Naa Ni A Takalela “Mulayo Wa Yehova”?
Naa Ni A Takalela “Mulayo Wa Yehova”?
“Munna o takalaho . . . ndi uyo ane a takalela mulayo wa Yehova.”—PSALME YA 1:1, 2.
1. Ndi ngani ri vhashumeli vha Yehova vho takalaho?
YEHOVA u a ri thusa na u ri fhaṱutshedza nga ṅwambo wa uri ri vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho. Ndi ngoho uri ri ṱangana na milingo minzhi. Naho zwo ralo, ri dovha ra ḓiphina nga dakalo ḽa vhukuma. Hezwi a zwi mangadzi nga ṅwambo wa uri ri shumela “Mudzimu o takalaho,” nahone muya wawe mukhethwa u bveledza dakalo mbiluni dzashu. (1 Timotheo 1:11, vhambedzani NW; Vha-Galata 5:22) Dakalo ndi vhuimo ha u takala zwa vhukuma hune ha bveledzwa nga u lavhelela kana u wana tshiṅwe tshithu tshavhuḓi. Nahone Khotsi ashu wa ṱaḓulu u ri ṋea zwifhiwa zwavhuḓi vhukuma. (Yakobo 1:17) Ndi ngazwo zwi sa mangadzi musi ro takala!
2. Ndi psalme dzifhio dzine ra ḓo dzi haseledza?
2 U takala zwo ombedzelwa kha bugu ya Dzipsalme. Sa tsumbo, zwenezwo zwo tou ralo kha Psalme 1 na 2. Vhatevheli vha Yesu Kristo vha u thoma vho amba nga ha psalme ya vhuvhili vho i livhisa kha Khosi Davida ya Isiraele. (Mishumo 4:25, 26) Muṅwali wa psalme a songo bulwaho dzina o thoma luimbo lwawe lwo hevhedzwaho nga haya maipfi: “Munna o takalaho ndi uyo a sá tshimbili ó laiwa nga vhavhi.” (Psalme ya 1:1, vhambedzani NW.) Kha yeneyi thero na kha i tevhelaho, ri ḓo vhona nḓila ine Psalme ya 1 na 2 dza ri ṋea ngayo tshiitisi tsha u takala.
Tshiphiri Tsha Dakalo
3. U ya nga Psalme ya 1:1, ndi zwifhio zwiṅwe zwi itaho uri muthu ane a tevhedza milayo ya Mudzimu a takale?
3 Psalme ya 1 i sumbedza tshine tsha ita uri muthu ane a tevhedza milayo ya Mudzimu a takale. A tshi ṋea zwiṅwe zwiitisi zwa honoho u takala, mupsalme o imba a ri: “Munna o takalaho ndi uyo a sá tshimbili ó laiwa nga vhavhi, a sá fari nḓila ya vhatshinyi, a sá dzuli na vhagoḓi.”—Psalme ya 1:1.
4. Ndi ifhio tsumbo yavhuḓi ya matshilele ya Sakaria na Elisabetha?
4 U itela u takala zwa vhukuma, ri fanela u tendelana na ṱhoḓea dza Yehova dzo lugaho. Sakaria na Elisabetha, vhe vha vha vhe na ndugelo yavhuḓi ya u vha vhabebi vha Yohane Mulovhedzi, “vho vha vho luga phanḓa ha Mudzimu vhuvhili havho, vha tshi tshimbila nga milayo ya Murena na nga nḓila dzawe, vhá si na huné vha khakha.” (Luka 1:5, 6) Ri nga takala arali ra tshila nga nḓila i fanaho na u hana ro khwaṱha ‘u tshimbila ro laiwa nga vhavhi’ kana nga u livhiswa nga nyeletshedzo dza vhathu vha sa ofhi Mudzimu.
5. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa u iledza “nḓila ya vhatshinyi”?
