Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

‘Dîyi dia Yehowa’ kadiena mua kupanga kukumbana

‘Dîyi dia Yehowa’ kadiena mua kupanga kukumbana

‘Dîyi dia Yehowa’ kadiena mua kupanga kukumbana

‘Nengambile bantu [dîyi] diende: Yehowa wakungambila ne: Wewe udi muana wanyi. Undombe, nenkupe bantu ba bisamba bia bende bu bumpianyi buebe.’​—MUSAMBU 2:7, 8.

1. Ndishilangana kayi didi pankatshi pa malu adi Nzambi mulongolole ne adi bisamba bilongolole?

 YEHOWA NZAMBI udi ne malu adiye mulongolole bua bantu ne bua buloba. Bisamba bia bantu bidi pabi ne tshidibi bilongolole. Kadi, bidibu balongolole ebi mbishilangane bikole be! Bidi ne bua kuikala nanku, bualu Nzambi udi wamba ne: ‘Bu mudi diulu dipita buloba kuikala mulu, mmuomumue mudi njila yanyi ipita njila yenu kuikala mulu, ne mudi meji anyi apita meji enu kuikala mulu.’ Tshidi Nzambi mulongolole netshikumbane kakuyi mpata bualu udi wamba kabidi ne: ‘Bualu bua bu mudi mvula uloka, ne bu mudi neige ifuma mu diulu, ne kayena ipinganamu kabidi kayiyi mianji kumiamina mâyi pa buloba ne kubumeneshila midioko ne kubusampishila mitshi, ivuijila mukunyi maminu ne ipesha mudi wa biakudia biakudia biende, nunku dîyi didi dipatuka mukana muanyi nedikale muomumue; kadiena dipingana kundi patupu, kadiyi dianji kuenza muanda undi musue dienze, kadiyi dianji kushikija muanda ungakaditumina.’​—Yeshaya 55:9-11.

2, 3. Mmalu kayi adibu baleje bimpe bitoke mu Musambu muibidi? Kadi nkonko kayi idi ijuka?

2 Musambu muibidi mmuleje bimpe bitoke ne: malu adi Nzambi mulongolole bua Mukalenge Masiya wende neakumbane. Mufundi wa Musambu eu (Mukalenge Davidi wa mu Isalele wa kale) uvua mudianjile kumanyisha ku nyuma wa Nzambi muvuaku mua kuikala tshikondo kampanda tshisunguluke tshivua bisamba ne bua kusumpakana. Balombodi ba bisamba ebi bavua mua kujuka bua kuluisha Yehowa Nzambi ne Muela manyi wende. Kadi, mufundi wa Misambu wakimba kabidi ne: ‘Nengambile bantu [dîyi] diende: Yehowa wakungambila ne: Wewe udi muana wanyi. Undombe, nenkupe bantu ba bisamba bia bende bu bumpianyi buebe ne ba ku mfudilu kua buloba bu bantu bebe.’​—Musambu 2:7, 8.

3 ‘Dîyi dia Yehowa’ didi diumvuija tshinyi bua bisamba bia bantu? Mmushindu kayi udidi ditangila bantu bonso mu kabujima? Bushuwa, malu onso aa adi umvuija tshinyi bua babadi ba Musambu muibidi badi batshina Nzambi?

Bisamba bidi bisumpakana

4. Umvuija malu manene a mu Musambu 2:1, 2 mu tshikoso.

4 Mufundi wa misambu udi wakula bua mushindu udi tshidi Nzambi mulongolole tshibengangana ne tshidi bisamba bilongolole pa kutuadija musambu wende ne mêyi aa: ‘Bualu kayi ba mu bisamba bia bende badi badisangisha popamue bua bafune bulobo, ne bantu ba bende bapangidija meji a malu a patupu? Bakalenge ba pa buloba badi badijadika, ne bakokeshi badi bela tshifufu, bua kutombokela Yehowa ne wende muedibue manyi.’​—Musambu 2:1, 2. *

5, 6. ‘Mmeji a malu a patupu’ kayi adi bantu ba mu bisamba bia bende ‘bapangadija’?

