Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Fa Sunsum Nu Bodane Mɔɔ Wula Wɔ Bɔvolɛ Ne Anyunlunyia La Sie Ɛ Nye Zo

Fa Sunsum Nu Bodane Mɔɔ Wula Wɔ Bɔvolɛ Ne Anyunlunyia La Sie Ɛ Nye Zo

Fa Sunsum Nu Bodane Mɔɔ Wula Wɔ Bɔvolɛ Ne Anyunlunyia La Sie Ɛ Nye Zo

“SAA bodane ɛngyi awie anye zo a, ɔnnwu mɔɔ ɔwɔ kɛ ɔyɛ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu a.” Edwɛkɛ ɛhye mɔɔ ɛvoya mɔɔ limoa la anu nwomanli bie hanle la maa yɛnwu kɛ amaa yɛanwu mɔɔ yɛkulo kɛ yɛyɛ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu la, ɔwɔ kɛ yɛfa bodane bie yɛsie yɛ nye zo.

Baebolo ne maa yɛnwu menli bie mɔ mɔɔ vale bodane ziele bɛ nye zo la. Nowa vale ɛvolɛ kɛyɛ 50 “[bobɔle] ɛlɛne kɛ ɔfa yealie ye sua nu amra ngoane.” Ɛnee ngapezonli Mosisi ‘anye la ye ɛsesebɛ kɛ ɔ sa baha ahatualɛ ne.’ (Hibuluma 11:7, 26) Nyamenle maanle Dwɔhyua mɔɔ lile Mosisi agya la gyima kɛ ɔhɔho ɔva Keena azɛlɛ ne.​—Ditilɔnomi 3:21, 22, 28; Dwɔhyua 12:7-24.

Wɔ ɛvoya mɔɔ limoa Y.M. anu, Gyisɛse edwɛkɛ mɔɔ ɔhanle kɛ “bɛbabɔ Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkpa ɛhye nolo wɔ azɛlɛ ye azo amuala” la hanle ɛzoanvolɛ Pɔɔlo ɔmaanle ɔvale sunsum nu bodane ɔziele ɔ nye zo. (Mateyu 24:14) Edwɛkɛ mɔɔ Awulae Gyisɛse luale ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ zo hanle hilele Pɔɔlo kɛ “ɔli [Gyisɛse] duma ne anwo daselɛ ɔhile maanle maanle” la maanle ɔbɔle mɔdenle ɔhyehyɛle Kilisiene asafo dɔɔnwo wɔ Ehyia Ekyi too ɔhɔdwule Europe.​—Gyima ne 9:15; Kɔlɔsaema 1:23.

Ɛhɛe, ɔvi tete ne amuala, Gyihova azonvolɛ ɛva bodane ɛzie bɛ nye zo na bɛdwu nwo bɛva bɛwula Nyamenle anyunlunyia. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛava sunsum nu bodane yɛazie yɛ nye zo ɛnɛ ɛ? Bodane boni mɔ a yɛbahola yɛava yɛazie yɛ nye zo a, na duzu a yɛbahola yɛayɛ amaa yɛadwu nwo a?

Nyia Nwolɛ Adwenle Kpalɛ

Yɛbahola yɛava bodane yɛazie yɛ nye zo wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu, yɛɛ menli dɔɔnwo wɔ ewiade mɔɔ bodane gyi bɛ nye zo a. Noko sunsum nu bodane nee ewiade ne anu bodane ɛnle ko. Deɛmɔti menli fa bodane sie bɛ nye zo wɔ ewiade ne anu la ala a le kɛ bɛfa bɛakpondɛ anwonyia, duma yɛɛ tumi. Nea kɛzi ɔle nvonleɛ kpole kɛ awie bava bodane azie ɔ nye zo kɛ ɔfa yeakpondɛ tumi nee dumalielɛ a! Bodane mɔɔ wula Gyihova Nyamenle anyunlunyia la a le mɔɔ maa yɛkola yɛsonle ye na yɛfa Belemgbunlililɛ ne yɛdimoa la. (Mateyu 6:33) Ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa Nyamenle nee yɛ gɔnwo mɔ la ka yɛ maa yɛfa bodane zɛhae mɔ yɛsie yɛ nye zo kɛ yɛfa yɛazonle Nyamenle kpalɛ.​—Mateyu 22:37-39; 1 Timote 4:7.

Saa yɛlɛfa bodane yɛazie yɛ nye zo kɛ yɛyɛ dɔɔnwo wɔ sunsum nu anzɛɛ yɛkulo kɛ yɛnyia anyuhɔlɛ wɔ sunsum nu a, ɔwɔ kɛ yɛfa adwenle kpalɛ a yɛyɛ a. Noko, tɛ bodane zɛhae mɔ amuala a ɔyɛ a yɛkola yɛdwu nwo a. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛava bodane yɛazie yɛ nye zo na yɛabɔ mɔdenle yɛadwu nwo ɛ?

