“Latasa ang Duta”

“Latasa ang duta sa iya kalabaon kag sa iya kasangkaron.” —⁠⁠Genesis 13:17.

1. Anong talalupangdon nga sugo ang ginhatag sang Dios kay Abraham?

LUYAG mo bala maglakbay sa uma, ayhan magkadto sa sini sa talipuspusan sang semana sakay sa salakyan? Luyag sang iban nga maglakbay paagi sa bisikleta agod makaehersisyo sila kag agod makita nila sing maayo ang palibot. Mas naluyagan naman sang iban ang maglakat nga wala nagadali agod masunaran nila ang lugar. Ini nga mga paglakbay masami nga malip-ot lamang. Apang handurawa kon ano ang ginbatyag ni Abraham sang ginsilingan sia sang Dios: “Tindog ka, latasa ang duta sa iya kalabaon kag sa iya kasangkaron, kay ihatag ko ini sa imo”!​​—⁠⁠Genesis 13:17.

2. Pagkatapos magbiya sa Egipto, diin nagkadto si Abraham?

² Binagbinaga ang konteksto sining mga pulong. Upod sa iya asawa kag sa iban pa, si Abraham naglakbay sa Egipto. Ang Genesis kapitulo 13 nagasugid sa aton nga naghalin sila sa Egipto kag ginsaylo ang ila mga panong “sa Negeb.” Pagkatapos “nagpanglakatan [si Abraham] nga nagasulusaylo sa mga kampamento halin sa Negeb kag pakadto sa Bethel.” Sang nag-utwas ang problema sa ulot sang iya mga manugbantay sang kahayupan kag sang iya sang hinablos niya nga si Lot nangin maathag nga dapat sila mangita sing magkatuhay nga halalban, diin ginpauna pili ni Abraham si Lot. Ginpili ni Lot ang “Distrito sang Jordan,” isa ka malagtom nga nalupyakan “kaanggid sang hardin ni Jehova,” kag sang ulihi nagpuyo sia sa Sodoma. Ginsilingan sang Dios si Abraham: “Bayawa ang imo mga mata, palihug, kag lantaw ka gikan sa duog nga imo nahamtangan, paaminhan kag pabagatnan kag pasidlangan kag pakatundan.” Mahimo gid nga gikan sa mataas nga lugar sang Bethel, nakita ni Abraham ang iban pa nga bahin sang duta. Apang, may hilimuon pa si  Abraham. Gin-agda sia sang Dios sa ‘paglatas sa duta’ kag mangin pamilyar sa kinaugali kag mga rehiyon sini.

3. Ngaa mahimo mabudlay handurawon ang mga paglakbay ni Abraham?

³ Kon ano man kalayo ang nalatas ni Abraham antes sia nakalab-ot sa Hebron, pat-od nga mas pamilyar sia sa Ginsaad nga Duta sangsa kalabanan sa aton. Hunahunaa ang mga duog nga nasambit sa sini nga kasaysayan​​—⁠⁠Negeb, Bethel, Distrito sang Jordan, Sodoma, kag Hebron. Nabudlayan ka bala maghanduraw kon diin anay nahamtang ining mga duog? Madamo ang nabudlayan sa sini bangod pila lamang sa katawhan ni Jehova ang nakaduaw kag nakalakbay sa bug-os nga kasangkaron sang mga duog nga nabasa nila sa Biblia. Walay sapayan sini, may rason kita nga mangin interesado sa paghibalo sang mga lokasyon sa Biblia. Ngaa?

4, 5. (a) Ano ang kaangtanan sang Hulubaton 18:15 sa ihibalo kag paghangop tuhoy sa mga kadutaan sa Biblia? (b) Ano ang ginailustrar sang Sofonias kapitulo 2?

