Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Wangɔ mɛ mɔ lua na ndo akpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li nɛ?

Wangɔ mɛ mɔ lua na ndo akpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li nɛ?

Wangɔ mɛ mɔ lua na ndo akpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li nɛ?

Ngoi mɛndɛ̃ mɔ na kamwangɔ mangɔ ya na ya tɛnɛ zu mɛ Ngbangɔ tɛnɛ mɛ ba dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Yezo ge tise ko, ta ni salela bɛ fãni kɔi tɛnɛ mɛ yanga ti Grɛkɛ ndo salela ni na ngoi mɛ ni ye tɛnɛngɔ tɛnɛ ti “kpɛ̃nɛ” ma. Tɛnɛ ti Grɛkɛ mɛ (dunamis) mɛ ngoi mɛndɛ̃ ndo gbinyangbi ni na “kpɛ̃nɛ” ndo fa nvɛ̃ni “ngunu.” (Luka 8:46) Alengbi nga ti gbinyangbingɔ ni ya “likoki” bere “ngunu kwa.” (Matie 11:20; 25:15) Zo kɔi ti kɔdɛ tɛnɛ ya tɛnɛ niko ndo fa “ngunu kwa bere ngunu mɛ li ya kwa niko li tɛrɛ lo. Atɛnɛ ni ngaso ti fangɔ ya ngunu tɛ Nzapa ndó la li kwa niko.”

Tɛnɛ mɛndɛ̃ ti grɛkɛ mɛ (téras) mɛ ndo gbinyangbi ni na “kpɛ̃nɛ mɛ na lingɔ tɛrɛ lo na ya bí mɛ na gangɔ” bere “akukunɛ ye.” (Yoanɛ 4:48; Awa Pangɔ Kwa 2:19) Ni ndo fa nvɛ̃ni se mɛndó azi mɛ hũ lo niko ndo ma na tɛrɛ la. Ngoi gba azi na ava Yezo ndo kamwandó na kwa ti ngunu mɛndó lo li.​—Marko 2:12; 4:41; 6:51; Luka 9:43.

Tɛnɛ ti taa ti Grɛkɛ mɛ (semeion) ndo tɛnɛ tɛnɛ ti kpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li mɛ “ndo fa ya Nzapa la ndo hɛ̃ndó lo ngunu ni.” Zo kɔi ti kɔdɛ mɛ ili lo la Robert Deffinbaugh atɛnɛ ya: ni fa nvɛ̃ni “nda mɛndó Yezo ndo li kpɛ̃nɛ” lo di tɛnɛ ya: “Na lo mɛ ya Nzapa la ndo hɛ̃ndó ngunu hɛ̃ Gbia Yezo ko, ni ndo handó bɛta tɛnɛ na lo tɛ lo.”

Ni du poloso bere ngunu mɛ lo ka tɛ Nzapa?

Ta Ngbangɔ pa ya Yezo ndo lindó kpɛ̃nɛ na siɔ kɔdɛ bere na poloso ti nɛngɔ ya ni hɛ̃ azi dengɔ bɛ ma. Ni fandó nvɛ̃ni “kota ngunu tɛ Nzapa,” nga ma se mɛndó Yezo toma na siɔ nyingɔ kaya tɛrɛ palanga kɔi ti kɔli. (Luka 9:37-43) Nzapa mɛ Nvɛ̃ Ngunu Zu, mɛ atɛnɛ tɛnɛ tɛ lo ya lo na “kota ngunu” ta lo lengbi ti lingɔ kwa ti ngunu ti ngaso ma? (Yisaya 40:26) Lo lengbi ti lingɔ ni!

Kaya Aevanzile elengbi ti tãngɔ atɛnɛ ti akpɛ̃nɛ bere 35 mɛndó Yezo li. Kanda ta Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ ti akpɛ̃nɛ zu mɛndó lo li ma. Na ndakisa mbɛti ti Matie 14:14 tɛnɛ ya: “Lo [Yezo] hũ azi butu butu, ko vundu tɛ la agbɔ̃ lo sĩ. Ko, lo to nda sárangɔ ngã tɛ azi mɛ azi ko aga na la.” Ta e hĩnga ma bere Yezo sarandó azi kɛ̃ na lá niko.

