Ka tsuʼuw jawaʼ a tákuy

¿Jantʼoj i exobnál kʼal an labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús?

¿Jantʼoj i exobnál kʼal an labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús?

¿Jantʼoj i exobnál kʼal an labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús?

Tam an Biblia in olnál tin kwéntaj in ejatal a Jesús yab in eyendhál an kaw «labidh tʼajbiláb» jantʼiniʼ ti dhuchan ti griego. Ti griego u eyendháb an kaw dý·na·mis abal ka uluwat «labidh tʼajbiláb», axéʼ in leʼ kin uluw «tsapláb» (Lucas 8:46) ani jayej u eyendháb abal ka uluwat «witʼomtaláb» ani «labidh tʼajbil» (Mateo 11:20; 25:15). Jun i inik axi exoblamadh in ulal abal axéʼ xi kaw in tejwamedhál an tsapláb axi eyendháj abal ka tʼajan jun i tʼajbiláb. Axéʼ xi tʼajbiláb in tejwamedhál abal pel a Dios axi in binál an tsapláb.

Kʼeʼat i kaw axi jayej u eyendháb pel té·ras, axi in leʼ kin uluw «jikʼpadh tʼajbiláb» (Juan 4:​48; Hechos 2:​19). Axéʼ xi kaw in tejwamedhál jantʼoj in atsʼalak kʼal jitaʼ tu tsuʼtabak. A Jesús in tʼajaʼ yan i tʼajbiláb, jaxtám in aykolil ani an atiklábchik in lej jikʼpaʼ (Marcos 2:​12; 4:​41; 6:​51; Lucas 9:​43).

An oxchíl kaw axi u eyendháb abal ka uluwat in labidh tʼajbilabil a Jesús pel sē·méi·on, o «señal». Jun i inik axi in bij Robert Deffinbaugh in olnál jantʼoj jats jun i señal: «Jun i señal pel i labidh tʼajbilábchik axi in tejwamedhál an chubaxtaláb tin kwéntaj a Jesús».

¿Chubax pel in tsap a Dios opel jun i janamtaláb?

An Biblia yab in ulal abal in labidh tʼajbilabil a Jesús pelak expidh abal kin kʼambiy an atiklábchik, in ulal abal tʼajan «kʼal in lej tsap a Dios», axéʼ u tejwamél tam ti a Jesús in kanchij an demonio jun i kwitól (Lucas 9:​37-​43). ¿Walám lej kʼibat abal an Dios xin kwaʼal patal an tsapláb kin tʼajaʼ axéʼchik xi tʼajbiláb? (Isaías 40:26.) ¡Yab kʼibat abal jajáʼ!

Belits abal ti Biblia u ajiyab treinta y cinco y labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús, yab i exlál max jats patal. Jun i tʼiplab, ti Mateo 14:14 in ulal abal a Jesús in tsuʼuw «mulkunenek yantolom i atiklábchik; in yajnanchij an mulkunél ani in jeldhaʼ an yaʼulchik axi chanchin», pero yab in olnál jay i yaʼul in jeldhaʼ.

Nixéʼ xi labidh tʼajbiláb in tejwamédhaʼ abal a Jesús pelak in tsakámil a Dios. An Biblia in ulal abal pel kʼal in tsap a Dios kʼal axi ti tolmiyat a Jesús kin tʼajaʼ an labidh tʼajbiláb. An abatwalej Pedro in uluw tin kwéntaj a Jesús: «Kʼal i pulik tʼajbilábchik tejwaʼ abal takudhits ani abadhits kʼal a Dios. A Dios ani a Jesús in makʼuchidh tʼajámal ta tamétchik i jikʼpadh labidh tʼajbiláb ti tsuʼbixtaláb kʼal in ey, tatáʼchik a lej exlálits abal lej chubax aníts» (Hechos 2:​22). Talbél, a Pedro jayej in uluw: «A tsoʼobits abal a Dios in pidhaʼ a Jesús in lej tsap, an espíritu santo, kʼal ti xeʼets abal juʼtájmkʼij kin tʼajchij alwaʼ an inikchik ani kin talaʼ jeldhaʼ axi kʼunat koʼoyáb kʼal an Tenekláb, antsanáʼ xeʼtsin in tʼajál kom tolmidhits kʼal a Dios» (Hechos 10:​37, 38).

