Le «baʼax ku yaʼalik Yuumtsil» Jéeobaoʼ ku béeychajal

«In kaʼaj in tsʼáa ojéeltbil baʼax ku yaʼalik Yuumtsil: letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ teen: Techeʼ in paalech [...]. Kʼáat tiʼ teen ka in tsʼáa tiʼ teech le múuchʼ kaajoʼob a tiaʼalintoʼ.» (SALMO 2:7, 8.)

1. ¿Baʼax jelaʼankúuntik baʼax u kʼáat Dios tiʼ le baʼax u kʼáat le jalaʼachoʼoboʼ?

JÉEOBA DIOSEʼ yaan baʼax u kʼáat utiaʼal wíinkoʼob yéetel utiaʼal le Luʼumaʼ. Le jalaʼach máakoʼob xanoʼ yaan baʼax ku kaxkoʼob. Baʼaleʼ ¡jach yaʼab u jelaʼanil baʼax u kʼáat Dios tiʼ le baʼax u kʼáat le jalaʼachoʼoboʼ! Baʼaxeʼ maʼ tu jaʼakʼal k-óol yoʼolal lelaʼ, tumen Dioseʼ kiaʼalik: «Jeʼel bix kaʼan náach yanil tiʼ u yóokʼol luʼumeʼ, bey xan in tuukuloʼob yéetel baʼaxoʼob kin beetikeʼ, asab kaʼanaltakoʼob tiʼ le atiaʼalexoʼob[oʼ]». Dioseʼ ku jaajkúuntik yáan u béeychajal le baʼax tsʼoʼok u tuklikoʼ, le oʼolal kiaʼalik: «Jeʼel bix jaʼ [...] ku yéemel kaʼan, maʼ tu kaʼa naʼakal, wa maʼ táanil ku chʼulik [le] luʼum, utiaʼal u beetik u jóokʼol paakʼaloʼob, utiaʼal ka ichnakoʼob[,] utiaʼal kaʼa pakʼbil [...] ka yanak waaj utiaʼal jaantbil[eʼ], bey [...] le tʼaan ku jóokʼol tin chiʼoʼ, maʼ bíin suunak tin wiknal wa maʼ u beet u meyajiʼ, baʼaleʼ bíin u beet baʼax in [kʼáat], bíin xan u tsʼoʼokbes baʼax kin [waʼalik]» (Isaías 55:9-11).

2, 3. ¿Baʼax kieʼesik u kaʼapʼéel Salmooʼ, yéetel baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuke?

² U kaʼapʼéel Salmooʼ kieʼesik yaan u béeytal le baʼax u yaʼalmaj Dios yoʼolal le Rey u yéeymajoʼ. David, u reyil Israel úuchileʼ, letiʼ tsʼíibt le salmoaʼ. Dioseʼ tu tsʼáaj tu tuukul ka u tsʼíibt yaan u kʼuchul u kʼiinil u pʼuʼujul le kaajoʼoboʼ, yéetel le jalaʼachoʼoboʼ yaan u tsʼáaikubaʼob baʼateʼel yéetel Jéeoba bey xan yéetel le máax u yéeymaj utiaʼal u beet u reyiloʼ. Baʼaleʼ, Davideʼ tu tsʼíibtaj xan: «In kaʼaj in tsʼáa ojéeltbil baʼax ku yaʼalik Yuumtsil: letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ teen: Techeʼ in paalech [...]. Kʼáat tiʼ teen ka in tsʼáa tiʼ teech le múuchʼ kaajoʼob a tiaʼalintoʼ» (Salmo 2:7, 8).

³ Le baʼax «ku yaʼalik Yuumtsil» Jéeobaoʼ, ¿baʼax ku yeʼesik kun taal tu yóokʼol le kaajoʼoboʼ yéetel baʼax ku beetik u máakiloʼob yóokʼol kaab yoʼolal le baʼax kiaʼalikaʼ? Le baʼaxoʼob aʼalaʼan kun úuchloʼ, ¿baʼax u kʼáat yaʼal utiaʼal le máaxoʼob meyajtik Dios ku xokkoʼob le u kaʼapʼéel Salmoaʼ?

Le kaajoʼoboʼ pʼujaʼanoʼob

4. ¿Tiʼ jaypʼéel baʼax ku tʼaan le Salmo 2:1, 2?

