Mkaanem ma Yehova Ma Uma Je

U Saven Ôron Asember ken Takerada u Numeri

MBAISERAEL mba dugh ken Igipiti kera yô maa í gema ve ve hingir ikyurior. Yange ma ve kar a kar ma ve nyôr ken Tar u Ityendezwa la, kpa ve nyôr ker fese nahan ga. Ve gema ve zende wue wue ken “zegedeserti u cieryol” je kuma er anyom akunduahar nahan. (Duteronomi 8:15) Er nan ve kwagh lu nahana? Akaa a i nger ken Bibilo ken takerada u Numeri la ôr se kwagh u yange er yô. Ngeren ne a̱ wase se u fan er i gbe kpee u se ungwa imo i Yehova Aôndo kua mba á ver ve ve lu angahar a na la kpaa yô.

Lu Mose nger takerada u Numeri u ú pase akaa a yange er hen iaven i kuman anyom 38 man iwer 9 sha mi ne ye—yange nger ú ken taaikyôngo man hen Ukpuunkpuun mba Moabi ken inyom 1512 C.S.W. zan zan inyom i 1473 C.S.W. la. (Numeri 1:1; Duteronomi 1:3) Í zua a iti shon i ken zwa Tiv yô i gem i yer ér Numeri ne sha iyenge ôron i yange i ôr Mbaiserael iyenge acin ahar, kpa i ôr kwa u hiihii la anyom kar 38 cii ve shi i mase ôron kwa u sha uhar la. (Ityough 1–4, 26) Í pav ngeren ne ker avegher atar. Vegher u hiihii la pase akaa a yange er sha Uwo u Senai yô. Vegher u sha uhar la di pase akaa a yange er shighe u Mbaiserael lu zenden ken taaikyôngo wue wue la. Vegher u masetyô la gema pase se akaa a yange er hen Ukpuunkpuun mba Moabi la. Ú nguren ôron akaa ne yô, pine iyol you wer: ‘Akaa a ngise er ne tesem nyi kwagha? Takerada ne ngu a akaawan a a wasem nyian je kpa?’

HEN UWO U SENAI

(Numeri 1:1–10:10)

Lu shighe u Mbaiserael lu hen kpe u Uwo u Senai, ve lu a hembe ve yem ga la í ôr iyenge ve sha m-er u sha kwa u hiihii la ye. Dugh Mbalevi sha yô, iyenge i nomso mba ve kuma anyom ikyundu man mba ve hembe nahan kohol cii yô lu iorov 603,550. Ikyav tese ér iyenge ôron ne lu sha u wan ve ago a utya. Iyenge ior hen afo jimin cii, kua kasev man mbayev man Mbalevi kpaa cii yô, alaghga yange ia kuma er iorov miliôn utar nahan.

Mba er Mbaiserael iyenge cii mba been yô maa í pase ve er vea hemben afo á yemen sha inja sha inja yô, man er Mbalevi vea er ityom ve yô, shi í ôr ve kwagh u tom u eren ken tabernakel la kpaa, shi í wa ve atindi sha kwagh u mdugh u duen a or u nan lu wang ga ken akôngoafogh man sha kwagh u kwase u i bee nom u nan er nan er idya la man kwagh u iceghzwa i Mbanasari la kpaa. Ityough ki sha 7 ôr kwagh u naagh ku mbahemenev mba ikwe kposo kposo na sha u tseghan atse a nanden naagh sha mi la, man ityough 9 di gema ôr kwagh u mye u iniongo i Paseka la. Shi í ôr mkohol u ior cii er vea teman afo shi vea hemben afo kpaa yô.

Mbamlumun sha Mbampin mba Í Pin ken Ruamabera La:

2:1, 2—“Akav” a yange í haa afo ken taaikyôngo sha ikwe itiar-itiar í kase la lu akav a nyi? Bibilo pase se kwagh u akav ne a lu jighilii ga. Nahan kpa, yange í nenge akav ne ér ka akav a icighanegh shin akav a lun a inja ken mcivir ga. Í yar tom a akav ne sha gbenda u injaa—á wase ior u fan ape vea haa afo yô.

5:27—Kwagh u í kaa ér “akooso” a kwase u nan er idya, “aa uma” kera la inja na yô ér nyi? “Akooso” a i er kwagh u á heen ne tile sha ityough ki alegh a mar. (Genese 46:26) M-om u alegh ne yange a “uma” kera la tese ér yange a nyula, a vihi kera, nahan i lu u idyakwase la nana kera wa iyav sha won ga.