5 Arali ra landula mahumbulele a vhavhi, ri ḓo vha ri si khou ‘fara nḓila ya vhatshinyi.’ Zwi re zwone ndi uri a ri nga ḓo ya hune vhavhi vha ṱwa hone—fhethu ha u ḓimvumvusa hu songo kunaho kana hu re na bvumo ḽi si ḽavhuḓi. Hu pfi mini arali ri khou lingea u ṱanganela na vhavhi kha vhuḓifari havho vhu si ha maṅwalo? Nga zwenezwo kha ri rabelele thuso ya Mudzimu uri ri tshile u tendelana na maipfi a muapostola Paulo ane a ri: “Ni so ngo vha vho ḓi-kungelaho kha dzhogo i sili ya vha sa tendiho. U luga hu na vhuhura-ḓe na vhutshinyi? Kani tshedza na swiswi zwi a pfana?” (2 Vha-Korinta 6:14) Arali ra ḓitika nga Mudzimu nahone ‘mbilu dzashu dzo ṱamba,’ ri ḓo landula mavhonele na matshilele a vhatshinyi nahone ri ḓo vha na zwiṱuṱuwedzi na lutamo lwo kunaho, u katela na “lu sóngo tou ṱumetshedzwaho.”—Mateo 5:8; 1 Timotheo 1:5.
6. Ndi ngani ri tshi fanela u ḓilinda kha vhagoḓi?
6 U itela u takadza Yehova, vhukuma a ro ngo ‘fanela u dzula na vhagoḓi.’ Vhaṅwe vha goḓa u tevhedza milayo ya Mudzimu, fhedzi kha ano “maḓuvha a vhufhelo,” Vhakriste vhane vha vha vhagunei, zwihuluhulu vha anzela u vha na lunyadzo kha u goḓa havho. Muapostola Petro o sevha vhatendi ngae a ri: “Vhafunwa, . . . asitshi, tshiné na funa u simesa u tshi ḓivha ndi uri: Nga maḓuvha a vhufhelo hu ḓo ḓa vhagoḓi vha magoḓo, vhané vha tshimbila huné vha rumeledzwa nga dzinyemulo dzavho vhone vhaṋe. Vhenevho vha ḓo ri: Zwe zwa pfi Murena u ḓo vhuya zwi ngafhi? Ngauri tshee vho-khotsi vha yo eḓela, zwoṱhe zwi tsha ḓi fana na zwa musi zwithu zwi tshi thoma u sikiwa.” (2 Petro 3:1-4) Arali ri sa vhuyi ra ‘dzula na vhagoḓi,’ ri ḓo iledza khombo ine ya ḓo bvelela khavho.—Mirero 1:22-27.
7. Ndi ngani ri tshi fanela u thetshelesa maipfi a Psalme ya 1:1?
7 Arali ra sa thetshelesa maipfi a u thoma a Psalme ya 1, ri ḓo xelelwa nga zwithu zwa muya zwe ra zwi wana nga u guda Maṅwalo. Zwi re zwone ndi uri ri nga tou ṋaṋisa vhuvhi. Ri nga thoma u xelelwa muyani nga u thetshelesa nyeletshedzo ya vhavhi. Nga zwenezwo ri nga ṱwa navho tshifhinga tshoṱhe. Mafheleloni ri nga kha ḓi vha vhagoḓi vha vhagunei vha si na lutendo. Zwi khagala uri u ita vhukonani na vhavhi zwi nga ita uri ri vhe na mavhonele a u sa ofha Mudzimu nahone zwi nga tshinyadza vhushaka hashu na Yehova Mudzimu. (1 Vha-Korinta 15:33; Yakobo 4:4) Ri songo vhuya ra tendela zwenezwo zwi tshi bvelela kha riṋe!
8. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa u dzula ro livhisa mihumbulo yashu kha zwithu zwa muya?
8 Thabelo i ḓo ri thusa uri ri dzule ro livhisa mihumbulo yashu kha zwithu zwa muya nahone ra iledza u ḓowelana na vhavhi. Paulo o ri: “Ni songo vhilaela tshithu. Zwoṱhe zwiné na zwi tama ni ḓivhadze Mudzimuni nga thabelo na nga u humbela hu re na u livhuha. Huno mulalo wa Mudzimu, a fhiraho u ṱalukanya hoṱhe, u vhulungele dzimbilu dzaṋu na mihumbulo yaṋu kha Kristo Yesu.” Muapostola o ri ṱuṱuwedzela u elekanya nga zwithu zwine zwa vha mafhungo-ngoho, zwa vhugala, zwa u luga, zwo ṱambaho, zwi tamisaho, zwa phungo mbuya, zwi re zwivhuya, na zwi khoḓwaho. (Vha-Filipi 4:6-8) Kha ri tshile u tendelana na nyeletshedzo ya Paulo nahone ri songo vhuya ra ḓivhea vhuimoni ha vhavhi.