⁴ Davideʼ ku káajsik le u kaʼapʼéel Salmo táan yaʼalik baʼax ku beetik le kaajoʼob yéetel le jalaʼachoʼoboʼ: «¿Baʼaxten ku pʼuʼujuloʼob le kaajoʼob maʼ u kʼaj óoloʼob Jajal Diosoʼ? ¿Baʼaxten ku tukultik u beetikoʼob baʼaloʼob chéen minaʼan u  biilal? U reyiloʼob yéetel u jalaʼachiloʼob le luʼumoʼ tsʼoʼok u múuchʼ líikʼiloʼob tu contra le Yuumtsiloʼ yéetel tu contra le rey u yéeymajoʼ» (Salmo 2:1, 2, Los Salmos en Maya, LSM). *

5, 6. ¿Baʼax le baʼaloʼob «minaʼan u biilal» «ku tukultik» u beetik u jalaʼachiloʼob le kaajoʼoboʼ?

⁵ ¿Baʼax le baʼaloʼob «minaʼan u biilal» «ku tukultik» u beetik u jalaʼachil le kaajoʼoboʼ? Letiʼobeʼ chéen táan u tuklik baʼax ken u beetoʼob utiaʼal maʼ u jáawal u gobernaroʼob, maʼ tu yóotik u kʼamoʼob le Rey yéeyaʼan tumen Diosoʼ, le Mesías wa Cristooʼ. Teʼ yáax siglooʼ úuch xan le baʼax kiaʼalik le salmoaʼ. U nojchiloʼob ichil le romanoʼoboʼ yéetel u nojchiloʼob ichil le judíoʼoboʼ tu nupubaʼob utiaʼal u yilkoʼob bix ken u kíimsiloʼob Jesucristo, le Máax yéeyaʼab tumen Dios utiaʼal u beet u Reyiloʼ. Baʼaleʼ, tu jaʼabil 1914 tiʼ jach béeychaj le tʼaanoʼobaʼ. Teʼ jaʼab jeʼeloʼ Jesuseʼ beetaʼab Reyil teʼ kaʼanoʼ, baʼaleʼ mix upʼéel gobierno yaan way Luʼum tsʼoʼok u kʼamik le Rey tsʼaʼab tumen Diosoʼ.

⁶ Le salmistaoʼ, ¿baʼax tu tsʼáaj naʼatbil le ka tu kʼáataj baʼaxten u jalaʼachil le kaajoʼoboʼ táan u tuklik u beetkoʼob baʼaloʼob minaʼan u biilaloʼob? Tu tsʼáaj naʼatbileʼ le baʼax ku tuklik u beetkoʼoboʼ chéen kunel, maʼ patliʼ, maʼ tu páajtal u béeytal. Kex maʼ tu páajtal u taaskoʼob jeetsʼelil yéetel maʼalob bisbai way Luʼumeʼ, le jalaʼachoʼoboʼ, yéetel le baʼax ku beetkoʼoboʼ, kieʼeskoʼob láayliʼ maʼ u kʼáat u kʼamoʼob u gobernación Dioseʼ. Yoʼolal baʼax ku beetkoʼobeʼ, tuláakal u jalaʼachiloʼob le kaajoʼoboʼ táan yeʼeskoʼob bey taak u baʼateloʼobeʼ yéetel tsʼoʼok u nupkubaʼob tu contra Jéeoba, le Dios Sen Kaʼanaloʼ, yéetel tu contra le Rey u yéeymajoʼ. ¡Jach túun minaʼan u naʼatoʼob yoʼolal baʼax ku beetkoʼobaʼ!

Le Rey yéeyaʼan tumen Jéeobaoʼ

7. Tiʼ upʼéel payalchiʼ tu beetoʼob tiʼ Dios le yáax cristianoʼoboʼ, ¿bix tu yeʼesiloʼob béeychaj le Salmo 2:1, 2 tiʼ Jesusoʼ?

