Au Manako Maata mei te Puka o Numero
E Mea Ora te Tuatua a Iehova
Au Manako Maata mei te Puka o Numero
I MURI ake i to ratou Aerenga mai mei Aiphiti mai, kua akapapaia te ngati Iseraela ei iti tangata. I muri poto ake i te reira, ka rauka ia ratou i te tomo atu ki roto i te Enua Taputouia, inara kare ratou i tomo atu ana. Inara, kua aaere ratou no etai a ngauru mataiti i roto i tetai “medebara maata mataku.” (Deuteronomi 8:15) No teaa ra? Te akakite maira te papaanga tuatua enua i roto i te puka Pipiria o Numero kia tatou e eaa tei tupu. Ka tau kia tuku mai te reira ki runga ia tatou i te anoano kia akarongo ki te Atua ko Iehova e kia akangateitei atu i tona au komono.
Na Mose i tata i roto i te metepara e i runga i te au Mataataa o Moabi, te taiku maira te puka o Numero i te tuatau e 38 mataiti e 9 marama—mei te 1512 M.T.N. ki te 1473 M.T.N. (Numero 1:1; Deuteronomi 1:3) Kua rauka to te reira ingoa mei nga tatau anga e rua o te ngati Iseraela, tei raveia mai mei etai 38 mataiti te atea. (Pene 1-4, 26) Kua akapaeia te papaanga e toru tuanga. Te tuanga mua te akakite maira i te au tupuanga tei tupu i te Maunga i Sinai. Te rua te taiku maira e eaa tei tupu i te tuatau te ori aere anga to Iseraela i roto i te metepara. E te tuanga openga te taiku maira i te au tupuanga i runga i te au Mataataa o Moabi. Ia koe e tatau ra i teia papaanga, penei ka inangaro koe i te ui kia koe uaorai: ‘Eaa ta teia au mea i tupu ka apii mai kiaku? E au kaveinga ainei tetai i roto i teia puka te ka riro ei puapinga noku i teia tuatau nei?’
I TE MAUNGA I SINAI
Kua raveia nga tare anga mua e rua i te noo anga te ngati Iseraela ki raro ake i te Maunga i Sinai. Te au tane e 20 mataiti e ara atu, kare ra te ngati Levi, e 603,550 te katoaanga. Te tatau anga kua raveia no te au akakoroanga vaeau. Te puakapa katoa, kapitiia mai te vaine, te tamariki, e te ngati Levi, penei kua tere atu te katoaanga o te au tangata ki te toru mirioni.
I muri ake i te tatau anga, kua rauka i te ngati Iseraela te au ikuikuanga no runga i te akapapaanga no te aere anga, te au tuatua akakite no runga i te au angaanga a te ngati Levi e te angaanga puakapa, te au akauenga no te akatakake anga, e te au ture te piri atura ki te au turanga no te vareae e te au tia a te Nazira. Te vai ra i roto i te pene 7 te akakiteanga no runga i te au atinga ta te ui tutara o te au kopu i rave te kapiti atura ki te akatapuanga o te atarau, e te pene 9 te uriuri ra i te akonoanga i te Pasa. Kua oronga katoaia ki te akaputuputuanga te au ikuikuanga no te akatu anga e te neke anga i te puakapa.
Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:
2:1, 2—Eaa “te reva katoa” te takapini ra te nga kopu e toru i te puakapa anga i roto i te metepara? Kare te Pipiria i oronga mai ana i tetai akatakaanga e eaa teia au reva. Inara, kare te reira i manakoia ana ei au akatutuanga tapu e kare i orongaia ana ei aiteanga akonoanga. Kua taangaangaia te reva katoa no tetai akakoroanga tau—kia tauturu i tetai tangata kia kimi i tona ngai tau i roto i te puakapa.
5:27—Eaa te aite anga ‘e raririki oki te ūā’ o tetai vaine tei apa ra no te rave i te akaturi? Te tuatua “ūā” te taangaangaia ra i konei ei akatutu mai i te au mero no te maani tamariki. (Genese 46:26) Te “raririki” o te reira te akakite maira e kua pe teia au mero, no reira kare e rauka kia nui.
