Gyisɛse Nwanwane Ninyɛne Ne Mɔ—Duzu A Yɛsukoa Yɛfi Nu A?
Gyisɛse Nwanwane Ninyɛne Ne Mɔ—Duzu A Yɛsukoa Yɛfi Nu A?
SAA ɛnea Gyisɛse azɛlɛ ye azo ɛbɛlabɔlɛ nwo edwɛkɛ mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la anu a, bie a ɔbazi ɛ nwo kɛ bɛanva aneɛ mɔɔ bɛlimoale bɛhilele ɔ bo kɛ “nwanwane ninyɛne” la bɛanli gyima. Giliki edwɛkɛkpɔkɛ (dyʹna·mis) mɔɔ ɔyɛ a bɛkile ɔ bo kɛ “nwanwane ninyɛne” la kile “tumi.” (Luku 8:46) Eza ɔkola ɔkile “anwosesebɛ” anzɛɛ “nwanwane gyima.” (Mateyu 11:20; 25:15) Abɔlɔba bie hanle kɛ Giliki edwɛkɛkpɔkɛ ɛhye “si gyima mgbole mɔɔ bɛyɛ nee tumi mɔɔ bɛvale bɛyɛle zɔhane gyima ne mɔ la azo titili. Nyamenle tumi a maa bɛkola bɛyɛ gyima ɛhye mɔ a.”
Bɛkile Giliki edwɛkɛkpɔkɛ (teʹras) noko abo kɛ “nwanwane ninyɛne.” (Dwɔn 4:48; Gyima ne 2:19) Edwɛkɛkpɔkɛ ɛhye twe adwenle kɔ tumi mɔɔ ɔnyia ye wɔ menli mɔɔ nwu deɛ ne la azo. Fane dɔɔnwo ne ala, Gyisɛse nwanwane gyima ne mɔ zinle ɛdoavolɛ ne mɔ nee menli ne anwo.—Maake 2:12; 4:41; 6:51; Luku 9:43.
Eza bɛkile Giliki edwɛkɛkpɔkɛ (se·meiʹon) mɔɔ twe adwenle kɔ Gyisɛse nwanwane ninyɛne ne mɔ azo la noko abo kɛ “sɛkɛlɛneɛ.” Abɔlɔba Robert Deffinbaugh hanle kɛ: “Ɔmaa yɛte mɔɔ nwanwane ninyɛne bie kile la abo kpalɛ. Sɛkɛlɛneɛ le nwanwane debie mɔɔ ɔmaa yɛnwu yɛ Awulae Gyisɛse anwo nɔhalɛ ne la.”
Mɛlɛbɛla Anzɛɛ Nyamenle Tumi?
Baebolo ne ɛnga Gyisɛse nwanwane ninyɛne ne mɔ anwo edwɛkɛ kɛ ɔle mɛlɛbɛla mɔɔ ɔvale ɔlieliele menli nye a. Ɛnee bɛlɛda “Nyamenle tumi kpole ne” ali, kɛ mɔɔ yɛnwu ye wɔ kakula kpavolɛ ne mɔɔ Gyisɛse dule sunsum ɛtane ne vile ɔ nwo la edwɛkɛ ne anu la. (Luku 9:37-43) Asoo Nyamenle Tumivolɛ Bedevinli ne mɔɔ bɛka ɔ nwo edwɛkɛ kɛ ɔlɛ “anwosesebɛ molozo” la ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ nwanwane deɛ ɛhye ɔ? (Ayezaya 40:26) Ɔkola ɔyɛ ɔmaa ɔbo zo!
Edwɛkpa ne mɔ ka Gyisɛse nwanwane ninyɛne kɛyɛ 35 anwo edwɛkɛ. Noko yɛnrɛhola yɛnrɛnwu nwanwane ninyɛne mɔɔ ɔyɛle la amuala dodo. Kɛ neazo la, Mateyu 14:14 ka Gyisɛse anwo edwɛkɛ kɛ: “Mekɛ mɔɔ ɔrale ɛnwea ne anloa la, ɔnwunle menli dɔɔnwo bie, na bɛ nwo yɛle ye alɔbɔlɛ, na ɔyɛle wuliravolɛma mɔɔ wɔ nu la ayile.” Bɛanga menli dodo mɔɔ ɔyɛle bɛ ayile kenle zɔhane la anwo edwɛkɛ.