5 ‘Mmeji a malu a patupu’ kayi adi bantu ba bisamba bia bende lelu ‘bapangadija’? Pa mutu pa kuitaba Masiya anyi Kristo udi Muela Manyi wa Nzambi, bisamba bidi ‘bipangadija’ anyi bielangana meji bua kushala ne bukokeshi buabi kashidi. Mêyi a mu Musambu muibidi aa akakumbana kabidi mu bidimu lukama bia kumpala pavua bamfumu ba bena Yuda ne ba bena Lomo badisange bua kushipa Yezu Kristo Mukalenge muteke kudi Nzambi. Kadi dikumbana diawu dinene diakatuadija mu 1914 pakatekabu Yezu Mukalenge mu diulu. Katshia anu pinapu, mbulamatadi nansha umue wa pa buloba katu muanji kuitaba Mukalenge udi Nzambi muteke.

6 Mufundi wa Misambu uvua musue kuamba tshinyi pakakonkaye ‘bualu buvua bantu ba bende bapangadijila meji a malu a patupu’? Malu a patupu au mmalu adibu bobu balongolole; mmalu a tshianana adi kaayi ne bua kukumbana to. Kabena mua kufila ditalala ne diumvuangana pa buloba to. Pabi, badi benza malu anu bua kutombokela bumfumu bua Nzambi. Mbadisangishe ne tshiji tshionso bua kuluisha Mutambe Bunene ne Muela Manyi wende. Atshi ki ndipala anyi?

Mukalenge wa Yehowa mutshimunyi

7. Mmunyi muvua bayidi ba kumpala ba Yezu baleje mu disambila muvua Musambu 2:1, 2 mukumbanyine Yezu?

7 Bayidi ba Yezu bakumvuija muvua mêyi a mu Musambu 2:1, 2 makumbanyine Yezu. Pakabakengeshabu bua ditabuja diabu, bakasambila ne: ‘Mukalenge wetu [Yehowa], wewe wakafuka diulu ne buloba ne mâyi manene ne bintu bionso bidimu; wewe wakamba kudi nyuma muimpe mukana mua tatu wetu Davidi, muntu webe ne: Bisamba bia bende biakufunyina bulobo tshinyi? Bantu bakuelela meji a malu a patupu tshinyi? Bakalenge ba pa buloba bakutantamana bua kuluangana, bamfumu bakudisangisha bua kuelela Mukalenge [Yehowa] ne Kristo wende tshifufu. Bulelela, mu musoko eu, Helode [Antipa] ne Pontio Pilato ne bisamba bia bende ne bena Isalele bakadisangisha bua kuelela Muana webe wa tshijila Yezu, uwakela manyi pa mutu, tshifufu.’ (Bienzedi 4:24-27; Luka 23:1-12) * Bushuwa, bakelela Yezu musadidi muela manyi wa Nzambi tshifufu mu bidimu lukama bia kumpala. Kadi, Musambu eu uvua ne bua kulua kukumbana kabidi bidimu nkama ya bungi panyima.

8. Mmunyi mudi Musambu 2:3 ukumbanyina bisamba bidiku lelu?

8 Pavua Isalele wa kale muikale ne mukalenge wa pa buloba bu muvua Davidi amu, bisamba bia bende ne bakokeshi babu bavua badisanga pamue bua kuluisha Nzambi ne mukalenge uvuaye muele manyi mumujadike mu nkuasa. Kadi netuambe tshinyi bua tshikondo tshietu etshi? Bisamba bidiku lelu ki mbisue kutumikila malu adi Yehowa ne Masiya balomba to. Nunku, Bible udi uleja mudibu bamba ne: ‘Tutshibule nkanu yabu bitupa, tumushe mionji yabu pambidi petu.’ (Musambu 2:3) Bisamba ne bamfumu badi babenga kutumikila mikenji yonso idi Nzambi ne Muela manyi wende bela. Kadi, bukole buonso budibu mua kuenza bua kutshibula nkanu ne bua kumusha mionji eyi nebuikale patupu.

Yehowa udi ubapetula

9, 10. Bua tshinyi Yehowa udi upetula bisamba?

