Phihlelo

Bophelo bjo bo Kgotsofatšago go sa Šetšwe Manyami a Magolo

KA GE GO ANEGA AUDREY HYDE

Ge ke lebelela morago nywageng e 63 ya tirelo ya nako e tletšego—e 59 ke le ntlong-kgolo ya lefase ya Dihlatse tša Jehofa—nka bolela gore bophelo bja-ka e bile bjo bo kgotsofatšago. Ke therešo gore go bona monna wa-ka wa pele a e-hwa ka go nanya a bolawa ke kankere gomme wa bobedi a tlaišwa ke mafelelo a boifišago a bolwetši bja Alzheimer e be e le mo go nolago moko. Eupša e re ke go hlalosetše kamoo ke ilego ka kgona go dula ke thabile go sa šetšwe mathata a.

KE GOLETŠE polaseng ya kgaufsi le torotswana ya Haxtun yeo e lego melaleng ya ka leboa-bohlabela bja Colorado, kgaufsi le mollwane wa Nebraska. Ke be ke le wa bohlano go bana ba tshela ba Orille le Nina Mock. Russell, Wayne, Clara le Ardis ba belegwe magareng ga 1913 le 1920, gomme nna ke belegwe ngwageng o latetšego. Curtis o belegwe ka 1925.

Ka 1913, mma o ile a ba Morutwana wa Beibele, go etša ge Dihlatse tša Jehofa di be di bitšwa bjalo ka nako yeo. Mafelelong, ka moka ga rena ka lapeng re ile ra latela.

Bophelo bjo Bobotse Melaleng

Tate o be a e-na le kgopolo e bulegilego kudu. Re be re e-na le mabone a mohlagase meagong ya rena ka moka ya polaseng, e lego selo seo se bego se sa tlwaelega mehleng yeo. Le gona re be re thabela dienywa tše di tlwaelegilego tšeo di tšweletšego ge re šoma polaseng—mae a tšwago dikgogong tša gešo, mafsi, lebebe le potoro tšeo di tšwago dikgomong tša gešo. Re be re diriša dipere bakeng sa go lema naga gomme re be re bjala di-strawberry le ditapola, gotee le korong le mabele.

Tate o be a dumela gore bana ba gagwe ka moka  ba swanetše go ithuta go šoma. Gaešita le pele ke thoma go tsena sekolo, ke ile ka tlwaetšwa go šoma ka mašemong. Ke gopola matšatšing a selemo letšatšing leo le fišago, ke lema ditsejana tše ditelele ka mogoma ka serapeng sa gešo. Ke be ke ipotšiša gore: ‘Na ke tla ka ka fihla mafelelong?’ Kudumela e be e theoga mmeleng wa-ka, gomme dinosi di be di ntoma. Ka dinako tše dingwe, ke be ke ikwela bohloko ka gobane bana ba bangwe ba be ba sa swanelwe ke go šoma ka thata go etša ge rena re be re dira bjalo. Lega go le bjalo, ge e le gabotse, ge ke gopola bjaneng bja-ka, ke leboga gore re ile ra rutwa go šoma.

Ka moka ga rena re be re e-na le dikabelo. Ardis o be a kgona go gama dikgomo gakaone go mphala, ka gona nna mošomo wa-ka e be e le go hlwekiša diphapošana tšeo di lego ka setaleng sa dipere, ka go ntšha morole ka garafo. Lega go le bjalo, re be re bile re e ba le dinako tša lethabo le go bapala dipapadi. Nna le Ardis re be re bapala softball sehlopheng sa tikologong. Ke be ke foša kgwele goba ke le mošireletši wa maemong a boraro, gomme Ardis e be e le mošireletši wa maemong a pele.