Ɔwɔ Kɛ Ɛnyia Ɛhulolɛ Kpole

Suzu kɛzi Gyihova bɔle ninyɛne mɔɔ wɔ ewiade la anwo nea. Edwɛkɛ mɔɔ se “aleɛ dwole na aleɛ hyenle” la maa yɛnwu kɛzi Gyihova hilele ninyɛnebɔlɛ kenle ko biala awieleɛ la. (Gyɛnɛsese 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Kolaa na ninyɛnebɔlɛ kenle ko biala abɔ ɔ bo la, ɛnee Gyihova ze mɔɔ gyi ɔ nye zo anzɛɛ mɔɔ ɔbayɛ ye kenle zɔhane ne la. Na Nyamenle maanle bodane mɔɔ ɔlɛ kɛ ɔbɔ ninyɛne la rale nu. (Yekile 4:11) Tete selɛ Dwobu hanle kɛ ‘Gyihova kulo kɛ ɔyɛ debie a, ɔyɛ.’ (Dwobu 23:13) Nea kɛzi ɔbayɛ kɛ Gyihova akunlu dwole ɔ nwo wɔ mekɛ mɔɔ ɔnwunle “debie biala mɔɔ yeyɛ” la, na ɔhanle kɛ “ɔle kpalɛ bɔkɔɔ” la!​—Gyɛnɛsese 1:31.

Amaa yɛahola yɛali yɛ bodane nwo gyima la, ɔwɔ kɛ yɛnyia ɛhulolɛ kpole kɛ yɛbadwu nwo. Duzu a baboa yɛ yeamaa yɛanyia ɛhulolɛ kpole zɛhae a? Wɔ mekɛ bɔbɔ mɔɔ ɛnee azɛlɛ ne ɛnzɔho ɛhwee la, Gyihova nwunle kɛ ɔbayɛ ɛleka kɛnlɛma mɔɔ bawula ye anyunlunyia na yeamaa bɛali ye eni a. Zɔhane ala a yɛdwenledwenle mɔɔ bavi yɛ bodane ne anu ara nee nvasoɛ mɔɔ wɔ zo la anwo a, ɔbamaa yeanyia ɛhulolɛ kpole kɛ yɛbadwu nwo a. Tony mɔɔ ɛli ɛvolɛ 19 la nyianle anwubielɛ ɛhye bie. Ɔ rɛle anvi mekɛ mɔɔ limoa mɔɔ ɔhɔkpɔlale Gyihova Alasevolɛ ɔfese mɔɔ wɔ Western Europe la. Ɔvi zɔhane mekɛ ne mɔɔ kɔ la, ɛnee Tony biza ɔ nwo kɛ, ‘Duzu a bamaa meafɛta kɛ mesonle wɔ ɛleka zɛhae a?’ Tony angyakyi nwolɛ ɛdwenlenlɛ ɛlɛ, na ɔbɔle mɔdenle kɛ ɔbayɛ gyima wɔ ɛkɛ. Nea kɛzi ɔ nye liele wɔ mekɛ mɔɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anzi bɛliele ye bɛdole nu kɛ ɔrazonle wɔ Bɛtɛle ɛkɛ ne la!

Saa yɛ nee menli mɔɔ ɛdwu bodane bie anwo la tu a, ɔmaa yɛdayɛ noko yɛnyia ɛhulolɛ kɛ yɛbadwu nwo. Ɛnee Jayson mɔɔ ɛli ɛvolɛ 30 la anye ɛnlie daselɛlilɛ ɛhɔlɛ nwo wɔ ye ngakula nu. Noko mekɛ mɔɔ ɔwiele sukulu la, ɔyɛle adekpakyelɛnli na ɔvale mekɛ dɔɔnwo ɔyɛle Belemgbunlililɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne bie. Duzu a maanle Jayson nyianle ɛhulolɛ kɛ ɔbayɛ adekpakyelɛnli a? Ɔka kɛ: “Menli mɔɔ ɛlɛyɛ adekpakyelɛ gyima ne bie mɔɔ me nee bɛ lile adwelie na me nee bɛ hɔle daselɛlilɛ la a boale me kpole kpalɛ a.”