Ityesen hen Avese:

6:1–7. Lu u Mbanasari vea nyume ayol a ve akaa sha ishima ve, nahan lu u vea tswer hanma kwagh u a dugh ken itine i wain man nyityô msôr cii. Shi vea de ice a mende ve sha ityou kpishi, vea ume ityou—kwagh ne lu ikyav i tesen ér ve wa ayol a ve sha ikyev i Yehova di vough er lu u kasev kpa vea wa ayol a ve sha ikyev i noov vev shin uter vev nahan. Gba u Mbanasari vea lu wang, vea mgbôghom a ikom i or ga, a lu i ter ve shin ngô ve shin anngô ve u nomso shin u kwase je kpaa. Mbapasen kwagh hanma shighe nyian kpa mba a ishima i nan ayol a ve, nahan ve nyume ayol a ve akaa a sha ishima ve shi ve wa ayol a ve sha ikyev i Yehova shi mba dondon mserakaa na kpaa. Ityom ve igen i ve eren yô yem a ve ken ityar igen ica, nahan shighe u or u hen tsombor ve nan kpe yô, alaghga a er ve ican kpishi u zan ku u nan shin vea fatyô u zan a za ga kuaa.

8:25, 26. Í wa tindi ér mbabeenyol mba ken kwe u Levi ve de tom u Mbalevi eren la sha er ian a due i nomsombaiorov mba lun a agee iyol vea er ú yô, shi  tindi ne lu gbenda u wan ve ikyo sha ci u iyolbeen ve la kpaa. Nahan kpa, lu u vea fatyô u wasen Mbalevi mbagenev a ishima ve. Er nyian ne se den tom u yôôn angwe u Tartor ga nahan kpa, tindi ne gema tese se kwagh u injaa. Aluer Orkristu ngu kanen shio u eren ityom igenegh sha ci u iyolbeen yô, a hemba doon u nana er tom u agee a nan a kom sha ú yô.

VE ZENDE AJIIR WUE WUE KEN TAAIKYÔNGO

(Numeri 10:11–21:35)

Ibeenegh ki yange ki cir tabernakel la ki va moughon kera yô maa Mbaiserael hembe gba yemen zende u vea za zan zan, anyom 38 man uwer môm shin iwer ihiar nahan ia karen yô maa vea za ar ken deserti u ukpuunkpuun mba Moabi la. A lu ú a iwasen tsung aluer ú nenge zende ve ne sha foto u tesen ijiir u a lu sha peeji u sha 9 ken antakerada u i yer ér “See the Good Land” la yô, ka Mbashiada mba Yehova ve gber ú ye.

Shighe u ve lu yemen ken Kadeshi ken deserti u Paran la, ior er ivever sha gbenda kuma er acin atar nahan. Sha kwa u hiihii la Yehova er usu hia ior mbagenev ken ve maa ve de ivever ve la. Sha kwa har la di lu inyam Mbaiserael vaa ye, nahan Yehova na ve utakange. U masen yô, Miriam man Aron lam sha Mose, nahan í haa Miriam imande iyol sha anshighe kpuaa.

Mba va hee afo hen Kadeshi yô, Mose tindi iorov 12 za za nenge mker ken Tar u Ityendezwa la. Ayange nga kar 40 yô ve za hide. Mbamkerev mba puev va a loho u bo, nahan ior cii gba nôngon ér vea ta Mose man Aron awen, kua Yosua man Kalebu mba ve lu mbamkerev mba jighjigh la kpaa. Tsô Yehova kaa ér una tsaha ve sha bouange, kpa Mose zamber sha ci ve, nahan Aôndo kaa ér vea zende ken taaikyôngo wue wue anyom 40—zan zan saa mba yange i ôr iyenge ve sha m-er u sha kwa hiihii la vea kpe a bee ve.

Yehova shi na atindi agen seer. Koraki man ior mbagenev mough ahendan a Mose man Aron, kpa í tim mbahembanato mban sha usu, mbagenev ken ve inya aver zwa u í, mena ve. Kpernan sev mbu aven yô, mkohol u ior cii mough ayôôso sha Mose man Aron. Nahan Yehova tsaha ior sha bouange, ior kpe kuma iorov 14,700. Aôndo er gbough ku Aron kpar, nahan á tese er i lu Aron un tsough ér a lu zegepristi yô. Yehova maa seer wan atindi sha kwagh u tom u Mbalevi man mwanger u wanger ior. Yange í nande tulebua u nyian sha usu, í tôô mtwem ma tulebua ne í wanger ior a mi, nahan kwagh ne tsengatesen er naagh ku Yesu una na la ku a wanger ior yô.—Mbaheberu 9:13, 14.

