سؤالات خوانندگان

آیا شاهدان یَهُوَه اجزای کوچک خون را می‌پذیرند‏؟‏

شاهدان یَهُوَه اساساً خون نمی‌پذیرند.‏ آنان اعتقاد راسخ دارند که فرمان خدا در بارهٔ پرهیز از خون را به هیچ وجه نباید برای تطبیق با نظرات گوناگون انسان‌ها تغییر داد.‏ با این همه،‏ حال که امکان تجزیهٔ خون به مشتقات اصلی و همین طور اجزای کوچک‌تر آن وجود دارد،‏ مسائل جدیدی مطرح می‌شود.‏ مسیحیان نباید فقط به فواید و یا خطرات جسمی استفاده از این مواد فکر کنند بلکه پیش از پذیرش آن‌ها باید به گفتهٔ کتاب مقدّس در این باره توجه کنند و مراقب باشند لطمه‌ای به رابطهٔ نزدیک آنان با یَهُوَه وارد نیاید.‏

پس از بررسی مسائل مذکور از دید کتاب مقدّس و همین طور از زاویهٔ تاریخی و پزشکی خواهیم دید که موضوع در اصل ساده و روشن است.‏

یَهُوَه خدا به نوح که پدر همهٔ ما انسان‌هاست فرمان ویژه‌ای در مورد خون داد.‏ (‏ پیدایش ۹:‏۳،‏ ۴‏)‏ بعدها،‏ در قوانین خدا به اسرائیل به مقدّس بودن خون اشاره شده و آمده است:‏ «هر کس از خاندان اسرائیل یا از غریبانی .‏ .‏ .‏ که هر قِسم خون را بخورد،‏ من روی خود را بر آن شخصی که خون خورده باشد بر می‌گردانم.‏» چنین کسی با زیر پا نهادن قانون خدا،‏ اسرائیلیان دیگر را نیز به انحراف می‌کشید.‏ از این رو،‏ خدا در ادامه اضافه کرد:‏ «او را از میان قومش منقطع خواهم ساخت.‏» (‏ لاویان ۱۷:‏۱۰‏)‏ قرن‌ها بعد رسولان و مردان پیر در اورشلیم طی جلسه‌ای فرمان ‹پرهیز از خون› را صادر کردند.‏ —‏ اَعمال ۱۵:‏۲۸،‏ ۲۹‏.‏

معنای پرهیز از خون در قرن اوّل میلادی چه بود؟‏ مسیحیان از مصرف خون چه تازه و چه لخته‌شده ممانعت می‌کردند.‏ آنان از خوردن گوشتی که خون آن بیرون ریخته نشده بود،‏ همین طور سوسیس‌های خونی و غذاهایی که به آن‌ها خون اضافه می‌شد نیز خودداری می‌کردند.‏ مصرف خون به هر شکلی خلاف قانون خدا شمرده می‌شد.‏ —‏ ۱سموئیل ۱۴:‏۳۲،‏ ۳۳‏.‏

اما همان طور که از نوشته‌های تِرتولیانوس (‏ قرن دوّم و سوّم میلادی)‏ برمی‌آید،‏ مصرف خون برای اغلب مردم آن روزگار امری عادی بود.‏ به عنوان مثال،‏ او به قوم‌هایی اشاره می‌کند که برای تأیید پیمان‌هایشان خون می‌چشیدند.‏ او سپس در جواب کسانی که مسیحیان را متهم به خوردن خون می‌کردند اضافه می‌کند:‏ «در میدان‌های نمایش برخی از مردم با ولع خون تازهٔ قربانیان را سر می‌کشند زیرا گمان می‌کنند که بیماری صرع را مداوا می‌کند.‏»‏

اگرچه رومیان به دلایل طبی خون انسان را مصرف می‌کردند ولی از نظر مسیحیان چنین اَعمالی کاملاً نادرست بود.‏ تِرتولیانوس در دفاع از مسیحیان می‌نویسد:‏ «ما حتی خون حیوانات را سر سفرهٔ خویش نمی‌آوریم.‏» رومیان برای آزار و اذیت مسیحیان به آن‌ها غذاهای حاوی خون می‌دادند.‏ تِرتولیانوس سپس اضافه می‌کند:‏ «حال از شما می‌پرسم،‏ چرا با اینکه می‌بینید مسیحیان خون حیوانات را با انزجار پس می‌زنند آنان را متهم به آشامیدن خون انسان می‌کنید؟‏»‏