Yɛkɛlɛ Yɛ Bodane Ne Mɔ A Ɔboa Yɛ Kpalɛ

Saa adwenle bie ba yɛ ti anu na yɛkɛlɛ yɛto ɛkɛ a ɔmaa yɛnwu ɔ nye zo kpalɛ. Sɔlɔmɔn hanle kɛ tumi mɔɔ wɔ edwɛkɛ kpalɛ nu la le kɛ kpɔma mɔɔ kile awie adenle wɔ ye ɛbɛlabɔlɛ nu la. (Nolobɔvo 12:11) Saa yɛkɛlɛ edwɛkɛ zɔhane a, ɔka yɛ adwenle nee yɛ ahonle nu. Duzu ati a Gyihova hanle hilele Yizilayɛ arelemgbunli kɛ bɛhɛlɛ Mɛla ne bie bɛva a? (Ditilɔnomi 17:18) Ɔti yɛbahola yɛahɛlɛ yɛ bodane ne mɔ nee mɔɔ yɛbayɛ amaa yɛadwu nwo la wɔ kɛlata zo, na yɛkɛlɛ ngyegyelɛ mɔɔ bie a yɛbayia bɛ nee kɛzi yɛbali nwolɛ gyima la yɛto ɛkɛ. Eza saa yɛnwu ninyɛne mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛsukoa nwolɛ debie, ndetelɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛnyia yɛɛ menli mɔɔ bahola aboa yɛ la a ɔbaboa kpalɛ.

Sunsum nu bodane mɔɔ Geoffrey vale ziele ɔ nye zo la boale ye kpalɛ, ɛnee yeva ɛvolɛ dɔɔnwo yeyɛ adekpakyelɛ titili gyima wɔ azɛlɛsinli bie mɔɔ te ɔ nwo la azo wɔ Asia maanle bie anu. Ɔ ye wule arɛlevilɛ nu. Mekɛ mɔɔ Geoffrey yɛle nzenzaleɛ wɔ ye ɛbɛlabɔlɛ nu wiele la, ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔbava bodane bie yeazie ɔ nye zo amaa yeava mekɛ dɔɔnwo yeayɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne. Ɔhɛlɛle mɔɔ ɔkulo kɛ ɔyɛ la na ɔyɛle asɔne kɛ too mɔɔ siane ne kahɔ ye awieleɛ la ɔbabɔ Baebolo ɛzukoalɛ fofolɛ nsa abo. Kenle ko biala, ɔnea mɔɔ yehola yeyɛ la yɛɛ kenle bulu biala ɔnea anyuhɔlɛ mɔɔ yenyia la. Ɔdwule ye bodane ne anwo ɔ? Ɔfa anyelielɛ ɔka kɛ ɛhɛe, ɔkola ɔyɛ Baebolo ɛzukoalɛ fofolɛ nna!

Fa Bodane Mɔɔ Ɔnrɛhyɛ Na Wɔadwu Nwo La Sie Ɛ Nye Zo

Bie a ɔbayɛ wɔ kɛ ɛnrɛhola ɛnrɛdwu bodane bie mɔ anwo. Tony mɔɔ yɛlimoa yɛha ɔ nwo edwɛkɛ la bule ye kɛ ɔbayɛ se kɛ ɔbanyia adenle yeazonle wɔ Gyihova Alasevolɛ ɔfese ɛkɛ. Ɔnyianle adwenle zɔhane ɔluakɛ ɛnee ye ɛbɛlabɔlɛ ɛnle kpalɛ fee, yɛɛ ɔtɛyilale ɔ nwo zo ɔtɛmaanle Nyamenle bɔbɔ. Noko Tony bɔle kpɔkɛ kɛ ɔbayɛ mɔɔ Gyihova kulo la na ɔvale ɔziele ɔ nye zo kɛ ɔbazɔne. Mɔɔ ɔholale ɔyɛle zɔ la, ɔyɛle adekpakyelɛ boavolɛ nee dahuu adekpakyelɛ gyima, na ɔhɛlɛle kenle mɔɔ ɔbava yeabɔ ɔ bo la wɔ ye kalenda ne azo. Mɔɔ ɔyɛle adekpakyelɛ gyima ne ɔhyɛle ekyii la, ɔnwunle kɛ ɔbahola yeahɔzonle wɔ ɔfese ɛkɛ ne.

Bie a ɔbayɛ kpalɛ kɛ yɛdayɛ noko yɛbayɛ ye ngyikyi ngyikyi amaa yɛadwu bodane bie mɔɔ ɔbahyɛ la anwo. Bodane ngyikyi ɛhye mɔ baboa yɛ yeamaa yɛanwu ye saa yɛlɛdwu mɔɔ ɔbahyɛ la anwo a. Ɔwɔ kɛ yɛta yɛfa anyuhɔlɛ mɔɔ yɛlɛnyia la yɛtoto mɔɔ yɛhɛlɛ yɛdo ɛkɛ la anwo amaa yɛaboa yɛ yeamaa yɛava yɛ adwenle yɛazie yɛ bodane ne azo. Saa yɛta yɛyɛ yɛ kpɔkɛzilɛ ne anwo asɔne yɛkile Gyihova a ɔbaboa yɛ yeamaa yɛava yɛ adwenle yɛazie zo. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo maanle yɛ anwosesebɛ kɛ, ‘Yɛhɔ zo yɛyɛ asɔne.’​—1 Tɛsalonaekama 5:17.