9. Naho ri tshi iledza mishumo mivhi, ri lingedza hani u thusa vhathu vhoṱhe?
9 Naho ri tshi nga landula mishumo mivhi, ri ṱanziela kha vhaṅwe nga vhuṱali, samusi na muapostola Paulo o amba na Muvhusi wa Muroma ane a pfi Felikisi nga “a u luga na a zwivhuya na a khaṱhulo i ḓaho.” (Mishumo 24:24, 25; Vha-Kolosa 4:6) Ri huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso kha vhathu vhoṱhe nahone ri vha fara nga vhulenda. Ri na vhungoho ha uri “vhe vha vhetshelwa vhutshilo vhu sá fheli” vha ḓo vha vhatendi nahone vha takalela mulayo wa Mudzimu.—Mishumo 13:48.
U Takalela Mulayo wa Yehova
10. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri zwine ra khou ḓigudisa zwone zwi nwelele mihumbuloni na mbiluni dzashu?
10 Mupsalme o dovha a ṱalusa muthu o takalaho nga u ri: “Ané tshawe ha vha u takalela mulayo wa Yehova, mulayo uyo a u [vhalela fhasi, NW] masiari na vhusiku.” (Psalme ya 1:2) Samusi ri vhashumeli vha Mudzimu, ri a “takalela mulayo wa Yehova.” Musi zwi tshi konadzea, tshifhingani tsha u ḓigudisa na u elekanya, ri nga “vhalela fhasi,” fhedzi maipfi a tshi khou pfala. U ita nga u ralo musi ri tshi khou vhala tshipiḓa naho tshi tshifhio tsha Maṅwalo zwi ḓo thusa uri zwi nwelele mihumbuloni na mbiluni dzashu.
11. Ndi ngani ri tshi fanela u vhala Bivhili “masiari na vhusiku”?
11 “Mukoma a fulufhedzeaho na wa vhuṱali” u ri ṱuṱuwedza u vhala Bivhili ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. (Mateo 24:45) Nga ṅwambo wa dzangalelo ḽihulwane ḽa u ṱoḓa u ḓivha zwavhuḓi mulaedza wa Yehova kha vhathu, ndi zwavhuḓi u vhala Bivhili “masiari na vhusiku”—ee, na musi khofhe dzi sa fari nga ṅwambo wa zwiṅwe zwiitisi. Petro o ri ṱuṱuwedza a ri: “Ni nge vhushie vhu tsha ḓi bva u bebwa u̗ tama mukhaha u pfadzaho u songo vangaho, uri ni aluwe ngawo’, ni vhuye ni tshidzwe.” (1 Petro 2:1, 2) Naa ni a takalela u vhala Bivhili ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe na u elekanya nga Ipfi ḽa Mudzimu na ndivho dzawe vhusiku? Mupsalme o zwi ita.—Psalme ya 63:6.
12. Ri ḓo ita mini arali ri tshi takalela mulayo wa Yehova?
12 U takala hashu nga hu sa fheli zwi ḓitika nga u takalela mulayo wa Mudzimu. Wo fhelela na u luga, nahone hu na malamba mahulwane kha u u tevhedza. (Psalme ya 19:7-11) Mufunziwa Yakobo o ri: “Ané a sedzesa mulayo wo vuleaho, mulayo u ṋeaho vhathu vhu-ḓi-langi, wonoyo mulayo a si ú litshe, ha tshee mupfi wa dzikhangwa, o no vha muiti wa mushumo. Wa u ralo u ḓo shudufhala nga u shuma hawe.” (Yakobo 1:25) Arali ri tshi takalela zwa vhukuma mulayo wa Yehova, a ḽi nga ḓo vhuya ḽa kovhela ri songo elekanya nga zwithu zwa muya. I ngoho, ri ḓo ṱuṱuwedzelwa u ‘sedza kha mativha a zwiphiri a Mudzimu’ nahone ra vhea madzangalelo a Muvhuso u thoma vhutshiloni.—1 Vha-Korinta 2:10-13; Mateo 6:33.
