Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Sõdb sebrã tags-kãsemse

Sõdb sebrã tags-kãsemse

A Zeova Gomdã vɩɩme

Sõdb sebrã tags-kãsemse

ISRAƐLL nebã sẽn yi Eziptã zugẽ, b sigl-b lame tɩ b lebg buudu. Rẽ poor bilfu, b ra tõe n kẽe Kãabg tẽngẽ wã, la b pa kẽ ye. B yeeba ‘we-raoog sẽn be rabeem pʋgẽ’ yʋʋm pis-naase. (Tõodo 8:15) Bõe yĩnga? Biiblã pʋgẽ, kɩbay nins sẽn be Sõdb sebrã pʋgẽ wã togsd-d-la bũmb ning sẽn maanã. B segd n kɩtame tɩ d bãng tɩ d segdame n sak Wẽnnaam a Zeova la neb nins a sẽn yãkã.

Ya a Moiiz n gʋls Sõdb sebrã rasempʋɩɩgẽ wã la Moaab weoogẽ wã. Sebrã goma yʋʋm 38 la kiis a 9 yɛl yelle, sẽn sɩng ne yʋʋmd 1512 tɛk n tɩ ta yʋʋmd 1473 sẽn deng Kirist zamaanã. (Sõdbo 1:1; Tõodo 1:3) Sebrã yʋʋr b sẽn boond tɩ Sõdbã, tɩ loee ne b sẽn sõd Israɛll nebã naoor a yiib yʋʋm 38 pʋgẽ wã. (Sak a 1-4, 26) Kɩbarã pʋɩya babs a tãabo. Pipi babgã gomda yɛl sẽn maan Sinayi tãngẽ wã yelle. Babg a yiib-n-soabã wilgda yɛl sẽn maan Israɛll nebã sẽn da wa n yeebd rasempʋɩɩgẽ wã. La yaoolem babgã gomda yɛl sẽn maan Moaab weoogẽ wã yelle. Y sã n karma Sõdb sebrã kɩbaya, y tõe n sokda y meng sok-kãensã: ‘Bõe la yel-kãensã zãmsd maam? Noy bee seb-kãngã pʋgẽ sẽn tõe n naf maam rũndã-rũndã bɩ?’

SINAYI TÃNGẼ WÃ

(Sõdbo 1:1–10:10)

Pipi sõdbã sasa tɩ Israɛll nebã ra ket n bee Sinayi tãngã sɛɛgẽ. Levi nebã toor sẽn ka be, rap nins sẽn ta yʋʋm 20 la sẽn yɩɩd woto wã sõor zãng yɩɩ neb 603 550. Vẽenega, sõd-kãng yɩɩ sodaar yãkr yĩnga. Pagbã ne kambã la Levi nebã sã n naage, sikã neb sõor zãng segd n da yɩɩda neb milyõ a tãabo.

Sõdbã poore, b kõo Israɛll nebã noy sẽn wilgd b sẽn segd n kẽn to-to b sikã sã n wa yik n toeemd zĩiga, yɛl toor-toor sẽn tɩ loe ne Levi rãmbã tʋʋm la sɛk-roogã pʋgẽ tʋʋmã, noy sẽn tɩ loe ne ned yiisg sikã zĩigẽ wakat bilf yĩnga, la noy rao sẽn na n tẽed t’a pag yoome, la nazireẽ rãmbã pʋlems wɛɛngẽ. Sak a 7 wã kõta kɩbay sẽn tɩ loe ne kũun nins buudã nanambs sẽn kõ daar ning b sẽn dɩk tẽn-kugrã n kõ Wẽnnaamã, la sak a 9 wã gomda Pak kibsã maaneg yelle. B leb n kõo nin-buiidã noy sẽn wilgd-b b sẽn segd n tilg la b viig sikã zĩig to-to.