⁷ Le yáax cristianoʼoboʼ kʼuch u naʼatoʼobeʼ le baʼax kiaʼalik le Salmo 2:1, 2 béeychaj tiʼ Jesús teʼ yáax siglooʼ. Le ka joʼopʼ u chʼaʼapachtaʼaloʼob le cristianoʼoboʼ, tiaʼaloʼob ich payalchiʼ: «K-Yuumtsil [Jéeoba], teech letiʼ le Jajal Dios ta beetaj le kaʼanoʼ, le luʼumaʼ, le kʼáaʼnáaboʼ bey xan tuláakal baʼal. Techeʼ, yéetel a Kiliʼich Pixaneʼ [wa a kiliʼich muukʼeʼ] tu chiʼ a palitsil Davideʼ ta waʼalaj: “¿Baʼaxten ku woʼochʼlantáambal le kaajoʼoboʼ, yéetel chéen kunel baʼaloʼob ku tukultik le máakoʼoboʼ? J-líikʼoʼob u reyiloʼob yóokʼol kaab, yéetel j-muchʼlaj u nuuktakil le kaajoʼoboʼ tu contra Yuumtsil yéetel tu contra Cristo.” Tu jaajileʼ Herodes [Antipas] yéetel Poncio Pilatoeʼ j-muchʼlajoʼob way kaajeʼ yéetel le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, bey xan yéetel le israeliloʼoboʼ, tu contra Jesús a  kiliʼich Paal, máax a yéeymaj» (Baʼaxoʼob [Hechos] 4:24-27, El Nuevo Testamento en Maya, NT; San Lucas 23:1-12). * Jeʼex k-ilkoʼ teʼ yáax siglooʼ u nuuktakil le kaajoʼoboʼ tu nupubaʼob utiaʼal u yilkoʼob bix ken u kíimsiloʼob Jesús, le máax yéeyaʼan tumen Diosoʼ. Baʼaleʼ, yaan kaʼach u máan yaʼab jaʼaboʼob utiaʼal ka jach béeychajak le baʼax kiaʼalik le Salmoaʼ.

8. ¿Bix u béeytal baʼax kiaʼalik le Salmo 2:3 tiʼ le kaajoʼob yéetel tiʼ le máaxoʼob nuʼuktikoʼ?

⁸ Úuchjeakileʼ, le táan kaʼach u gobernartaʼal u kaajil Israel tumen utúul wíinikeʼ (utúul tiʼ letiʼobeʼ David), le u chúukaʼan kaajoʼoboʼ ku nupkubaʼob kaʼach utiaʼal u tsʼáaikubaʼob tu contra Jéeoba yéetel le Rey u yéeymajoʼ. Baʼaleʼ, ¿kux túun bejlaʼeʼ? Bejlaʼeʼ, tuláakal le kaajoʼob xanoʼ maʼ u kʼáat u beetoʼob baʼax kiaʼalik Jéeoba yéetel Jesusiʼ; le oʼolaleʼ ku yeʼesaʼal táan yaʼalkoʼob: «¡Koneʼex lukʼsik toʼon u cadenaʼob; koʼoneʼex tokikba tiʼ u kʼaxabiloʼob!» (Salmo 2:3, LSM). Le kaajoʼob yéetel le máaxoʼob nuʼuktikoʼ, jeʼel baʼalak ka aʼalaʼaktiʼob tumen Jéeoba yéetel Jesús maʼ u beetkoʼobeʼ, maʼ u kʼáat u chíinjoʼoltoʼobiʼ, baʼaleʼ maʼ tsaa ka k-aʼal maʼ kun tsaʼayal u tʼokoʼob le cadenaʼob wa u wachʼkoʼob le suumoʼob kʼaxmailoʼoboʼ.

Ku pʼaʼastaʼaloʼob tumen Jéeoba

9, 10. ¿Baʼaxten ku pʼaʼastaʼal le kaajoʼob yéetel le jalaʼachoʼob tumen Jéeobaoʼ?

⁹ Kex le jalaʼachoʼob jach táan u kaxtik bix jeʼel u gobernarkubaʼob chéen tu juunaloʼobeʼ, Jéeobaeʼ baʼax u kʼáat tiʼ baʼax ku beetkoʼob. U kaʼapʼéel Salmooʼ kiaʼalik: «Baʼaleʼ ku cheʼejtaʼaloʼob yéetel ku pʼaʼastaʼaloʼob tumen le Yuumtsil yaan tej kaʼanoʼ» (Salmo 2:4, LSM). Jéeobaeʼ táan u béeykuntik baʼax u tukulmaj u beetik, utiaʼal letiʼeʼ le jalaʼachoʼoboʼ mix baʼaloʼob tu táan. Ku cheʼejtik yéetel ku pʼaʼastik le jalaʼachoʼob ikil u tsʼáaikubaʼob tu contraoʼ. Ku chaʼik u tsikbalkoʼob yaan u béeytal baʼax ku tuklik u beetkoʼob. Jéeobaeʼ ku cheʼejtik baʼax ku beetkoʼob, yéetel ku pʼaʼastkoʼob ikil u tsʼáaikubaʼob tu contra, tumen chéen kunel baʼax ku beetkoʼob.