9 Yehowa kêna uditatshisha bua malu onso adi bamfumu ba matunga benza bua kujadika bumfumu buabu to. Bilondeshile mêyi a mufundi wa Misambu, Nzambi udi wamba ne: ‘Yeye udi mushikame mu diulu udi useka, Mukalenge [Yehowa] udi ubapetula.’ (Musambu 2:4) Nzambi udi utungunuka ne tshidiye yeye mulongolole kayi umona bamfumu aba bu kudi bualu to. Udi useka dikamakama diabu, ubapetula. Balekelayi baditumbishe bua tshidibu basue kuenza. Ku mêsu kua Yehowa badi anu tshintu tshia kuseka. Udi useka dimuluisha diabu didi kadiyi mua kumuenzela bualu.

10 Davidi udi wakula muaba mukuabu kabidi mu misambu yende bua bantu ne bisamba bidi biluisha Nzambi wimba ne: ‘Wewe muine Yehowa, Nzambi wa misumba, udi Nzambi wa Isalele. Juka bua kukengesha bisamba bionso bia bantu; kufuidi umue wa batungidi aba luse. Badi balukila ku dilolo ku dilolo, bela mikunda bu mbua, badi banyunguluka musoko. Mona! Badi bapumuna mêyi mabi mukana muabu, miele ya mvita idi ku mishiku yabu. Badi bamba ne: Nnganyi udi mutumvue? Kadi wewe Yehowa, udi ubaseka; udi upetula ba mu bisamba bia bantu bionso.’ (Musambu 59:5-8) Yehowa udi useka lutambishi ne dipampakana dia bisamba mu dijinga diabi dia patupu dia kumuluisha.

11. Ntshinyi tshidi tshienzeka padi bisamba bikeba bua kupangisha malu adi Yehowa mulongolole?

11 Mêyi a mu Musambu 2 adi akolesha ditabuja dietu aleja ne: Nzambi kêna ne tshidi mua kumutshiamakana kumpala nansha. Tudi ne bua kuikala ne dishindika dia se: utu ukumbaja disua diende misangu yonso ne katu ulekela basadidi bende ba lulamatu to. (Musambu 94:14) Nunku, ntshinyi tshidi tshienzeka padi bisamba bienza muabi muonso bua kupangisha malu adi Yehowa mulongolole? Bilondeshile musambu eu, Nzambi ‘neakule nabu mu tshiji tshiende’ ne dîyi dienze bu dikubakuba dia mukungulu mukole. Kabidi, anu bu mukenyi mukole wa mvula, ‘neabatshinyishe mu tshiji tshiende tshikole.’​—Musambu 2:5.

Mukalenge mujadika kudi Nzambi

12. Musambu 2:6 udi wakula bua dijadika dia Mukalenge kayi?

12 Tshidi Yehowa wamba pashishe mukana mua mufundi wa Misambu tshidi tshinyingalaja bisamba kakuyi mpata. Nzambi udi wamba ne: ‘Meme panyi ngakujadika Mukalenge wanyi pa mutu pa Siona, mukuna wanyi wa tshijila.’ (Musambu 2:6) Mukuna wa Siona uvua mukuna wa mu Yelushalema muvuabu bajadike Davidi bu mukalenge. Kadi Mukalenge Masiya kakusomba mu nkuasa wa bukalenge mu tshimenga atshi anyi muaba mukuabu pa buloba to. Bushuwa, Yehowa ukadi mujadike Yezu Kristo bu Mukalenge Masiya udiye musungule pa mukuna wa Siona wa mu diulu.​—Buakabuluibua 14:1.

13. Ntshipungidi kayi tshidi Yehowa mudie ne Muanende?

13 Mpindieu Mukalenge Masiya udi wakula. Udi wamba ne: ‘Nengambile bantu [dîyi dia Yehowa (ukavua mumane kudia tshipungidi tshia Bukalenge ne Muanende)]: Yehowa wakungambila ne: Wewe udi muana wanyi; lelu eu ngakukulela.’ (Musambu 2:7) Kristo wakakula bua tshipungidi tshia Bukalenge pakambilaye bapostolo bende ne: ‘Nuenu mbakunanukila nanyi mu makenga anyi; ndi [ndia nenu tshipungidi anu bu muakadia nanyi] Tatu wanyi [tshipungidi tshia] bukalenge.’​—Luka 22:28, 29.

14. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: Yezu udi ne bukenji kabuyi kuela mpata bua kudia bukalenge?

14 Anu bu mukavuabu bamanyishe mu Musambu 2:7, Yehowa wakajadika muvua Yezu muikale Muanende pakatambula Yezu muine ne pakamubisha Yehowa bua kumupesha muoyo wa mu nyuma. (Mâko 1:9-11; Lomo 1:4; Ebelu 1:5; 5:5) Eyowa, Mukalenge wa Bukalenge bua mu diulu m’Muana umuepele mulela wa Nzambi. (Yone 3:16) Bu mudi Yezu muikale wa mu ndelanganyi ya dîku dia bukalenge dia Mukalenge Davidi, udi ne bukenji kabuyi kuela mpata bua kudia bukalenge. (2 Samuele 7:4-17; Matayo 1:6, 16) Bilondeshile Musambu eu, Nzambi udi wambila Muanende ne: ‘Undombe, nenkupe bantu ba bisamba bia bende bu bumpianyi buebe, ne ba ku mfudilu kua buloba bu bantu bebe.’​—Musambu 2:8.

15. Bua tshinyi Yezu udi ulomba bisamba bu bumpianyi buende?

15 Mukalenge eu udi Muana wa Nzambi udi ne muanzu munene mulondele anu wa Yehowa. Yehowa wakamona ne: Yezu mmuena lulamatu wende wa kueyemena. Kabidi bu mudi Yezu Muanabute wa Nzambi, udi ne bua kuangata bumpianyi. Bulelela, Yezu Kristo ‘udi tshifuanyikiji tshia Nzambi udi kayi mua kumueneka, muanabute wa bifukibua bionso.’ (Kolosai 1:15) Tshionso tshidiye mua kuenza ntshia kulomba, nunku Nzambi udi ‘umupesha bantu ba bisamba bia bende bu bumpianyi buende ne ba ku mfudilu kua buloba bu bantu bende.’ Yezu udi ulomba muanda eu bualu ‘udi usanka bua kusomba ne bukua-bantu’ ne bualu dijinga diende dinene ndia kukumbaja disua dia Tatuende wa mu diulu pa bidi bitangila buloba ne bantu.​—Nsumuinu 8:30, 31.

Dîyi didi Yehowa wamba bua bisamba

16, 17. Bilondeshile Musambu 2:9, ntshinyi tshidi tshindile bisamba?

16 Bu mudi Musambu muibidi wenda ukumbana lelu mu tshikondo tshia dikalaku dia Yezu Kristo mu bukalenge kayi umueneka, ntshinyi tshidi tshindile bisamba? Mu katupa kîpi emu Mukalenge neakumbaje dîyi dia Yehowa dia ne: ‘Wewe neubatshibule [bantu ba bisamba] ne dikombo dia tshiamu; neubasunsulule bu mudibu basunsula luesu lua mufumbi wa ngesu.’​—Musambu 2:9.

17 Makombo a bakalenge ba kale avua aleja bukokeshi bua bukalenge. Makombo makuabu avua menza ne tshiamu, bu mudi dikombo didibu batele mu musambu eu. Mfuanyikijilu udibu bangate muaba eu udi uleja muikala Kristo Mukalenge mua kubutula bisamba kakuyi lutatu. Bobu batute luesu lua dibungu dikombo dia tshiamu ne bukole buonso, ludi lutayika lumuangalaka, kabayi mua kululamakaja kabidi to.

18, 19. Bivua bikengela bua bakalenge ba pa buloba kuenza tshinyi bua kuanyishibua kudi Nzambi?

