?Ngue yɛ abonuan sa nga Zezi yoli be’n be kle e-ɔ?

ATRƐKPA’N, ndɛ nga kwla bo amun nuan. Yɛle kɛ Glɛki nun ndɛ mma bɔbɔ ba nga be kwla kaci i kɛ “atrɛ’n,” ɔ nunman Zezi i su ndɛ nga Biblu’n kannin’n nun mlɔnmlɔn. Sanngɛ Glɛki nun ndɛ mma uflɛ yɛ be fa kannin Zezi i ndɛ-ɔ. Ndɛ mma sɔ’n yɛle “Dinamisi.” Ndɛ mma sɔ’n i bo bɔbɔ ba’n yɛle “tinmin.” (Liki 8:46) Sanngɛ be kwla kaci i ekun kɛ “sran kun i like ng’ɔ kwla yo’n” annzɛ ‘abonuan sa mun.’ (Matie 11:20; 25:15) Fluwa sifuɛ kun seli kɛ: “Ndɛ mma sɔ’n fa e ɲin sie i abonuan sa mun nin tinmin nga be fa yoli sa sɔ’m be su. Kɛ be fa ndɛ mma sɔ’n be kan abonuan sa kun mɔ sran kun yo’n i ndɛ’n, i sɔ’n kle kɛ Ɲanmiɛn i tinmin’n yɛ sran sɔ’n fa yoli like sɔ’n niɔn.”

Glɛki nun ndɛ mma uflɛ mɔ yɛle “tera’n” ɔ ju wie’n be kaci i kɛ “nzɔliɛ wie mun” annzɛ “abonuan sa mun.” (Zan 4:48; Sa Nga Be Yoli’n 2:19) Kɛ be yo abonuan sa kun sran kun ɲrun’n, wafa nga i wun yo i’n be fa ndɛ mma sɔ’n be kɛn i ndɛ. I wie yɛle kɛ, ɔ ju wie’n kɛ Zezi yo abonuan sa mun sran mun nin i sɔnnzɔnfuɛ’m be ɲrun’n, be nuan bo be wun dan.—Marki 2:12; 4:41; 6:51; Liki 9:43.

I kunngba’n yɛle Glɛki nun ndɛ mma “Semeɔn.” Be fa kan abonuan sa nga Zezi yoli be’n be ndɛ wie. Ndɛ mma sɔ’n i bo’n yɛle “nzɔliɛ like.” Fluwa sifuɛ kun mɔ be flɛ i kɛ Robɛɛ Definbogu seli kɛ: “Ndɛ mma sɔ’n fa e ɲin sie i like bɔbɔ ba nga abonuan sa’n kle e’n i su.” Ɔ seli ekun kɛ: “Nzɔliɛ like’n ɔ ti abonuan sa kun m’ɔ yo maan e si e Min Zezi i su ndɛ nanwlɛ-ɔ.”

Ɔ fin Ɲanmiɛn annzɛ ɔ finman Ɲanmiɛn

Biblu’n kleman kɛ Zezi yoli abonuan sa mun naan ɔ́ fá yíyí sran’m be ɲin su. Abonuan sa sɔ’m be kle kɛ “Ɲanmiɛn i tinmin dan’n” yɛ ɔ su yi i nglo-ɔ. I wie yɛle blɛ m’ɔ yoli maan mmusu kun finnin ba yasua kun nun fiteli’n. (Liki 9:37-43) ?Ɲanmiɛn m’ɔ Kwla Like Kwlaa Yo’n, mɔ Biblu’n kɛn i ndɛ kɛ i ‘wunmiɛn ti dan’n’ ɔ kwlá yomɛn i sɔ abonuan sa liɛ’n? (Ezai 40:26) Ɔ kwla yo sɔ lele kpe nun.

Fluwa nga Matie nin Marki nin Liki nin Zan be klɛli’n be nun’n, be kannin abonuan sa 35 mɔ Zezi yoli be’n be ndɛ. Sanngɛ e siman abonuan sa kwlaa nga Zezi yoli be’n. I wie yɛle kɛ Matie 14:14 se kɛ: “Kɛ [Zezi] fin alie’n nun jrali’n, ɔ wunnin sran kpanngban kpa. Be yoli i annvɔ, yɛ ɔ yoli tukpacifuɛ’m be juejue.” B’a boman be ng’ɔ yoli be juejue’n be nuan.