Leratadima la bošego leo le apogilego e be e le le lebotse kudu melaleng. Dinaledi tše dikete di be di nkgopotša ka Mmopi wa rena, Jehofa Modimo. Gaešita le ge ke be ke le ngwana, ke be ke tla nagana ka Psalme 147:4, yeo e balegago ka gore: “O [Jehofa] beile palô ya dinaledi, ka moka xa tšôna ó di bitša ka maina.” Mašegong a a mantši ao ka ona leratadima le bego le apogile, mpša ya gešo e lego Judge, e be e tla bea hlogo ya yona diropeng tša-ka gomme ya dula le nna. Gantši ke be ke dula mathuding thapama gomme ke thabela go bogela ge moya o foka go phatša mašemo a korong e tala, o a dira gore a bonagale eka ke silifera mahlaseding a letšatši.

Mohlala o Mobotse wa Mma

Mma e be e le mosadi yo a ineetšego kudu. Tate ka dinako tšohle e be e le hlogo ya lapa, gomme mma o ile a re ruta go mo hlompha. Ka 1939 le yena o ile a ba yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa. Re be re tseba gore tate o be a re rata gaešita le ge a be a re dira gore re šome ka thata e bile a sa re pepetletše. Gantši marega o be a pana sehlopha sa dipere gomme ge a fetša o be a re nametša koloyana ya selei yeo e hlametšwego go sepela lehlweng. Re be re thabela go phadima ga lehlwa kudu gakaakang!

Lega go le bjalo, mma ke yena a ilego a re ruta go rata Modimo le go hlompha Beibele. Re ile ra ithuta gore leina la Modimo ke Jehofa le gore ke Mothopo wa bophelo. (Psalme 36:9; 68:4) Le gona re ile ra ithuta gore o re neile ditlhahlo, e sego bakeng sa go re amoga lethabo, eupša bakeng sa go re hola. (Jesaya 48:17) Mma o ile a gatelela therešo ya gore re na le modiro o kgethegilego woo re swanetšego go o dira. Re ile ra ithuta gore Jesu o boditše balatedi ba gagwe gore: “Ditaba tše tše dibotse tša mmušo di tla bolelwa lefaseng ka moka leo go agilwego go lona gore e be bohlatse go ditšhaba ka moka; gomme e tla ba gona bofelo bo fihlago.”—Mateo 24:14, NW.

 Mehleng yeo ya pele, ge ke be ke goroga gae go tšwa sekolong gomme mma a be a se ka ngwakong, ke be ke e-ya go mo nyaka. Ka nako e nngwe, ge ke be ke e-na le nywaga e tshela goba e šupa, ke ile ka mo hwetša ka setaleng. Ke moka pula e ile ya thoma go na ka matla. Re be re le ka bobolokelong bja furu, gomme ke ile ka mmotšiša ge e ba Modimo a be a tliša Meetse-fula a mangwe gape. O ile a nkgonthišetša gore Modimo o holofeditše gore le ka mohla a ka se ke a fediša lefase gape ka meetse-fula. Le gona ke gopola dinako tše dintši tšeo ka tšona ke bego ke tšhabela ka leobong, ka ge re be re tlwaetše go ba le madimo a magolo.

Gaešita le pele ke belegwa, mma o be a tšea karolo modirong wa boboledi. Go be go e-na le sehlopha sa batho ba ba bego ba kopanela legaeng la gešo, bao ka moka ba bego ba e-na le kholofelo ya go phela le Kriste magodimong. Gaešita le ge go dira boboledi ka ntlo le ntlo e be e le tlhohlo go mma, o ile a dumelela lerato la go rata Modimo gore le fenye poifo ya gagwe. O ile a botega go ba go fihla lehung la gagwe ka November 24, 1969, ge a be a e-na le nywaga e 84. Ke ile ka mo sebela ka re: “Mma, o ya legodimong gomme o tla ba o e na le bao o ba tsebago.” Ke be ke thabile gakaakang gore ke ile ka kgona go ba le mma nakong yeo gomme ka mmotša ka go ba le kgodišego ga-ka kholofelong yeo! O ile a bolelela tlase a re, “O yo botho kudu go nna.”

