Lentšu la Jehofa le a Phela

Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Doiteronomio

KE NGWAGA wa 1473 B.C.E. Go šetše go fetile nywaga e masome a mane ga e sa le go tloga ge Jehofa a lokolotše ba-Isiraele bokgobeng kua Egipita. Ka ge ba feditše nywaga ye ka moka ba le lešokeng, ba-Isiraele e sa dutše e le setšhaba seo se se nago naga. Lega go le bjalo, mafelelong ba ema mollwaneng wa Naga ya Kholofetšo. Ba tla diragalelwa ke’ng ge ba e thopa? Ba tla lebeletšana le mathata afe, gomme ba swanetše go a rarolla bjang?

Pele ga ge ba-Isiraele ba tshela Noka ya Jorodane ba tshelela nageng ya Kanana, Moše o lokišeletša phuthego bakeng sa mošomo o mogolo o lego ka pele. Bjang? Ka go nea lelokelelo la dipolelo tšeo di kgothatšago le tšeo di ipiletšago, tšeo di eletšago le tšeo di lemošago. O gopotša ba-Isiraele gore Jehofa Modimo o swanelwa ke boineelo bjo bo feletšego le gore ga se ba swanela go latela mekgwa ya ditšhaba tšeo di ba dikologilego. Dipolelo tše di bopa karolo e kgolo ya puku ya Beibele ya Doiteronomio. Le gona keletšo yeo e neilwego go tšona e tloga e le seo re se nyakago lehono, ka gobane le rena re phela lefaseng leo go lona go nea Jehofa boineelo bja rena bjo bo feletšego e lego tlhohlo.—Ba-Hebere 4:12.

Puku ye ya Doiteronomio yeo e ngwadilwego ke Moše ka ntle le kgaolo ya mafelelo, e akaretša lebaka la ka godingwana ga dikgwedi tše pedi. * (Doiteronomio 1:3; Jošua 4:19) Anke re boneng kamoo seo se boletšwego moo se ka re thušago go rata Jehofa Modimo ka pelo ya rena ka moka le go mo hlankela ka potego.

‘O SE KE WA LEBALA TŠE O DI BONEGO KA MAHLO’

(Doiteronomio 1:1–4:49)

Polelong ya mathomo, Moše o anega tše dingwe tša diphihlelo tša kua lešokeng—tšeo ka mo go kgethegilego di bego di tla thuša ba-Isiraele ge ba dutše ba itokišeletša  go thopa Naga ya Kholofetšo. Pego ya mabapi le go kgethwa ga baahlodi e swanetše go ba e ile ya ba gopotša gore Jehofa o rulaganya batho ba gagwe ka tsela yeo e kgonthišetšago tlhokomelo e lerato. Le gona Moše o anega gore pego e fošagetšego ya dihlodi tše lesome e ile ya dira gore moloko o fetilego o se ke wa tsena nageng ya kholofetšo. Nagana kamoo mohlala wo wa temošo o swanetšego go ba o ile wa kgoma batheetši ba Moše ka gona ge ba dutše ba lebeletše naga yeo.

Go gopola diphenyo tšeo Jehofa a di neilego ba-Isiraele pele ga ge ba ka tshela Jorodane go swanetše go ba go ile gwa ba nea sebete ge ba be ba loketše go thoma phenyo ya bona ka mošola wa noka. Naga yeo ba bego ba le kgaufsi le go e thopa e be e tletše ka borapedi bja medimo ya diswantšho. Ke mo go swanetšego gakaakang gore Moše a nee temošo e matla malebana le borapedi bja medimo ya diswantšho!

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

2:4-6, 9, 19, 24, 31-35; 3:1-6—Ke ka baka la’ng ba-Isiraele ba ile ba fediša ba bangwe ba batho bao ba bego ba dula ka bohlabela bja Jorodane eupša ba se fediše ba bangwe bao ba bego ba dula tikologong yona yeo? Jehofa o ile a laela ba-Isiraele gore ba se ke ba lwa le ba moloko wa Esau. Ka baka la’ng? Ka gobane e be e le ditlogolwana tša morwarrago Jakobo. Ba-Isiraele ba be ba sa swanela go goboša goba go lwa le ba-Moaba le ba-Amoni, ka gobane e be e le ditlogolwana tša ngwana wa morwarrago Aborahama e lego Lota. Lega go le bjalo, Dikgoši tša ba-Amoro e lego Sihoni le Ogo di be di sa tswalane le ba-Isiraele, ka go rialo di be di sa swanelwe ke go buša naga yeo. Ka baka leo, ge Sihoni a be a gana go dumelela ba-Isiraele gore ba phatše nageng ya gagwe gomme Ogo a be a e-tla go tlo lwa le bona, Jehofa o ile a laela ba-Isiraele gore ba fediše metse ya bona, go se be le baphologi.