Abonuan sa nga Zezi yoli be’n, be kle kɛ ɔ ti Ɲanmiɛn Wa naan i yɛ ɔ ti Mesi mɔ be seli kɛ ɔ́ bá’n niɔn. Biblu’n se kɛ Ɲanmiɛn yɛ ɔ mannin Zezi i tinmin ti yɛ maan ɔ kwla yoli abonuan sa mun-ɔn. Kɛ akoto Piɛli kán Zezi i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Ɲanmiɛn yoli sa kekleekle mun nin abonuan sa mun kleli amun. Zezi m’ɔ fin Nazarɛti’n, m’ɔ fɛli i kleli amun’n, i lika yɛ ɔ sinnin yoli ninnge sɔ mun amun afiɛn-ɔn. Amun bɔbɔ amun si sɔ kpa.” (Sa Nga Be Yoli’n 2:22) Blɛ uflɛ nun’n, Piɛli seli kɛ: “Ɲanmiɛn fɛli i wawɛ’n mɛnnin [Zezi], ɔ mɛnnin i tinmin. Kpɛkun ɔ wlanwlannin mɛn’n nun, ɔ yoli sran’m be ye, ɔ yoli be nga Suɛn Tɔnfuɛ’n kle be yalɛ’n be kwlaa be juejue, afin Ɲanmiɛn nin i o nun.”—Sa Nga Be Yoli’n 10:37, 38.

Abonuan sa nga Zezi yoli be’n, ɔ nin ninnge ng’ɔ kleli be’n be kɔ likawlɛ. Cɛn kun’n kɛ Zezi kleli like kpɛkun ɔ yoli abonuan sa mun’n wafa nga i sɔ’n yoli sran mun’n, Marki 1:21-27 kɛn i ndɛ. Marki 1:22 se kɛ “wafa ng’ɔ kleli be like’n, ɔ boli be nuan.” Yɛ ndɛ mma 27 se kɛ kɛ ɔ fuannin mmusu kun’n, “i sɔ’n boli sran’m be nuan dan.” Ɔ maan abonuan sa nga Zezi yoli be’n, ɔ nin like ng’ɔ kleli’n, be kle kɛ i yɛ ɔ ti Mesi mɔ be seli kɛ ɔ́ bá’n niɔn.

Zezi w’a kɛnmɛn i nuan nun ngbɛn kɛ i yɛ ɔ Mesi’n niɔn. Sanngɛ ndɛ ng’ɔ kannin’n, nin ninnge ng’ɔ yoli be’n, nin Ɲanmiɛn wawɛ m’ɔ fa yoli abonuan sa mun’n, be kleli weiin kɛ i yɛ ɔ ti Mesi’n niɔn. Kɛ be usali Zezi i junman ng’ɔ di’n nin kwlalɛ ng’ɔ le i’n be su sa’n, ɔ tɛli be su kɛ: “N le like kun mɔ i dan tra ndɛ nga Zan [Batɛmun yofuɛ’n] kannin’n. Afin ninnge bɔbɔ nga min Si seli min kɛ n yo’n, mɔ n su yo’n, be kle kɛ Siɛ’n yɛ ɔ sunmannin min-ɔn.”—Zan 5:36.

Like ng’ɔ kle kɛ Zezi yoli abonuan sa mun sakpa’n

Maan e fa e ɲin e sie i ninnge nga be kle weiin kɛ Zezi yoli abonuan sa mun sakpa’n be su.

Kɛ Zezi yo abonuan sa mun’n, ɔ faman sran’m be ɲin siemɛn i bɔbɔ su. Sanngɛ ɔ yo maan sran’m be manman Ɲanmiɛn. Cɛn kun’n, ka naan w’a yo aɲinsifuɛ kun i juejue’n, ɔ seli kɛ ɔ́ wá yó bian’n i juejue “naan sran’m be wun junman nga Ɲanmiɛn di’n.”—Zan 9:1-3; 11:1-4.