Re Ile ra Thoma go Dira Boboledi

Ka 1939, Russell o ile a ba mmulamadibogo, go etša ge baebangedi ba nako e tletšego ba bitšwa bjalo gare ga Dihlatse tša Jehofa. O ile a bula madibogo kua Oklahoma le Nebraska go ba go fihla ka 1944 ge a be a biletšwa go tlo hlankela ntlong-kgolo ya lefase ya Dihlatse tša Jehofa (yeo e bitšwago Bethele), kua Brooklyn, New York. Ke ile ka thoma go bula madibogo ka September 20, 1941, gomme ka hlankela ditikologong tše di fapa-fapanego kua Colorado, Kansas le Nebraska. Nywaga yeo ya go bula madibogo e be e le e thabišago, e sego feela ka gobane ke ile ka kgona go thuša ba bangwe go ithuta ka Jehofa eupša gape le gore ke ile ka ithuta go ithekga ka yena.

Mo e ka bago nakong yeo Russell a thomilego go bula madibogo ka yona, Wayne o be a le kholetšheng ka lebopong la ka bohlabela ka morago ga go šoma mošomong wa boiphedišo ka nakwana. Ka morago, o ile a laletšwa go tla Bethele. O ile a hlankela ka nakwana kua Kingdom Farm, kgaufsi le Ithaca, New York. Moo, dijo di be di bjalwa bakeng sa sehlopha se senyenyane sa bašomi ba polaseng le bakeng sa bašomi ba ka bago 200 ba kua Bethele ya Brooklyn. Wayne o ile a diriša bokgoni bja gagwe le phihlelo ya gagwe tirelong ya Jehofa go ba go fihla lehung la gagwe ka 1988.

Ngwanešo e lego Ardis o ile a nyalana le James Kern, gomme ba ile ba ba le bana ba bahlano. O hwile ka 1997. Ngwanešo yo mongwe, e lego Clara, o sa dutše a botegela Jehofa go ba go fihla le lehono, gomme nakong ya-ka ya maikhutšo ke sa dutše ke mo etela legaeng la gagwe kua Colorado. Kgaetšedi ya rena yo monyenyane, e lego Curtis, o tlile Bethele ya Brooklyn bogareng bja bo-1940. O be a otlela lori go ya Kingdom Farm le go boa a rwele didirišwa le ditšweletšwa tše fapa-fapanego. Ga se a ka a nyala, gomme o hwile ka 1971.

Kganyogo Ya-ka ya go Tsenela Tirelo ya Bethele

Dikgaetšedi tša-ka tše dikgolo di be di ile Bethele pejana, gomme e be e le kganyogo ya-ka gore le  nna ke hlankele fao. Ke kgodišegile gore mohlala wa bona o mobotse ke ona o ilego wa dira gore ke laletšwe moo. Go theetša mma ge a bolela ka histori ya mokgatlo wa Modimo le go iponela ka noši go phethagatšwa ga diporofeto tša Beibele tša mabapi le mehla ya bofelo go ile gwa godiša ka go nna kganyogo ya go nyaka go hlankela Bethele. Ke ile ka enela Jehofa ka thapelo gore ge e ba a ka ntumelela gore ke hlankele Bethele, le ka mohla nka se ke ka tloga ka ntle le ge e ba ke e-na le boikarabelo bja Bokriste bjo ke swanetšego go bo phetha.

Ke fihlile Bethele ka June 20, 1945, gomme ke ile ka newa kabelo ya go ba mohlwekiši. Ke be ke e-na le diphapoši tše 13 tšeo ke bego ke swanetše go di hlwekiša, tšeo di bego di e-na le malao a 26 ao ke bego ke swanetše go a alola letšatši le letšatši, go akaretša le go hlwekiša ditsejana, manamelelo le mafasetere. Mošomo o be o le thata. Letšatši le lengwe le le lengwe ge ke be ke le mošomong, ke be ke dula ke ipotša gore, ‘Ke therešo o lapile, eupša o Bethele, ngwakong wa Modimo!’