18 Bamfumu ba matunga badi ne bua kumona dibutuka edi anyi? Tòo, bualu mufundi wa Misambu udi ubabela ne mêyi aa: ‘Nunku, nuenu bakalenge, nuikale ne meji; nuyishibue [anyi, nuitabe bua kululamijibua], nuenu bakokeshi ba pa buloba.’ (Musambu 2:10) Badi balomba bamfumu bua kuteya ntema, kuikala ne busunguluji mu tshilumbu etshi. Badi ne bua kumona mudi malu adibu balongolole mikale a patupu, kaayi bu tshikala Bukalenge bua Nzambi ne bua kuenza bua kusankisha bukua-bantu buonso.

19 Bua bakalenge ba pa buloba kuanyishibuabu kudi Nzambi, bavua ne bua kushintulula mushindu udibu benza malu. Badi bababela bua ‘kukuatshila Yehowa mudimu ne ditshina, bua kusanka ne kuzakala diatshimue.’ (Musambu 2:11) Tshivua mua kuenzeka ntshinyi pavuabu mua kukuatshila Nzambi mudimu? Pamutu pa kupampakana anyi kulubakana mu lungenyi, bavua mua kusanka bua malu adi Mukalenge Masiya mulaye. Bivua bimpe bua bamfumu ba pa buloba kulekelabu didisua ne didibandisha bidibu bakokesha nabi. Bivua kuikala kabidi bimpe bua kushintulukabu ne lukasa ne kuikala ne busunguluji pa bidi bitangila bunene budi kabuyi kuelekeja bua bumfumu butambe bunene bua Yehowa ne bukole budi kabuyi kutua tshiadi bua Nzambi ne bua Mukalenge wende Masiya.

“Nutuangane mishiku ne muana”

20, 21. ‘Kutuangana mishiku ne muana’ kudi kumvuija tshinyi?

20 Musambu 2 udi mpindieu wela bamfumu ba matunga lubila bua luse. Pamutu pa kudisangabu pamue bu baluishi, badi bababela ne: ‘Nutuangane mishiku ne muana wende wa balume, bua yeye [Yehowa Nzambi] kikadi ne tshiji, ne bua nuenu kanujiminyi mu njila. Bualu bua tshiji tshiende tshidi tshitemeshibua lukasa.’ (Musambu 2:12a) Bantu badi ne bua kutumikila Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa padiye wakula. Pavua Nzambi muteke Muanende mu nkuasa wa bukalenge, bamfumu ba pa buloba bavua ne bua kuikala balekele ‘kupangadija meji a malu a patupu.’ Bavua ne bua kuikala bitabe Mukalenge diakamue ne bamutumikile ne muoyo mujima.

21 Bua tshinyi ‘kutuangana mishiku ne muana’? Pavuabu bafunde Musambu eu, kutuangana mishiku kuvua mushindu wa kulejangana bulunda ne wa kujingila kabidi muenyi difika dilenga mu nzubu wa muntu kampanda muvuabu bamuakidila bimpe. Kutuangana mishiku kuvua kabidi mushindu wa kuleja lulamatu. (1 Samuele 10:1) Mu mvese wa mu musambu muibidi eu, Nzambi udi ulomba bisamba bua kutua Muanende mishiku anyi kumuakidila bu Mukalenge muela manyi.

22. Bamfumu ba matunga badi ne bua kutumikila didimuija kayi?

22 Bantu badi babenga kuitaba bukokeshi bua Mukalenge udi Nzambi musungule badi bapenda Yehowa. Badi babenga bukenji budi nabu Yehowa Nzambi bua kukokesha diulu ne buloba ne bukokeshi buende bua kusungula Mukalenge mutambe buimpe udi ne bua kukokesha bantu. Bamfumu ba matunga nebamone ne: tshiji tshia Nzambi netshibaluile diakamue patshidibu bakeba mua kukumbaja malu abu. ‘Tshiji tshiende tshidi tshitemeshibua lukasa,’ anyi tshilunduka lukasa, kabayi mua kutshikanda to. Mbimpe bamfumu ba matunga bitabe didimuija edi ne dianyisha dionso ne baditumikile. Bualu kuditaba ne kuditumukila kudi kupetesha muoyo.