Ka naan atrɛ yifuɛ mun nin ayre yofuɛ mun b’a yo sran’m be juejue’n, ɔ ju wie’n be lafi sran mun, annzɛ be yo ninnge gblɛ nun, annzɛ be yo sa kekleekle mun annzɛ be yo ninnge uflɛ wie mun ekun. Zezi liɛ’n w’a yoman sɔ le. Asa’n, ka naan Zezi w’a yo sran kun i juejue’n, ɔ klemɛn i ciliɛ, annzɛ ɔ mɛnmɛn i like wie m’ɔ fata kɛ ɔ kɛn i-ɔ. Maan e kan blɛ m’ɔ yoli aɲinsifuɛ nɲɔn be juejue’n i ndɛ kan. Biblu’n se kɛ: “Be yoli Zezi i annvɔ, naan w’a kan be ɲinma mun. Be ja nun lɛ’n, be wunnin ase, kpɛkun be suli i su.” (Matie 20:29-34) Blɛ sɔ’n nun’n, Zezi w’a boman kokowa lele, w’a yoman sa kekleekle mun annzɛ w’a seman tukpacifuɛ sɔ’m be kɛ be yo ninnge wie mun. Zezi w’a yoman abonuan sa mun nvialiɛ nun. Ɔ ju wie’n, ɔ yo be sran kpanngban be ɲrun. Kɛ Zezi yó abonuan sa mun’n, ɔ yoman naan lika’n kpaja wafa kun, annzɛ ɔ seman sran’m be kɛ be dun mmua siesie be wun wafa kun. Asa’n, w’a sinman ninnge wie’m be lika naan w’a yo sɔ. Andɛ’n, atrɛ nga sran wie’m be waan be yo be’n, kpɛ sunman’n like fi kleman kɛ be yoli be sakpa.—Marki 5:24-29; Liki 7:11-15.

Kpɛ sunman’n, Zezi sieli i nzɔliɛ kɛ be ng’ɔ yo be juejue’n be lafi Ɲanmiɛn su. Sanngɛ sɛ sran kun lafiman Ɲanmiɛn su bɔbɔ’n, Zezi yo i juejue wie. I wie yɛle kɛ i nun m’ɔ o Kapɛɛnaɔmun klɔ m’ɔ o Galile asa’n su lɔ’n su’n, “be fali sran sunman mɔ mmusu’m be kle be yalɛ’n be blɛli i. Ɔ kannin ndɛ kun fa fuannin mmusu mun, kpɛkun ɔ yoli be kwlaa nga be ti tukpacifuɛ’n, be juejue.”—Matie 8:16.

Zezi yoli abonuan sa mun naan ɔ́ fá yó sran’m be ye. W’a kunndɛman kɛ ɔ́ yó sɔ naan sran’m be si kɛ ɔ ti abonuan sa yofuɛ. (Marki 10:46-52; Liki 23:8) Asa kusu’n, w’a yoman abonuan sa mun naan ɔ́ fá ɲɛ́n i wun.—Matie 4:2-4; 10:8.

E kwla lafi Zezi i su ndɛ nga Matie nin Marki nin Liki nin Zan be kannin’n su

Biblu’n nun fluwa nnan be kan abonuan sa nga Zezi yoli be’n be ndɛ. ?Sɛ e waan é nían sɛ Zezi yoli abonuan sa mun sakpa’n, e kwla lafi ndɛ ng’ɔ o fluwa nnan sɔ’m be nun’n i su sakpa? Ɛɛn, e kwla lafi su.

Kɛ nga e fa kannin sa’n, kɛ Zezi yó abonuan sa mun’n, ɔ yo i sran kpanngban kpa be ɲrun. Kɛ Matie nin Marki nin Liki nin Zan bé bó be fluwa’m be klɛlɛ bo’n, nn be nga kɛ Zezi yó abonuan sa mun’n be wunnin nun’n, be dan lika be te o nguan nun. Fluwa kun (Les miracles et la résurrection (angl.)) kannin be nga be klɛli Zezi i su ndɛ’n be nanwlɛ nga be dili’n i ndɛ seli kɛ: “Sran ng’ɔ se kɛ Zezi i su ndɛ nga Matie nin Marki nin Liki nin Zan be klɛli’n ɔ ti ato naan abonuan sa ng’ɔ yoli be’n b’a juman sakpa’n, nn be suɛn yɛ ɔ tɔnnin-ɔn. […] Afin sran sɔ’m be dili nanwlɛ.”