امروزه،‏ اگر پزشکی برای بیمار خود خون تجویز کند،‏ بیمار به احتمال زیاد به فکر قوانین خدا در این باره نمی‌افتد.‏ اما شاهدان یَهُوَه با وجود آنکه به ادامهٔ زندگی علاقه‌مندند فرمان یَهُوَه در بارهٔ خون را لازم‌الاجرا می‌دانند.‏ حال ببینیم که پرهیز از خون در دوران ما به چه معناست؟‏

پس از جنگ جهانی دوّم،‏ انتقال خون در پزشکی رواج یافت.‏ شاهدان یَهُوَه در آن زمان،‏ آن را خلاف فرمان خدا می‌شمردند و هنوز نیز تغییری در اعتقادشان در این باره ایجاد نشده است.‏ با این همه،‏ علم پزشکی از آن زمان تا کنون تحوّل فراوان یافته است.‏ امروزه،‏ به جای خونِ کامل غالباً از مشتقات اصلی خون استفاده می‌شود که عبارتند از:‏ (‏ ۱)‏ گلبول‌های قرمز؛‏ (‏ ۲)‏ گلبول‌های سفید؛‏ (‏ ۳)‏ پلاکت‌ها؛‏ و (‏ ۴)‏ پلاسما (‏ سرم)‏ یعنی بخش مایع خون.‏ پزشک با توجه به وضعیت بیمار،‏ گاهی یکی از این مشتقات را تجویز می‌کند.‏ بدین سان،‏ از مشتقات یک واحد خون برای چند بیمار استفاده می‌شود.‏ شاهدان یَهُوَه خونِ کامل و مشتقات اصلی  آن را نمی‌پذیرند زیرا این کار را خلاف قانون خدا می‌دانند.‏ پیروی از این فرمان کتاب مقدّس آنان را از خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها همچون هِپاتیت و ایدز که از طریق خون منتقل می‌شوند،‏ مصون می‌دارد.‏

با توجه به اینکه خون را می‌توان به اجزای کوچک‌تری تقسیم کرد،‏ پرسش‌های جدیدی مطرح می‌شود،‏ اینکه چطور از این اجزا استفاده می‌شود و آیا شاهدان یَهُوَه می‌توانند آن‌ها را بپذیرند؟‏

خون ماده‌ای پیچیده است.‏ حتی پلاسمای خون که نود درصد آن را آب تشکیل می‌دهد محتوی انواع بسیار زیادی از هورمون‌ها،‏ املاح غیرآلی،‏ آنزیم‌ها و مواد غذایی از جمله مواد معدنی و گلوکز است.‏ علاوه بر این،‏ پلاسما حامل پروتئین‌هایی از قبیل آلبومین،‏ فاکتورهای انعقادی و همین طور پادتَن‌ها (‏ یا آنتی‌کورها )‏ است که از بدن در مقابل بیماری دفاع می‌کنند.‏ متخصصین قادرند بسیاری از پروتئین‌های پلاسما را جدا ساخته و مورد استفاده قرار دهند.‏ برای مثال،‏ فاکتور انعقادی هشت به بیماران مبتلا به هموفیلی که براحتی دچار خونریزی می‌شوند داده می‌شود.‏ و یا گاما گلوبولین گرفته شده از خون کسی را که به یک بیماری مصونیت پیدا کرده به دیگران تزریق می‌کنند تا نسبت به آن بیماری مصون شوند.‏ آنچه در بالا ذکر شد نشان می‌دهد که چگونه اجزای یکی از مشتقات خون (‏ در اینجا پلاسما )‏ در پزشکی استفاده می‌شود.‏ *