Ɔhyia Kɛ Ɛkɔ Zo Ɛbɔ Mɔdenle

Saa yɛyɛ ngyehyɛleɛ kpalɛ na yɛlɛ ɛhulolɛ kpole kɛ yɛbali nwolɛ gyima bɔbɔ a, bodane bie mɔ wɔ ɛkɛ a yɛnrɛhola yɛnrɛdwu nwo. Nea kɛzi ɔbayɛ kɛ ɛdoavolɛ Dwɔn Maake asa nu dole wɔ mekɛ mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo ammaa yeamboka ɔ nwo wɔ ye edwɛkpatɛlɛvolɛ adendulɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ la anu la! (Gyima ne 15:37-40) Ɛnee ɔwɔ kɛ Maake sukoa debie fi ɛhye anu na ɔyɛ nzenzaleɛ wɔ bodane mɔɔ ɔlɛ la anu amaa yeahola yeayɛ dɔɔnwo wɔ ye ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Ɔda ali kɛ ɔyɛle ye zɔ. Nzinlii Pɔɔlo hanle ɔ nwo edwɛkɛ kpalɛ yɛɛ ɔboale ɛzoanvolɛ Pita kpalɛ wɔ Babelɔn. (2 Timote 4:11; 1 Pita 5:13) Bie a Gyisɛse ɛbɛlabɔlɛ nee ye ɛzonlenlɛ gyima ne mɔɔ sunsum ne hanle ye maanle ɔhɛlɛle nwolɛ edwɛkɛ la a le nwolɛ adenle kpole mɔɔ ɔnyianle a.

Bie a yɛdayɛ noko yɛbayia ngyegyelɛ wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbadwu sunsum nu bodane bie mɔ anwo la. Kɛ anrɛɛ yɛbamaa yɛ sa nu ado la, ɔwɔ kɛ yɛnea anyuhɔlɛ mɔɔ yɛnyia ye, yɛsia yɛsuzu bodane ne anwo na yɛyɛ nzenzaleɛ mɔɔ fɛta la. Saa yɛyia ngyegyelɛ a, ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛbɔ nwolɛ mɔdenle. Belemgbunli Sɔlɔmɔn nrɛlɛbɛvolɛ ne ka kɛ, “Fa debie biala mɔɔ ɛyɛ la wula Gyihova asa anu, na ɔbamaa wɔ ngyehyɛleɛ ayɛ boɛ.”​—Mrɛlɛbulɛ 16:3.

Noko ɔdwu mekɛ ne bie a, tɛnlabelɛ bie mɔ ɛmmaa yɛngola yɛndwu bodane bie mɔ anwo. Kɛ neazo la, kpɔkɛdelɛ nwo ngyegyelɛ anzɛɛ abusua nu ɛzonlelilɛ bie mɔ ɛmmaa yɛngola yɛndwu bodane bie mɔ anwo. Bɛmmamaa yɛ rɛle fi kɛ ahyɛlɛdeɛ mɔɔ tɛla biala la a le dahuu ngoane mɔɔ yɛbanyia wɔ anwuma anzɛɛ Paladaese wɔ azɛlɛ ye azo la. (Luku 23:43; Felepaema 3:13, 14) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛ sa aha ye ɛ? Ɛzoanvolɛ Dwɔn hɛlɛle kɛ, “Awie mɔɔ yɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ la de aze dahuu.” (1 Dwɔn 2:17) Saa yɛ tɛnlabelɛ ammaa yɛandwu bodane bie anwo bɔbɔ a, yɛbahola ‘yɛazulo nɔhalɛ Nyamenle ne na yɛali ye mɛla ne mɔ azo.’ (Nolobɔvo 12:13) Sunsum nu bodane maa yɛfa yɛ adwenle yɛsie Nyamenle ɛhulolɛdeɛ ɛyɛlɛ zo. Ɔti bɛmaa yɛva yɛwula yɛ Bɔvolɛ ne anyunlunyia.

[Ɛlɛka]

Fa Sunsum Nu Bodane Ɛhye Mɔ Sie Ɛ Nye Zo

○ Kenga Baebolo ne dahuu

○ Kenga Ɛzinzalɛ Arane nee Awake! biala mɔɔ bara la

○ Kɔ zo yɛ asɔne kpalɛ

○ Da sunsum nu ma ne ali

○ Kpondɛ adenle dua zo yɛ gyima dɔɔnwo

○ Yɛ edwɛkɛhanlɛ nee ngilehilelɛ gyima ne kpalɛ

○ Sukoa kɛzi ɛbali daselɛ wɔ fonu zo, ɛbali daselɛ mekɛ mɔɔ ɛnle daselɛlilɛ nu yɛɛ ɛbayɛ gyima gyima nu daselɛlilɛ kpalɛ la