Sankhani Vakuchita vo Vingakuwovyani Kuthamika Mlengi Winu

“ASANI munthu yo we panyanja waziŵaku cha ko waluta, palivi mphepu yo yija yamampha kwaku iyu.” Mazu yanga ngakukambika ndi kaswiri munyaki wa ku Roma mu vyaka va m’ama 100 C.E, ndipu ngalongo fundu yambula kususkika yakuti vinthu vitenda cha pa umoyu kwambula kusankhiya limu vakuchita.

Mu Bayibolu musanirika vakuwoniyapu va ŵanthu wo angusankha vakuchita pamwenga kuti wo ŵenga ndi vilatu ndipu anguyesesa kuvifiska. Mwakuyeruzgiyapu, Nowa wangugwira ntchitu kwa vyaka 50 yakukhoma “chombu kuti a munyumba yaki ataskikiyemu.” Ndipu mchimi Mozesi “walereseskanga pa mphotu yo wazilondiyanga.” (Aheberi 11:7, 26) Kweniso Yoswa yo wangusere mumalu mwaku Mozesi, nayu wangupaskika ntchitu ndi Chiuta yakuthereska charu cha Kanani.—Dotoronome 3:21, 22, 28; Yoswa 12:7-24.

Mu nyengu ya Akhristu akwambiriya, wakutumika Paulo nayu wangusankha vakuchita pa umoyu waki chifukwa chakulondo mazu ngaku Yesu ngakuti “uthenga wamampha uwu wa Ufumu, wazamupharazgika pacharu chosi chapasi.” (Mateyu 24:14) Paulo wanguwovya ukongwa kujalikiska mipingu ku Asia Minor ndipuso ku Europe. Iyu wangusankha kuchita venivi chifukwa wangukwaskika ukongwa ndi uthenga wo Ambuya Yesu angumukambiya muchiwona, kweniso chifukwa chakuti wanguzomera ntchitu yo wangupaskika ‘yakupingiya zina laku Yesu ku ŵanthu amitundu yinyaki.’—Machitidu 9:15; Akolose 1:23.

Vakuwoniyapu ivi vilongo kuti kutuwa kali ateŵeti aku Chiuta asankha vakuchita pa umoyu wawu ndipu ativifiska. Kumbi isi mazuŵa nganu tingachita wuli kuti tisankhiyi limu vakuchita vo vingathamika Chiuta? Nanga tingasankha kuchita vinthu wuli ndipuso tingachita wuli kuti tifiski vo tasankha?

Tikhumbika Kuja ndi Vilatu Vakwenere

Mucharu ichi tingasankha kuchita vinthu vakupambanapambana pa umoyu. Kweni kusankha kuchita vinthu vauzimu, kupambana ukongwa ndi kuchita vinthu vakucharu. Ŵanthu anandi wo asankha vakuchita vakucharu, maŵanaŵanu ngawu ngosi ngaja pa kusaniya ndalama zinandi, udindu wapachanya ndipuso kutchuka. Mbumampha cha kusankha vakuchita ndi chilatu chakuti tisaniyi waka mazaza ndipuso kutchuka! Kweni vakuchita vo vikankhuska Yehova Chiuta, vikoliyana ukongwa ndi kusopa kwidu kweniso ntchitu za Ufumu waki. (Mateyu 6:33) Munthu yo wasankha kuchita venivi walongo kuti watanja Chiuta ndipuso ŵanthu. Walongo so kuti ngwakujipereka ukongwa kwaku Chiuta.—Mateyu 22:37-39; 1 Timote 4:7.

Tikhumbika kuja ndi vilatu vakwenere asani tasankha kuti tichitengi mauteŵeti ngapade kweniso asani tasankha kuchita vinthu vinyaki vauzimu vo vingatiwovya kuja pa ubwezi wakukho ndi Chiuta. Kweni nyengu zinyaki, tingatondeka kufiska vinthu vo tikhumba kuchita chinanga kuti tingaŵa ndi vilatu vakwenere. Kumbi tingachita wuli kuti tiyesesengi kufiska vinthu vo tasankha?

Tikhumbika Kuja ndi Mtima Wakukhumbisiska

Ŵanaŵaniyani vo Yehova wanguchita kuti wafiski ntchitu yakulenga vinthu. Mazu ngakuti “kwenga mazulu ndipuso kwenga mlenji,” ngatitiwovya kuziŵa kuti Yehova wangugaŵa nyengu yakulenge vinthu. (Genezesi 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Iyu waziŵanga cho wakhumbikanga kuchita pa zuŵa lelosi pa nyengu yeniyi yakulenge vinthu. Pavuli paki, Chiuta wangufiska khumbu laki lakuti walengi vinthu. (Chivumbuzi 4:11) Asani Yehova “wakhumba kuchita chinthu chinyaki, watichichita nadi.” (Yobu 23:13) Iyu watenere kuti wanguvwa umampha ukongwa mumtima wati wawona “vosi vo wangupanga,” ndipu wangukamba kuti “venga umampha ukongwa”!—Genezesi 1:3.