علاوه بر پلاسما مشتقات اصلی دیگر خون (‏ یعنی گلبول‌های قرمز،‏ گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها )‏ را نیز می‌توان به اجزای آن‌ها تقسیم کرد.‏ برای مثال،‏ از گلبول‌های سفید،‏ اینترفرون‌ها و اینترلوکین‌ها گرفته می‌شوند که برای درمان برخی از عفونت‌های ویروسی و سرطان به کار می‌آیند.‏ از پلاکت‌ها می‌توان فاکتوری استخراج کرد که زخم را مداوا می‌کند.‏ و در برخی دیگر از فرآورده‌های دارویی که قرار است به بازار عرضه شوند نیز حداقل در مراحل مقدّماتی تولید آن از اجزای خون استفاده می‌شود.‏ چنین داروهایی مشتقات اصلی خون نمی‌باشند بلکه از اجزای بسیار کوچک مشتقات اصلی خون گرفته شده‌اند.‏ آیا مسیحیان باید کاربرد پزشکی این اجزا را بپذیرند؟‏ ما در این باره نمی‌توانیم نظر دهیم زیرا کتاب مقدّس در بارهٔ این جزئیات فرمانی به ما نداده است.‏ بنابراین هر مسیحی باید بنا به وجدان خود در برابر خدا در این مورد تصمیم‌گیری کند.‏

برخی از مسیحیان هیچ یک از مشتقات خون یعنی حتی اجزای کوچک آن را که برای مصونیتِ غیرفعال تجویز می‌شود،‏ نمی‌پذیرند.‏ زیرا به استدلال آنان فرمانی که خدا به اسرائیلیان داد مستلزم آن بود که خونی که از هر مخلوقی بیرون می‌آید باید ‹بر زمین ریخته شود.‏› (‏ تثنیه ۱۲:‏۲۲-‏۲۴‏)‏ در حالی که برای تهیهٔ موادی از قبیل گاما گلوبولین،‏ یا فاکتورهای انعقادی باید خون را در آزمایشگاه از مراحل گوناگون بگذرانند.‏ به این دلیل،‏ آنان چنین محصولات دارویی را نمی‌پذیرند زیرا استفاده از آن‌ها را درست مانند انتقال خونِ کامل و یا مشتقات چهارگانهٔ اصلی خون می‌دانند.‏ آنان صادقانه و با وجدان خود چنین استدلالی می‌کنند،‏ از این رو باید به آن احترام گذاشت.‏

برخی مسیحیان دیگر در حالی که با انتقال خونِ کامل و مشتقات اصلی آن یعنی گلبول‌های قرمز،‏ گلبول‌های سفید،‏ پلاکت‌ها و یا پلاسما مخالفند،‏ به پزشک خود اجازهٔ استفاده از اجزای این مشتقات اصلی خون را می‌دهند.‏ اما در اینجا نیز برخی از مسیحیان با اینکه تزریق گاما گلوبولین را می‌پذیرند،‏ با تزریق اجزای گلبول‌های قرمز یا سفید مخالفند.‏ به طور کلّی،‏ چه عاملی باید مسیحیان را در راه پذیرش یا رد اجزای کوچک خون راهنمایی کند؟‏

در مقالهٔ «سؤالات خوانندگان» که در ۱ دسامبر،‏ ۱۹۹۶،‏ برج دیده‌بانی به چاپ رسید،‏ آمده است که پروتئین‌های پلاسما (‏ یا اجزای کوچک پلاسما )‏ از خون مادر به داخل سیستم گردش خون جنین که مستقل از مادر است راه می‌یابند.‏ بدین سان مادر ایمونو گلوبولین‌هایش را به فرزندش منتقل می‌کند که او را در برابر برخی از بیماری‌ها مصون می‌سازد.‏ هنگامی که گلبول‌های قرمز جنین می‌میرند بخش اکسیژن‌رسان آن‌ها تجزیه می‌شود و قسمتی از آن به بیلی‌روبین تبدیل می‌شود.‏ بیلی‌روبین از جفت عبور کرده وارد بدن مادر می‌شود و همراه با فضولات او دفع می‌گردد.‏ با توجه  به این موضوع برخی از مسیحیان نتیجه‌گیری می‌کنند که چون اجزای خون مادر و جنین به طور طبیعی به یکدیگر منتقل می‌شوند پس آنان نیز می‌توانند اجزای گرفته شده از پلاسما و یا گلبول‌های خون شخص دیگر را بپذیرند.‏