An labidh tʼajbiláb axi a Jesús in tʼajaʼ kʼwajat junkudh kʼal an alwaʼ kaw axi in olnaʼ. Ti Marcos 1:​21-27 in tejwamedhál jantʼoj in tʼajaʼ an atiklábchik tam tin atsʼaʼ in exobchixtal a Jesús ani in tsuʼuw in labidh tʼajbilábil. An versículo 22 abal u lej jikʼpancháb in exobchixtal kʼal an atiklábchik, ani an versículo 27 in ulal abal tam ti tsuʼtat abal in ataʼ an atʼax tenekláb, an atiklábchik in lej jikʼpaʼ. Patal axi in tʼajaʼ a Jesús ani axi in olnaʼ in tejwamédhaʼ abal takudh kʼal a Dios.

A Jesús yab expidh in uluw abal jats axi aban kʼal a Dios, jayej in tejwamédhaʼ kʼal in tʼajbilabil. Tam ti a Jesús kawiliyat kʼal an atiklábchik, jajáʼ in tókʼtsiy: «Exbadh in olnomtal a Juan tin kwentaj u ey, ani lej kʼadhpich exbadh in olnomtal an tʼajbilábchik jawaʼ nanáʼ u tʼajál. Kom jawaʼ nanáʼ u tʼajál, jats tin uchbiyamal u tátaj ti eb ku tʼajaʼ ani jats kʼal tin tejwamédhanchal u lej ey abal abnenek kʼal u tátaj ti eb» (Juan 5:​36).

¿Jantʼiniʼ ti exlál abal chubax jawaʼ in tʼajaʼ a Jesús?

¿Jantʼoj tu tólmiyal ki exlaʼ abal chubax watʼey an labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús? Ki exobnaʼ talchik i tʼiplab abal ki exlaʼ abal chubax watʼey.

A Jesús yab jaykʼiʼ in puwedhaʼ tin baʼ tam tin tʼajaʼ i labidh tʼajbiláb. A Jesús etsʼey in uluw abal pel kʼal a Dios tu pidhnáb an tsapláb abal kin tʼajaʼ an labidh tʼajbiláb. Jun i tʼiplab, okʼxidh kin jeldhaʼ jun i inik axi jokʼtsej, in uluw abal neʼetsak kin tʼajaʼ abal ka tejwaméj abal a Dios in lej kwaʼal in tsap (Juan 9:​1-3; 11:​1-4).

An magos ani an dhimanchik in tʼajál yan jantʼoj abal ka tsuʼtat jantʼiniʼ tin jeldhál an atiklábchik, pero a Jesús yab in yejenchij kin tʼajaʼ nixéʼ abal kin jeldhaʼ an atikláb. Ani yab in eyendhaʼ i walekláb abal kin tʼajaʼ nixéʼ. Ka tʼajaʼ ti kwéntaj an tsaʼataláb axi in tejwamédhaʼ a Jesús tam tin jeldhaʼ tsab i jokʼtsej: «Tam, a Jesús in yajnanchij ani in takchij in walchik, ma tamnaʼits u tajax tsuʼuxits ani taley tsʼatʼeychik kʼal a Jesús» (Mateo 20:​29-​34). Yab in tʼajaʼ ni jun i ajib ani ni jantʼoj abal kin puwedhaʼ tin baʼ. A Jesús yab in tsinat tʼajaʼ an labidh tʼajbiláb. Etsʼey waʼtsin i atiklábchik axi in tsuʼuw jantʼiniʼ tin tʼajaʼ. Xowéʼ ta kʼicháj yan i atikláb in ulal abal in tʼajál i labidh tʼajbiláb, pero yab i exlál jantʼini tin tʼajál (Marcos 5:​24-​29; Lucas 7:​11-​15).

A Jesús in uluw abal talchik i atikláb axi in jeldhaʼ in kwaʼalak i pulik belomtaláb. Pero max jun i atikláb yabak in kwaʼal i belomtaláb, a Jesús bel in ejtow kin tʼajaʼ axéʼ xi labidh tʼajbiláb. Biyat kʼwajatak ti Capernaum «u chanchinalej a Jesús yan i inikchik axi u ko’oyab kʼal an atʼax tenekláb, tokat kʼal in káwintal in kanchalchik, jayej in jeldhál patal axi yaʼulchik» (Mateo 8:​16).

A Jesús in jeldhaʼ an atiklábchik kom in tsuʼtalak abal in lej yajchiknál ani yab in tʼajaʼ expidh abal ka jikʼpáj (Marcos 10:​46-​52; Lucas 23:​8). A Jesús yab in tʼajaʼ i labidh tʼajbiláb abal kin batsʼuw jantʼoj (Mateo 4:​2-4; 10:8).

¿Jantʼoj i éjtowal ki exobnaʼ kʼal jawaʼ kʼwajat dhuchadh ti Evangelios?

An labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús xowéʼ i éjtowal ki exobnaʼ ba an Evangelios. ¿I éjtowal ki belaʼ kʼal axéʼchik xi tʼiláb? Aníts, i éjtowal ki belaʼ.