Ɛnee nwanwane ninyɛne ɛhye mɔ di daselɛ kɛ Gyisɛse le Nyamenle Ara, Mɛzaya ne mɔɔ bɛbɔ ɔ nwo ɛwɔkɛ la. Ngɛlɛlera ne maa ɔda ali kɛ Nyamenle a maanle Gyisɛse tumi mɔɔ ɔvale ɔyɛle nwanwane ninyɛne ɛhye mɔ la a. Ɛzoanvolɛ Pita hanle Gyisɛse anwo edwɛkɛ kɛ, ‘Nyamenle luale ɔ nwo zo lile gyima mgbole na ɔyɛle nwanwane ninyɛne nee sɛkɛlɛneɛ ngakyile ɔmaanle bɛnwunle ye wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee ɔwɔ bɛ avinli la, kɛ mɔɔ bɛdabɛ mumua ne bɛze la.’ (Gyima ne 2:22) Wɔ mekɛ fofolɛ eza ɔhanle kɛ, “Nyamenle vale sunsum nwuanzanwuanza kpokpale ye [Gyisɛse] na ɔmaanle ye tumi, yemɔti ɔkpɔsale ɔyɛle ninyɛne mgbalɛ na ɔyɛle menli mɔɔ wɔ Abɔnsam tumi bo na bɛlɛnwu amaneɛ la kɔsɔɔti ayile, ɔluakɛ ɛnee Nyamenle nee ye lua.”—Gyima ne 10:37, 38.
Ɛnee nwanwane ninyɛne boka Gyisɛse edwɛkɛ ne mɔɔ ɔka la anwo. Maake 1:21-27 maa yɛnwu kɛzi menli ne yɛle bɛ nyɛleɛ wɔ Gyisɛse ngilehilelɛ nee ye nwanwane ninyɛne ne mɔ ko anwo la. Maake 1:22 ka kɛ, “kɛzi ɔhilehilele la zinle bɛ nwo” yɛɛ ngyɛnu 27 ne ka kɛ, mekɛ mɔɔ Gyisɛse dule sunsum ɛtane ne la ɔyɛle menli ne “azibɛnwo kpole.” Gyisɛse nwanwane gyima ne mɔ nee ye ngilehilelɛ ne amuala di daselɛ kɛ ɔdaye a ɔle Mɛzaya ne mɔɔ bɛbɔ ɔ nwo ɛwɔkɛ la.
Gyisɛse anva ɔ nloa anga ye kɛkɛ kɛ ɔdaye a ɔle Mɛzaya ne a, emomu ɔluale ye edwɛkɛ nee ye nyɛleɛ, mɔɔ ɔle Nyamenle tumi mɔɔ ɔvale ɔboale ye ɔmaanle ɔyɛle nwanwane ninyɛne la azo ɔhilele kɛ ɔdaye a ɔle Mɛzaya ne a. Mɔɔ bɛbizale Gyisɛse gyima nee ye tumi ne anwo edwɛkɛ la, ɔbuale kɛ: “Melɛ daselɛ kpole mɔɔ tɛla Dwɔn ɛdeɛ ne a, ɔluakɛ gyima mɔɔ Egya ɛva ɛmaa me kɛ menyɛ, mɔɔ le gyima ɛhye mɔɔ melɛyɛ la di daselɛ kɛ Selɛ ne a zoanle me a.”—Dwɔn 5:36.
Daselɛ Mɔɔ Kile Kɛ Ɔle Nɔhalɛ La
Kɛmɔti a yɛbahola yɛnyia anwodozo kɛ Gyisɛse nwanwane ninyɛne ne mɔ le nɔhalɛ ɛ? Suzu daselɛ bie mɔ anwo.
Mekɛ mɔɔ Gyisɛse yɛ ye nwanwane gyima ne mɔ la, yeandwe adwenle yeammaa ɔ nwo zo ɛlɛ. Ɔvale nwolɛ nganvolɛ nee anyunlunyia ne amuala ɔmaanle Nyamenle. Kolaa na Gyisɛse ayɛ nrenyia anyezinliravolɛ bie ayile la, ɔzile zo kɛ ɛhye bamaa “menli anwu Nyamenle gyima.”—Dwɔn 9:1-3; 11:1-4.