Zifu nga be kloman Zezi bɔbɔ’n, b’a seman le kɛ Zezi w’a yoman abonuan sa mun sakpa. Like kunngba nga be sili su akplowa’n yɛle sran ng’ɔ mɛnnin i tinmin m’ɔ fa yo sa sɔ mun’n. (Marki 3:22-26) Be nga be wa bali kasiɛn mɔ be kloman Klisifuɛ mun’n, b’a seman le kɛ Zezi w’a yoman abonuan sa mun sakpa. Kɛ akoto’m be wuli mɔ afuɛ 100 kun sinnin’n, fluwa nga sran’m be klɛli be’n be dan lika be kannin abonuan sa nga Zezi yoli be’n be ndɛ. Ɔ maan, abonuan sa nga Zezi yoli be mɔ Matie nin Marki nin Liki nin Zan be kannin be ndɛ’n, ɔ yoli be sakpa.

Sran ng’ɔ yoli abonuan sa mun’n

Kɛ é kán abonuan sa nga Zezi yoli be’n be ndɛ’n, sɛ e fa e ɲin e sie i ninnge nga be kle kɛ ɔ yoli abonuan sa mun sakpa’n be ngunmin be su’n, e su wunman abonuan sa’m be wlɛ kpa. Kɛ Matie nin Marki nin Liki nin Zan bé kán abonuan sa nga Zezi yoli be’n be ndɛ’n, be kannin nzuɛn nga Zezi yili be nglo’n be ndɛ wie. I wie yɛle kɛ ɔ klo sran, ɔ si aunnvɔɛ dan yɛ sran’m be ndɛ lo i.

I wie yɛle i nun mɔ Zezi yoli kokowefuɛ kun i juejue’n. Kokowefuɛ sɔ’n seli Zezi kɛ: “Sɛ ɔ ti ɔ klun su’n, a kwla yo min juejue.” Bian’n yoli Zezi i “annvɔ dan.” Ɔ maan ɔ tinngɛli i sa’n kɛnnin i, yɛ ɔ seli i kɛ: “Ɔ ti min klun su! Yo juejue.” Be ja nun lɛ’n, bian’n i kokowe’n wieli weiin. (Marki 1:40-42) I sɔ’n kle kɛ bian’n i ndɛ loli Zezi dan. Kɛ mɔ sran’m be ndɛ lo Zezi’n ti’n, ɔ fali tinmin nga Ɲanmiɛn fa mɛnnin i’n yoli abonuan sa mun.

Cɛn kun mɔ Zezi kɔ́ Nainin klɔ’n su lɔ’n, ɔ nin sran wie mɔ be su kɔ asieliɛ’n be yiali. Sran nga be su kɔ i sielɛ’n yɛle angbeti bla kun i wa yasua kunngba cɛ’n. ?Blɛ sɔ nun’n ngue yɛ Zezi yoli-ɔ? Kɛ Zezi wunnin bla’n, “ɔ yoli i annvɔ.” Ɔ maan, ɔ ɔli bla’n i wun lɔ kpɛkun ɔ seli i kɛ: “Muan ɔ nuan.” I sin’n, ɔ cɛnnin bla’n i wa’n.—Liki 7:11-15.

Ninnge nga abonuan sa nga Zezi yoli be’n be kle e’n, be nun kun yɛle kɛ “sran’m be yo i annvɔ” kpɛkun ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka be. Abonuan sa nga Zezi yoli be’n be su ndɛ nga sran’m be kannin’n, ɔ timan lalafuɛ ndɛ ngbɛn. Afin Ebre Mun 13:8 se kɛ “Zezi Klisi kaciman. Kɛ ɔ fa ti laa’n, ɔ ti sɔ andɛ, yɛ ɔ́ ká sɔ tititi.” Kɛ é sé yɛ’n, ɔ ti Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ yɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ fá tinmin nga Ɲanmiɛn fa mɛnnin i’n dí junman trá i nun m’ɔ o asiɛ’n su wa’n. Ɔ ka kan’n, Zezi wá fɛ́ i tinmin’n yó be nga be ɲin yi Ɲanmiɛn’n be juejue. Zoova i Lalofuɛ’m be kunndɛ kɛ bé úka wɔ naan a si ninnge kpakpa nga Zezi wá yó be’n.

[Foto]

Abonuan sa nga Zezi yoli be’n, be kle kɛ ‘Ɲanmiɛn i tinmin’n ti dan.’

[Foto]

Zezi kleli kɛ sran’m be ndɛ lo i dan.