Finshi Mwingasambilila Ku Fipesha Mano Fya Kwa Yesu?

KUTI mwapapa ukusanga ukuti mu fyalembwa fya mu Baibolo ifilanda pa bumi bwa kwa Yesu ilyo ali pe sonde tamwaba amashiwi ya “icipesha amano” mu lulimi lwa ciGriki. Ishiwi lya ciGriki (dyʹna·mis) inshita shimo ilipilibulwa ati “icipesha amano” ilingi line lilosha ku “maka.” (Luka 8:46) Na kabili kuti lyapilibula “ukuba na maka ya kucita ifintu” nelyo “imilimo ya maka.” (Mateo 11:20; 25:15) Ukulingana ne fyasosele uwasoma umo, ili shiwi lya ciGriki “likomaila sana pa mulimo ukalamba uubombelwe, no kucilapo, lilosha ku maka ayacibomfiwa pa kubombo yo mulimo. Pa kulondolola icintu ca musango yo ilingi line balosha ku maka ya kwa Lesa.”

Ishiwi na limbi ilya ciGriki ni teʹras. Ili shiwi likomaila sana pa fyo abatambako bayumfwa. Ilingi line, ibumba lya bantu e lyo na basambi ba kwa Yesu balepapa no kusunguka pa fipesha  amano fyakwe.—Marko 2:12; 4:41; 6:51; Luka 9:43.

Ishiwi lya butatu ilya ciGriki (se·meiʹon) ililosha ku fipesha amano fya kwa Yesu lipilibula “icishibilo.” Uwasoma umo Robert Deffinbaugh atile: “Ili shiwi likomaila sana pa bupilibulo bwa cipesha amano.” Alundapo no kuti: “Icishibilo cipesha amano icilangilila bwino icishinka pali Shikulwifwe Yesu.”

Bushe Kukopeka Nelyo Maka Yapeelwe na Lesa?

Baibolo tailondolola ukuti ifipesha amano fya kwa Yesu fyali fya bucenjeshi nelyo ifya kukopeka fye ifya kusekesha abantu. Fyalelangilila “amaka yapulamo aya kwa Lesa,” nga filya cali ilyo Yesu afumishe icibanda mu mulumendo. (Luka 9:37-43) Bushe Lesa Wa maka yonse kuti afilwa ukucita imilimo ya maka iya musango yu—uwalondololwa ukuti alikwata “amaka ayengi”? (Esaya 40:26) Teti afilwe!

Mu Malandwe mwaba ifipesha amano fya kwa Yesu mupepi na 35. Lelo ifipesha amano fyonse ifyo acitile tafyaishibikwa. Ku ca kumwenako, pali Mateo 14:14 patila: “Amwene [Yesu] ibumba likalamba; kabili abekatilwe nkumbu, kabili aposeshe abalwele babo.” Tatwaebwa impendwa ya balwele abo aposeshe pali ako kashita.

Imilimo ya maka iya musango yo, yali iyacindama kuli Yesu mu kulanda kwakwe ukuti ali Mwana wa kwa Lesa, Mesia walaiwe. Amalembo na yo yalasuminisha ukuti amaka yapeelwe na Lesa e yalelenga Yesu ukucita ifipesha amano. Umutumwa Petro alandile pali Yesu ati “umuntu uo Lesa alangile pa mbilibili kuli imwe mu fya maka ne fipesha amano ne fishibilo ifyo Lesa acitile muli wene mu kati ka imwe, nge fyo imwe mwe bene mwaishiba.” (Imilimo 2:22) Inshita imo na kabili, Petro alangilile ukuti “Lesa amusubile [Yesu] umupashi wa mushilo na maka, kabili aendawike monse alecita icisuma no kuposha bonse abatitikishiwe kuli Kaseebanya; pantu Lesa ali nankwe.”—Imilimo 10:37, 38.