Au Apiianga no Tatou:
6:1-7. Kia takake mai te Nazira mei te apinga o te uaina e te au kava kona katoatoa, te umuumuia ra te akakore iaia uaorai. Kia tuku ratou i to ratou rauru kia tupu ua—e akairo no te kauraroanga kia Iehova, mei te au vaine i te kauraroanga ki ta ratou au tane me kare ki te au metua tane. Ko te Nazira kia vai ma ua na te akaatea anga mai mei tetai kopapa mate, noatu e kopu tangata vaitata te reira. Te akaari ra te au tavini tamou i teia tuatau i tetai vaerua akaatinga uaorai me aere mai ki te akakore anga uaorai e te kauraroanga kia Iehova e tana akanoonoo anga. Penei ka piri mai etai au tukuanga angaanga kia aere atu ki tetai enua mamao, penei ka riro katoa ei mea ngata me kore kare e rauka i te oki atu ki te kainga no te tanumanga o tetai mema piri vaitata o te ngutuare tangata.
8:25, 26. Kia akaki ma te tau i te au taoonga no te angaanga ngati Levi, e te akamanako anga i to ratou mataiti, kua akaueia te au tane pakarikari kia akamutu i te angaanga. Inara, ka rauka ia ratou i te tauturu atu i tetai ngati Levi. I te mea e kare e akamutu anga no te riro anga mai ei tangata akakitekite i te Patireia i teia tuatau, te kaveinga no teia ture nei te apii maira i tetai apiianga puapinga. Me no te ruau e kare e rauka i tetai Kerititiano i te akatupu i tetai au angaanga, penei ka piri atu aia ki roto i tetai tu o te angaanga te ka rauka i tona maroiroi i te rave.
MEI TETAI NGAI KI TETAI NGAI I ROTO I TE METEPARA
Te kake anga te tumurangi i runga ake i te puakapa, i akamata ai te ngati Iseraela i tetai aere anga te ka apai atu ia ratou ki te metepara o te au mataataa o Moabi e 38 mataiti e tai me kare e rua marama i muri mai. Penei ka kite koe i te puapinga no te reira kia aru i to ratou aere anga i roto i te mapu i te kapi 9 o te poroutia “See the Good Land,” neneiia e te Au Kite o Iehova.
I te aere anga ki Kadesa, i roto i te Metepara i Parana, kua tupu e toru tuanga no te urutoe. Te mea mua kua akamutuia i te tuku mai anga a Iehova i tetai ai ka i te akapou atu i etai o te au tangata. E oti kua aue te ngati Iseraela i te kiko manu, e kua oronga mai a Iehova i te manu. Te akakino anga a Miriama raua ko Aarona ia Mose tei tupu mai kua tuia a Miriama e te repera no tetai tuatau poto ua.
Ia ratou e puakapa ra i Kadesa, kua tono atura a Mose e 12 aronga mata e tutaka i te Enua Taputouia. E 40 ra i muri ake kua oki mai ratou. I te irinaki anga i te ripoti a te aronga mata tutaka tai ngauru ra, kua inangaro te au tangata i te pei ia Mose, ia Aarona, e i nga tangata mata tutaka tiratiratu ia Iosua raua ko Kaleba ki te toka. Kua akakite atura Iehova e ka taia te au tangata ki te maki mate, inara kua tautopa atura a Mose, e kua akakite atura te Atua e ka riro mai ratou ei aronga ori aere i roto i te metepara e 40 mataiti—kia pou rava taua aronga ra i te mate.
Kua oronga atu a Iehova i tetai au ture. Kua meameaau a Kora e tetai papaki ia Mose raua ko Aarona, inara kua takoreia te aronga meameaau e te ai me kare kua apukuia e te enua. I tera mai ra kua urutoe te uipaanga katoa ia Mose raua ko Aarona. Tei tupu, e 14,700 tei mate i roto i tetai maki mate no ko mai ia Iehova. Kia akakite i tana ikianga no te taunga maata, kua akono te Atua kia pua te rakau a Aarona. Kua oronga i reira a Iehova i tetai au ture ke no runga i te au apainga a te ngati Levi e te tama anga i te tangata. Te taangaanga anga i te reu o te puakatoro ua ra te akatutu maira i te tama anga na roto i te atinga o Iesu.—Ebera 9:13, 14.
