Masingita Ya Yesu—Xana Ma Humelerile Hakunene?

“VANHU va . . . tisela [Yesu Kreste] vanhu vo tala lava nga ni madimona; kutani a hlongola mimoya hi rito, naswona a hanyisa hinkwavo lava a va nga pfukanga kahle.” (Matewu 8:16) “[Yesu] a pfuka a tshinya mheho, kutani a byela lwandle a ku: ‘Miyela! U ku whii!’ Kutani mheho yi hunguteka, hiloko ku va ni ku rhula lokukulu.” (Marka 4:39) Xana u ti teka njhani timhaka leti? Xana wa tshemba leswaku ti hlamusela swiendlakalo swa xiviri, leswi tshameke swi humelela, kumbe u anakanya leswaku i mintsheketo ntsena?

Vo tala namuntlha va kanakana swinene loko Yesu a tshame a endla masingita hakunene. Eka nguva leyi ya theleskopu na microscope, ya ku ya endla ndzavisiso exibakabakeni ni ya ku tirhisiwa ka swiaki swa xitekela hi tindlela to hambana-hambana, vanhu va kanakana ku amukela swiviko swa masingita ni swa swiendlakalo swa matimba lama tlulaka ya vanhu.

Van’wana va anakanya leswaku swiviko swa masingita a hi swa xiviri kumbe i ntsheketo. Mutsari wa buku leyi vulaka leswaku yi kambisisa Yesu wa “xiviri,” u vula leswaku switori swa masingita ya Kreste ko va “swinavetisi” swo ndhundhuzela Vukreste.

Van’wana va teka masingita ya Yesu tanihi vukanganyisi lebyi nga erivaleni. Minkarhi yin’wana ku vuriwa leswaku Yesu hi yexe a a ri ni nandzu wa vukanganyisi. Hi ku ya hi Justin Martyr wa lembe-xidzana ra vumbirhi C.E., vaxopaxopi va Yesu “va kale va n’wi vitana n’wamasalamusi ni muxisi wa vanhu.” Van’wana va vula leswaku loko Yesu “a endla masingita ya yena a a nga ri  muprofeta wa Muyuda, kambe a a ri n’wamasalamusi, munhu la leteriweke etitempeleni ta vahedeni.”

Ku Hlamusela Swilo Leswi Nga Kotekiki

U nga ha anakanya leswaku ku kanakana koloko ku paluxa xivangelo xa nkoka xa ku va vanhu va kanakana ku kholwa masingita. Swa va tikela naswona a va swi koti ku pfumela mhaka ya leswaku matimba lama tlulaka ya munhu ma nga swi endla sweswo. Jaha rin’wana leri kanakanaka vukona bya Xikwembu ri te: “Masingita a ma endleki—u nga tixisi.” Kutani ri tshahe marito ya David Hume, mutivi wa filosofi wa le Scotland wa lembe-xidzana ra vu-18, loyi a tsaleke a ku: “Ku endla singita i ku tlula milawu ya ntumbuluko.”

Hambiswiritano, vo tala va ni vukheta lebyikulu malunghana ni ku vula leswaku nchumu wo karhi a wu nge endleki. The World Book Encyclopedia yi vula leswaku singita “i xiendlakalo lexi nga hlamuselekiki hi ku ya hi milawu leyi tiviwaka ya ntumbuluko.” Hi ku ya hi nhlamuselo yoleyo, ku ya exibakabakeni, ku vulavurisana ni vanhu va le kule hi tindlela tin’wana handle ka riqingho ni ku kambela swilo hi sataliti a ku ta va ku ri “singita” eka vanhu vo tala va lembe-xidzana leri hundzeke. Entiyisweni a hi vutlhari ku vula leswaku a swi koteki ku endla masingita hikwalaho ka leswi hi tsandzekaka ku ma hlamusela hi ku ya hi vutivi bya sweswi.

Loko hi kambisisa vumbhoni byin’wana bya le Matsalweni lebyi fambisanaka ni masingita lawa ku vuriwaka leswaku ma endliwe hi Yesu Kreste, xana hi ta kuma yini? Xana masingita ya Yesu ma humelerile hakunene?