U ḓo nga Muri
13-15. Ndi nga muhumbulo ufhio hune ri nga fana na muri wo ṱavhiwaho fhethu hu re na maḓi manzhi?
13 A tshi dovha u ṱalusa muthu o lugaho, mupsalme uri: “U ḓo nga muri wo simiwaho milongani ya maḓi, u aṋwaho mitshelo nga tshifhinga tsha hone, u sa omiho maṱari. Zwiné a ita zwoṱhe zwi a vulea.” (Psalme ya 1:3) U fana na vhaṅwe vhathu vhoṱhe vha songo fhelelaho, riṋe vhane ra shumela Yehova ri a vha na vhuleme vhutshiloni. (Yobo 14:1) Ri nga tovholwa na u ṱangana na milingo yo fhambanaho i tshimbidzanaho na lutendo lwashu. (Mateo 5:10-12) Naho zwo ralo, ri a kona u konḓelela yeneyo milingo nga hu bvelelaho nga thuso ya Mudzimu, u fana na muri wo takalaho une wa ima wo khwaṱha maḓumbuni.
14 Muri wo ṱavhiwaho fhethu hune wa wana maḓi tshifhinga tshoṱhe a u fi tshifhingani tsha mufhiso kana gomelelo. Arali ri vhathu vha ofhaho Mudzimu, maanḓa ashu a bva kha Tshisima tshi sa xi—Yehova Mudzimu. Paulo o ṱoḓa thuso kha Mudzimu nahone o ri: “Zwoṱhe ndi zwi kona nga [Yehova] a nkonisaho.” (Vha-Filipi 4:13) Musi ri tshi livhiswa na u fushwa muyani nga muyamukhethwa wa Yehova, a ri fhelelwi nga maanḓa, ri a bvelela, na u khwaṱha muyani. Ri a bvelela tshumeloni ya Mudzimu nahone ra dovha ra aṋwa zwiaṋwiwa zwa muya wawe.—Yeremia 17:7, 8; Vha-Galata 5:22, 23.
15 Nga u shumisa ipfi ḽa Luheberu ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “u ḓo nga,” mupsalme u khou shumisa ḽifanyisi. U khou vhambedza zwithu zwivhili zwo fhambanaho, nahone zwi na pfaneleo i fanaho. Vhathu vho fhambana na miri, fhedzi u titima ha muri wo ṱavhiwaho fhethu hu re na maḓi manzhi zwi khagala uri zwi humbudza mupsalme nga ha zwithu zwinzhi zwa muya kha vhane vha “takalela mulayo wa Yehova.” Arali ri tshi takalela mulayo wa Mudzimu, maḓuvha ashu a ḓo vha manzhi u fana na a muri. Zwi re zwone ndi uri ri nga tshila nga hu sa fheli.—Yohane 17:3.
16. Ndi ngani ‘zwoṱhe zwine ra zwi ita zwi tshi vulea’ nahone nga nḓila-ḓe?
16 Musi ri tshi tshila nga nḓila yo lugaho, Yehova u a ri thusa u konḓelela milingo na vhuleme. Ri a takala na u bvelela tshumeloni ya Mudzimu. (Mateo 13:23; Luka 8:15) ‘Zwoṱhe zwine ra zwi ita zwi a vulea’ nga ṅwambo wa uri tshipikwa tshashu tshihulwane ndi u ita zwine Yehova a zwi funa. Samusi ndivho dzawe dzi tshi ḓadzea tshifhinga tshoṱhe nahone ri tshi takalela milayo yawe, ri a aluwa muyani. (Genesi 39:23; Yoshua 1:7, 8; Yesaya 55:11) Zwenezwo zwo tou ralo naho ri tshi ṱangana na maṱungu.—Psalme ya 112:1-3; 3 Yohane 2.