Gyisɛse ɛnle kɛ ngonyiama yɛɛ menli mɔɔ bɛdua asɔneyɛlɛ anzɛɛ tumi bie azo bɛyɛ ayile la, yeanlua mɛlɛbɛla, ngonyia anzɛɛ silihyelɛ zo yeanyɛ gyima. Yeanva diedi mgbane anzɛɛ ninyɛne mɔɔ bɛsuzu kɛ ɔle nwuanzanwuanza la yeanli gyima. Yɛ adenle kɛnlɛma mɔɔ Gyisɛse luale zo yɛle anyenzinliravolɛma nwiɔ bie ayila la nzonlɛ. Kɛlɛtokɛ ne ka kɛ: “Alɔbɔlɛ hunle Gyisɛse na ɔvale ɔ sa ɔhehanle bɛ nye, na ɛkɛ ne ala bɛ nye bukebukele na bɛdoale ye.” (Mateyu 20:29-34) Yeanyɛ ɛzonlenlɛ nu debie, yeambu maamulɛ anzɛɛ yeanyɛ ninyɛne adubɛnwo nu. Fane dɔɔnwo ne ala, ɛnee ɔyɛ ye nwanwane gyima ne mɔ wɔ bagua nu mɔɔ menli dɔɔnwo nwu ye a. Yeambɔ gua yeanyɛ debie biala mɔɔ bahwehwe menli adwenle ara ɔ nwo zo la. Ɛhye le ngakyile fi menli mɔɔ ɛnɛ bɛse bɛyɛ nwanwane ninyɛne noko bɛnlɛ nwolɛ daselɛ biala la.—Maake 5:24-29; Luku 7:11-15.
Fane dɔɔnwo ne ala, ɛnee Gyisɛse ta yɛ menli mɔɔ bɛlɛ ye nuhua diedi la ayile noko saa awie ɛnlɛ ye nuhua diedi bɔbɔ a, Gyisɛse kola yɛ ye ayile. Mekɛ mɔɔ ɛnee ɔwɔ Kapɛnayɛm mɔɔ wɔ Galeli la, “bɛvale menli dɔɔnwo mɔɔ sunsum ɛtane wɔ bɛ nwo la bɛrɛlɛle ye; na ɔhanle edwɛkɛ bie ɔdule sunsum ne mɔ, na ɔyɛle bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛnwu amaneɛ la kɔsɔɔti ayile.”—Mateyu 8:16.
Gyisɛse yɛle nwanwane ninyɛne ne mɔ vale lile menli ngyianlɛ nwo gyima tɛ kɛ ɛnee ɔlɛyɛ yeahile menli. (Maake 10:46-52; Luku 23:8) Yɛɛ yeanyɛ nwanwane ninyɛne yeanva yeamkpondɛ nvasoɛ wɔ adenle biala azo.—Mateyu 4:2-4; 10:8.
Yɛbahola Yɛava Yɛ Nwo Yɛado Edwɛkpa Ne Azo Ɔ?
Edwɛkpa nna ne anu a yɛbanwu Gyisɛse nwanwane gyima mɔɔ ɔyɛle la anwo nɔhalɛ edwɛkɛ biala a. Asoo yɛlɛ debie mɔɔ yɛbahola yɛagyinla zo yɛava yɛ nwo yɛado kɛlɛtokɛ ɛhye mɔ azo wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛsuzu Gyisɛse nwanwane ninyɛne ne mɔ anwo la ɔ? Ɛhɛe.
Kɛ mɔɔ yɛlimoa yɛnwu ye la, Gyisɛse yɛle ye nwanwane gyima ne mɔ wɔ bagua nu mɔɔ menli dɔɔnwo nwunle ye a. Bɛhɛlɛle Edwɛkpa ɛhye mɔ wɔ mekɛ mɔɔ menli mɔɔ nwunle nwanwane ninyɛne ɛhye mɔ la anu dɔɔnwo de aze la. Mɔɔ fale Edwɛkpa kɛlɛvoma ne nɔhalɛlilɛ nwo la, The Miracles and the Resurrection buluku ne hanle kɛ: “Ɔnrɛyɛ kpalɛ kɛ yɛbaha kɛ kɛmɔ menli mɔɔ hɛlɛle Edwɛkpa ne la kulo kɛ awie mɔ anye die bɛ diedi ne anwo la ati bɛbɔle adalɛ wɔ nwanwane ninyɛne mɔɔ Gyisɛse yɛle la anwo. . . . Ɛnee bɛle menli mɔɔ bɛka nɔhalɛ a.”