⁴ Ang Pulong sang Dios nagkomento: “Ang tagipusuon sang isa nga mahinantupon nagakuha sing ihibalo, kag ang igdulungog sang mga maalam nagapangita sing ihibalo.” (Hulubaton 18:15) Madamo sing topiko nga mahimo kuhaan sing ihibalo, apang ang sibu nga ihibalo may kaangtanan kay Jehova nga Dios kag sa iya mga pagpakig-angot amo ang labing importante. Pat-od nga daku ang mabulig sa aton sang aton mabasa sa Biblia sa pagtigayon sing sibu nga ihibalo. (2 Timoteo 3:16) Apang, talupangda nga nadalahig ang paghangop. Amo ini ang ikasarang sa paghantop sa isa ka butang, kon ano ang kaangtanan sa ulot sang mga bahin sini kag sang kabilugan. Naaplikar man ini sa mga katunayan tuhoy sa mga duog nga ginsambit sa Biblia. Halimbawa, kalabanan sa aton nakahibalo kon diin ang Egipto, apang nahangpan gid bala naton  ang dinalan nga si Abraham naghalin sa Egipto “pakadto sa Negeb,” sang ulihi sa Bethel, pagkatapos sa Hebron? Nahangpan mo bala ang kaangtanan sining mga lugar?

⁵ Ukon mahimo nga sa imo regular nga pagbasa sing Biblia nabasa mo ang Sofonias kapitulo 2. Nabasa mo diri ang mga ngalan sang mga siudad, katawhan, kag mga pungsod. Ginsambit ang Gaza, Askelon, Asdod, Ekron, Sodoma, kag Ninive subong man ang Canaan, Moab, Amon, kag Asiria sa isa lamang ka kapitulo. Nahanduraw mo bala sing maayo yadtong mga duog nga ginpuy-an anay sang matuod nga mga tawo, mga tawo nga nalakip sa katumanan sang tagna nga gikan sa Dios?

6. Ngaa ginaapresyar sang iban nga mga Cristiano ang mga mapa? (Tan-awa ang kahon.)

⁶ Madamo nga estudyante sang Pulong sang Dios ang nakabenepisyo gid sing daku sa pagkonsulta sa mga mapa sang mga kadutaan sa Biblia. Ginahimo nila ini, indi bangod nawili sila sa mga mapa, kundi narealisar nila nga paagi sa paggamit sining mga mapa, madugangan nila ang ila ihibalo sa Pulong sang Dios. Ang mga mapa makabulig man sa ila nga madugangan ang ila paghangop, agod mahangpan nila kon paano ang mga katunayan nga nahibaluan na nila naangot sa iban pa nga impormasyon. Samtang ginabinagbinag naton ang iban pa nga mga halimbawa, mahimo mapadalom mo pa ang imo apresasyon kay Jehova kag makatigayon sing mas daku nga paghantop sa mga kasaysayan sa iya Pulong. (Tan-awa ang kahon sa pahina 14.)

Daku nga Butang ang Distansia

7, 8. (a) Anong makatilingala nga butang ang ginhimo ni Samson sa Gaza? (b) Ano nga impormasyon ang dugang pa nga nagpadayaw sa aton sa ginhimo ni Samson? (c) Paano ang ihibalo kag paghangop sa sining kasaysayan ni Samson makabulig sa aton?

⁷ Sa Hukom 16:​2, mabasa mo nga si Hukom Samson yara sa Gaza. Ang ngalan nga Gaza masami naton makita sa moderno nga mga balita, amo nga may ideya ka na kon diin anay si Samson, sa teritoryo sang mga Filistinhon malapit sa Baybayon sang Mediteraneo. [11] Talupangda karon ang Hukom 16:3: “Si Samson naghigda tubtob sa tungang-gab-i kag pagkatapos nagbangon sia sang magtungang-gab-i kag ginkaptan ang ganhaan sang gawang sang siudad kag ang duha ka haligi nga poste kag gingabot ini upod ang trangka kag ginpas-an ini kag gindala ini sa putukputukan sang bukid nga nagaatubang sa Hebron.”