¹⁰ Tiʼ uláakʼ salmoeʼ, Davideʼ kiaʼalik yoʼolal le máakoʼob yéetel le jalaʼachoʼob ku tsʼáaikubaʼob tu contra Jéeobaoʼ: «Yuumtsil, u Jajal Dios Israel, tiʼ máax yaan tuláakal páajtalileʼ, aajen, jatsʼ le máaxoʼob ku kʼuʼultikoʼob [wa ku meyajkoʼob] u[túul maʼ jaajil Diosiʼ]; maʼ a chʼaʼik óotsilil tiʼ le loolob máaxoʼob ku kʼubikoʼob yéet máakiloʼoboʼ. Ku suutoʼob yéetel áakʼab, beyoʼob peekʼoʼob ku yawat chiʼibaloʼobeʼ, yéetel ku máan u suutoʼob ichil le kaajoʼ. Táan u yóomankil u chiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob tʼaanoʼob ku [...] [beetkoʼob] loob: ¡Mix máak yaan utiaʼal  u yuʼuboʼon! Baʼaleʼ techeʼ, Yuumtsil, ka cheʼejtikoʼob; ka pʼaʼastik le máaxoʼob maʼ tu kʼuʼultikoʼob u Jaajil Dios» (Salmo 59:5-8, LSM). Jéeobaeʼ ku cheʼejtik ikil u nojbaʼalkúunskubaʼob yéetel ikil maʼ tu kaxtik baʼax u beetoʼob, tumen táan yeʼeskoʼob minaʼan u naʼatoʼob ikil u tsʼáaikubaʼob tu contra.

11. ¿Baʼax ku yúuchul ken u tsʼáauba le kaajoʼob yéetel jalaʼachoʼob tu contra le baʼax u tukulmaj u beetik Jéeobaoʼ?

¹¹ Le u kaʼapʼéel Salmooʼ ku muʼukʼankúuntik k-oksaj óolal, tumen kieʼeskeʼ Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal u yutskíintik jeʼel baʼalak talamileʼ. Ku jaajkúuntkeʼ Dioseʼ mantatsʼ ku béeykuntik baʼax u kʼáat yéetel mix utéen ku pʼatik máaxoʼob meyajtik yéetel chúukaʼan óolal (Salmo 94:14). ¿Baʼax ku yúuchul ken u tsʼáauba le kaajoʼob yéetel jalaʼachoʼob tu contra le baʼax u tukulmaj u beetik Jéeobaoʼ? Le salmoaʼ kiaʼalikeʼ, Dioseʼ «ichil u sen kʼuux[ileʼ]» yaan u tʼankoʼob jeʼex u kʼaʼamil kíilbal cháakeʼ. Tsʼoʼoleʼ, «yéetel tuláakal u pʼujaʼanil[eʼ]» yaan u «jaʼasik u yóoloʼob» jeʼex ken jaatsʼnak upʼéel nojoch cháakeʼ (Salmo 2:5).

Le Rey tsʼaʼan tumen Diosoʼ

12. ¿Máax le ku beetaʼal Reyil, ku yaʼalik Salmo 2:6?

¹² Le uláakʼ baʼax kiaʼalik Jéeobaaʼ, ku beetik u kʼuuxil le kaajoʼob yéetel le jalaʼachoʼoboʼ. Dioseʼ kiaʼalik: «Tsʼoʼok in tsʼáaik in Rey tu yóokʼol Sion, in kiliʼich wits» (Salmo 2:6, LSM). U witsil Sioneʼ u puʼukil Jerusalén, tuʼux beetaʼab Reyil David tu yóokʼol Israel. Baʼaleʼ u jalaʼach kʼáancheʼ tuʼux kun kutal le Mesías, wa Rey yéeyaʼan tumen Diosoʼ, maʼ tiaʼan teʼ kaaj jeʼelaʼ mix xan tiʼ uláakʼ kúuchil way Luʼumeʼ. U jaajileʼ, Jéeobaeʼ tsʼoʼok u beetik reyil Jesucristo, le máax u yéeymajoʼ, teʼ kaʼan ku keʼetel yéetel u puʼukil Sionoʼ (Apocalipsis 14:1).

13. ¿Baʼax tiaʼalaj u tsʼáaik Jéeoba tiʼ u Paal?