Kuti nasi tifiski vo tasankha kuchita, tikhumbika kuja ndi mtima wakukhumbisiska kuvifiska. Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuja ndi mtima wenuwu? Tiwere mbwenu kwaku Yehova. Chinanga kuti pakwamba charu chawonekanga umampha cha ndipuso pengavi kanthu kekosi, kweni mumaŵanaŵanu ngaki wawonanga charu chakutowa cho chichitiska kuti wathamikiki. Mwakuyanana waka, nasi tingaja ndi mtima wakukhumbisiska kufiska vo tasankha asani tiŵanaŵaniya vitumbiku vo tisaniyengi. Venivi ndivu vinguchitikiya mnyamata munyaki wa vyaka 19 zina laki Tony. Iyu wanguluwa cha vo wanguchiwona wati waluta kakwamba ku maofesi nga Akaboni aku Yehova ku Western Europe. Kutuliya pa nyengu yeniyi, Tony wajaliyanga waka kuŵanaŵana kuti, ‘Vingaŵa vakunozga ukongwa kuchiteŵete kumalu kwenikuwa!’ Iyu wanguleka cha kuŵanaŵaniya venivi ndipu wangwamba kuchitapu kanthu. Pati pajumpha vyaka vinandi iyu wangukondwa ukongwa ŵati amuzomereza kwamba kuteŵete paofesi ya nthambi!

Kucheza so ndi ŵanthu wo akufiska vo isi tikhumba, naku kungatiwovya so ukongwa kuja ndi mtima wakukhumbisiska kufiska vo tikhumba. Mwakuyeruzgiyapu, Jayson yo sonu we ndi vyaka 30, wayiyanjanga cha ntchitu yakupharazga weche mnyamata. Kweni wati wamaliza sekondale, wangwamba kuchita upayiniya. Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya kuti wasinthi viyo? Iyu wangukamba kuti: “Kucheza ndi apayiniya kweniso kwenda nawu mu uteŵeti, ndiku kungundiwovya ukongwa.”

Tilembengi vo Tikhumba Kuchita

Vinthu vo tiŵanaŵana, viwoneka kweniso vivwika umampha asani tavilemba. Solomoni wangukamba kuti mazu ngakwenere ngangapereka ulongozgi wanthazi pa umoyu nge mijokonyu yo yilongozga ng’ombi. (Wakutawula 12:11) Asani mazu ngalembeka, ngadinda chidindu mumtima kweniso mumaŵanaŵanu. Ndichu chifukwa chaki Yehova wangulamula mafumu nga Ayisirayeli kuti ngakopengi buku la Dangu! (Dotoronome 17:18) Mwaviyo, tingachita umampha kulemba vo tikhumba kuchita, nthowa yo tigwiriskiyengi ntchitu kuti tivifiski, masuzgu ngo tingakumana nangu kweniso mo tingamaliyana ndi masuzgu ngo. Tikhumbika so kulemba vo tikhumbika kuziŵa pa nkhani yo, malusu ngo tikhumbika kusambira kweniso kufufuza ŵanthu wo tiŵanaŵana kuti angatiwovya kweniso kutisambiza.

Kusankhiya limu vakuchita kungumuwovya ukongwa Geoffrey yo wachita upayiniya wapade kwa nyengu yitali kuchigaŵa chinyaki chakutali ku Asia. Mwasoka, muwolu waki wangufwa mwamabuchibuchi. Kuti waleki kuja ndi chitima ukongwa, Geoffrey wanguŵanaŵana kuti wayambi kuchita vinandi pa uteŵeti waki wa upayiniya. Wati walemba vo waŵanaŵananga, wangupemphera kwaku Chiuta kuti wamuwovyi kusaniya masambiru nga Bayibolu ngatatu asani mwezi umala. Zuŵa lelosi walembanga vo wachita, ndipu asani pajumpha mazuŵa 10 ngengosi, waweriyangamu kuti wawoni asani waluta panthazi. Kumbi iyu wangufiska chilatu chaki? Hinya! Iyu wangukondwa ukongwa kusaniya masambiru nga Bayibolu nganayi.

Muchitengi Kamanakamana vo Mwasankha

Vinthu vinyaki vo mungasankha kuchita, vingawoneka vakusuzga ukongwa kuvifiska. Mwakuyeruzgiyapu, Tony yo tamuzumbuwapu kali wakayikiyanga kuti wangafiska kuchiteŵete paofesi ya nthambi ya Akaboni aku Yehova. Venga viyo chifukwa wajanga umoyu wakutayiliya ndipuso wenga wechendajipereki kwaku Chiuta kuti wabatiziki. Kweni Tony wanguyesesa kuti wasinthi umoyu waki kuti waje wakwenere kubatizika. Wati wafiska venivi, wangwamba kuŵanaŵana kuti wachiti upayiniya wakovya, pavuli paki wanyengu zosi ndipu wangulembe limu mazuŵa ngo wakhumbanga kwambiya venivi. Wati wachita upayiniya kwakanyengu, wangwamba kuwona kuti wangafiska kuchiteŵete paofesi ya nthambi.