Kua oki atu te tamariki a Iseraela ki Kadesa, i te ngai i mate ei a Miriama. Kua urutoe akaou te uipaanga ia Mose raua ko Aarona. To ratou tumu? Te ngere anga o te vai. No te mea e kare a Mose raua ko Aarona i akatapu ana i to Iehova ingoa i te oronga temeio anga mai i te vai, kua ruti ia raua i te tomo atu ki roto i te Enua Taputouia. Kua akaatea mai a Iseraela mei Kadesa mai, e kua mate iora a Aarona ki runga i te Maunga ko Hora. I to ratou aere takako anga ia Edoma, kua roiroi iora te ngati Iseraela e kua tuatua kino atura i te Atua e ia Mose. Kua tuku mai a Iehova i te au ovi poitini i te akautunga ia ratou. Kua tautopa akaou a Mose, e kua tuatua maira te Atua kiaia kia maani i tetai ovi veo e e tuku i te reira ki runga i tetai rakau roa kia akaora oki i te aronga tei katiaia na te akara anga ki te reira. Te akatutu maira te ovi i te tamamaeia anga a Iesu Karaiti no to tatou puapinga mutu kore. (Ioane 3:14, 15) Kua autu to Iseraela i nga ariki ko Sihona raua ko Oga o te ngati Amori e kua raveia to raua enua.
Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:
12:1—Eaa ra a Miriama raua ko Aarona i tuatua akakino ei ia Mose? Te tumu tikai no ta raua akakino anga koia oki te akara anga te inangaro ra a Miriama kia maata atu te mana. Kua oki mai ta Mose vaine, ko Zipora, kiaia i roto i te metepara, penei kua mataku a Miriama e kare aia e manako akaouia mai ei vaine arataki i roto i te puakapa.—Exodo 18:1-5.
12:9-11—Eaa ra e ko Miriama ua tei tuia e te repera? Penei, nana i akamata i te akakino anga e te akakeu anga ia Aarona kia piri mai kiaia. Kua akaari a Aarona i tetai tu tika na te aaki anga i tona tarevake.
21:14, 15—Eaa te puka te taikuia maira i konei? Te taiku ra te au Tuatua Tapu ki tetai au puka tukeke ta te aronga tata Pipiria i taangaanga ana ei tumu tauturu anga. (Iosua 10:12, 13; 1 Ariki 11:41; 14:19, 29) “Te buka tamaki a Iehova ra” ko taua puka tataanga ia. Te vai ra i roto i te reira tetai papaanga tuatua enua no te au tamaki a te au tangata o Iehova.
Au Apiianga no Tatou:
11:27-29. Kua oronga mai a Mose i tetai akaraanga meitaki e ka akapeea tatou me ariu atu me rauka i tetai papaki te au akameitaki anga i roto i te angaanga a Iehova. Kare i kimi vareae i te kaka nona uaorai, kua mataora a Mose i te akamata anga a Eledada raua ko Medada i te angaanga ei nga peroveta.
12:2, 9, 10; 16:1-3, 12-14, 31-35, 41, 46-50. Te manako maira a Iehova i tona aronga akamori kia akaari i te ngateitei no te mana tei orongaia mai e te Atua.
14:24. Ko tetai taviri kia patoi atu i te au taomi anga o teianei ao ki te ravenga tarevake koia oki kia akatupu i tetai “ngakau ke,” me kare i tetai tu manako. Kia riro te reira kare mei to teianei ao rai.
15:37-41. Kua akakoroia te veruveru takake o te kakau o te ngati Iseraela kia akamaara kia ratou e e au tangata akanoo takakeia ratou kia akamori i te Atua e kia akarongo ki tana au akauenga. Kare ainei tatou e noo katoa ana ma te au turanga a te Atua e kia kiteaia mai ei tuke mei teianei ao?
I RUNGA I TE AU MATAATAA O MOABI
I te patia puakapa anga te tamariki a Iseraela i roto i te au ngai mataataa o Moabi, kua tumatetenga rava akera te ngati Moabi ia ratou. No reira, kua tutaki te ariki ngati Moabi ko Balaka, ia Balaama kia taumaa i te ngati Iseraela. Inara kua maro a Iehova ia Balaama kia akameitaki ia ratou. Kua taangaangaia i reira te au vaine ngati Moabi e te ngati Midiana kia akavare i te au tane ngati Iseraela ki roto i te ravenga akaturi e te akamori itoro. Tei tupu, kua takore a Iehova e 24,000 aronga rave i te kino. Kua ope iora taua maki mate i te akaari anga a Phinehaza e kare aia i akatika i te akarere anga kia Iehova.
Te akaari maira te rua o te tatau anga e kare tetai o te au tane tei tareia i roto i te pupu mua i ora mai, kareka ra ko Iosua raua ko Kaleba. Kua akaueia a Iosua kia riro mai ei tupau ia Mose. Kua rauka i te ngati Iseraela te au ture no te au atinga tukeke e te au ikuikuanga no te tuku anga i te au tia. Kua rave katoa te au tangata o Iseraela i te akaoko ki rungao i te ngati Midiana. Kua noo to Reubena, to Gada, e te kopu tangata o Manase i te tua itinga o te Kauvai o Ioridana. Kua orongaia ki to Iseraela te au ikuikuanga i te tikoti anga ia Ioridana e te rave anga i te enua. Kua akataka maramaia te au akataka anga no te au kotinga o te enua. Kia tua kereroia te tuanga enua. Kua orongaia ki te ngati Levi e 48 oire, e 6 o teia kia riro mai ei au oire akapuanga.