 Ifipesha mano fya kwa Yesu fyalikatene sana no bukombe bwakwe. Pali Marko 1:21-27 palondolola ifyo ibumba lyayankwileko ku misambilishishe ya kwa Yesu e lyo na pa cipesha amano cimo ico acitile. Pali Marko 1:22 patila abantu “balisungwike imisambilishishe yakwe,” kabili icikomo 27 na co cine citila abantu “balisungwike” ilyo afumishe icibanda. Imilimo ya maka iya kwa Yesu e lyo no bukombe bwakwe, fyali bushininkisho bwa kuti ali e Mesia walaiwe.

Yesu taleitunga fye ukuti ali ni Mesia; insoselo shakwe, incitilo e lyo na maka yapeelwe aya kucita ifipesha mano fyali bushininkisho bwa kuti ali ni Mesia. Ilyo kwaimine amepusho pa lwa mulimo wakwe no ko afumishe insambu sha kubombo mulimo, ukwabulo mwenso Yesu ayaswike ukuti: “Ndi no bunte ubwacila ubwa kwa Yohane [Kabatisha], pantu ilya ine imilimo Tata ampeele ukubomba, imilimo iyo ine ndebomba, e inshimiko bunte ukuti Tata e wantumine.”—Yohane 5:36.

Ifya Kushininkishishako

Mulandu nshi twingacetekelo kuti ifipesha amano fya kwa Yesu fyali fya cine cine? Natulande pa fya kushininkishishako fimo fimo.

Ilyo Yesu alecita imilimo ya maka, talefwaya ukulumbukilamo. Lyonse ilyo acita icipesha amano, aleshininkisha ukuti ukutasha no bukata fyalepeelwa kuli Lesa. IIyo Yesu ali talaposha impofu, alandile mu kukosa ukuti ukuposha kwali no kucitika “pa kuti imilimo ya kwa Lesa imonekele muli wene.”—Yohane 9:1-3; 11:1-4.

Ukupusanako na bantu incenjeshi, aba malele, na bapepelela abantu pa kuti bapole, Yesu wena tatalile alaalikapo abantu utulo pa kuti abondape, talebomfya ubucenjeshi nangu ukucitapo utuntu twa kupapusha, ukubomfya amanga, nelyo intambi. Tatalile abomfyapo imipashi nelyo ifya babenye. Moneni ifyo Yesu mu kuicefya aposeshe impofu shibili. Icalembwa citila, “Awe Yesu aiketwe nkumbu, akumishe amenso ya shiko, na po pene shalishibwilwe amenso, kabili shalimukonkele.” (Mateo 20:29-34) Apa tapali intambi nelyo ukuitakisha. Yesu alecita ifipesha amano pa lwalala kabili ilingi line pa menso ya bantu abengi. Talebomfya ulubuuto lwaibela, nangu icisebele nelyo ifisolobelo fimbi. Ico calipusanako ku fyo batila ifipesha amano fya muno nshiku, pantu fyena tabafwaya ukuti filembwe nangu ukukopwa no kusungwa.—Marko 5:24-29; Luka 7:11-15.

Ilingi line Yesu alemona ne citetekelo ca balenonkelamo mu fipesha amano fyakwe. Lelo nangu ca kuti umuntu takwete icitetekelo, Yesu ena alecita icipesha amano. Ilyo ali mu Kapernahumu mu Galili, “abantu bamuleteele abengi abali ne fibanda; na o afumishe imipashi ku cebo, no kuundapa bonse abalwele.”—Mateo 8:16.

Yesu talefwaya fye ukulasekesha abalefwaisha ukutamba ifisungusho, lelo alecita ifipesha amano pa kuti apeele ifyo abantu balekabila lwa ku mubili. (Marko 10:46-52; Luka 23:8) Kabili Yesu talecita ifipesha amano pa kuti amwenemo mu nshila ili yonse.—Mateo 4:2-4; 10:8.

Bushe Kuti Twacetekela Amalandwe?

Twalishiba ifishinka pa lwa fipesha amano fya kwa Yesu ukupitila mu Malandwe yane. Ilyo tulebebeta nga ca kuti ifipesha amano fya kwa Yesu nga fya cine, bushe kwalibako imilandu imo iyo twingashintilila pali fi fyalembwa? Ee, e ko yaba.