Jantʼiniʼ ti tsuʼuwits, yan i atikláb in tsuʼuw an labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús, ani talchik kʼal jajáʼ belakej ejat tam ti dhuchan an kʼaʼál Evangelios. An libro The Miracles and the Resurrection (Los milagros y la resurrección) in uluw abal jitaʼchik in dhuchaʼ an Evangelios in olnaʼ tekedh jawaʼ in tsuʼuw, in uluw abal yab tekedh ki jolbiy jitaʼchik in dhuchaʼ an Evangelios, kom jajáʼchik yab in dhuchaʼ axéʼ expidh abal kin puwenchij a Jesús. Jajáʼchik in tsapnanchij kin dhuchaʼ jawaʼ chubax watʼey.

Jitaʼchik yab in batsʼuwalak an labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús yab in uluw abal yab chubax axi kʼwajatak dhuchadh ban Evangelios. Jawaʼ in tsalpayalakchik pel abal an tsapláb abal kin tʼajaʼ an labidh tʼajbiláb pidhan kʼal an Tenekláb (Marcos 3:​22-​26). Talbél yab jitaʼ mas in ejtow kin uluw abal yab chubax jawaʼ a Jesús in tʼajaʼ. Pero, talbél tam ti tsemets a Jesús, yan i atikláb in tʼilaʼ kʼal i kulbetaláb an labidh tʼajbiláb axi a Jesús in tʼajaʼ. I kwaʼal yan jantʼoj axi tu tejwamédhanchal abal chubax jawaʼ in ulal an Evangelios tin kwéntaj an labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús.

Ki exlaʼ an inik axi in tʼajaʼ an labidh tʼajbiláb

Max expidh ki exobnaʼ an labidh tʼajbilábchik axi a Jesús in tʼajaʼ yab neʼets ki ejtow ki exbay alwaʼ jaleʼ tin tʼajaʼchik. Tam an Evangelios in olnál tin kwéntaj an labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús, in olnál abal pelak jun i inik lej yajnanchix ani kʼanidhom, jaxtám in tólmiy an atiklábchik.

Ki exóbnaʼ tam ti utey kʼal a Jesús jun i inik axi in kwaʼalak i tʼitʼ kʼapux kʼal in anam tʼuʼul ani in uluw: «Max a leʼak, a witʼál ti kin jeldhaʼ». A Jesús in yajnanchij, in takchij ani in uchaʼ: «U leʼ tu jeldhaʼ, ani ma xowéʼ it jeldhachits». Tamékʼij jeldháj kʼal a Jesús (Marcos 1:​40-​42). A Jesús in yajnalak tam tin tsuʼtal an atikláb abal in yajchiknalak, jaxtám in eyendhaʼ an tsapláb axi pidhan kʼal a Dios abal kin tólmiy an atikláb.

¿Jantʼoj in tʼajaʼ a Jesús tam ti kaldháj jun i tsemelom ti bichow Naín? Jitaʼ xi tsemets pel in junkats kwitolil i tsemchidh uxum. Tam ti a Jesús in tsuʼuw an tsemchidh uxum, in yajnanchij ani in uchaʼ: «Yabáts kit ukʼin». Tam tsʼakpan an kwitól axi tsemenekak ani taley a Jesús in watʼbanchij kʼal in mím (Lucas 7:​11-​15).

An labidh tʼajbiláb axi in tʼajaʼ a Jesús tu exóbchal abal yab expidh in yajnanchalak an atiklábchik, jajáʼ in tólmiyalak. Ani axéʼ chubax watʼey. A Hebreos 13:8 in ulal abal a Jesucristo jayetsej ti weʼél, xowéʼ ani abal etsʼey. Tam ti a Jesús kʼwajiy tejé ti tsabál in kwaʼalak in tsap abal kin tʼajaʼ yan i labidh tʼajbiláb. Ani xowéʼ jantʼiniʼ i tsʼalej ti eb, pidhnenek mas i tsapláb kʼal a Dios abal kin tólmiy an atiklábchik. Lej weʼits neʼets kin eyendhaʼ nixéʼ xi tsapláb abal kin tólmiy patal an atiklábchik axi belkax. An ólchixchik kʼal a Jehová neʼets kin atsʼaʼ lej kulbél kin ejtow ti tólmiy abal ka exlaʼ más tin kwéntaj axéʼ xi alabél aychixtaláb.

[An foto]

Patal an labidh tʼajbiláb axi in in tʼajaʼ a Jesús in tejwamédhaʼ «in lej tsap a Dios»

[An foto]

A Jesús pelak jun i inik lej yajnanchix ani kʼanidhom