Ayɔndó ya kwa niko ti ngunu li tɛrɛ lo ti nɛngɔ ya, azi hĩnga ya Yezo du Nyi Nzapa Mɛsia mɛndó ako kapa tɛ lo. Ngbangɔ pa ya ngunu mɛndó Yezo ndo li na kpɛ̃nɛ ndo londó ka tɛ Nzapa. Toma Petro tɛnɛndó ya Yezo du “zo mɛ ndo Nzapa afa ĩ na lo gbia tɛ lo, na lo mɛ ya na lo nguru tɛ Nzapa ko, Yezo ali ndo aye ti kpɛnɛ, nga na akukuna ye na gbɛlɛ ĩ, nga ma se mɛ ĩ nvɛni ĩ hĩnga na ni.” (Awa Pangɔ Kwa 2:22) Lá kɔi ndó ko Petro tɛnɛ ya: “Nzapa asa. . . nguru tɛ [nyingɔ vurú] na tɛrɛ Yezo wa Nazarɛtɛ. Ĩ hĩnga nga se mɛ ndo Yezo afɔnɔ na ni na ndo kɔi kɔi. Lo li ndo anzɔ̃ lo, lo sara nga ndo azi zu mɛ na gbɛ ti Satana, ta sanga ma, Nzapa ndo ndoni kɔi na lo.”​—Awa Pangɔ Kwa 10:37, 38.

Tɛnɛ mɛndó Yezo ndo ha ndo dundó kwɛ kɔi na akpɛ̃nɛ mɛndó lo ndo li. Mbɛti ti Marko 1:21-27 ndo fa ye mɛndó butu butu tɛ azi li na ngoi mɛndó ala ma tɛnɛ tɛ Yezo nga na ngoi mɛndó ala hũ kɔi ti akpɛ̃nɛ mɛndó lo li. Marko 1:22 tɛnɛ ya butu butu tɛ azi niko “ala bema sĩ na lo ti se kɔdɛ tɛ lo ti hangɔ ye” wa vɛrsɛ 27 tɛnɛ nga ya “ala bema” na ngoi mɛ lo toma siɔ nyingɔ kɔi. Ngunu kwa mɛndó Yezo na ni nga na kwa ti fangɔ tɛnɛ mɛndó lo ndo li afandó ya lo du Mɛsia mɛ ako kapa tɛ lo.

Ta Yezo ngbã bo ndó na tɛnɛngɔ ya ni du Mɛsia ma; Tɛnɛ tɛ lo, kwa mɛndɛ̃ mɛndó lo li, akpɛ̃nɛ mɛndó lo li na lége ti ngunu tɛ Nzapa ni fandó yangondo ya lo du Mɛsia. Na ngoi mɛndó ahũnda lo na ndo na lo ti kwa nga na kumba mɛ lo na ni ko, Yezo hɛ̃ndó gbinya ya: “Mbi na Tɛmwɛ mɛ aɔ tɛnɛ mɛ ndo Yoanɛ [Mobatisi] tɛnɛ na lo tɛ mbi: kwa mɛ mbi ndo li ko, adu To mbi la ahɛ̃ mbi nguru ti lingɔ na ni. kwa niko la Tɛmwɛ tɛ mbi, ko kwa ni ndo fa ya, To mbi la ato mbi.”​—Yoanɛ 5:36.

Adu aye mɛndó ali tɛrɛ lo biani

Nda mɛ elengbi ti yengɔ ya akpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li adu biani, kanda ta ni du nvɛ̃nɛ ma nɛ? E ba aye mɛ ndo fa ya ni lindó tɛrɛ lo biani.

Na ngoi mɛndó Yezo ndo li akpɛ̃nɛ ko, ta lo ndo gbɔndó lɛ azi ndo sa tɛrɛ lo nvɛ̃ni ma. Na pɛ lingɔ akpɛnɛ tɛ Yezo ko, lo ndo lindó zu ya azi hĩnga ya ngunu ni ndo lo ndó ka tɛ Nzapa wa azi gonda nga Nzapa. Na ndakisa uzu ti nɛngɔ ya lo sara wa ziba kɔi ko, Yezo fandó ya “azi hũ lɛ kwa tɛ Nzapa ti ndo lo.”—Yoanɛ 9:1-3; 11:1-4.