Dwuuma mɔɔ dwazole tiale Kilisienema bɔbɔ la anzu kpolera wɔ nwanwane ninyɛne mɔɔ bɛhanle nwolɛ edwɛkɛ wɔ Edwɛkpa ne anu la anwo. Emomu, tumi mɔɔ Gyisɛse vale yɛlɛ nwanwane gyima ne mɔ la a bɛdendɛle bɛtiale ye a. (Maake 3:22-26) Nzinlii, menli mɔɔ dwazole tiale Kilisienema bɔbɔ la anga kɛ Gyisɛse anyɛ nwanwane ninyɛne ɛhye mɔ. Gyisɛse wule la anzi ɛvolɛ ɛya nwiɔ bɔbɔ ɛnee kɛlɛtokɛ mɔɔ di daselɛ kɛ ɔyɛle nwanwane ninyɛne la wɔ ɛkɛ. Nɔhalɛ nu, yɛbahola yɛanyia anwodozo bɔkɔɔ kɛ Gyisɛse nwanwane ninyɛne mɔɔ yɛkenga ye wɔ Edwɛkpa ne anu la le nɔhalɛ.
Kɛzi Ɛnee Gyisɛse De Ɛ?
Amaa yɛade Gyisɛse nwanwane ninyɛne mɔɔ yɛkenga ye wɔ Edwɛkpa ne anu la abo la, ɔwɔ kɛ yɛnwu ahenle mɔɔ yɛle nwanwane ninyɛne ɛhye mɔ la kpalɛ. Edwɛkpa ne maa yɛnwu kɛ ɛnee Gyisɛse lɛ ɛlɔlɛ kpole, ɔlɛ ahunluyelɛyelalɛ yɛɛ ɛnee ɔdwenle awie mɔ anwo kpalɛ.
Suzu kokobɛvolɛ bie mɔɔ rale Gyisɛse anwo razɛlɛle ye kɛ, “Saa ɛkulo a, maa me nwo ɛde” la anwo nea. ‘Alɔbɔlɛ hunle Gyisɛse,’ na ɔdenrɛle ɔ sa ɔzɔle kokobɛvolɛ ne na ɔzele ye kɛ: “Mekulo! Ɛ nwo ɛde.” Ɛkɛ ne ala nrenyia ne anwo dɔle ye. (Maake 1:40-42) Gyisɛse luale adenle ɛhye azo hilele kɛ ɛlɔlɛ nee awie mɔ anwo mɔɔ ɔdwenle la a hanle ye maanle ɔvale tumi mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa ye la ɔyɛle nwanwane ninyɛne ne mɔ a.
Duzu a Gyisɛse yɛle wɔ mekɛ mɔɔ ɔnwunle menli dɔɔnwo bie kɛ bɛzo funli bɛ nee ye ɛlɛfinde suakpole Neeyen azo la ɛ? Ɛnee kpavolɛ ne mɔɔ yewu la le kunlavolɛ raalɛ bie ara kokye. Mɔɔ Gyisɛse nwunle raalɛ ne la, “ɔ nwo yɛle ye alɔbɔlɛ” na ɔzele ye kɛ: “Mmasu ko.” Akee ɔmaanle ɔ ra nrenyia ne dwazole vile ewule nu.—Luku 7:11-15.
Ɛzukoalɛdeɛ kɛnlɛma ko mɔɔ yɛnwu ye wɔ Gyisɛse nwanwane gyimayɛlɛ ne anu la a le kɛ ‘ɛnee menli nwo yɛ ye alɔbɔlɛ’ ɔti a ɔyɛle ninyɛne dɔɔnwo ɔboale bɛ la. Noko mɔɔ ɔyɛle la ɛnle tetedwɛkɛ ala. Hibuluma 13:8 ka kɛ: “Kɛzi Gyisɛse Kelaese de anoma la, ɔle zɔhane ɛnɛ nee dahuu.” Kɛkala ɔle Belemgbunli wɔ anwuma, na ɔbava tumi mɔɔ Nyamenle ɛva ɛmaa ye la yeayɛ nwanwane gyima mgbole mɔɔ tɛla mɔɔ ɔyɛle ye wɔ azɛlɛ ye azo la. Ɔnrɛhyɛ, Gyisɛse bayɛ alesama mɔɔ bɛtie ye la kɔsɔɔti ayile. Gyihova Alasevolɛ kulo kɛ bɛboa wɔ bɛmaa ɛsukoa kenle bie ɛwɔkɛ ngɛnlɛma ɛhye mɔ anwo debie dɔɔnwo.
[Nvoninli]
Gyisɛse nwanwane gyima ne mɔ lale “Nyamenle tumi kpole ne” ali
[Nvoninli]
Ɛnee Gyisɛse dwenle awie mɔ anwo kpalɛ