⁸ Walay duhaduha nga ang mga ganhaan kag mga haligi nga poste sang isa ka kuta kaangay sang Gaza daku kag mabug-at. Hunahunaa lamang kon tilawan mo nga pas-anon ini! Ginpas-an ini ni Samson, apang diin niya gindala ini, kag ano nga sahi sang paglakbay ang iya himuon? Bueno, ang Gaza yara nayon sa baybayon nga tupong sa nibel sang dagat. [15] Apang, ang Hebron yara sa sidlangan nga may kataason nga 900 metros​​—⁠⁠taklaron gid! Indi naton mahibaluan kon diin ang eksakto nga lokasyon “sang bukid nga nagaatubang sa Hebron,” apang ang Hebron nahamtang mga 60 kilometros halin sa Gaza​​—⁠⁠taklaron pa! Karon nga nahibaluan na naton ang distansia nga ginlakbay ni Samson, indi bala nga makadayaw gid kita sa ginhimo niya? Kag dumduma kon ngaa nahimo ini ni Samson​​—⁠⁠“nagpanghikot sa iya ang espiritu ni Jehova.” (Hukom 14:⁠6, 19; 15:14) Subong mga Cristiano karon, wala kita nagapaabot nga hatagan kita sang Dios sing di-kinaandan nga pisikal  nga kusog. Apang, ang amo man gihapon nga gamhanan nga espiritu makabulig sa aton agod magdugang pa ang aton paghangop sa madalom nga espirituwal nga mga butang kag magahimo sa aton nga gamhanan suno sa kon ano kita nga tawo sa sulod. (1 Corinto 2:​10-​16; 13:⁠8; Efeso 3:​16; Colosas 1:​9, 10) Huo, ang aton paghangop sa ginhimo ni Samson nagakumbinsi sa aton nga ang espiritu sang Dios makabulig gid sa aton.

9, 10. (a) Ano ang nalakip sa kadalag-an ni Gideon batok sa mga Midianhon? (b) Paano nakabulig ang aton ihibalo sa geograpiya sadtong hitabo agod mangin mas makahulugan ining kasaysayan?

⁹ Ang kadalag-an ni Gideon batok sa mga Midianhon isa pa ka kasaysayan nga nagapadaku sang balor sang paghibalo sa distansia nga nadalahig. Ang kalabanan nga bumalasa sang Biblia nakahibalo nga si Hukom Gideon kag ang iya hubon sang 300 naglutos sa nagtingob nga grupo sang nagsalakay nga 135,000 ka hangaway​​—⁠⁠mga Midianhon, Amaleknon, kag sang iban pa nga nagkampo sa patag sang Jezreel, malapit sa bungyod sang More. [18] Ginhuyop sang mga tinawo ni Gideon ang mga budyong, gindugmok ang mga banga agod makita ang ila mga sulo, kag nagsinggit: “Ang espada ni Jehova kag ni Gideon!” Nagpalisang kag nagpahadlok ini sa mga kaaway, amo nga sila ang naglab-anay. (Hukom 6:​33; 7:​1-​22) Natabo bala ini sa isa lamang ka gab-i? Basaha ang Hukom kapitulo 7 kag 8. Makita mo nga ginpadayon ni Gideon ang pag-atake. Sa kadamo sang mga duog nga ginsambit, ang pila indi na mahibaluan karon kon diin nayon, amo nga indi sila makita sa mapa sang Biblia. Apang, bastante na ang nakilal-an nga mga duog amo nga sarang naton masundan ang ginhimo ni Gideon.

¹⁰ Ginlagas ni Gideon ang mga nabilin sang nagtingob nga puersa tubtob sa Bet-sita kag pagkatapos nagpabagatnan sa Abel-mehola, malapit sa Jordan. (Hukom 7:​22-​25) Ang rekord nagasiling: “Si Gideon nagkadto sa Jordan, gintabok ini, sia kag ang tatlo ka gatos nga lalaki nga kaupod niya, mga kapoy na apang nagapadayon gihapon sa paglagas.” Sang makatabok na sila, ginlagas sang mga Israelinhon ang mga kaaway pabagatnan tubtob sa Sucot kag Penuel, malapit sa Jaboc, nian sa mga bungyod sang Jogbea, (malapit sa moderno nga Amman, sa Jordan). Nakalab-ot sa mga 80 kilometros ang paglagas kag pagpakig-away. Nabihag kag napatay ni Gideon ang duha ka Midianhon nga hari; nian nagbalik sia sa iya siudad nga Ofra, malapit sa duog nga ginsugdan sang inaway. (Hukom 8:​4-​12, 21-​27) Maathag nga ang tumalagsahon nga binuhatan ni Gideon indi lamang pila ka minuto nga paghuyop sa budyong, pagwagayway sing sulo, kag pagsinggit. Kag hunahunaa kon paano sini ginadugangan sing puersa ang komento tuhoy sa mga tawo nga may mabakod nga pagtuo: “Maubusan ako sing tion kon isaysay ko pa ang tuhoy kanday Gideon [kag sang iban pa nga] gikan sa kaluyahon nagbakod, nangin isganan sa inaway.” (Hebreo 11:32-34) Ang mga Cristiano karon mahimo man kapuyon sa pisikal, apang indi bala nga importante nga magpadayon kita sa paghimo  sing kabubut-on sang Dios?​​​—⁠⁠2 Corinto 4:​1, 16; Galacia 6:9.