Nasi tikhumbika kugaŵa vo tikhumba kuchita. Venivi vingatiwovya kuti tivifiski mwambula kusuzga. Nyengu zosi tiŵanaŵaniyengi vo tafiskaku kali kuti vitiwovyi kuziŵa vo vajaku kuti tifiski chilatu chidu. Tikhumbika so kupemphera kaŵikaŵi kwaku Yehova kuti watiwovyi kufiska vo tikhumba. Wakutumika Paulo watitichiska kuti: “Mupempherengi nyengu zosi.”—1 Atesalonika 5:17.

Tingafwanga Mphwayi Cha

Nyengu zinyaki chinanga kuti tingalemba vo tikhumba kuchita ndipuso tingaŵa ndi mtima wakukhumbisiska kuvifiska, kweni tingatondeka kuvichita. Mwakuyeruzgiyapu, Yohane Mariko watenere kuti wanguguŵa ukongwa wakutumika Paulo wati wakana kumuto pa ulendu waki wachiŵi wa umishonale! (Machitidu 15:37-40) Kweni Iyu wakhumbikanga kusambirapu kanthu ndi kusintha vo wachitanga. Ndivu iyu wanguchita nadi. Pati pajumpha nyengu, Paulo wangukamba vamampha vakukwaskana ndi Mariko kweniso wakondwanga kuteŵete ndi wakutumika Peturo ku Babiloni. (2 Timote 4:11; 1 Peturo 5:13) Tikayika so cha kuti wanguwona kuti wenga ndi mwaŵi ukulu wakulemba buku lo likonkhoska umoyu kweniso uteŵeti waku Yesu.

Penipo nasi tikhumba kuchita vinthu vauzimu, tingakumana ndi vinthu vo vingatiweze vuli. Mumalu mwakufwa daka, tikhumbika kuwona so vo tikusankha kuchita ndi kusintha asani mphakwenere. Asani takumana ndi masuzgu, tikhumbika kufwiyapu mbwenu mumalu mwakuchita mphwayi. Solomoni yo wenga fumu yazeru, wangukamba kuti: “Pereka kwaku Yehova chechosi cho uchita, ndipu vo ukhumba kuchita vifiskikengi.”—Nthanthi 16:3.

Kweniso nyengu zinyaki vo vingatichitikiya pa umoyu vingachitiska kuti titondeke limu kufiska vo takhumbanga kuchita. Mwakuyeruzgiyapu, tingatondeka kuchita vo tikhumba chifukwa cha kutama pamwenga maudindu nganyaki nga mubanja. Kweni venivi vingatiluwisanga cha fundu yakuti mphotu yakukhumbika ukongwa mbumoyu wamuyaya, kuchanya pamwenga mu Paradayisu panu pacharu chapasi. (Luka 23:43; Afilipi 3:13, 14) Kumbi munthu wakhumbika kuchitanji kuti wazilonde mphotu yeniyi? Wakutumika Yohane wanguleka kuti, “munthu yo wachita khumbu laku Chiuta, waŵengeku mpaka muyaya.” (1 Yohane 2:17) Chinanga kuti vo vatichitikiya vingachitiska kuti titondeki kuchita vo takhumbanga, tingafiska mbwenu ‘kopa Chiuta wauneneska ndi kusunga marangu ngaki.’ (Wakutawula 12:13) Kuja ndi vilatu vauzimu kutitiwovya kuŵika maŵanaŵanu ngidu ngosi pakuchita khumbu laku Chiuta. Mwaviyo, tiyeni tigwiriskiyi ntchitu mipata yeniyi kuti tikankhuski Mlengi widu.

[Bokosi]

Vinthu Vauzimu vo Mungachita

○ Kuŵerenga Bayibolu zuŵa lelosi

○ Kuŵerenga magazini yeyosi ya Chigongwi cha Alinda kweniso ya Jani Masu yo yatuwa!

○ Kunozga mapempheru nginu kuti ngajengi ngakuvwika umampha

○ Kulongo mijalidu yo mzimu waku Chiuta utitiwovya kuja nayu

○ Kuchita vinandi mu uteŵeti

○ Kupharazga kweniso kusambiza mwakuŵafika pamtima ŵanthu

○ Kusambira kupharazga mwalusu pafoni, mwamwaŵi ndipuso kumalu ngo kusanirika ŵanthu anandi