Limakazo za Jesu Mu Kona Ku Itutañi?

MWENDI mu ka komoka ku ziba kuli ku ze ñozwi mwa Bibele ka za bupilo bwa Jesu bwa fa lifasi-mubu, ha ku si ka itusiswa linzwi la kwa makalelo le li tolokilwe kuli “makazo.” Linzwi la Sigerike (dyʹna·mis) le li tolokiwanga fokuñwi kuli “makazo” li talusa “mata.” (Luka 8:46) Hape li kana la tolokiwa kuli “buikoneli” kamba kuli “misebezi ye m’ata.” (Mateu 11:20, NW; 25:15, NW) Ka ku ya ka caziba yo muñwi, linzwi la Sigerike leo “li koñomeka musebezi o m’ata o ezizwe, mi sihulu li bonisa m’ata e u ezizwe ka ona. Musebezi o m’ata o cwalo u taluswa ka nzila ye bonisa kuli u konahalile ka m’ata a Mulimu.”

Linzwi la Sigerike le liñwi (teʹras) li tolokiwanga hañata kuli “ze komokisa” kamba kuli “liponiso.” (Joani 4:48; Likezo 2:19) Linzwi leo li bonisa mo ne ba ikutwela bashalimeli.  Hañata balutiwa ni undi wa nyangela ne ba komokanga ni ku mbwetukiswa ki misebezi ye m’ata ya Jesu.—Mareka 2:12; 4:41; 6:51; Luka 9:43.

Linzwi la Sigerike la bulalu (se·meiʹon) le li bulela za limakazo za Jesu li talusa “sisupo.” Caziba Robert Deffinbaugh u talusa kuli linzwi leo “li bonisa taluso ye tungile ya makazo.” Mi u ekeza kuli: “Sisupo ki makazo ye bonahaza niti ya za Mulen’a luna Jesu.”

Ki Mabibo Kamba Ki M’ata A’ Zwa ku Mulimu?

Bibele ha i bonisi kuli limakazo za Jesu ne li mabibo fela e ne a lelezwi ku tabisa batu. Limakazo za Jesu ne li liponiso za “mata a matuna a Mulimu,” sina mo ne ku bezi muta Jesu n’a zwisize mudimona ku mushimani. (Luka 9:37-43) Kana Mulimu ya M’ata Ote, Yena ya taluswa kuli u na ni ‘m’ata a matuna,’ wa kona ku palelwa ku eza misebezi ye komokisa cwalo? (Isaya 40:26) Kaniti luli h’a koni ku palelwa!

Mwa Libuka za Evangeli ku bulelwa za limakazo za Jesu ze bat’o ba 35. Kono palo kaufela ya limakazo za hae ha i si ka bulelwa. Ka mutala, Mateu 14:14 i li: “[Jesu] a bona batu ba bañata-ñata, a ba utwela butuku, a folisa ku bona ba ba kula.” Ha lu si ka bulelelwa kuli ki bakuli ba bakai ba n’a folisize ka nako yeo.

Misebezi ye m’ata ye cwalo ne i pakile Jesu kuli ki Mwan’a Mulimu, ili Mesiya ya n’a polofitilwe. Mañolo a bonisa hande fo ku sweu kuli m’ata a zwa ku Mulimu ne a konisize Jesu ku eza limakazo. Muapositola Pitrosi n’a bulezi kuli Jesu ki “munna ye mu supelizwe ki Mulimu, ka likezo ze mata, ni ka liponiso, ni ka ze komokisa z’a ezize Mulimu ka yena mwahal’a luna, sina ha mu ziba ni mina.” (Likezo 2:22) Nako ye ñwi hape, Pitrosi n’a bulezi kuli “Mulimu n’a tozize ka Moya o Kenile ni ka mata Jesu wa Nazareta, ya n’a zamaya kai ni kai a nz’a eza batu hande, a folisa  ba ba limbilwe ki Diabulosi kaufela; kakuli Mulimu n’a na ni yena.”—Likezo 10:37, 38.