Go Nyalana le Nathan Knorr

Ga e sa le go tloga ka bo-1920, ditho tša Bethele tšeo di bego di kganyoga go tsena lenyalong di be di kgopelwa go tloga Bethele gomme di hlankele dikgahlego tša Mmušo lefelong le lengwe. Eupša mathomong a bo-1950, baratani ba sego kae bao ba hlanketšego Bethele ka nako e teletšana ba be ba dumelelwa go nyalana le go dula Bethele. Ka gona ge Nathan H. Knorr, yoo ka nako yeo a bego a etelela pele modirong wa Mmušo wa lefaseng ka bophara, a be a bontšha kgahlego go nna, ke ile ka nagana gore, ‘Gabjale, šo motho yo a tlago go dula Bethele!’

Nathan o be a e-na le boikarabelo bjo bogolo bja go hlokomela bolebeledi bja modiro wa Dihlatse tša Jehofa lefaseng ka bophara. Ka gona o ile a mpotegela kudu, a nnea mabaka a mantši ao ka ona ke bego ke swanetše go naganišiša pele ke amogela kgopelo ya gagwe ya gore re nyalane. Mehleng yeo, o be a sepela maeto a mantši a go yo etela makala a Dihlatse tša Jehofa lefaseng ka moka gomme gantši o be a sepela dibeke tše dintši. Ka gona o ile a hlalosa gore re be re tla arogana ka nako e telele.

Ge ke be ke le mosetsanyana, ke be ke lora ke nyalwa seruthwane e bile ke e-ba le maikhutšo a ka morago ga lenyalo dihlakahlakeng tša Pacific tša Hawaii. Ge e le gabotse, re nyalane marega, ka January 31, 1953, gomme ra fetša maikhutšo a rena a ka morago ga lenyalo ka Mokibelo woo thapama le Sontaga kua New Jersey. Ka Mošupologo re ile ra boela mošomong gape. Lega go le bjalo, beke ka morago re ile ra sepela ra yo fetša beke re le maikhutšong a ka morago ga lenyalo.

Molekane yo a Šomago ka Thata

Nathan o be a e-na le nywaga e 18 ge a be a fihla Bethele ka 1923. O ile a newa tlwaetšo e bohlokwa ke bao ba hlanketšego ka nako e telele ba swanago le Joseph F. Rutherford, yo a ilego a ba molebeledi wa modiro wa Dihlatse, gotee le molaodi wa lefelo la kgatišo Robert J. Martin. Ge Ngwanabo rena Martin a e-hwa ka September 1932, Nathan o ile a ba molaodi wa lefelo la kgatišo. Ngwageng o latetšego, Ngwanabo rena Rutherford  o ile a sepela le Nathan ge a e-ya go etela makala a Dihlatse tša Jehofa kua Yuropa. Ka January 1942 ge Ngwanabo rena Rutherford a e-hwa, Nathan o ile a newa kabelo ya go ba molebeledi wa modiro wa lefase ka moka wa Dihlatse tša Jehofa.

Nathan e be e le motho yo a nago le ponelo-pele kudu, ka dinako tšohle a rulaganyetša e sa le pele bakeng sa kgolo ya nakong e tlago. Ba bangwe ba be ba lebelela se e le se se sa swanelago, ka ge bofelo bja tshepedišo ye ya dilo bo be bo lebelelwa bo le kgaufsi kudu. Ge e le gabotse, yo mongwe yo a bonego dithulaganyo tša Nathan o ile a mmotšiša gore: “Se se bolela’ng Ngwanabo rena Knorr? Na ga o na tumelo?” O ile a araba ka gore: “Ee, ke na le yona, eupša ge e ba bofelo bo sa tle ka pela ka mo re lebeletšego, re tla dula re itokišitše.”