Na ɔngbingɔ na awa poloso, azi ti maji nga na azi mɛ ndo tɛnɛ ya ani ndo sara azi na lége ti sambela, ta Yezo salelandó siɔ kɔdɛ ti nɛngɔ ya ni li ya zo lalangɔ wa ni yengema na kɔdɛ tɛ lo, poloso, milulu ti kpɛ̃nɛ, tɛnɛ ti maji bere milulu kɔi mɛ ndo to azi ya ala kambisa se mɛ ala ndo ma na tɛrɛ la ma. Ta lo ndo tɛnɛndó tɛnɛ mɛ ba yengɔ lo ti wawa wawa bere aye mɛ azi ndo hũ ni ya adu sãto ma. Ba ndenge ti woni mɛndó Yezo sara na awa ziba sɛ. Ngbangɔ tɛnɛ ya: “Yezo ama vundu tɛ la, abɔrɔ lɛ la. Bo na ngoi ni ko, ala zu sɛ ahũ ndo, la ala na Yezo aɔ ndoni kɔi.” (Matie 20:29-34) Na ngoi niko ndó ko, ta lo lindó molulu kɔi bere ta lo yakɛ ngandó tɛrɛ lo ma. Yezo lindó akwa ti kpɛ̃nɛ na lɛ azi gba. Ta lo salelandó mwinda kɔi, ɛstradɛ bere ye kɔi ngaso mɛ ma. Kanda akpɛ̃nɛ mɛ azi ndo li ni ndɛ ngoi mɛndɛ̃ ta ye kɔi mɛ ndo fa ya ni li tɛrɛ lo biani da ma.​—Marko 5:24-29; Luka 7:11-15.

Ngoi mɛndɛ̃ Yezo ndo yendó ya azi mɛ lo ndo li hɛ̃ la kpɛ̃nɛ ko, ala ndo du azi mɛ na loyengɔ. Abɛse du ya zo ni zanga loyengɔ ko, ta ni ndo gbanzindó Yezo na lingɔ kpɛ̃nɛ ma. Na ngoi mɛndó Yezo ka Kapalanauma ka Galilai ko, “amu azi sĩni mɛ na [asiɔ nyingɔ] ya tɛrɛ la aga na la ka tɛ Yezo. la Yezo atoma [asiɔ nyingɔ] mɛ na ya tɛrɛ la, na tɛnɛ ti nyɔ lo, asara nga awa ngã hororo.”​—Matie 8:16.

Ta Yezo lindó kpɛ̃nɛ so hɛ̃ngɔ azi mɛ ndo gi hũngɔ ni dengɔ bɛ ma, kanda lo lindó ni ti zangɔ na azi mɛ na gwɛ̃ ya aza la. (Marko 10:46-52; Luka 23:8) Wa ta Yezo lindó kpɛ̃nɛ bɛ fãni kɔi so gingɔ nzɔ̃ kpale tɛ lo ma.​—Matie 4:2-4; 10:8.

Elengbi ti tɛnɛngɔ ya nɛ na lo ti atɛnɛ mɛ kaya Aevanzile nɛ?

E ndo hĩnga atɛnɛ ti kpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li kaya Aevanzile siɔ. Na ngoi mɛ e ndo gi hĩngangɔ bɛta tɛnɛ na ndo kpɛ̃nɛ mɛ azi ndo tɛnɛ ya Yezo li, adu ngbondoni ya e kpã bɛ e ndo akpɛ̃nɛ ni? Ĩĩ nda mɛ ayɔ ya e kpã bɛ e ndo ni da.

Nga ma se mɛ e lo ti hũngɔ na ni Yezo ndo lindó kpɛ̃nɛ na ndo mɛ azi da, wa azi gba ndo hũngandó ni. Asundó Aevanzile ti kɔzoni na ngoi mɛndó azi gba mɛ hũ kpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li dɛ lɛ la ngɛ̃́. Buku Akpɛ̃nɛ nga na kwá (na Anglais) atɛnɛ na lo ti mbilimbili tɛ azi mɛndó asu Aevanzile ya: “Adu zangangɔ mbilimbili se zo tɛnɛ ya azi ko ndó asu Aevanzile atɛnɛndó bɛta tɛnɛ, kanda ala su ngandó atɛnɛ mɛndɛ̃ gba mɛ ndo ili ni ya kpɛ̃nɛ na sãna ti nɛngɔ ya hangɔ tɛnɛ ti sambela tɛ ani a mu ndo. . . . Ala bondó na gwɛ̃ ti sungɔ ni na mbilimbili.”