Limakazo za Jesu ne li zamaelela hahulu ni lituto za hae. Mareka 1:21-27 i bonisa mo ne ba ikutwezi batu ka za tuto ya Jesu ni ka za ye ñwi ya limakazo za hae. Mareka 1:22 i bulela kuli nyangela ya “butumuka kabakala tuto ya hae,” mi timana 27 i bonisa kuli batu ne ba ‘komokile’ ha n’a lelekile mudimona. Misebezi ye komokisa ya Jesu ni lituto za hae ne li pakile kuli Jesu ki Mesiya ya n’a polofitilwe.

Jesu n’a si ka bulela fela kuli ki Mesiya; manzwi ni likezo za hae li sili, hamohocwalo ni m’ata a zwa ku Mulimu a n’a bonahezi ka limakazo za hae, ne li file bupaki bwa kuli ki yena Mesiya luli. Ha ne ku zuhile lipuzo ka za musebezi ni m’ata a hae, Jesu n’a alabile ka bundume kuli: “Ni na ni bupaki bo bu fita bwa Joani [Mukolobezi] kwa butuna; kakuli misebezi y’a ni file Ndate ku feleleza, yona misebezi ye ni eza, ki yona ye paka kuli Ndate u ni lumile.”—Joani 5:36.

Lisupo Ze Paka Kuli Limakazo za Jesu Ki Za Niti

Ki kabakalañi ha lu kona ku kolwa kuli limakazo za Jesu ne li za niti? Ha mu nyakisise lisupo ze ñwi ze paka buniti bwa zona.

Ha n’a eza misebezi ya hae ye komokisa, Jesu n’a si ka ipubeka ni hanyinyani. N’a boni teñi kuli makazo ni makazo ya n’a eza ne i tahisa tumbo ku Mulimu. Ka mutala, pili a si ka folisa kale sibofu, Jesu n’a koñomekile kuli mutu y’o n’a ka foliswa ‘kuli misebezi ya Mulimu i bonahale ka yena.’—Joani 9:1-3; 11:1-4.

Ka ku fapahana ni bapumi, ba mabibo, ni bafolisi ba ka tumelo, Jesu n’a si ka itusisa mulaleka, bupumi, liponiso ze komokisa, liunduma, kamba mikiti ye tukukisa. N’a si ka itusisa tumelo ya balimu kamba lika ze twi ki ze kenile. Ha mu bone buishuwo bwa Jesu ka nako ya n’a folisize banna ba babeli ba libofu. Taba ye ñozwi i li: “Jesu a ba utwela butuku; a swala fa meto a bona, mi kapili-pili ba bona. Kiha ba mu latelela.” (Mateu 20:29-34) Ne ku si na sizo, mukiti, kamba liponiso ze ñwi za ku iponahaza fa. Jesu n’a ezanga misebezi ya hae ye komokisa fapil’a nyangela, hañata fapil’a lipaki ba bañata. N’a si ka itusisa liseli, libuhelo, kamba libyana ze ipitezi. Ka ku fapahana, ze twi ki limakazo za kacenu ha li konwi ku pakwa hande.—Mareka 5:24-29; Luka 7:11-15.

Jesu fokuñwi n’a lemuhanga tumelo ya be ne ba tusizwe ki limakazo za hae. Kono kutokwa tumelo kwa mutu ne ku si ka tibela Jesu ku eza makazo. Ha n’a inzi mwa Kapernauma mwa Galilea, batu ‘ba tahisa ku yena ba bañata ba ba kenwi ki mioya ye maswe, a lelekisa mioya ka ku bulela fela; a folisa ba ba kula kamukana.’—Mateu 8:16.

Limakazo za Jesu ne li ezelizwe ku tusa batu be ne ba tokwa tuso luli, isi fela kuli li tabise batu be ne ba bata ku li bona. (Mareka 10:46-52; Luka 23:8) Mi Jesu n’a si ka eza limakazo kuli a fumanele fateñi se siñwi ka nzila ifi kamba ifi.—Mateu 4:2-4; 10:8.

Libuka za Evangeli Bo?

Litaba ze ama limakazo za Jesu li fitile ku luna ka Libuka za Evangeli z’e ne. Kana lwa kona ku kolwa litaba zeo ha lu nze lu nyakisisa za haiba limakazo za n’a ezize Jesu ki za niti luli? Ee, lwa kona.