Mbaiserael shi hide hurugh yem ken Kadeshi, lu heen Miriam kpe ye. Shi mkohol u ior cii hingir ayongo a Mose man Aron. Ityôkyaa lu nyi? Mngerem ban ior. Tsô Mose man Aron er ivande, nahan ior zua a mngerem, kpa er ve na iti i Yehova icivir sha kwagh ne ga yô, hingir u vea kera nyôr ken Tar u Ityendezwa la ga. Mbaiserael hembe hen Kadeshi gba yemen, lu hen shighe ne Aron kpe sha Uwo u Hor ye. Shighe u Mbaiserael lu ningir sha ikighirtar i Edom, sha er vea nyôr ken ú ga la, asema yina ior, nahan ve hingir ayôôso a Aôndo man Mose. Tsô Yehova tsaha ve, á haa iyô i bo hen atô ve. Kwa ne kpa, Mose sôn sha ci ve, nahan Aôndo kaa a na ér a̱ er iyô i togula, a̱ hambe i̱ sha ityô, sha er hanma or u iyô i nyum nan man nan kenger sha i̱ yô nana war yô. Iyô ne tsenga tesen er a va mande Yesu Kristu una kpe sha er se zua a mtsera u tsôron yô. (Yohane 3:14, 15) Iserael hemba Shihon man Ogo, Ator a Mbaamor ityav, ve ngohol tar ve cii.

Mbamlumun sha Mbampin mba Í Pin ken Ruamabera La:

12:1—Er nan ve Miriam man Aron gba ahon sha Mose? Miriam soo wener una lu ityagher kwase kpishi, nahan alaghga tsô lu ityôkyaa ne jighilii na ve ve lam sha Mose ye. Shighe u Shipora, kwase u Mose hide va kohol un ken deserti la, alaghga ishima nyian Miriam ér ior á kera nenge un ér un ngu torkwase u kasev mba hen afo ga.—Ekesodu 18:1–5.

12:9–11—Er nan ve lu Miriam tseegh í haa un imande iyoloo? A shi nan kpa, lu un je hii ahon a gban ne shi urugh Aron dondo un ijime ye. Aron yange er kwagh doo kpishi, gadia á lumun ibo sha isholibo i er la.

21:14, 15—Ruamabera u i ter heen ne lu nyi ruamabera? Bibilo ôr kwagh ter uruamabera kposo kposo mba mbangeren Bibilo yar tom a mi nger akaa a ve nger la yô. (Yosua 10:12, 13; 1 Utor 11:41; 14:19, 29) “Ruamabera u Ityav mbi TER” la kpa lu imba ruamabera ne. A ôr kwagh u ityav mbi ior mba Yehova nôngo yô.

Ityesen hen Avese:

11:27–29. Mose ver se ikyav i dedoo i i tese se kwagh u i doo u se er shighe u mbagenev ve zough a aan a tom ken mcivir u Yehova yô. Zum u Eldadi man Medadi gba ôron kwagh er uprofeti nahan la, Mose nôngo ér una ker icivir sha ci na sha u yangen ve ga, kpa gema doo un a doo a ve.

 12:2, 9, 10; 16:1–3, 12–14, 31–35, 41, 46–50. Yehova soo wener mbacivir un ve na mba Aôndo a we ve tahav sha ikyev la icivir.

14:24. Kwagh u vesen u una wase se se hendan a ameen a taregh a a mgbeghan se ér se er isholibo la yô ka u lun a “jijingi” shin mhen u “a lu kposo” yô. Mayange je jijingi ne shin mhen ne a de zou kwagh môm a u taregh ga.

15:37–41. Anzôr a Mbaiserael yange ve ta sha azongo a akondo ve i doo kenger la lu sha u a umbur ve ér mba ior mba Aôndo á tsough ve sha u ve civir un shi ve kuran atindi a na kpaa yô. Se kpa, doo u se kuran atindi a Aôndo shi se luun palegha a tar ne ga he?

HEN UKPUUNKPUUN MBA MOABI

(Numeri 22:1–36:13)

Shighe u ônov mba Iserael hembe za haa afo hen ukpuunkpuun mba Moabi la, ishima nyian Mbamoabi a ve tsung je. Nahan Balaki, Tor u Moabi yila Balaam ér á wa Mbaiserael ifan. Kpa Yehova gema kighir Balaam ver ve doo doo. Tsô maa ônkasev Mbamoabi man Mbamidian va mee nomso mba ken Iserael, nahan ior gba eren idya a ve shi gba civir mbaaôndo vev kpaa. Nahan Yehova wua mba ve er kwaghbo la kuma iorov 24,000. Bouange u á wua ve a mi la mase kuren zum u Pinehashi er kwagh u tesen iyol wan tsung sha kwagh u Yehova la.