4:15-20, 23, 24—Na go iletšwa go betla diswantšho go be go bolela gore ke mo go fošagetšego go dira diswantšho tša go kgabiša? Aowa. Thibelo ye mo e be e le malebana le go dira diswantšho bakeng sa borapedi—malebana le ‘go khunamela diswantšho le go di direla.’ Mangwalo ga a iletše go betlwa ga diswantšho goba go thwalwa ga tšona bakeng sa go kgabiša.—1 Dikxoši 7:18, 25. Dithuto go Rena:

1:2, 19. Ba-Isiraele ba ile ba ralala lešokeng ka nywaga e ka bago e 38, gaešita le ge Kadese-baranea e be e le feela ‘leeto la matšatši a lesome le motšo o tee go tloga Horebe, e lego tikologo ya dithaba yeo e dikologilego Thaba ya Sinai moo Melao e Lesome e ilego ya newa gona, ka tsela ya Thaba ya Seire.’ A ditla-morago tše šoro gakaakang tša go se theetše Jehofa Modimo!—Numeri 14:26-34.

1:16, 17. Ditekanyetšo tša Modimo tša go ahlola e sa dutše e le tše di swanago lehono. Bao ba neilwego boikarabelo bja go hlankela komiting ya boahlodi ga se ba swanela go dumelela go rata motho goba go boifa batho go kgopamiša kahlolo ya bona.

4:9. ‘Go se lebale tšeo ba di bonego ka mahlo a bona’ e be e le gabohlokwa gore ba-Isiraele ba atlege. Ge lefase le lefsa leo le holofeditšwego le batamela, ke gabohlokwa gore le rena re lebiše tlhokomelo ditirong tša Jehofa tše di kgahlišago ka go ba barutwana ba mafolofolo ba Lentšu la gagwe.

RATA JEHOFA, GOMME O KWE MELAO YA GAGWE

(Doiteronomio 5:1–26:19)

Polelong ya gagwe ya bobedi, Moše o anega ka go newa ga Molao Thabeng ya Sinai e bile o boeletša Melao e Lesome. Go bolelwa ka ditšhaba tše šupago ka go lebanya tšeo di swanetšego go fedišwa ka mo go feletšego. Ba-Isiraele ba gopotšwa ka thuto ya bohlokwa yeo ba ithutilego yona ge ba be ba le lešokeng ya gore: “Motho xa a phele ka boxôbê fêla; ka xobane motho ó phela ka ohle ma-tšwa-molomong wa Morêna.” Boemong bja bona bjo bofsa, ba swanetše go ‘boloka ditaelo tšohle.’—Doiteronomio 8:3; 11:8.

Ge ba dutše ba tlwaelana le naga ya kholofetšo, ba-Isiraele ba tla nyaka melao e sa akaretšego feela borapedi eupša gape e akaretšago kahlolo, mmušo, ntwa gotee le mokgwa  wa bophelo setšhabeng le ka thoko. Moše o ahla-ahla melao ye gomme o gatelela go nyakega ga go rata Jehofa le go kwa ditaelo tša gagwe.

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

8:3, 4—Ke ka tsela efe diaparo tša ba-Isiraele di sa kago tša onala gomme maoto a bona a sa kago a ruruga nakong ya leeto la lešokeng? Ye e be e le tokišetšo ya mohlolo, go etša ge go be go le bjalo ka kabo ya ka mehla ya manna. Ba-Isiraele ba ile ba diriša diaparo le dieta tšeo ba thomilego leeto ka tšona, mohlomongwe ba di fetišetša go ba bangwe ge bana ba gola gomme batho ba bagolo ba e-hwa. Ka ge go balwa mo go dirilwego ka makga a mabedi mathomong le mafelelong a leeto la lešokeng go bontšhitše gore palo ya ba-Isiraele ga se ya ka ya oketšega, kabo ya mathomong ya ditlabakelo tše e be e tla ba e lekanego.—Numeri 2:32; 26:51.