Muvhi u Vhonala a Tshi Khou Bvelela
17, 18. (a) Mupsalme o fanyisa muvhi na mini? (b) Naho vhavhi vha tshi nga bvelela kha zwithu zwi vhonalaho, ndi ngani vha songo tsireledzea na khathihi?
17 Vhutshilo ha muvhi ho fhambana vhukuma na ha muvhuya! Vhavhi vha nga vhonala vha tshi khou bvelela lwa tshifhinganyana kha zwithu zwi vhonalaho, fhedzi a vha bveleli kha zwithu zwa muya. Hezwi ri dovha ra zwi vhona kha maṅwe maipfi a mupsalme ane a ri: “Kha vhavhi a zwi ralo na ka-thihi. Vha nga mungu u hwalwaho nga muya. Musi wa khaṱhulo vha ḓo shona ngazwo’. Vhatshinyi vha ḓo shona khoroni ya vhavhuya.” (Psalme ya 1:4, 5) Ṱhogomelani uri mupsalme uri, “vhavhi a zwi ralo na ka-thihi.” U khou amba uri a vha fani na vhathu vha Mudzimu, vhe vha vhambedzwa na muri u aṋwaho na u tshilaho tshifhinga tshilapfu.
18 Naho vhavhi vha tshi bvelela kha zwithu zwi vhonalaho, a vha na tsireledzo ya tshoṱhe. (Psalme ya 37:16; 73:3, 12) Vha fana na munna wa mupfumi wa tsilu we Yesu a amba ngae kha tshifanyiso musi o humbelwa uri a ite phetho kha mafhungo a ifa. Yesu o vhudza vhe vha vha vhe hone a ri: “Fhaṱuwani, ni thanyele vhuvhuḓu hoṱhe, ngauri muthu ha tshili nga zwiné a vha nazwo’ zwa vha zwinzhi.” Yesu o bvisela yeneyi mbuno khagala nga u amba uri muṅwe mupfumi o kaṋa mavhele manzhi tsimuni yawe lwe a humbula u thutha maḓulu awe nahone a fhaṱa mahulwane uri a vhulunge zwithu zwawe zwoṱhe zwavhuḓi. Nga murahu onoyo munna o vha o dzudzanya u ḽa, u nwa, na u ḓiphina. Fhedzi Mudzimu a ri: “Tsilu-ḓiwe! Vhusiku vhuno muya wau u ḓo vhidzwa wa bva kha iwe; huno zwe wa shuma zwi ḓo vha zwa nnyi?” U itela u ombedzela mbuno yawe, Yesu o dovha a ri: “Ndi zwine zwa ḓo itwa uyo a kuvhanganyaho lupfumo á sa pfumi Mudzimuni.”—Luka 12:13-21.
19, 20. (a) Ṱalusani maitele a kale a u fhula na a u fhefhera. (b) Ndi ngani vhavhi vha tshi vhambedzwa na mungu?
19 Vhavhi a vha “pfumi Mudzimuni.” Nga zwenezwo, a vho ngo tsireledzea na u khwaṱha u fana na mungu, une wa vha makanda a goroi. Musi goroi yo kaṋiwa zwifhingani zwa kale, yo vha i tshi iswa luvhateni, ho itaho luvhanḓe. Hune ha vha na zwiiḽei zwi re na tombo ḽo ṱuṱulwaho kana tsimbi i re na maṋo nga fhasi hazwo, zwine zwa kokodziwa kha goroi nga zwipuka u itela u vunḓekanya maṱanga ayo na u i fhula. Nga murahu ho vha hu tshi shumiswa fosholo u itela u kumba thuli yoṱhe na u i fhefhera. (Yesaya 30:24) Makanda o vha a tshi wela luvhateni, ngeno muya u tshi vhudzulela zwitanda thungo na u dovha u fhefherela kule mungu. (Ruthe 3:2) Musi thoro dzo no fhefherwa u itela u bvisa thombwana na zwiṅwe zwithu zwi sa ṱoḓei, dzo vha dzi tshi vha dzo lugela u vhulungwa kana u sinḓiwa. (Luka 22:31) Fhedzi mungu u vha wo bviswa.