Nga fintu tumwene kale kale, Yesu alecitila ifipesha amano pa lwalala pa menso ya bantu abengi. Amalandwe ya kubalilapo yalembelwe pa nshita ilyo abengi abamweneko ninshi bacili aba mweo. Ukulosha ku bufumacumi bwa bakalemba we Landwe, icitabo ca The Miracles and the Resurrection citila: “Ukubepesha bakalemba be landwe ukuti mu kukanaangwako balifimbilikisha ifishinka pa kulemba ifipesha amano ifingi, pa kuti fye basekeshe aba fya mapepo, tacalungama. Bakalemba be landwe balefwaisha fye ukulemba ifishinka.”

AbaYuda abalelwisha Abena Kristu tabaletwishika imilimo ya maka iyalondololwa mu Malandwe. Lelo baletwishika fye amaka yalebomfiwa pa kucita iyi milimo. (Marko 3:22-26)  Bakalengulula abaali no kukonkapo na bo bene tabali na kukaana ifipesha amano fya kwa Yesu. Te ico ceka, mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo no wa bubili C.E., kwali ubushininkisho ubulanda pa fipesha amano ifyo Yesu acitile. E ico kanshi twalikwata umulandu ukalamba uwa kusumino kuti ifipesha amano fya kwa Yesu fyali fya cine cine.

Umwaume Uwacitile Ifipesha Amano

Ukufwailikisha ifishinka pa fipesha amano fya kwa Yesu te kuti kupwishishiwe bwino nga ca kuti twapelela fye kumona nga fyali fya cine nelyo iyo. Pa kulondolola imilimo ya maka iya kwa Yesu, Amalandwe yasokolola umwaume uwali muntunse fye uwa cine cine uwali sana ne nkumbu, kabili uwalesakamana nga nshi abantunse banankwe.

Natulande na pa wa fibashi umo uwapapeete kuli Yesu ukuti: “Nga mulefwaya, kuti mwansangulula.” “Awe [Yesu] aiketwe nkumbu,” atambike ukuboko kwakwe no kumukumya, no kumweba ati: “Ndefwaya. Sangululwa.” Kabili ilyo line fye ifibashi fyalipwile, na o alisangulwilwe. (Marko 1:40-42) Muli yo nshila, Yesu alangilile ukuti ukulangulukilako bambi e kwamulengele ukubomfya amaka yapeelwe na Lesa ku kucita ifipesha amano.

Cinshi cacitike ilyo Yesu akumenye ilongo lya bantu abali ne cililo abalefuma mu musumba wa Naini? Umulumendo uwafwile ali e mwana eka fye uwa kwa mukamfwilwa. Yesu “aikatilwe inkumbu” umwanakashi kabili aile kuli wene no kutila: “Leko kulila.” Lyene abuushishe umwana wakwe.—Luka 7:11-15.

Tulakoseleshiwa ku fipesha amano fya kwa Yesu pantu ‘aleikatilwa abantu inkumbu’ kabili alecitapo fimo no kubafwa. Lelo ifipesha amano fya musango yo te nshimi fye iyo. Pa AbaHebere 13:8 patila: “Yesu Kristu aba cimo cine mailo na leelo, na pe na pe.” Pali nomba aleteka nge Mfumu mu muulu, kabili aliipekanya ukubomfya amaka ayapeelwa na Lesa ku kucita ifipesha amano ifikalamba nga nshi ukucila na pali filya acitile ilyo ali pe sonde ngo muntunse. Nomba line fye, Yesu akabomfya ayo maka ku kuposha abantu aba cumfwila. Inte sha kwa Yehova kuti shatemwa ukumwafwa ukwishiba ifyafulilako pali iyi nshita isuma iya ku ntanshi.

[Ifikope pe bula 4, 5]

Ifipesha amano fya kwa Yesu fyali bushininkisho bwa “maka yapulamo aya kwa Lesa”

[Icikope pe bula 7]

Yesu ali muntu icine cine uwaleikatilwa bambi inkumbu