¹³ Beooraaʼ ku tʼaan le Rey yéeyaʼan tumen Diosoʼ. Letiʼeʼ kiaʼalik: «In kaʼaj in tsʼáa ojéeltbil baʼax ku yaʼalik Yuumtsil [Jéeoba, le máax tsʼoʼok u yaʼalik u tsʼáaik le Reino tiʼ u Paaloʼ]; letiʼeʼ [Jéeoba Dioseʼ] tu yaʼalaj tiʼ teen: “Techeʼ in paalech; bejelaʼeʼ teen a taata[”]» (Salmo 2:7, LSM). Cristoeʼ tʼaanaj tiʼ le Reino aʼalaʼan u tsʼaʼabal tiʼ tumen u Taata le ka tiaʼalaj tiʼ u apóstoloʼob: «Teʼex máax yanchajaʼaneʼex tin wéetel mantatsʼ tiʼ in túuntaj óolaloʼob. Le beetikeʼ teen kin tsʼáaik teʼex jumpʼéel reino jeʼel bix tsʼaʼanil tiʼ teen tumen in Taataeʼ» (San Lucas 22:28, 29, NT).

14. ¿Baʼaxten mix máak jeʼel u páajtal yaʼalik wa maʼ tiʼ Jesús unaj u tsʼaʼabal le Reinooʼ?

¹⁴ Jeʼex aʼalaʼanil teʼ Salmo 2:7, Jéeobaeʼ tu éejemteʼ Jesuseʼ u Paal; lelaʼ tu beetaj le ka okjaʼanaj Jesusoʼ yéetel le ka tu kaʼa kuxkíintaj utiaʼal u kuxtal teʼ kaʼanoʼ (San Marcos 1:9-11; Tiʼ Romailoʼob 1:4; Tiʼ Hebreob 1:5; 5:5). Jeʼex túun k-ilkoʼ, Jesús, u juntúuliliʼ Paal Dioseʼ, letiʼ u Reyil le Reino yaan teʼ kaʼanoʼ (San Juan 3:16). Tumen Jesús tiʼ u taal tiʼ u chʼiʼibal Davideʼ, mix máak jeʼel u páajtal yaʼalik wa maʼ tiʼ letiʼ unaj u tsʼaʼabal le Reinooʼ (2 Samuel 7:4-17;  San Mateo 1:6, 16). U kaʼapʼéel Salmooʼ, kieʼesikeʼ Dioseʼ kiaʼalik tiʼ u Paal: «Kʼáat tiʼ teen ka in tsʼáa tiʼ teech le múuchʼ kaajoʼob a tiaʼalintoʼ, ka in tsʼáa tiʼ teech a tiaʼalint tak u xuul u nakʼlil yóokʼol kaab» (Salmo 2:8).

15. ¿Baʼaxten ku kʼáatik Jesús ka tsʼaʼabak le kaajoʼob tiʼoʼ?

¹⁵ Jach nojoch le páajtalil tsʼaʼan tiʼ Jesús, le Reyoʼ; chéen Jéeoba minaʼan yáanal u kʼab. Utiaʼal Jéeobaeʼ, Jesuseʼ tsʼoʼok u yeʼesik jach chúukaʼan u yóol yéetel jeʼel u beetik tuláakal baʼax kiaʼalaʼal tiʼeʼ. Tsʼoʼoleʼ bey tumen Jesús u yáax Paal Dioseʼ, letiʼ unaj u kʼamik le baʼax ku pʼatik utúul taatatsil tiʼ u paalaloʼ. Tsʼoʼokol xaneʼ Jesuseʼ «u yoochel le maʼ ilajbeʼenil Diosoʼ, u yáaxil tiʼ tuláakal baʼal beetaʼan» (Colosenses 1:15, Nuevo Mundo). Chéen yéetel u kʼáatkeʼ, Dioseʼ ku tsʼáaik u «múuchʼ kaajoʼob» tiʼ Jesús yéetel ku tsʼáaik «tak u xuul u nakʼlil yóokʼol kaab» utiaʼal u tiaʼalinte. Jesuseʼ ku kʼáatik ka tsʼaʼabak le kaajoʼob tiʼoʼ tumen jach u yaabilmaj «le máakoʼoboʼ» yéetel tumen taak u tsʼoʼokbesik le baʼax u tukulmaj u Taata utiaʼal le Luʼumaʼ yéetel utiaʼal wíinkoʼob (Proverbios 8:30, 31).

Le baʼax u yaʼalmaj Jéeoba kun úuchul tiʼ le jalaʼachoʼoboʼ

16, 17. Jeʼex yeʼesik Salmo 2:9, ¿baʼax kun úuchul tiʼ le jalaʼachoʼoboʼ?