Kgopolo e nngwe yeo Nathan a bego a e dumela ka mo go kgethegilego e be e le ya go thoma sekolo bakeng sa baromiwa. Ka gona, ka February 1, 1943, sekolo sa boromiwa se ile sa thongwa polaseng e kgolo yeo kgaetšedi’a-ka Wayne a bego a hlankela go yona ka nako yeo. Gaešita le ge sekolo se be se bopša ke lenaneo-thuto le tseneletšego la go ithuta Beibele la mo e ka bago dikgwedi tše hlano, Nathan o ile a kgonthišetša gore barutwana ba ba le nako ya boitapološo. Nakong ya diklase tša mathomo, o ile a tšea karolo dipapading tša kgwele, eupša ka morago o ile a se sa bapala ka ge a be a boifa kgobalo yeo e bego e ka šitiša go ba gona ga gagwe dikopanong tša selete tša selemo. Go e na le moo o ile a kgetha go ba malokwane. Barutwana ba be ba thabile kudu ge a be a fetola melao kudu e le go thuša barutwana ba ba bego ba bapala bao ba tšwago dinageng dišele.

Go Tšea Maeto le Nathan

Mafelelong, ke ile ka thoma go tšea maeto a go ya dinageng tše dingwe le Nathan. Ke ile ka thabela go abelana diphihlelo le baithapi le baromiwa ba lekaleng. Ke ile ka kgona go iponela ka noši lerato le boineelo bja bona, gomme ke ile ka ithuta ka mokgwa wa bona le maemo a bona a bophelo dinageng tšeo ba abetšwego go tšona. Go theoša le nywaga, ke ile ka tšwela pele ke amogela mangwalo a go bontšha tebogo bakeng sa diketelo tše bjalo.

Ge ke lebelela morago maetong a rena, ke gopola diphihlelo tše dintši. Ka mohlala, ge re be re etetše Poland, dikgaetšedi tše pedi di be di sebelana kgaufsi le nna. Ke ile ka di botšiša gore, “Ke ka baka la’ng le sebelana?” Di ile tša kgopela tshwarelo, tša hlalosa gore di be di tlwaetše go sebelana, ka ge modiro wa Dihlatse tša Jehofa o be o thibetšwe kua Poland nakong ya ge balaodi ba be ba fihla dimaekrofone ka magaeng a Dihlatse e le gore ba kgone go theetša dipoledišano tša tšona ka sephiring.

Kgaetšedi Adach e be e le yo mongwe wa ba bantši bao ba hlanketšego ka tlase ga thibelo kua Poland. O be a e-na le meriri ya go tatagana yeo e welago ka phatleng. Ka nako e nngwe o ile a tloša meriri phatleng gomme a mpontšha lebadi le legolo, leo le bakilwego ke ge a bethwa ke motlaiši. Ke ile ka tšhošwa ke go iponela ka noši mafelelo a tshwaro e sehlogo yeo bana babo rena le dikgaetšedi ba ilego ba swanela ke go e kgotlelela.

Lefelo leo ke le ratago kudu ke Bethele ke moka gwa latela Hawaii. Ke gopola kopano ya moo motseng o mogolo wa Hilo ka 1957. E be e le tiragalo e kgolo, gomme bao ba bilego gona e be e le ba bantši go feta palo-moka ya Dihlatse tša tikologong yeo. Ramotse o ile a ba a nea Nathan kamogelo ya semolao ya go tsena motseng. Ba bantši ba ile ba tla go re dumediša, ba re kgabiša ka dikgare.

Kopano e nngwe e thabišago e be e le kua Nuremberg, Jeremane, ka 1955, e swaretšwe lefelong leo madira a Hitler a bego a matšha go lona. Go tsebja gabotse gore Hitler o be a enne gore o tla fedišetša ruri batho ba Jehofa kua Jeremane, eupša gabjale lepatlelo le le be le tletše ka Dihlatse tša Jehofa! Ke ile ka palelwa ke go thiba megokgo gore e se rothe. Sethala e be e le se segolo kudu e bile ka morago ga sona go e-na le leboto le le kgahlišago leo le dirilwego ka dikokwane tše dikgolo tše 144. Ke be ke le sethaleng gomme ke kgona go bona batheetši ba bantši ba ka godimo ga 107 000. E be e tloga e  le monabo o mogolo go ya ka morago moo go bego go le thata gore ke bone bao ba lego mothalading wa mafelelo.