با این همه،‏ آزادی عملی که در تصمیمات وجدانی وجود دارد از اهمیت این تصمیمات نمی‌کاهد.‏ در مورد پذیرش اجزای گلبول‌های قرمز،‏ گلبول‌های سفید،‏ پلاکت‌ها و پلاسما هر شخص مسیحی باید موضوع را به دقت بررسی کند و در مورد آن دعا و تفکّر نماید و سپس از روی وجدان خود تصمیم‌گیری کند.‏ به طور خلاصه می‌توان گفت؛‏ شاهدان یَهُوَه با انتقال خونِ کامل و مشتقات اصلی خون (‏ گلبول‌های قرمز،‏ گلبول‌های سفید،‏ پلاکت‌ها و پلاسما )‏ مخالفند زیرا به فرمان کتاب مقدّس مسیحیان باید ‹از قربانی‌های بت‌ها و خون و زنا بپرهیزند،‏› اما در مورد اجزای کوچک خون هر فرد مسیحی باید شخصاً تصمیم بگیرد.‏ —‏ اَعمال ۱۵:‏۲۹‏.‏

بسیاری از مردم هر نوع روش درمانی را که ظاهراً برایشان مفید است می‌پذیرند حتی اگر با خطراتی همراه باشد.‏ انتقال فرآورده‌های خونی نمونه‌ای از آن است.‏ اما یک مسیحی واقعی موضوع را فقط از جنبهٔ جسمانی در نظر نمی‌گیرد بلکه با دید وسیع‌تر و عمیق‌تری به آن می‌نگرد.‏ شاهدان یَهُوَه همهٔ خدمات مفید پزشکی را ارج می‌نهند ولی در عین حال پیش از پذیرش هر روش درمانی خطرات و فواید آن را نیز در نظر می‌گیرند.‏ بویژه پیش از پذیرش فرآورده‌های خونی مراقبند که قانون خدا را زیر پا نگذارند.‏ —‏ مزمور ۳۶:‏۹‏.‏

براستی برای یک مسیحی موهبت بزرگی است که به این آیات اعتقاد داشته باشد که می‌گوید:‏ «تو ای خداوند،‏ نور ما هستی!‏ تو حافظ و نگهدارندهٔ ما هستی!‏ تو به ما فیض و جلال خواهی داد و هیچ چیز نیکو را منع نخواهی کرد از آنانی که به راستی عمل می‌کنند.‏ ای خداوند قادر متعال،‏ خوشا به حال کسی که بر تو توکّل دارد!‏» —‏ مزمور ۸۴:‏۱۱،‏ ۱۲‏،‏ تفسیری.‏

‏[پاورقی]‏

‏[کادر در صفحهٔ ۲۱]‏

سؤالاتی که می‌توانید از پزشک خود بپرسید

اگر پزشک معالجتان جرّاحی و یا روش درمانی با استفاده از فرآورده‌های خونی را به شما توصیه کند از او بپرسید:‏

آیا همهٔ پرسنل پزشکی معالج من می‌دانند که من یکی از شاهدان یَهُوَه هستم و انتقال خون (‏ چه خون کامل،‏ چه گلبول‌های قرمز،‏ گلبول‌های سفید،‏ پلاکت‌ها،‏ و یا پلاسما )‏ را تحت هیچ شرایطی نمی‌پذیرم؟‏

اگر دارویی برای شما تجویز شده است که از پلاسما،‏ گلبول‌های سفید یا قرمز و یا پلاکت‌ها تهیه شده،‏ از پزشک خود بپرسید:‏

آیا این دارو از گلبول‌های قرمز،‏ گلبول‌های سفید،‏ پلاکت‌ها،‏ و یا پلاسما گرفته شده است؟‏ اگر چنین است لطفاً ترکیبات آن را برایم توضیح دهید؟‏

چه مقدار از این فرآوردهٔ خونی باید استفاده شود،‏ و به چه شکل؟‏

اگر وجدانم قبول کند که این دارو را بپذیرم،‏ استفاده از آن چه خطراتی ممکن است در بر داشته باشد؟‏

اگر وجدانم قبول نکند که این دارو را بپذیرم،‏ چه روش درمانی دیگری برای معالجهٔ من وجود دارد؟‏

چه وقت می‌توانم شما را از تصمیمم باخبر سازم؟‏