Sogsg sẽn tik verse rãmb zut n paam leokre:

2:1, 2—‘Tãb-kaoorã’ Israɛll buud a tãab sull fãa neb sẽn da segd n tilg b sika zĩig n gũbgã yaa bõe? Biiblã pa bilgd tãb-kao-kãens sẽn yaa bũmb ning ye. Baasg zãnga, b ra pa get-b wa bũmb sẽn tar yõod balengã wɛɛngẽ ye. Tãb-kao-kãens bõn-datlã ra yaa sẽn na yɩl n sõng ned kam fãa bal t’a bãng a meng sẽn segd n zĩndẽ sikã zĩigẽ.

5:27—B sẽn yeel tɩ pag sẽn sɩd yo ‘nao kiidame’ wã rat n yeelame tɩ bõe? Gom-bil ning b sẽn lebg tɩ “nao” ka wã makda pagã rogse. (Sɩngre 46:26) A ‘nao ki’ wã rat n yeelame t’a rogsã na n sãamame t’a pa ye tõog n dog ye.

Zãmsg tõnd yĩnga:

6:1-7. Nazireẽ rãmbã ra segd n zãaga b mens ne divẽ la rãam buud fãa, tɩ rẽ ra baoodẽ tɩ b kɩɩs b mens raabo. B ra segd n basa b zoobdã tɩ yi wogdo, tɩ yɩ bãnd sẽn wilgd tɩ b sakda a Zeova, wa pagb sẽn sakd b sɩdb bɩ b ba rãmbã. Nazireẽ rãmbã ra segd n kell n yɩɩ yɩlmã, n da sɩɩs kũum, baa ne b neb kũum menga. Rũndã-rũndã, wakat fãa sõgen dãmbã wilgdame tɩ b tara mong-m-meng yam, b sã n wa segd n kɩɩs b mensã raab n sak a Zeova ne a seglsã. B tõe n tʋma bãmb kẽer tɩ b kẽng tẽn-zãrgẽ, tɩ tõe n yaa toog tɩ b lebg n kul yir b ned kũum sasa, bɩ b pʋd n pa tõe n kul meng ye.

8:25-26. B ra kõo noor tɩ Levi neb nins sẽn kʋʋlã vʋʋs ne tʋʋm nins sẽn da yaa tɩlae ne-bã, b yʋʋmã sẽn vẽsgã yĩnga, sẽn na yɩl tɩ yɩ rap nins sẽn tar keelmã bal n tʋʋmd tʋʋmã. Baasg zãnga, b ra tõe n kẽesa b mens ne yamleoog n sõng b taabã. Baa Rĩungã koe-moond sẽn pa tar retrɛt koe-moonegã tʋʋmd pʋgẽ rũndã-rũndã wã, no-kãngã kõt-d-la zãmsg sẽn tar yõod wʋsgo. Wala kʋʋlem sã n kɩt tɩ kiris-ned pa ye tõe n tʋm tʋʋm kẽer sẽn yaa tɩlae, a tõe n teela tʋʋmdã nens a taab pʋsẽ tɩ zems ne a pãn-tõogã.

RASEMPƲƖƖGẼ WÃ YEEBGÃ

(Sõdbo 10:11–21:35)

Sawadgã sẽn wa n zẽk n bas sɛk-roogã, Israɛll nebã yik n sɩnga kẽnd sẽn na n tall-b n tɩ taas Moaab weoogã sẽn yaa rasempʋɩɩgã pʋgẽ, yʋʋm 38 la kiuug a ye bɩ a yiib zugẽ. Tõe tɩ y sã n ges b sorã ‘ Voyez le bon pays ’ sebrã a Zeova Kaset rãmbã sẽn yiisã pʋgẽ, a seb-neng a 9 wã kartã zugu, na n naf-y lame.

Kadɛs sorã zugu, Parã rasempʋɩɩgẽ wã, Israɛll nebã yẽgma yɛl a tãab poorẽ. Pipi yẽgengã saab tũu ne a Zeova sẽn tʋm bugum tɩ wa rɩ neb kẽerã. Yiib-n-soabã, b yãbame n kos nemdo, t’a Zeova kõ-b kodense. Tãab-n-soabã, a Miryam ne a Aarõ n yẽgem ne a Moiizi, t’a Zeova lob a Miryam wãood wakat bilf yĩnga.