Re be re kgona go bona potego ya bana babo rena ba ma-Jeremane le matla ao ba a neilwego ke Jehofa nakong ya tlaišo ya bona tlase ga pušo ya ma-Nazi. E ile ya matlafatša boikemišetšo bja rena ka noši bja go botegela Jehofa ka go se kwanantšhe le go kgomarela potego ya rena go yena. Nathan o ile a nea polelo ya go phetha, gomme mafelelong a yona, o ile a šadiša batheetši gabotse. Ka go akgofa ba ile ba arabela ka go emišetša disakatuku tša bona godimo e le go mo laela. Go be go bonagala eka ke tšhemo e botse ya matšoba.

Se sengwe gape seo se sa lebalegego, e be e le go etela ga rena Portugal ka December 1974. Re ile ra ba gona dibokeng tša pele tša Dihlatse kua Lisbon ka morago ga ge modiro wa rena wa go nea bohlatse o dumeletšwe ka molao. O be o thibetšwe ka nywaga e 50! Gaešita le ge ka nako yeo go be go e-na le bagoeledi ba Mmušo ba 14 000 nageng yeo, ba ka godimo ga 46 000 ba be ba le gona dibokeng tše pedi tšeo di ilego tša swarwa. Ke ile ka sekiša megokgo ge bana babo rena ba re: “Re ka se sa hlwa re ikuta le gatee. Re lokologile.”

Go tloga mehleng ya go tšea maeto le Nathan go fihla gabjale, ke thabela go nea bohlatse bjo bo sa rulaganyetšwago—difofaneng, mabenkeleng a go jela—le go nea bohlatse setarateng. Ka dinako tšohle ke swara dipuku e le gore ke dule ke itokišitše. Ka nako e nngwe ge re be re emetše sefofane seo se bego se diega, mosadi yo mongwe o ile a mpotšiša gore ke šoma kae. Seo se ile sa dira gore ke be le poledišano le yena le ba bangwe ba ba bego ba re dikologile bao ba bego ba theeditše. Tirelo ya Bethele le modiro wa-ka wa boboledi di dirile gore ke dule ke swaregile e bile ke thabile kudu.

Bolwetši le Kgothatšo ya go Laelana

Ka 1976, Nathan o ile a swarwa ke bolwetši bja kankere, gomme nna gotee le bašomi ba Bethele, re ile ra mo thuša gore a lebeletšane le bjona. Go sa šetšwe boemo bja gagwe bjo bo bego bo fokola bja tša maphelo, re be re laletša ditho tše di fapa-fapanego tša diofising tša makala tše di tšwago lefaseng ka bophara tšeo ka nako yeo di bego di tlile Brooklyn bakeng sa tlwaetšo gore di tle phapošing ya rena. Ke gopola diketelo tša Don le Earlene Steele, Lloyd le Melba Barry, Douglas le Mary Guest, Martin le Gertrud Poetzinger, Pryce Hughes le ba bangwe ba bantši. Gantši ba be ba re botša diphihlelo tše dingwe go tšwa dinageng tša gabo bona. Ke be ke kgahlwa ka mo go kgethegilego ke diphihlelo tšeo di bolelago ka go dula ga bana babo rena ba tiile tlase ga thibelo.