Paano Nagahunahuna kag Nagahulag ang mga Tawo?

11. Ano kalawig nga paglakbay ang kinahanglan antes kag pagkatapos makalab-ot sa Kades ang mga Israelinhon?

¹¹ Mahimo ginatan-aw sang iban ang mga mapa sa Biblia agod makita ang mga duog, apang sa banta mo makahatag man bala ang mga mapa sing ideya tuhoy sa panghunahuna sang mga tawo? Binagbinagon naton subong halimbawa ang mga Israelinhon nga nagsaylo halin sa Bukid Sinai pakadto sa Ginsaad nga Duta. Pagkatapos sang pila ka pagpundopundo sa ila paglakbay, nakalab-ot sila sang ulihi sa Kades (ukon, Kades-barnea). [9] Ginpakita sang Deuteronomio 1:2 nga isa yadto ka 11 ka adlaw nga paglakbay, sa distansia nga 270 kilometros. Halin didto ginpadala ni Moises ang 12 ka lampitaw sa Ginsaad nga Duta. (Numeros 10:​12, 33; 11:​34, 35; 12:16; 13:​1-3, 25, 26) Ang mga lampitaw nagkadto sa aminhan sang Negeb, mahimo nga naglabay sila sa Beer-seba, nian sa Hebron, kag nakalab-ot sila sa aminhan nga dulunan sang Ginsaad nga Duta. (Numeros 13:21-​24) Bangod ginpatihan nila ang negatibo nga report sang napulo ka lampitaw, ang mga Israelinhon naglibotlibot sa kahanayakan sing 40 ka tuig. (Numeros 14:​1-​34) Ano ang ginapakita sini tuhoy sa ila pagtuo kag pagkahanda sa pagsalig kay Jehova?​​​—⁠⁠Deuteronomio 1:​19-​33; Salmo 78:​22, 32-​43; Judas 5.

12. Ano ang aton mahinakop tuhoy sa pagtuo sang mga Israelinhon, kag ngaa dapat naton ini pamalandungan?

¹² Binagbinaga ang distansia nga nadalahig. Kon nagpakita kuntani sing pagtuo ang mga Israelinhon kag ginsunod ang laygay ni Josue kag ni Caleb, malawig pa bala ang lakton nila agod makalab-ot sa Ginsaad nga Duta? Ang Kades mga 16 kilometros ang kalayuon halin sa Beer-lahai-roi, diin nagpuyo anay sanday Isaac kag Rebeca. [7] Kubos ini sa 95 kilometros pa Beer-seba, nga yara sa nabagatnan nga dulunan sang Ginsaad nga Duta. (Genesis 24:62; 25:11; 2 Samuel 3:10) Bangod nakalakbay na sila halin sa Egipto pakadto sa Bukid Sinai kag nian 270 kilometros pakadto sa Kades, daw yara na sila kuntani sa entrada sang Ginsaad nga Duta. Sa aton bahin, yara na kita sa talakdangan sang ginsaad nga dutan-on nga Paraiso. Ano ang leksion nga matun-an naton? Gin-angot ni apostol Pablo ang sitwasyon sang mga Israelinhon sa laygay: “Busa himuon naton ang aton bug-os nga masarangan  nga makasulod sa sina nga kapahuwayan, basi may bisan sin-o man nga mahulog sa amo man nga huwaran sang pagkadi-matinumanon.”​​—⁠⁠Hebreo 3:16⁠⁠–​​4:11.

13, 14. (a) Sa ano nga sitwasyon naghimo ang mga Gabaonhon sing determinado nga tikang? (b) Ano ang nakita sa panimuot sang mga Gabaonhon, kag ano nga leksion ang aton matun-an sa sini?