B sẽn wa n sig Kadɛsã, a Moiiz tʋma rap 12 tɩ b tɩ gũus Kãabg tẽngã n gese. B lebg n waa rasem 40 poore. Nin-buiidã tẽe kɩba-yookã tẽn-gũusdb piigã sẽn togsã, n tʋlg n na n lob a Moiizi, a Aarõ ne a Zozue la a Kalɛɛb kuga. A Zeova ra rat n kɩtame tɩ bã-loangdg sãam-ba, t’a Moiiz kos sugri. Rẽ kɩtame tɩ Wẽnnaam yeel tɩ b na n yeeba rasempʋɩɩgẽ wã yʋʋm 40, hal tɩ neb nins b sẽn da sõdã fãa ki.

A Zeova kõo noy a taab n paase. A Koore ne neb a taab n yik n kɩɩs a Moiiz ne a Aarõ, la a Zeova sãamã kɩɩsdbã ne bugum la a kɩt tɩ tẽngã vol kẽere. Yellã yɩ tɩ zaamẽ, tigingã neb fãa yẽgma ne a Moiiz la a Aarõ. Rẽ kɩtame t’a Zeova sãam neb 14 700 ne bã-toaaga. Sẽn na yɩl n kɩt tɩ nin-buiidã bãng maan-kʋʋd kãsem ning yẽ sẽn yãkã, Wẽnnaam kɩtame t’a Aarõ rasaarã tobe. Rẽ poore, a Zeova kõo noy a taab sẽn tɩ loe ne Levi rãmbã tʋʋm la a nin-buiidã yɩlgre. Nag-sad-zẽegã tompɛglem da makda yɩlgr ning a Zezi maoongã sẽn da na n wa ne wã.—Hebre dãmba 9:13, 14.

Israɛll kambã lebg n leba Kadɛs t’a Miryam tɩ ki be. Tigingã neb ye yẽgma ne a Moiiz la a Aarõ. Bõe yĩnga? Koom kaalem yĩnga. A Moiiz ne a Aarõ sẽn pa sõms a Zeova yʋʋrã a sẽn kõ-b koom ne yel-solemdã yĩnga, a kɩtame tɩ b pa kẽ Kãabg Tẽngẽ wã ye. Israɛll yii Kadɛs t’a Aarõ ki Hor tãnga zugu. Israɛll nebã sẽn da wa n gilgd Edom n na n loogã, yaamsã wʋma nin-buiidã tɩ b yẽgem ne Wẽnnaam la ne a Moiizi. A Zeova sɩbg-b-la ne wag-toose. A Moiiz leb n yõka Wẽnnaam sɛɛga, t’a yeel-a t’a maan zũud waaf n yagl ra-luk zugu, tɩ wiisã sẽn ke neb ninsã sã n ges-a bɩ b sãooge. Waafã makda a Zezi b sẽn da na n wa ka ra-luk zug tɩ naf tõnd wakat sẽn kõn sa yĩngã. (Zã 3:14, 15) Israɛll tõoga Amoor rĩm dãmb a Sihõ ne a Oog n deeg b tẽnsã.

Sogsg sẽn tik verse rãmb zut n paam leokre:

12:1—Bõe yĩng t’a Miryam ne a Aarõ yẽgem ne a Moiizi? Wõnda wa ya a Miryam sẽn da rat n tall pãn-tusdg n paas nin-buiidã zugã yĩnga. A Moiiz pag a Zipora sẽn babs-a n wa rasempʋɩɩgẽ wã, tõe t’a Miryam yaeesame tɩ nebã pa na n le ges yẽ wala pagbã taoor soab sikã zĩigẽ ye.—Yikri 18:1-5.

12:9-11—Bõe yĩng tɩ b lob a Miryam a ye bal wãoodo? Wõnda yaa yẽ n sɩng yẽgengã n tus a Aarõ t’a naag-a n yẽgme. A Aarõ talla manesem sẽn zemse, n sak a kongrã.