Ge Nathan a be a lemoga gore lehu la gagwe le kgaufsi, o ile a nnea keletšo e botse bakeng sa go nthuša go lebeletšana ka katlego le bohlologadi. O itše: “Re bile le lenyalo le le thabišago. Batho ba bantši ga se ba ka ba thabela seo.” Selo se sengwe seo se dirilego gore lenyalo la rena e be le le thabišago e be e le go ba ga Nathan yo a naganelago. Ka mohlala, ge re be re gahlana le batho ba fapa-fapanego maetong a rena, o be a tla mpotša gore: “Audrey, ge e ba ka dinako tše dingwe ke sa go tsebiše batho ba, ke ka gobane ke lebetše maina a bona.” Ke be ke thabile kudu gore o ile a mpotša seo e sa le pele.

Nathan o ile a nkgopotša gore: “Ka morago ga go hwa, kholofelo ya rena e kgonthišeditšwe gomme re ka se sa hlwa re e-kwa bohloko gape.” Ke moka o ile a nkgothaletša gore: “Lebelela pele, ka gobane ke moo moputso wa gago o lego gona. O se ke wa dula o nagana ka bophelo bjo bo fetilego—gaešita le ge o tla tšwela pele o bo gopola. Go feta ga nako go tla go thuša go fola maikwelong. O se ke wa galefa gotee le go ikwela bohloko. Thaba ka gobane o ile wa thabela dilo tše gotee le ditšhegofatšo tša gona. Ka morago ga nakwana, o tla hwetša gore go dula o di gopola go go tlišetša lethabo. Go gopola dilo ke mpho yeo re e neilwego ke Modimo.” O okeditše ka gore: “Dula o swaregile—leka go diriša bophelo bja gago bakeng sa go direla ba bangwe dilo tše itšego. Se se tla go thuša go hwetša lethabo bophelong.” Mafelelong, ka June 8, 1977, Nathan o ile a fetša tsela ya gagwe ya lefaseng.

Go Nyalana le Glenn Hyde

Nathan o be a mpoditše gore nka dula ke nagana ka bophelo bja-ka bja nakong e fetilego goba ka ithomela bophelo bjo bofsa. Ka gona ka 1978, ka morago ga ge ke hudugetše Watchtower Farms kua Wallkill, New York, ke ile ka nyalana le Glenn Hyde, e lego monna yo mobotse kudu, yo a homotšego  le yo botho. Pele ga ge e ka ba Hlatse, o be a ile a šoma Madireng a Dikepe ge United States e be e e-lwa le Japane.

Glenn o be a le seketswaneng sa ntwa sa go hlapetša seo se sepelago ka tlase ga meetse (PT [patrol torpedo]) gomme o be a abetšwe go šoma ka phapošing ya entšine. Ka baka la lešata la entšine, o ile a ba sefoa ganyenyane. Ka morago ga ntwa, o ile a ba raditima-mollo. Ka nywaga e mentši o be a e ba le ditoro tše di boifišago ka baka la diphihlelo tša nakong ya ntwa. O ile a ithuta therešo ya Beibele go mongwaledi wa gagwe, yo a ilego a mo nea bohlatse bjo bo sa rulaganyetšwago.

Ka morago, ka 1968, Glenn o ile a bitšwa gore a tlo hlankela Bethele e le raditima-mollo kua Brooklyn. Ke moka, ge Watchtower Farms e be e hwetša lori ya yona yeo e dirišetšwago go tima mollo, o ile a romelwa moo ka 1975. Ge nako e dutše e e-ya, o ile a hlaselwa ke bolwetši bja Alzheimer. Ka morago ga ge re nyalane ka nywaga e lesome, Glenn o ile a hwa.

Ke be ke tla lebeletšana bjang le se? Bohlale bjoo Nathan a nneilego bjona ge a be a tseba gore o kgaufsi le go hwa bo ile bja nkgothatša le mo nakong ye. Ke ile ka tšwela pele ke bala dilo tšeo a nngwaletšego tšona mabapi le go lebeletšana ka katlego le bohlologadi. Ke sa dutše ke botša ba bangwe bao ba lahlegelwago ke balekane ba bona mantšu a, gomme le bona ba homoditšwe ke keletšo ya Nathan. Ee, ke mo gobotse go lebelela pele go etša ge a nkgothaleditše go dira bjalo.