20 U fana na goroi ine ya wela fhasi nahone ya vhulungwa musi mungu u tshi khou fhefherelwa kule, nga u ralo vhavhuya vha ḓo tshidzwa nahone vhavhi vha ḓo fheliswa. Vhukuma, ri a takala uri vhenevho vhavhi vha ḓo fheliswa tshoṱhe hu si kale. Musi vho no fheliswa, vhathu vhane vha takalela mulayo wa Yehova vha ḓo fhaṱutshedzwa vhukuma. I ngoho, vhathu vha thetshelesaho vha ḓo fheleledza vho wana tshifhiwa tsha Mudzimu tsha vhutshilo vhu sa fheli.—Mateo 25:34-46; Vha-Roma 6:23.
U Fhaṱutshedzwa ha “Nḓila ya Vhavhuya”
21. Yehova u ‘ḓivha nḓila ya vhavhuya’ nga nḓila-ḓe?
21 Psalme ya u thoma yo phetha nga haya maipfi: “Nḓila ya vhavhuya i ḓihwa nga Yehova; hone nḓila ya vhavhi ndi ya u lovha.” (Psalme ya 1:6) Mudzimu u ‘ḓivha nḓila ya vhavhuya’ nga nḓila-ḓe? Arali ra tshila nga nḓila yo lugaho, ri nga vha na vhungoho ha uri Khotsi ashu wa ṱaḓulu u a ṱhogomela nḓila ine ra tevhedza ngayo milayo yawe vhutshiloni hashu na u ri dzhia ri vhashumeli vhawe vhane a vha ṱanganedza. Nga zwenezwo, ri fanela u laṱela dzimbilaelo dzashu dzoṱhe khae ri na lutendo lwa uri u a ri ṱhogomela zwa vhukuma.—Hesekiele 34:11; 1 Petro 5:6, 7.
22, 23. Hu ḓo itea mini kha vhavhi na vhavhuya?
22 “Nḓila ya vhavhuya” i ḓo dzula i hone lini na lini, fhedzi vhathu vhavhi vha ḓo fheliswa nga khaṱulo ya Yehova. Nahone “nḓila” yavho, kana buḓo ḽa vhutshilo, ḽi ḓo guma. Ri nga vha na fulufhelo kha u ḓadzea ha maipfi a Davida ane a ri: “Si fhele mbilu, muvhi ha lalami; U ḓo ṱuwa U tshi vhona muḓi wawe ú shubi. Shango ḽi ḓo vha ifa ḽa vho vuḓaho; ndi vhone vha u ḓo takalela muḓalo wa mulalo. Vha u ḓo vha vhaṋe vha shango ndi vhavhuya, ndi vhone vha u ḓo dzula khaḽo’ lini na lini.”—Psalme ya 37:10, 11, 29.
23 Ri ḓo takala vhukuma arali ra vha na ndugelo ya u tshila paradisoni kha ḽifhasi musi vhavhi vhe si tsheeho! Vho vuḓaho na vhavhuya vha ḓo ḓiphina nga mulalo wa ngoho nga ṅwambo wa uri vha ḓo takalela “mulayo wa Yehova” tshifhinga tshoṱhe. Naho zwo ralo, musi zwenezwo zwi sa athu ḓadzea, ‘fhungo ḽa Yehova’ ḽi fanela u ḓadziswa. (Psalme ya 2:7a) Thero i tevhelaho i ḓo ri thusa u vhona uri ndi fhungo ḽifhio na uri ḽi amba mini kha riṋe u katela na vhathu vhoṱhe.
Ni ḓo Fhindula Hani?
• Ndi ngani muthu ane a tevhedza milayo ya Mudzimu o takala?
• Ndi mini tshine tsha sumbedza uri ri a wana dakalo kha mulayo wa Yehova?
• Muthu a nga fana hani na muri wo no sheledzwa zwavhuḓi?
• Nḓila ya muvhuya yo fhambana hani na ya muvhi?
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 11]
Thabelo i ḓo ri thusa u iledza u ḓowelana na vhavhi
[Tshifanyiso kha siaṱari 12]
Ndi ngani muvhuya a tshi nga muri?