21:14, 15—Yaa seb-bʋg yell la b sẽn gomd ka wã? Gʋlsg Sõamyã gomda sɛb toɛy-toɛy yell Biiblã gʋlsdb sẽn tik b zut n gʋls b sɛbã. (Zozue 10:12, 13; 1 Rĩm dãmba 11:41; 14:19, 29) “Zusoaba zabr sebra” bee seb-kãens sʋka. A tara kɩbay sẽn tɩ loe ne zab nins a Zeova nin-buiidã sẽn zab tẽn-kʋdem wẽndẽ wã.

Zãmsg tõnd yĩnga:

11:27-29. A Moiiz kõo mak-sõng sẽn tɩ loe ne manesem ning tõnd sẽn segd n talle, neb a taab sã n wa paam zu-noog a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ. A Moiiz pa maan sũ-kiir n bao a meng ziir ye, a sũur yɩɩ noog a Eldad ne a Medad sẽn wa n yik n togsd bãngr goamã.

12:2, 9, 10; 16:1-3, 12-14, 31-35, 41, 46-50. A Zeova baoodame t’a balemdbã fãa waoog zu-sobend ning sẽn yit yẽ nengẽ wã.

14:24. Bũmb sẽn tõe n sõng-d tɩ d yals kãn-kãe dũniyã sẽn tusd-d n dat tɩ d maan wẽngã taoore, yaa d sẽn na n “tar yam toor” bɩ tagsg sẽn yaa toore. Yam kãng pa segd n wõneg dũniyã rẽnd ye.

15:37-41. Israɛll nebã futã zerd sẽn da pa wõnd buud a taabã rẽndã ra tẽegd-b lame tɩ b yaa nin-buiid sẽn welg toor n na n balem Wẽnnaam la b sak a tõodã. Tõnd me segd n tũu Wẽnnaam noyã d vɩɩmã pʋgẽ la d yɩ toor ne dũniyã rãmba.

MOAAB WEOOGẼ WÃ

(Sõdbo 22:1–36:13)

Israɛll kambã sẽn tɩ sig Moaab weoogẽ wã, Moaab nebã yaeesa wʋsgo. Moaab rĩm a Balak yaoa a Balaam n dat t’a kãab Israɛll nebã wẽnga, la a Zeova modga a Balaam t’a ning-b barka. Rẽ zugẽ, b kɩtame tɩ Moaab la Madiã pagbã tɩ belg Israɛll rapã tɩ b yo ne-ba, la b balem bõn-naandse. Woto kɩtame t’a Zeova sãam yel-wẽn-maandb 24 000 ne bã-toaaga. Bã-toaagã saab tũu ne a Fineyas sẽn yik n wilg t’a pa sakd wags-n-taar ne a Zeova wã.

Sõdb a yiib-n-soabã kɩtame tɩ b bãng tɩ sã n pa a Zozue ne a Kalɛɛbe, neb nins b sẽn da sõd pipi sõdbã sasa wã ba a yembr da pa ye vɩ ye. Wẽnnaam yãka a Zozue t’a ledg a Moiizi. A wilga Israɛll nebã soay toɛy-toɛy b sẽn da segd n tũ maandã maaneg wɛɛngẽ, la noy sẽn tɩ loe ne pʋlemsã maanego. Israɛll nebã roka b sũy me ne Madiã nebã. Rubɛn buudã, Gaad buudã, la Manase buudã pʋɩ-sʋk zĩnda Zʋrdẽ kʋɩlga yaanga. B kõo Israɛll nebã noy Zʋrdẽ kʋɩlgã pasgr la tẽngã reegr wɛɛngẽ. B wilg-b-la tẽngã tods n welge. B ra segd n maana poeer buud n pʋɩ taab zĩisã. B kõo Levi nebã tẽns 48, tɩ b yãk tẽns a 6 bãmb sʋk n maan solgr tẽnse.

