Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

“Te Apinga Maata i te Moana”

“Te Apinga Maata i te Moana”

Te Mekameka o ta Iehova Au Mea i Angaia

“Te Apinga Maata i te Moana”

I TE Opunga ra te akakeu ra tetai matangi maru ua i te tai, e te aatu maru ra te au ngaru i te tapa taatai. Te akamou ra te tangianga maru o te ngaru i tetai akaraanga pakari tikai no te manganui te akaputu ra ki te tapa taatai no te tu maru e te akaangaroi anga. *

Kua raina taua au tapa taatai ra e roaanga rere tona mamao e tauatini ua atu au kiro mita o te au pae taatai takapini i te enua nei. Teia akatakake anga e taui ua ana ia i rotopu i te one e te vai te akairo ra i te au kotinga o te tairiiri anga o te tai. I akapera oki Tei Anga mai i te akanoo anga i te reira. I te tuatua anga no runga iaia uaorai, kua akakite mai te Atua e kua “akono [aia] i te one ei kotinga no te tai.” Kua karanga katoa aia: “Atuatu ua maira te au ngaru, kare rai e rauka; aruru ua maira ratou, kare ra ratou e na rungao i te reira.”​—Ieremia 5:22; Iobu 38:8; Salamo 33:7.

Kua ki to tatou paraneta i te vai, kare mei tetai atu i roto i te akatereanga o te ra. Kua tere atu i te 70 patene o te koropu kua tapokiia e te vai. I to Iehova akapapaanga i te enua kia nooia e te tangata, kua akaue aia: “Kia uipa te vai i raro ake i te rangi ki te ngai okotai, kia kitea te one marō.” E ko te reira oki “koia tika atura.” Kua karanga katoa te tataanga: “Tapa iora te Atua i te one marō ra, E enua; e taua vai i uipa ra tapa iora aia, E tai: akara akera te Atu i te reira, e te meitaki ra.” (Genese 1:9, 10) Eaa te akatupuia ra e te vai anga o te au moana?

I te au mataara umere tikai e manganui, kua maaniia te vai o te au moana kia akaora i te oraanga. Ei akaraanga, ka rauka te vai i te akaruru i te vera. No reira, kua taangaanga ia te au moana mei tetai ngai vairanga anga maata i te vera, i te tamaru anga i te tu anu tikai o te tuatau anu.

E tu akaoraanga akaou mai to te vai. E maata atu i tetai ua atu vai ke mai, ka ngoie ua te reira i te akatae i tetai ua atu apinga ke. Mei te mea e kua rauka mai te au angaanga o te oraanga na roto i te au tupuanga kemikara, ka anoanoia te vai anga o te vai e rauka ai i te akatae atu i te au apinga te kairo ra e kia taokotaiia te au molecule. E manganui te au compound kemikara te kiteia ra i roto i te au mero ora te vai ra te vai i roto. Te akakite maira te puka The Sea: “Te umuumu ra te au apinga ora katoatoa i te vai​—te ka aere tikai mai mei te au moana, no te au rakau katoa e te au animara te noo ra ki runga i te enua nei.”

Te rave katoa ra te au moana o te enua i tetai tuanga puapinga tikai i te tamaanga i te reva. E ngote ana te au apinga rikiriki o te moana i te kapono rua okitene e kua akaea atu i te okitene. Kua tau ki tetai tangata kimikimi, “70 patene o te okitene te kapitiia atura ki te reva i te okotai mataiti kua aere mai no ko mai i te apinga rikiriki i roto i te tai.”

Ka oronga katoa mai te au moana i te au apinga akakona natura kia rapakauia te maki. No te au anere mataiti, kua taangaanga ia te au apinga kiritiia mei roto mai te ika ei vairakau oki. Kua roa te tuatau i te vai anga o te inu ika. No teia taime ua nei, kua taangaanga ia te au kemikara mei te ika mai e tetai atu au mea ora o te moana kia rapakau atu i te potopoto ao e i te tamaki atu anga i te au vaireti e te kaneta.

Kua raveia te au tautaanga kia akara i te puapinga i te pae moni te kapitiia ki te au kai e te au angaanga o te moana. Mei te mea e kare oki e rauka kia kiritiia mai te au taopenga tika tikai, kua tamanako te aronga kimikimi e kua rauka ia e taeria rai mei tetai rua i roto i te toru o te puapinga no te au angaanga ecosystem o te koropu mei te au moana mai. Kua akapapu teia i te tika e e akakoroanga tetai i angaia ai te au moana ​—kia akono e kia turuturu i te oraanga. Mei teaa tikai te tano meitaki anga ki ta te Pipiria e kapiki ra te “apinga maata i te moana”!​—Deuteronomi 33:19.

Kua akakaka ia a Iehova e ko Tei Akapapa Maata Rava Atu e Tei Anga mai i teia apinga maata. Kua akakeuia a Nehemia kia akapaapaa iaia na roto i te au tuatua tei aru mai: “Ko koe, ko koe anake ra ko Iehova; naau rai te rangi i anga, . . . te tai e te au mea katoa i roto ra, e naau oki ratou ravarai i tiaki.”​—Nehemia 9:6.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 3 E akara i te 2004 Calendar of Jehovah’s Witnesses, Tepetema/Okotopa.

[Pia/Au Tutu i te kapi 9]

Te Vai, te Matangi, e te Au Ngaru

Na te vai e te matangi e akatupu ra i te au ngaru mamaata te u ra ma te aruruanga tangi maata i runga i te au pari tokatoka, mei te reira rai i California, i Marike. E tuanga manea tikai te au ngaru o te moana, akaarianga i to te reira mana umere tikai. E akamaaraanga umere katoa oki te reira i te mana mekameka o Tei Anga mai. Ko Iehova oki tei “takai ki runga i te au ngaru o te moana.” “Te akamarino nei aia i te tai i tona mana, e no te kite nona i mate ei te taae nengonengo.” (Iobu 9:8; 26:12) Ae, “ko Iehova, i te ngai teitei ra, e ririnui tona i to te aruru o te tai ra, te au ngaru maata o te moana ra.”​—Salamo 93:4.

Te Au Toi Anga One

E taime rai ka oronga mai a taatai i te ngai manea no te au toi anga one mamaata, mei te au puku one tei kiteaia i konei i runga i te tapa taatai o Namipia, i te apa tonga o Aperika. Ko te matangi te ririnui maata te oronga ra i te tu tuke ake rai ki te one. Mei te mea e te akaraanga ei au puku maunga meangiti ua tetai au puku one, kua taeria tetai mei te 400 mita te teitei. Te tauturu ra taua aka putunga one ra ia tatou kia marama i te tuatua Pipiria “te onetea i taatai ra.” Te taangaanga ia ra te reira i te akatutu mai i tetai apinga tare koreia, ngata oki i te vaito ia. (Genese 22:17) Te tu nei tatou ma te umere ki mua i Tei Anga mai, tei oronga ma te tu kite i te punanga oneone kia paruru i te au tomoanga o tetai uriia i te moana.

[Tutu i te kapi 9]

Tapa taatai opunga ra, te Bight o Biafra, i Kameruno