¹⁶ U kaʼapʼéel Salmoaʼ ku jach béeychajal teʼ t-kʼiinoʼob tuʼux tsʼoʼok u káajal u gobernar Cristo teʼ kaʼanoʼ. Le oʼolaleʼ, ¿baʼax kun úuchul tiʼ le jalaʼachoʼoboʼ? Ichil u pʼíit kʼiineʼ le Rey yéeyaʼanoʼ yaan u béeykuntik le baʼax tiaʼalaj Diosaʼ: «Yéetel máaskab [«jalaʼach xóolteʼ de fierro», Nuevo Mundo] bíin a xeʼexeʼetʼ le reyoʼoboʼ; yaan a pʼupʼuychʼaktikoʼob beyoʼob kuum kʼateʼ» (Salmo 2:9, LSM).

¹⁷ Úuchjeakileʼ, le jalaʼach xóolteʼoboʼ ku meyajoʼob utiaʼal u yeʼeskoʼob le páajtalil yaan tiʼ le Reyoʼob kaʼachoʼ; jujumpʼéel tiʼ le xóolteʼobaʼ, jeʼex le ku yaʼalaʼal teʼ salmoaʼ, beetaʼanoʼob yéetel fierro. Le kettʼaan ku meyaj teʼ salmoaʼ ku yáantkoʼon k-il jach chéen chʼaʼabil kun xuʼulsbil tiʼ le jalaʼachoʼob tumen Cristo, le Rey yéeyaʼanoʼ. Wa ka xíik jatsʼtaʼak upʼéel u kuumil kʼat yéetel upʼéel jalaʼach xóolteʼ beetaʼan yéetel fierroeʼ, jach u xéexetʼal ku jóokʼol tiʼ, maʼ tu páajtal u kaʼa utskíintaʼal.

18, 19. ¿Baʼax kʼaʼabéet u beetik u jalaʼachiloʼob le yóokʼol kaab utiaʼal ka kʼaʼamkoʼob tumen Dios?

¹⁸ Lelaʼ, ¿u kʼáat wa túun yaʼal jach maʼ tu páajtal u tokkuba le jalaʼachoʼob tiʼe xuʼulsajil ku taaloʼ? Maʼ. Le salmistaoʼ ku yaʼaliktiʼob: «Maʼalob naʼateʼex, u reyileʼex yéetel u jalaʼachileʼex le luʼumoʼ; jach maʼalob uʼuyeʼex le tsolxikinaʼ» (Salmo 2:10, LSM). Yéetel le tʼaanoʼobaʼ táan yaʼalaʼal tiʼe jalaʼachoʼoboʼ ka yanaktiʼob naʼat utiaʼal ka u yilkoʼobeʼ le baʼax u tukulmaj u beetkoʼoboʼ chéen kunel tu tséel le baʼax yaan u béeykuntik u Reino Dios tu yoʼolal wíinkoʼoboʼ.

¹⁹ Utiaʼal ka kʼaʼamkoʼob tumen Dioseʼ, u jalaʼachiloʼob le yóokʼol kaabaʼ  kʼaʼabéet u kʼexik baʼax ku beetkoʼob. Kiaʼalaʼaltiʼob ka u meyajtoʼob «Yuumtsil [Jéeoba] tu yéetel kiʼimak óolal bey xan tu yéetel tsiikil» (Salmo 2:11-12). ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa ka u beetoʼob le baʼax kiaʼalaʼaltiʼobaʼ? Yaan u xuʼulul u pʼujaʼaniloʼob yéetel yaan u kiʼimaktal u yóoloʼob yoʼolal le baʼax kiaʼalaʼaltiʼob tumen le Rey yéeyaʼan tumen Diosoʼ. Yaan u kʼaʼabéettal u jáawal u nojbaʼalkúunskubaʼob yoʼolal bix u gobernaroʼob. Kʼaʼabéet tak u séeb kʼexik bix u tuukuloʼob yéetel u yeʼeskoʼob ku naʼatkoʼob mix máak jeʼel u páajtal u ketkuba yéetel u noj jalaʼachil Jéeobaeʼ bey xan u naʼatkoʼob mix máak jeʼel  u páajtal u ketkuba yéetel u nojoch páajtalil Dios mix xan yéetel u nojoch páajtalil le Rey u yéeymajoʼ.