Í ôr iyenge i ior sha kwa har, kpa mba i ôr ve iyenge sha kwa hiihii la, mô ve môm kera shi uma hen shighe ne ga, saa di Yosua man Kalebu tseegh. Ka been yô maa í ver Yosua sha ityough ki Mose. Shi í ôr Mbaiserael er vea naan iniav atô kposo kposo yô, shi í ôr ve kwagh u uiceghzwa mba tseghan kpaa. Mbaiserael shi or iyev sha Mbamidian kpaa. Kwe u Ruben man Kwe u Gadi man vegherkwe u Manase tema yande Ifi Yordan, vegher u sha ityoughkitaregh la. Í kaa a Iserael ér a per Yordan shi a ngohol tar la kpaa cii. Shi í pase ve ikighir i tar la vough vough. Í kar ve tar la sha ishor i eren. Nahan í na Mbalevi agar 48, kpa í gema í ver agar 6 ken agar ne lu agar a waren ker.

Mbamlumun sha Mbampin mba Í Pin ken Ruamabera La:

22:20–22—Er nan ve ishima vihi Yehova a Balaamaa? Yehova kaa a profeti Balaam ér á de we Mbaiserael ifan ga. (Numeri 22:12) Nahan cii kpa, profeti ne mough za a ior mba Balaki tindi la ityô, á wa ishima ér una wa Iserael ifan. Balaam soo u eren ishima i tor u Mbamoabi sha er una ngohol injar hen a na yô. (2 Peteru 2:15, 16; Yuda 11) Er í kighir Balaam ér á ver Iserael doo doo, á de we un ifan ga nahan je kpa, á nôngo ér i doo tor la a na, tsô á wa un kwagh ér á tindi ônkasev mba civir Baal ve mee nomso mba ken Iserael. (Numeri 31:15, 16) Nahan yô, huwa u profeti Balaam wa kpoghuloo sha ifer la, lu kwagh u yange na ve ishima vihi Aôndo a na je la.

30:6–8—Orkristu nana fatyô u bunden iceghzwa i kwase u nanaa? Sha gbaa u uiceghzwa hegen yô, Yehova eren kwagh a mbacivir un asange asange sha kwagh u ve tsegh zwa a na la. Ikyav i tesen yô, mtsegh u or tseghan iyol i nan sha ci u Yehova la ka iceghzwa i or ka nan er iyol i nan yô. (Mbagalatia 6:5) Nom ngu a tahav mbu bunden shin vendan imba iceghzwa ne ga. Nahan kpa, doo u kwase nana palegh u eren iceghzwa i̱ i̱ hendan a Mkaanem ma Aôndo shin ityom i nan lu a mi i eren nom u nan la.

Ityesen hen Avese:

25:11. Pinehashi ver se ikyav i civir Yehova sha gbashima je ka u ôron ga! Nahan aluer or er ma isholibo i vesen man se fa nahan, isharen i se lu a mi ser tiônnongo a lu wang la ia mgbegha se se ôr mbatamen mba ken Kristu kwagh shami ga he?

35:9–29. Or yange nana wua orgen abu yô, i gba u nana yevese nana undu ya u nan nana za ta ken gar u waren ker, nana lu ker zan zan shighe a kar, kwagh ne tese ér uma ka icighan kwagh, nahan gba u se wa uma ikyo kpee je.

35:33. Ma kwagh u á na iwom a mi sha ci u tar u i hee awambe a mbaishôôv sha ú, í hôngor ú la ngu ga, saa á lu awambe a mba ve hôngor ú la tseegh. Nahan nenge i doo u saa Yehova una vande timin aferaior kera keng man ve una gema tar ua hingir paradiso sha wono!—Anzaakaa 2:21, 22; Daniel 2:44.

Mkaanem ma Aôndo Ma Tem Gbilin Ga

Gba kpee u se na Yehova icivir kua mba í ver ve sha aan a tom hen atô u ior nav la kpaa. Takerada u Numeri pase se kwagh ne nahan var var je. Nenge er ityesen ne i lu i hange hange i ia wase se se lu bem bem shi se lu ken mzough ken tiônnongo nyian sha wono!

Akaa a i er ken Numeri la tese er mba ve we mlu ve u ken jijingi ikyo ga la vea fatyô u gban ken isholibo, inja er ivever i eren man idya kua akombo a civir nahan fese yô. A fatyô u yaren tom a akaa a ken takerada u Bibilo ne aa a lu ikyav hen avese shi a lu ityesen hen avese kpaa la ken Mkombo u Henen Tomshiren zum u i lu lamen sha ugbayol mba hen ijiir ken atôônanongo a Mbashiada mba Yehova yô. Sha kpôô yô, “mkaanem ma Aôndo ma uma je, ma tem gbilin” ken avese ga.—Mbaheberu 4:12.