14:21—Ke ka baka la’ng ba-Isiraele ba be ba ka nea modiiledi goba ba rekišetša motho o šele phoofolo e hwilego yeo e sa ntšhwago madi yeo bona ka noši ba bego ba ka se e-je? Ka Beibeleng, polelwana “modiiledi” e ka šupa go motho yo e sego mo-Isiraele yo a fetogilego mosokologi goba go modudi yo a bego a phela ka melao ya motheo ya naga yeo eupša yo a sa kago a ba morapedi wa Jehofa. Batho ba šele le badiiledi bao ba sa kago ba ba basokologi ba be ba se ka tlase ga Molao gomme ba be ba ka diriša diphoofolo tše di hwilego tšeo di sa ntšhwago madi ka ditsela tše di fapa-fapanego. Ba-Isiraele ba be ba dumeletšwe go ba nea goba go ba rekišetša diphoofolo tše bjalo. Ka lehlakoreng le lengwe, mosokologi o be a tlemilwe ke kgwerano ya Molao. Bjalo ka ge go bontšhitšwe go Lefitiko 17:10, motho yo bjalo o be a ileditšwe go ja madi a phoofolo.

24:6—Ke ka baka la’ng go tšea ‘tšhilo goba seka sa peeletšo sa lwala’ go be go swantšhwa le go tšea ‘bophelo’ bja motho? Tšhilo le seka sa peeletšo sa lwala di be di swantšhetša ‘bophelo’ bja motho, goba mokgwa wa gagwe wa go iphediša. Go tšea le ge e le efe ya dilo tše go be go tla dira gore lapa ka moka le se ke la hwetša dijo tša lona tša letšatši le letšatši.

25:9—Ke’ng seo se bolelwago ke go rola dieta le go tshwela monna yo a sa nyakego go nyala mosadi wa morwarragwe ka mare sefahlegong? Go ya ka ‘mokgwa wa kgale wa ba-Isiraele wa go hunolla, motho o be a swanetše go rola seeta sa gagwe a se nee wa gabo.’ (Ruthe 4:7) Ka gona go rola seeta ga monna yo a bego a gana go nyala mosadi wa morwarragwe go be go kgonthišetša gore o ganne boemo bja gagwe le tshwanelo ya go tšweletša moja-bohwa bakeng sa morwarragwe yo a hwilego. Se se be se leša dihlong. (Doiteronomio 25:10) Go mo tshwela ka mare sefahlegong e be e le tiro ya kgobošo.—Numeri 12:14. Dithuto go Rena:

6:6-9. Go etša ge ba-Isiraele ba be ba laetšwe gore ba tsebe Molao, le rena re swanetše go tseba ditaelo tša Modimo, re dule re di gopola ka dinako tšohle gomme re di tsenye baneng ba rena. Re swanetše ‘go di tlemelela seatleng bjalo ka seka’ e le gore ditiro tša rena—tšeo di emelwago ke diatla tša rena—di tloge di bontšha gore re kwa Jehofa. Le gona ka go swana le “mofapahlôxô mo phatleng,” go kwa ga rena go swanetše go bonagala go bohle.

6:16. Anke le ka mohla re se ke ra leka Jehofa go etša ge ba-Isiraele ka go hloka tumelo ba ile  ba dira bjalo kua Masa, moo ba ilego ba ngongorega mabapi le go hlokega ga meetse.—Ekisodo 17:1-7.

8:11-18. Dilo tše di bonagalago di ka re dira gore re lebale Jehofa.

9:4-6. Re swanetše go itiša malebana le go itira baloki.

13:6. Ga se ra swanela go dumelela motho le ge e le mang gore a re fapoše borapeding bja Jehofa.

14:1. Go itshegakanya go bontšha go se hlomphe mmele, go ka ba go tswalana le borapedi bja maaka gomme go swanetše go phengwa. (1 Dikxoši 18:25-28) Kholofelo ya rena tsogong e dira gore pontšho e bjalo e feteletšego ya go llela bahu e be e sa swanelago.

20:5-7; 24:5. Re swanetše go naganela bao ba nago le maemo a moswana-noši, gaešita le ge seo re se dirago e le sa bohlokwa.

22:23-27. E nngwe ya diphemelo tše šomago gabotse tša ge mosadi a tšhošetšwa ka go katwa ke go goeletša.