Borwarre bjo Bohlokwa Kudu

Seo se kgathilego tema e kgethegilego bophelong bja-ka bjo bo thabišago le bjo bo kgotsofatšago ke bagwera ba rategago ba lapeng la Bethele. Yo mongwe wa bona ka mo go kgethegilego ke Esther Lopez, yo a alogilego ka 1944 sehlopheng sa boraro sa Sekolo sa Beibele sa Watchtower sa Gilead. O boile Brooklyn ka February 1950 gore a hlankele e le mofetoledi wa dipuku tša rena tšeo di theilwego Beibeleng ka Sepaniši. Gantši ge Nathan a be a sepetše, Esther e be e le mogwera wa-ka wa kgaufsi. Le yena o dula kua Watchtower Farms. Gabjale ge a le nywageng ya gagwe ya bo-90, boemo bja gagwe bja tša maphelo bo a fokola e bile o hlokomelwa lefelong la rena la go hlokomela balwetši.

Go ba lapa lešo ba kgaufsi, ke feela Russell le Clara bao ba sa dutšego ba phela. Russell o na le nywaga ya ka godimo ga e 90 gomme o hlankela ka potego kua Bethele ya Brooklyn. O be a le gare ga ba mathomo bao ba ilego ba dumelelwa go dula Bethele ka morago ga go nyala. Ka 1952, o ile a nyalana le setho-gotee le yena sa Bethele e lego Jean Larson. Kgaetšedi ya Jean e lego Max o ile a tla Bethele ka 1939 gomme a hlatlama Nathan e le molebeledi wa lefelo la kgatišo ka 1942. Max o sa tšwela pele go rwala boikarabelo bjo bogolo kua Bethele, go akaretša le go thuša go hlokomela mosadi wa gagwe yo a rategago, e lego Helen, yo a swerwego ke bolwetši bja multiple sclerosis.

Ge ke lebelela morago nywageng ya ka godimo ga e 63 tirelong ya Jehofa ya nako e tletšego, nka bolela gore bophelo bja-ka e bile bjo bo kgotsofatšago e le ka kgonthe. Bethele e fetogile legae la-ka, gomme ke tšwela pele ke hlankela mo ka lethabo le tšwago pelong. Ke leboga batswadi ba-ka gore ba nweleditše ka go rena bohlokwa bja go šoma le kganyogo ya go nyaka go hlankela Jehofa. Eupša seo se tlogago se dira gore bophelo e be bjo bo kgotsofatšago ke borwarre bja rena bjo bo kgahlišago le kholofelo ya go phela le bana babo rena le dikgaetšedi lefaseng la paradeise, go hlankela Mmopi wa rena yo Mogolo, e lego yena Modimo a nnoši wa therešo, Jehofa, ka mo go sa felego.

[Seswantšho go letlakala 24]

Batswadi ba-ka letšatšing la bona la lenyalo ka June 1912

[Seswantšho go letlakala 24]

Go tloga go le letshadi go ya go le letona: Russell, Wayne, Clara, Ardis, nna le Curtis ka 1927

[Seswantšho go letlakala 25]

Ke eme gare ga Frances le Barbara McNaught, ge re be re bula madibogo ka 1944

[Seswantšho go letlakala 25]

Kua Bethele ka 1951. Go tloga go le letshadi go ya go le letona: Nna, Esther Lopez le mogadibo wa-ka, e lego Jean

[Seswantšho go letlakala 26]

Ke e na le Nathan le batswadi ba gagwe

[Seswantšho go letlakala 26]

Ke e na le Nathan ka 1955

[Seswantšho go letlakala 27]

Ke e na le Nathan kua Hawaii

[Seswantšho go letlakala 29]

Ke e na le monna wa-ka wa bobedi, e lego Glenn