23. Dîba ditshidiku dia muntu ne muntu yonso kuenza tshinyi?

23 Musambu udi ne malu a dikema eu udi ujika ne mêyi aa: ‘Disanka didi kudi bonso badi beyemena [Yehowa].’ (Musambu 2:12b) Dîba ditshidiku dia muntu ne muntu (nansha mfumu kayi yonso) uvua utua tshivua bisamba bilongolole nyama ku mikolo kukudimukaye bua kupeta bukubi. Badi mua kunyemena kudi Yehowa udi ukuba bantu mu Bukalenge buende. Kadi badi ne bua kunyemena kudiye kumpala kua Bukalenge bua Masiya kubutulabu bisamba bidi bibuluisha.

24. Mmunyi mutudi mua kuikala ne nsombelu muimpe wa disanka nansha mu buloba budi ne ntatu ebu?

24 Tuetu tulonga Bible ne lubatshi ne tutumikila mibelu idimu mu nsombelu wetu, tudi mua kushala ne nsombelu muimpe nansha mpindieu utudi mu buloba bua ntatu. Patudi tutumikila mibelu ya mu Bible, netuikale mu malanda a disanka mu dîku ne katuakuikala ne tunyinganyinga tudi tunyukakaja bena panu to. Dilonda mibelu ya mu Bible didi ditupesha dishindika dia se: tudi tusankisha Mufuki. Kakuena muntu mukuabu pa kumusha Mukalenge Mutambe Bunene wa diulu ne buloba udi mua kutupesha tshieya bua ‘muoyo wa mpindieu ne muoyo ukadi pa kulua’ utuapeta pumushaye pa buloba bantu bonso badi baluisha malu adi makane padibu babenga Bukalenge buende.​—1 Timote 4:8.

25. Bu mudi ‘dîyi dia Yehowa’ kadiyi mua kupanga kukumbana, mbualu kayi butudi mua kutekemena buenzeka mu matuku etu aa?

25 ‘Dîyi dia Yehowa’ kadiena mua kupanga kukumbana nansha. Bu mudi Nzambi mutufuke, mmumanye malu adi matambe buimpe bua bantu ne neakumbaje tshidiye mulongolole bua kupesha bantu badi bamutumikila ditalala, disanka ne nsombelu muimpe kashidi mu Bukalenge bua Muanende munanga. Muprofete Danyele wakafunda pa bidi bitangila tshikondo tshietu etshi ne: ‘Mu matuku a bakalenge aba Nzambi wa mu diulu neajadike bukalenge bukuabu budi kabuyi bubutudibua tshiendelele. Nebutshibule makalenge aa onso bitupa bitupa, nebuabutule, ne buobu nebujalame tshiendelele.’ (Danyele 2:44) Nunku, etshi ke tshikondo tshiakanyine tshia ‘kutuangana mishiku ne Muana’ ne kukuatshila Yehowa Mukalenge Mutambe Bunene mudimu!

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 4 Kumpalampala, Mukalenge Davidi ke muntu uvua “muedibue manyi” eu; ‘bakalenge ba pa buloba’ bavua bakokeshi ba bena Peleshete bakasangisha biluilu biabu bua kumuela mvita.

^ tshik. 7 Mvese mikuabu ya mu Mifundu ya bena Kristo ya tshiena-Gelika idi ileja kabidi ne: Yezu m’Muela manyi wa Nzambi udibu batele mu Musambu muibidi. Bualu ebu budi bumueneka nanku patudi tufuanyikija Musambu 2:7 ne Bienzedi 13:32, 33 ne Ebelu 1:5; 5:5. Tangila kabidi Musambu 2:9 ne Buakabuluibua 2:27.

Newandamune munyi?

• ‘Mmeji a malu a patupu’ kayi adi bantu ba bisamba bia bende ‘bapangadija’?

• Bua tshinyi Yehowa udi upetula bisamba?

• Ndîyi kayi didi Nzambi muambe bua bisamba?

• ‘Kutuangana mishiku ne muana’ kudi kumvuija tshinyi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Davidi wakimba bua Mukalenge Masiya mutshimunyi

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Bamfumu ne bantu ba mu Isalele bakelela Yezu Kristo tshifufu

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

Mbajadike Kristo Mukalenge pa Mukuna wa Siona wa mu diulu