«Chinlakeʼex» tu táan le Paaloʼ

20, 21. ¿Baʼax kiaʼalaʼal tiʼe jalaʼachoʼob ka u beetoʼoboʼ?

²⁰ U kaʼapʼéel Salmooʼ kiaʼalik xan baʼax kʼaʼabéet u beetik le jalaʼachoʼob utiaʼal u chʼaʼabal óotsilil tiʼoboʼ. Kiaʼalaʼaltiʼob ka xuʼuluk u tsʼáaikubaʼob tu contra Dios yéetel ka u beetoʼob lelaʼ: «Chinlakeʼex yéetel kikilankil tu táan [«u Paal», NM], tumen maʼ xan ka pʼuʼujuk[iʼ] [Jéeoba ], teʼex túuneʼ ka kíimikeʼex teʼ j-bejoʼ, tumen séebaʼan u léekel u pʼuʼujul» (Salmo 2:11-12). Tuláakal máak unaj u beetik le baʼax kiaʼalik le Jalaʼach Yuumtsil Jéeobaoʼ. Le ka tu beetaj Reyil Jesús, u Paaleʼ, le jalaʼachoʼoboʼ kʼaʼabéet kaʼach u jáawal u «tukultik u beetikoʼob baʼaloʼob chéen minaʼan u biilal[oʼob]». Kʼaʼabéet kaʼach u jáan kʼamkoʼob le Rey yéeyaʼanoʼ, yéetel u tsʼáaikubaʼob yáanal u páajtalil.

²¹ Le tʼaan ku suʼutul «chinlakeʼex» teʼ salmoaʼ, ich ebreoeʼ u kʼáat yaʼal «tsʼuʼutsʼeʼex». Le ka tsʼíibtaʼab le salmoaʼ, u tsʼuʼutsʼaʼal utúul máak tu pʼuʼukeʼ ku beetaʼal utiaʼal yeʼesaʼal ku yilaʼal bey amigoileʼ, suukaʼan kaʼach u beetaʼal utiaʼal u utsul kʼaʼamal uʼulaboʼob. Yaan xan kʼiin kaʼacheʼ le máax tsʼáaik le tsʼuʼutsʼoʼ ku beetik utiaʼal u yeʼesik mix utéen jeʼel u traicionartik u amigoeʼ (1 Samuel 20:41). Teʼ tekstoaʼ, Dioseʼ táan u túuxtik tiʼe jalaʼachoʼob ka u «tsʼuʼutsʼoʼob» wa u kʼamoʼob le Rey u yéeymajoʼ, Jesús u Paal.

22. ¿Baʼax maʼ unaj u tuʼubul tiʼ le jalaʼachoʼoboʼ?

²² Máaxoʼob maʼ tu chíinjoʼolkoʼob le páajtalil yaan tiʼ le Rey yéeyaʼanoʼ, ku beetkoʼob u pʼuʼujul Jéeoba. Táan u tsʼáaikoʼob naʼatbil maʼ letiʼ kʼaʼabéet u beetik u noj jalaʼachil yóokʼol tuláakal baʼaliʼ, táan xan u tsʼáaikoʼob naʼatbil maʼ letiʼ unaj u yéeyik máax maas maʼalob utiaʼal u gobernar way Luʼumeʼ. Le jalaʼachoʼoboʼ, tu yoorai táan u yilik u béeykuntkoʼob baʼax ku tuklikoʼobeʼ, chéen ken u jáan yiloʼob u taal u pʼujaʼanil Dios tu yóoʼloʼob. Dioseʼ, «séebaʼan u léekel» wa u tʼaʼabal u pʼujaʼanil, bey upʼéel nojoch kʼáakʼ séeb u chʼaʼik muukʼeʼ. Le jalaʼachoʼoboʼ unaj kʼamkoʼob yéetel kiʼimak óolal le baʼax kiaʼalaltiʼoboʼ, yéetel u beetkoʼob xan, utiaʼal maʼ u kíimloʼob.

23. ¿Utiaʼal baʼax láayliʼ pʼaatal tiempoeʼ?