Sina ka mo se lu bonezi kale, limakazo za Jesu ne li ezelizwe fa nyangela, fapil’a lipaki ba bañata. Libuka za Evangeli za pili ne li ñozwi ka nako yeo buñata bwa be ne ba iponezi zona ne ba sa pila. Ka za busepahali bwa bañoli ba Libuka za Evangeli, buka ye bizwa The Miracles and the Resurrection i bulela kuli: “Ha ku si ka luka ku tameleza bañoli ba libuka za evangeli kuli ne ba patile litaba za niti za kwaikale ka limakazo za buhata kuli ba kolwise batu ba bañata. . . . Bañoli bao ne li bañoli ba ba sepahala.”

Majuda be ne ba lwanisa Bukreste ne ba si ka honona misebezi ye m’ata ye talusizwe mwa Libuka za Evangeli. Ne ba hononile fela m’ata e ne i ezizwe ka yona misebezi yeo. (Mareka 3:22-26) Nihaiba balwanisi ba hasamulaho  ne ba palezwi ku latula limakazo za Jesu. Mi mane mwa lilimo za baapositola ni mwa ma-100 C.E., ne ku na ni litaba ze ñozwi ze supa kwa misebezi ye m’ata ya n’a ezize Jesu. Kaniti lu swanela ku nga litaba ze ñozwi mwa Libuka za Evangeli ka za limakazo za Jesu ku ba za niti.

Muezi wa Limakazo Zeo

Nyakisiso ya limakazo za Jesu neikaba nyakisiso ya makutelakaufi ha neikaba ya litaba fela ze paka limakazo zeo. Libuka za Evangeli ha li bulela ka za misebezi ye m’ata ya Jesu, li patulula kuli Jesu ki mutu ya sishemo ni ya mufelañeke hahulu, ya n’a bata ku tusa luli ba bañwi.

Mu nahane fela ka za taba ya mutu wa mbingwa ya n’a atumezi Jesu ka ku ziyeleha ni ku mu kupa kuli: “Ha u lata, u na ni mata a ku ni kenisa.” Ka ku “mu shwela makeke,” Jesu a tambiketa lizoho, a mu swala, a li: “Na lata, u kene.” Mutu y’o a fola honafo. (Mareka 1:40-42) Jesu ka nzila yeo n’a bonisize mufelañeke o n’o mu susuelize ku itusisa m’ata a n’a mu file Mulimu a ku eza limakazo.

Ne ku ezaheziñi muta Jesu n’a katani batu be ne ba ya kwa matotaeti kwande a munzi wa Naine? Mutangana ya n’a shwile ne li yena mwana a nosi wa mbelwa. Ka ku “utwela butuku” musali y’o, Jesu a mu atumela mi a li ku yena: “U si ke wa lila.” Mi a zusa mwan’a hae kwa bafu.—Luka 7:11-15.

Tuto ye omba-omba ye kona ku itutiwa kwa limakazo za Jesu ki ya kuli n’a ‘utwela batu butuku’ mi n’a ezanga lika za ku ba tusa. Kono limakazo zeo haki matangu fela a kwaikale. Maheberu 13:8 i bulela kuli ‘Jesu Kreste ki Yena, ni mabani, ni kacenu, ni ku ya ku ile.’ Se li Mulena wa kwa lihalimu cwale, ya itukiselize ni ya kona ku itusisa m’ata a komokisa a filwe ki Mulimu ka nzila ye tuna hahulu ku fita ka mwa n’a itusiselize ona ha n’a li mutu wa fa lifasi-mubu. Ona cwale-cwale fa, Jesu u ka itusisa ona kwa ku folisa batu ba ba utwa Mulimu. Lipaki za Jehova ba ka tabela ku mi tusa ku ituta ze ñata ka za sepo ye nde yeo ya za kwapili.

[Maswaniso a fa likepe 4, 5]

Limakazo za Jesu ne li liponiso za “mata a matuna a Mulimu”

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Jesu ne li mutu ya sishemo hahulu