Sogsg sẽn tik Biiblã zug n paam leokre:

22:20-22—Bõe yĩng t’a Zeova sũur yik wʋsg ne a Balaam? A Zeova ra yeela a Balaam t’a pa segd n kãab Israɛll nebã wẽng ye. (Sõdbo 22:12) La no-rɛɛsã baas n tũu a Balak nebã n kẽng n na n tɩ kãab Israɛll wẽnga. A Balaam da rat n nooga Moaab rĩmã sũur n paam keoore. (2 Pɩɛɛr 2:15, 16; Ziid 11) Baa ne Wẽnnaam sẽn modg a Balaam t’a ning Israɛll nebã bark n pa kãab-b wẽngã, a baoa rĩmã sũ-noog n sagl-a t’a kɩt tɩ pagb sẽn balemd a Baal belg Israɛll rapã tɩ b yo ne-ba. (Sõdbo 31:15, 16) Dẽnd yaa no-rɛɛs a Balaam yão-beedã n kɩt tɩ Wẽnnaam sũur yik ne-a.

30:6-8—Kiris-ned tõe n viiga pʋleng a pag sẽn pʋlem bɩ? Rũndã-rũndã, ned kam fãa pʋleng paka yẽ ne a Zeova bala. Wala makre, rɩk f meng n kõ a Zeova wã yaa pʋleng ned kam fãa sẽn pʋlemd a meng yĩnga. (Galat dãmba 6:5) Sɩd pa tar sor n na n gɩdg bɩ n viig pʋleng kãng ye. Baasg zãnga, pag segd n gũusame n da pʋlem bũmb sẽn kɩɩsd Wẽnnaam Gomdã bɩ sẽn pa zemsd ne zɩɩb ning a sẽn tar a sɩdã taoorã ye.

Zãmsg tõnd yĩnga:

25:11. Ad yẽesem ning a Fineyas sẽn tall a Zeova balengã pʋgẽ wã sɩd yaa mak-sõng meng n kõ-do! D sẽn tʋll tɩ tigingã kell n yɩ yɩlemdã segd n kɩtame tɩ d sã n bãng tɩ tigingã ned n yo, bɩ d tʋg n togs kãsem dãmba.

35:9-29. Ned sẽn kʋ a to ne yĩdg sẽn da segd n zoe n tɩ solg solgr tẽngẽ wã wilgdame tɩ vɩɩmã yaa bõn-sõng Wẽnnaam nifẽ, la tɩ d segd n talla naneb wʋsg ne-a.

35:33. B sã n daag ka-taal soab zɩɩm tẽng pʋgẽ, b pa tõe n kõ tẽn-kãng sugri, tɩ sẽn daag-a zɩɩma soab zɩɩm pa raag ye. Ad a Zeova sẽn na n deng n sãam nin-wẽnsã n yaool n toeem tẽngã t’a yɩ arzãnã yaa bũmb sẽn sɩd zemse!—Yelbũna 2:21, 22; Daniɛll 2:44.

Wẽnnaam Gomdã tara pãnga

Tõnd segd n waooga a Zeova la neb nins a sẽn kõ zu-sobend a nin-buiidã sʋkã. Sõdb sebrã wilgda sɩd kãng vẽenega. Ad zãms-kãngã sɩd tara yõod sẽn na yɩl tɩ bãan la zems-n-taar kell n zĩnd tigingã pʋgẽ!

Yɛl nins sẽn maan tɩ b gomd b yell Sõdb sebrã pʋgẽ wã wilgdame tɩ neb nins sẽn deemd ne tẽebã yɛlã tõe n lʋɩya wẽng maaneg pʋgẽ nana-nana, wala yẽgengo, yoob la bõn-naands pʋʋsgo. A Zeova Kaset rãmba tigims pʋsẽ, b tõe n tika makr la zãmsg kẽer sẽn be Biiblã seb-kãngã pʋgẽ zut n sõs yɛl sẽn pak tigingã zugu, Tʋʋmã tigisg sasa. Hakɩka, ‘Wẽnnaam Gomdã vɩɩme la a tara pãng’ tõnd vɩɩmã pʋgẽ.—Hebre dãmba 4:12.

[Foto, seb-neng 31]

A Zeova tũnuga ne sawadg sẽn yaa yel-solemd sẽn da be sɛk-roogã zugẽ n wilgd Israɛll nebã b tilgr la b yikri

[Foto rãmba, seb-neng 32]

A Zeova segda ne tõnd sakre, la a ratame tɩ d waoog neb nins a sẽn yãkã me