Pauia te Au Uianga Tuatua Tapu:
22:20-22—Eaa ra to Iehova riri i tupu akera kia Balaama? Kua akakite ke ana a Iehova ki te peroveta ko Balaama e auraka aia e taumaa i te ngati Iseraela. (Numero 22:12) Inara, kua aere atu te peroveta ma te au tangata o Balaka ma te akakoroanga maata i te taumaa ia Iseraela. Kua inangaro a Balaama i te akamareka i te ariki ngati Moabi e kia rauka mai tetai tutaki no ko mai iaia. (2 Petero 2:15, 16; Iuda 11) Noatu e kua maroia a Balaama kia akameitaki atu e kia kore e taumaa atu ia Iseraela, kua kimi rai aia i to te ariki ra mareka anga na te akakite anga e kia taangaangaia te au vaine te akamori ra ia Baala kia akavare i te au tane ngati Iseraela. (Numero 31:15, 16) No reira, te tumu i riri ei te Atua ra ia Balaama no te noinoi tau kore o te peroveta.
30:6-8—Ka rauka ainei i tetai tangata Kerititiano i te kopae i te au tia a tana vaine? No te au tia, te akono tataki tai nei a Iehova ma tona au tangata akamori. Ei akaraanga, te akatapuanga kia Iehova e tia na tetai uaorai. (Galatia 6:5) Kare o te tane mana anga kia kopae ke me kare kia akakore i taua tia. Inara, ko tetai vaine, kare e tau kia rave i tetai tia te patoi ra i te Tuatua a te Atua me kare i tana au angaanga tau ki tana tane.
Au Apiianga no Tatou:
25:11. Mei teaa ra tetai akaraanga maroiroi ta Phinehaza i akanoo no tatou no ta Iehova akamori anga! Kare ainei te anoano kia akono i te putuputuanga kia ma e akakeu ra ia tatou kia ripoti i tetai ua atu kite anga no te tu tau kore ki te aronga pakari Kerititiano ra?
35:9-29. Ko te tika e kia akaruke te tangata ta kare i akakoro ana ra i tona kainga e kia oro atu ki tetai oire akapuanga no tetai tuatau te apii maira kia tatou e e mea tapu te oraanga e e mea tau kia akangateitei tatou i te reira.
35:33. Kua akataeroia te enua e te toto akamaringiia o te aronga kino kore e ka akakore anake uaia e te toto o te aronga tei akamaringi i te reira. Mei teaa ra te tau e ka takore atu a Iehova i te aronga kino i mua ake ka taui ei i te enua ki roto i tetai parataito!—Maseli 2:21, 22; Daniela 2:44.
E Ririnui te Tuatua a te Atua
E mea tau kia akaari tatou i te ngateitei no Iehova e no te aronga tei ikiia ki te au turanga apainga i roto i tona au tangata. Te akakite meitaki maira te puka o Numero i teia tuatua mou. Mei teaa ra tetai apiianga puapinga maata no te tamou anga i te au e te taokotai anga i roto i te putuputuanga i teia tuatau!
Te akaari maira te au tupu anga i roto ia Numero e e mea mama ua no te aronga tei akangere i to ratou tu i te pae vaerua kia topa atu ki roto i te angaanga kino, mei te urutoe anga, te tu tau kore, e te akamori itoro. Ka riro etai o te au akaraanga e te au apiianga mei teia puka Pipiria ei tumu anga no te au tuanga umuumuanga putuputuanga i runga i te Uipaanga Tavini i roto i te au putuputuanga a te Au Kite o Iehova. E tikai, “e mea ora oki te tuatua a te Atua, e te ririnui” i roto i to tatou oraanga.—Ebera 4:12.
[Tutu i te kapi 24, 25]
Na roto i tetai tumurangi temeio i rungao i te puakapa, na Iehova i akaue i te akatu anga e te neke anga i te puakapa ngati Iseraela
[Au Tutu i te kapi 26]
Te tau tikai ra ia Iehova to tatou akarongo e te tapapa maira kia akangateitei tatou i tona au komono