 ²³ Le u kaʼapʼéel salmo ku tʼaan tiʼe nojoch baʼaloʼob kun úuchlaʼ, bey u tsʼoʼoklaʼ: «¡Kiʼ u yóoloʼob máaxoʼob kaxantik u yáantaj [Jéeoba]!» (Salmo 2:11-12). Láayliʼ pʼaatal tiempo utiaʼal u ka natsʼuba u maasil máakoʼob tiʼ Jéeoba utiaʼal ka kanáantakoʼobeʼ; tak le jalaʼachoʼob tsʼoʼok u yáantkoʼob le gobiernoʼob u béeykuntoʼob baʼax ku tuklikoʼobeʼ, jeʼel u páajtal u beetkoʼobeʼ. Jeʼel u páajtal u natsʼkubaʼob tiʼ Jéeoba utiaʼal ka kanáantakoʼobeʼ. Yéetel le Reinooʼ, Jéeobaeʼ ku taʼakik máaxoʼob ku natsʼkubaʼob tu yiknal. Baʼaleʼ kʼaʼabéet u séeb beetkoʼob, tumen le Reino yaan tu kʼab Jesusoʼ taʼaytak u xuʼulsik le gobiernoʼob u tsʼaamubaʼob tu contra Diosoʼ.

24. ¿Baʼax jeʼel k-beetik utiaʼal k-maas kuxtal ich jeetsʼelil kex tiaʼanoʼon teʼ yóokʼol kaab tuʼux jach yaan talmiloʼobaʼ?

²⁴ Wa mantatsʼ k-xakʼalxokik le Kiliʼich Tsʼíiboʼob yéetel k-beetik baʼax kiaʼalkoʼobeʼ, yaan u páajtal k-maas kuxtal ich jeetsʼelil kex tiaʼanoʼon teʼ yóokʼol kaab tuʼux jach yaan talmiloʼobaʼ. Wa xan k-beetik baʼax kiaʼalik le Bibliaoʼ ku maas yantal kiʼimak óolal ichil k-otoch, yéetel maʼ t-máansik yaʼab tiʼ le chiʼichnakiloʼob yéetel saajkiloʼob ku muʼyajtik le máakoʼob bejlaʼoʼ. Ku maas jaajkúuntiktoʼon táan k-beetik baʼax utstutʼaan Dios. Chéen jaʼali Jéeoba, u Noj Jalaʼachil tuláakal baʼal, jeʼel u páajtal u kanáantik k-kuxtal bejlaʼeʼ yéetel u tsʼáaiktoʼon «le kuxtal bíin taalak» ken tsʼoʼokok u láaj xuʼulsik tiʼe kʼasaʼan máakoʼob u tsʼaamubaʼob tu contra u Reinooʼ (1 tiʼ Timoteo 4:8).

25. Tumen jach ku béeytal «baʼax ku yaʼalik Yuumtsil» Jéeobaeʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal k-páaʼtik ka úuchuk teʼ t-kʼiinoʼobaʼ?

²⁵ Le «baʼax ku yaʼalik Yuumtsil» Jéeobaoʼ jach ku béeytal. Tumen letiʼ beetmailoʼoneʼ, u yojel baʼax maas maʼalob k-tiaʼal. U tuukulil u tsʼáaik jeetsʼelil, kiʼimak óolal yéetel u kanáantik utiaʼal mantatsʼ le máaxoʼob uʼuyik u tʼaanoʼ, yaan u béeykuntik yáanal u Reino u kiʼichkelem Paal. Le profeta Danieloʼ tiaʼaleʼ, Jéeoba u Diosil le kaʼanoʼ, tu kʼiinil le jalaʼachoʼob yanoʼob bejlaʼeʼ «bíin u líikʼes jumpʼéel ajawil [wa reino] mix bikʼin bin [xuʼulsaʼak], bíin pʼáatak utiaʼal minaʼan u xuul, [...] yaan u xuʼulsik jumpuliʼ tuláakal le uláakʼ» gobiernoʼoboʼ (Daniel 2:44). Le oʼolaleʼ, bejlaʼeʼ u kʼiinil u «tsʼuʼutsʼaʼal» wa u kʼamaʼal u Paal Dios yéetel u kʼiinil u meyajtaʼal Jéeoba, u noj Jalaʼachil tuláakal baʼal.

[Tsolajiloʼob]

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 16]

¿Baʼax jeʼel k-núukikeʼ?

• ¿Baʼax le baʼaloʼob «minaʼan u biilal» «ku tukultik u [beetik]» le gobiernoʼoboʼ?

• ¿Baʼaxten ku pʼaʼastaʼal le gobiernoʼob tumen Jéeobaoʼ?

• ¿Baʼax kiaʼalik Jéeoba kun úuchul tiʼ le jalaʼachoʼoboʼ?

• ¿Baʼax u kʼáat yaʼal u «tsʼuʼutsʼaʼal» le Paaloʼ?