14–12:30. E Dies Plaganan no a tuma lugá simplemente pa kasualidat. Dios a predisí nan i nan a sosodé presis manera el a indiká. Na un manera bibu e Dies Plaganan ta demostrá e poder ku e Kreadó tin riba awa, lus di solo, insekto, bestia i hende! Tambe nan ta demostrá ku Dios por ta selektivo i trese kalamidat riba su enemigunan so, miéntras ku e ta protehá su adoradónan.

11:2; 12:36. Yehova ta bendishoná su pueblo. Evidentemente el a sòru pa awor e israelitanan wòrdu rekompensá pa e trabou ku nan a hasi den Egipto. Tempu nan a bin Egipto nan a drenta komo un pueblo liber, no komo prezu di guera pa wòrdu sklabisá.

14:30. Nos por tin e konfiansa ku Yehova lo libra su adoradónan na e binidero “gran tribulashon.”—Mateo 24:20-22; Revelashon 7:9, 14.

YEHOVA TA ORGANISÁ UN NASHON TEOKRÁTIKO

(Eksodo 15:22–40:38)

Den e di tres luna despues di nan liberashon for di Egipto, e israelitanan ta kamper na pia di Seru Sinaí. Ei nan ta risibí e Dies Mandamentunan i otro leinan, nan ta sera un aliansa ku Yehova i ta bira un nashon teokrátiko, es desir, Yehova ta bira nan gobernante supremo. Moisés ta pasa 40 dia riba e seru, risibiendo instrukshon relashoná ku adorashon berdadero i e konstrukshon di Yehova su tabernakel, un tèmpel portátil. Miéntras tantu, e israelitanan ta traha un bisé di oro i ta ador’é. Ora Moisés ta baha for di e seru e ta mira esaki i ta rabia asina tantu ku e ta kibra e dos tablanan di piedra ku Dios a dun’é. Despues ku e malechornan a risibí nan debido kastigu, e ta bolbe subi e seru i ta haña un otro sèt di tabla. Despues ku Moisés bin bèk, nan ta kuminsá traha e tabernakel. Na fin di Israel su promé aña di libertat, e maravioso tènt aki ku tur su aksesorionan ta kla i ta ser instalá. E ora ei Yehova ta yena e tènt ku su gloria.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

20:5—Den ki sentido Yehova ta “bishitá inikidat di e tatanan” [òf, “trese kastigu pa e eror di tatanan,” NW] riba futuro generashonnan? Ora un persona yega na un sierto edat ku e mes ta karga su responsabilidat, e ta ser husgá a base di su propio kondukta i aktitut. Pero ora e nashon di Israel a praktiká idolatria, e nashon a sufri e konsekuensianan di esaki pa generashonnan largu. Asta israelitanan fiel a sinti e efekto di esaki ya ku e infieldat religioso di e nashon a hasié mas difísil pa nan keda kana den e kaminda di integridat.

23:19; 34:26—Kiko tabata nifikashon di e mandamentu pa no herebé un lamchi den lechi di su mama? Segun informe, herebé un lamchi òf un yu di kabritu den lechi di su mama tabata un rito pagano pa laga áwaseru kai. Ademas, komo ku e lechi di e mama ta pa alimentá su krio, lo ta un akto kruel pa herebé su yunan den dje. E lei aki a yuda e pueblo di Dios mira ku nan mester tin kompashon.

23:20-23—Ken e angel menshoná aki tabata, i den ki sentido Yehova su nòmber tabata “den dje”? Probablemente, e angel aki tabata Hesus den su forma prehumano. Dios a us’é pa guia e israelitanan riba nan kaminda pa e Tera Primintí. (1 Korintionan 10:1-4) Yehova su nòmber “ta den dje” den e sentido ku Hesus ta esun prinsipal ku ta apoyá i santifiká e nòmber di su Tata.

32:1-8, 25-35—Dikon Dios no a kastigá Aaron pasobra el a traha e bisé di oro? Aaron no tabata di akuerdo di kurason ku e idolatria. Despues, aparentemente el a djòin e otro levitanan den tuma un posishon na fabor di Dios i kontra esnan ku a resistí Moisés. Despues ku nan a mata esnan kulpabel, Moisés a rekordá e pueblo ku nan a kometé un piká grandi, lokual ta indiká ku tabatin mas hende fuera di Aaron ku tambe a risibí Yehova su miserikòrdia.

33:11, 20—Kon Dios a papia ku Moisés “kara-kara”? E ekspreshon aki ta indiká un kòmbersashon íntimo entre dos persona. Moisés a papia ku Dios su representante i a risibí instrukshon oralmente for di Yehova via e representante. Pero Moisés mes no a mira Yehova, ya ku ‘ningun hende no por mira Dios i keda na bida.’ De echo, Yehova no a papia personalmente ku Moisés. Galationan 3:19 ta deklará ku e Lei “a wòrdu ordená [òf, transmití] dor di angelnan pa medio di man di un mediadó.”

Lès pa Nos:

15:25; 16:12. Yehova ta perkurá pa su pueblo.

18:21. E hòmbernan selektá pa puesto di responsabilidat den e kongregashon kristian tambe mester ta hòmbernan kapas ku ta teme Dios, konfiabel, i ku no ta egoista.

20:1–23:33. Yehova ta e Legisladó supremo. Ora e israelitanan a obedesé su leinan, esei a yuda nan ador’é den un manera ordená i ku goso. Yehova tin un organisashon teokrátiko awe. Si nos koperá ku e organisashon ei, esei lo hiba nos na felisidat i siguridat.

Berdadero Nifikashon pa Nos

Kiko e buki di Eksodo ta revelá tokante Yehova? E ta presentá Yehova komo e Perkuradó amoroso, e Libertadó inkomparabel i Esun ku ta kumpli ku su propósito. E ta un Dios ku ta organisá su pueblo na un manera teokrátiko.

Segun ku bo ta hasi bo lesamentu semanal di Beibel pa e Skol di Ministerio Teokrátiko, sin duda loke bo ta siña for di Eksodo lo konmové bo profundamente. Si bo konsiderá e sekshon “Kontesta Riba Pregunta Bíbliko,” lo bo komprondé sierto pasashinan di Beibel mas mihó. E komentarionan bou di “Lès pa Nos” lo mustra bo kon bo por benefisiá di e lesamentu di Beibel pa e siman.

[Nota]

^ par. 1 E Pentateuko Samaritano, e Septuaginta, i Hosefo ta mustra ku e 430 aña ta wòrdu kontá for di ora ku Abraham a drenta e tera di Kánaan te ora ku e israelitanan a sali for di Egipto.

[Plachi na página 24, 25]

Yehova a enkargá e hòmber mansu Moisés pa libra e israelitanan for di sklabitut

[Plachi na página 25]

E Dies Plaganan a demostrá e poder ku e Kreadó tin riba awa, lus di solo, insekto, bestia i hende

[Plachi na página 26, 27]

Pa medio di Moisés, Yehova a organisá e israelitanan den un nashon teokrátiko