Ta Ayuda mɛndó ndo kɛ̃ sambela tɛ Awakristo a dɛndó kitɛ bɛ fãni kɔi ya kpɛ̃nɛ mɛ tɛnɛ tɛnɛ ni kaya Aevanzile ali ndo tɛrɛ lo biani ma. Ala dɛ bondó kitɛ na lo ti ngunu mɛndó ndo li kpɛ̃nɛ ni. (Marko 3:22-26) Abɛse azi mɛndó ndo tɛnɛ siɔni na lo tɛ Yezo ko, ta ala di lengbindó ti bɛlɛngɔ akpɛ̃nɛ mɛ lo li na gesi ma. Kanda na siɛklɛ ti uzu nga na siɛklɛ ti sɛ ti N.E ko, ni na ambɛti mɛ atɛnɛ tɛnɛ ti akwa ti kpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li. Ta kitɛ da ma, adu nzɔ ni ya e ba Aevanzile mɛ tɛnɛ tɛnɛ ti akpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li ya adu bɛta tɛnɛ.

Zo mɛndó li akpɛ̃nɛ niko

Ta elengbi ti kɔngɔ nda atɛnɛ ti akpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li bo na dɔngɔ longɔ ndo gingɔ hĩngangɔ aye mɛ ndo fa ya ni lindó tɛrɛ lo biani ma. Na ngoi mɛ Aevanzile ndo tɛnɛ tɛnɛ ti a kpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li ko, ni ndo fa ya lo du zo mɛ na bɛ ti vundu nga na nzɔ̃ bɛ gba ɔngɔ azi zu wa lo ndo gi ngandó nzɔ̃ kpale tɛ azi mɛndɛ gba.

Ba se lɛlo tɛ zo kɔi mɛ wa ndiba mɛ yɔndó ka ti Yezo na vundu zu ya: “Mɔ na nguru ti sarangɔ mbi, wa se bɛ mɔ aye ko, mɔ sara mbi.” “Vundu tɛ wa ndiba ko angbɔ̃ Yezo ma wo ma, la Yezo aye ti lo, abɔrɔ tɛrɛ lo, apa hɛ̃ lo ya: “Mbi ye, ndiba tɛ mɔ awɛ.” Bo na ngoi ni ko, ndiba tɛ kɔli ko awe. (Marko 1:40-42) Na lingɔ nga so, Yezo fandó ya lo ndo kpã tɛrɛ lo na ndo tɛ azi mɛndɛ, seliye niko la ndo tondó lo ya lo salela ngunu mɛndó Nzapa ndo hɛ̃ lo ti nɛngɔ ya lo li na akpɛ̃nɛ.

Ye mɛ li tɛrɛ lo na ngoi mɛndó Yezo tengbi na azi mɛ lo ka kɔdɔrɔ ti Naine ga gwe ti hɔngɔ kinda nɛ? Palanga ti kɔli mɛndó kpi lo du bondó nyingambi kɔi gɛgɛrɛ tɛ wali kɔi mɛndó kɔ lo kpi. “Yezo mandó vundu tɛ wali ko”, lo dɔndó dã na lo la lo tɛnɛ ya: “Zia to.” Wa na gesi lo sondó na nyingambi tɛ wali niko.​—Luka 7:11-15.

Wangɔ mɛ elengbi ti luangɔ na ndo kpɛ̃nɛ mɛndó Yezo li adu ya, lo ndo ‘‘mandó vundu tɛ azi’’ wa lo ndo lindó ni na lo ti zangɔ azi. Kanda ta akpɛ̃nɛ ni du akpale mɛndó aɔ wɛ ma. Aebreo 13:8 tɛnɛ ya: “Se ko ndo la Yezo da uzu ko, se mɛ lo da na olo la, se mɛ nga gbanda lo ngbã na ni ngoi zu la.” Na olo mɛ Yezo gbia ka ndozu wa lo na likoki ti salelangɔ ngunu mɛ Nzapa hɛ̃ lo ti nɛngɔ ya lo li na akpɛ̃nɛ ɔngɔ o mɛndó lo li na ngoi mɛndó lo ge tise wa lo dɛ kũ bí mɛ Nzapa kpã. Angbã dã Yezo na salelangɔ ngunu niko ti batangɔ na azi mɛ ndo tɔndɔ lo. Atɛmwɛ tɛ Yehova na dungɔ na dengɔ bɛ ti zangɔ mɔ ya mɔ hĩnga alo mɛndɛ̃ ti ngbondoni mɛ aba nzɔ̃ dangɔ bɛ na lo ti bí mɛ na gangɔ.

[Alimɔ ti pajɛ 4, 5]

Kpɛ̃nɛ mɛndó Yezo ndo li ndo fa “kota nguru tɛ Nzapa”

[Limɔ ti pajɛ 7]

Yezo dundó zo kɔi mɛ sĩ na bɛ ti vundu mawoma