“IKXETHELENG BOPHELÔ”

(Doiteronomio 27:1–34:12)

Polelong ya gagwe ya boraro, Moše o bolela gore ka morago ga go tshela Jorodane, ba-Isiraele ba swanetše go ngwala Molao mafsikeng a magolo le gona o bolela dithogako bakeng sa bao ba sa kwego le ditšhegofatšo bakeng sa bao ba kwago. Polelo ya bone e thoma ka go mpshafatšwa ga kgwerano magareng ga Jehofa le Isiraele. Le gona mo Moše o lemoša malebana le go se kwe gomme o kgothaletša batho gore ba ‘ikgethele bophelo.’—Doiteronomio 30:19.

Go tlaleletša go neeng dipolelo tše nne, Moše o ahla-ahla go fetoga ga boetapele gomme o ruta ba-Isiraele kopelo e botse yeo e tumišago Jehofa e bile e lemoša ka madimabe ao a tlišwago ke go se botege. Ka morago ga go šegofatša meloko, Moše o hwa a e-na le nywaga e 120 gomme o a bolokwa. Lebaka la go lla le tšea matšatši a 30, ao a nyakilego go lekana le seripa sa nako yeo e akaretšwago ke puku ya Doiteronomio.

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

32:13, 14—Ka ge ba-Isiraele ba be ba ileditšwe go ja makhura le ge e le afe, ke’ng seo se bolelwago ke go ja ga bona “makhura a dikwana”? Polelwana ye e dirišitšwe mo ka tsela ya seswantšhetšo gomme e swantšhetša diphoofolo tše kaone mohlapeng. Go dirišwa mo go bjalo ka tsela ya seswantšhetšo go bontšhwa ke ntlha ya gore yona temana ye e bolela ka “môkô wa mabêlê’” le “todi ya morara.”

33:1-29—Ke ka baka la’ng ba-Simeone ba sa ka ba bolelwa ka go lebanya tšhegofatšong yeo Moše a ilego a šegofatša ba-Isiraele ka yona? Se e be e le ka gobane Simeone gotee le Lefi ba ile ba ba “sehloxo” gomme pefelo ya bona e be e le e ‘šoro.’ (Genesi 34:13-31; 49:5-7) Bohwa bja meloko ya bona bo be bo sa swane tlwaa le bja meloko e mengwe. Ba-Lefi ba ile ba amogela metse e 48, gomme karolo ya ba-Simeone e be e le tikologong ya ba-Juda. (Jošua 19:9; 21:41, 42) Ka baka leo, Moše ga se a ka a šegofatša ba-Simeone ka go lebanya. Lega go le bjalo, tšhegofatšo ya ba-Simeone e be e akaretšwa tšhegofatšong ya ba-Isiraele ka kakaretšo. Dithuto go Rena:

31:12. Bana ba banyenyane ba swanetše go dula le batho ba bagolo dibokeng tša phuthego gomme ba katanele go theetša le go ithuta.

32:4. Mediro ya Jehofa ka moka e phethagetše ka gobane e bontšha dika tša gagwe e lego toka, bohlale, lerato le matla ka teka-tekano e phethagetšego.

Ke ya Bohlokwa Kudu go Rena

Doiteronomio e bolela ka Jehofa e le ‘Jehofa a nnoši.’ (Doiteronomio 6:4) Ke puku yeo e lego mabapi le batho bao ba lego tswalanong ya moswana-noši le Modimo. Le gona puku ya Doiteronomio e lemoša malebana le borapedi bja diswantšho gomme e gatelela go nyakega ga gore re nee Modimo wa therešo boineelo bjo bo feletšego.

Ga go na pelaelo gore Doiteronomio ke ya bohlokwa kudu go rena! Gaešita le ge re se ka tlase ga Molao, re ka ithuta mo gontši go wona e lego seo se tlago go re thuša go ‘rata Jehofa Modimo wa rena ka pelo ka moka, moya ka moka le ka matla ka moka.’—Doiteronomio 6:5.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Caption on page 24]

Dipolelo tša Moše di bopa karolo e kgolo ya Doiteronomio

[Caption on page 24]

Kadese- barenea

SEIRE

Thaba ya Sinai (Horebe)

Lewatle le

Lehwibidu

[Caption on page 24]

Based on maps copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Caption on page 26]

Ke thuto efe yeo e rutwago ke go nea ga Jehofa manna?

[Caption on page 26]

Go tšea tšhilo goba seka sa peeletšo sa lwala go be go swantšhwa le go tšea ‘bophelo’ bja motho