¹³ Isa ka tuhay nga panimuot​​—⁠⁠isa nga nagasalig sa Dios nga tumanon niya ang iya kabubut-on⁠—ang makita sa rekord sang Biblia tuhoy sa mga Gabaonhon. Pagkatapos mapatabok ni Josue ang mga Israelinhon sa Suba Jordan pakadto sa duta nga ginsaad sang Dios sa pamilya ni Abraham, tion na nga pahalinon ang mga Canaanhon. (Deuteronomio 7:​1-3) Nalakip sa sini ang mga Gabaonhon. Nalutos sang mga Israelinhon ang Jerico kag Ai kag nagkampo sila malapit sa Gilgal. Indi luyag sang mga Gabaonhon nga mapatay subong ginsumpa nga mga Canaanhon, amo nga nagpadala sila sing mga tiglawas kay Josue sa Gilgal. Nagpakunokuno sila nga halin sa gua sang teritoryo sang Canaan agod nga makahimo sila sing tratado sa paghidait sa mga Hebreo.

¹⁴ Nagsiling yadtong mga tiglawas: “Isa ka malayo katama nga duta ang ginhalinan sang inyo mga alagad bangod sa ngalan ni Jehova nga inyo Dios.” (Josue 9:3-9) Daw makita sa ila mga panapton kag pagkaon nga naghalin sila sa malayo nga lugar, apang sa pagkamatuod ang Gabaon mga 30 kilometros lamang ang kalayuon sa Gilgal. [19] Bangod nakumbinsi, naghimo sing tratado sa paghidait si Josue kag ang iya mga pangulo upod sa Gabaon kag sa malapit nga mga siudad nga naangot sa Gabaon. Nagpakunokuno bala ang mga Gabaonhon agod lamang makalikaw sa kamatayon? Indi. Ginpakita sini ang ila handum nga matigayon ang kahamuot sang Dios sang Israel. Ginkahamut-an ni Jehova ang mga Gabaonhon kag nangin “mga manugpangahoy kag manugsag-ub [sila] sang tubig para sa asambleya kag para sa altar ni Jehova” nga nagaaman sing kahoy nga inuggatong sa altar para sa paghalad. (Josue 9:11-27) Padayon nga ginpakita sang mga Gabaonhon nga handa sila maghimo sing kubos nga mga hilikuton para sa pag-alagad kay Jehova. Mahimo gid nga ang pila sa ila nalakip sa mga Netinim nga nagbalik gikan sa Babilonia kag nag-alagad sa gintukod liwat nga templo. (Esdras 2:​1, 2, 43-​54; 8:20) Sarang naton mailog ang ila panimuot paagi sa pagpanikasog nga huptan ang paghidait sa Dios kag mangin handa sa paghimo bisan sing kubos nga mga asaynment sa pag-alagad sa iya.

Mangin Masinakripisyuhon

15. Ngaa dapat kita mangin interesado sa geograpiya may kaangtanan sa Cristianong Griegong Kasulatan?

¹⁵ Ang geograpiya sang mga kadutaan sa Biblia ginasambit sa mga rekord sa Cristianong Griegong Kasulatan, subong sang mga paglakbay kag ministeryo ni Jesus kag ni apostol Pablo. (Marcos 1:​38; 7:​24, 31; 10:⁠1; Lucas 8:⁠1; 13:22; 2 Corinto 11:​25, 26)  Sa masunod nga mga kasaysayan, tilawi nga handurawa ang mga paglakbay nga nadalahig.

16. Paano ginpakita sang mga Cristiano sa Berea ang ila apresasyon kay Pablo?

¹⁶ Sa iya ikaduha nga paglakbay subong misyonero (purpura nga linya sa mapa), nakalab-ot si Pablo sa Filipos, nga bahin karon sang Gresya. [33] Nagpanaksi sia didto, nabilanggo kag ginbuy-an, kag nagsaylo sa Tesalonica. (Binuhatan 16:6⁠⁠–​​​17:1) Sang may kinagamo nga natabo sa pagsugyot sang mga Judiyo, ginlaygayan si Pablo sang kauturan sa Tesalonica nga magkadto sia sa Berea, mga 65 kilometros ang kalayuon. Nagmadinalag-on ang ministeryo ni Pablo sa Berea, apang nag-abot ang mga Judiyo kag nagsugyot sing kinagamo sa kadam-an. Busa, “ginpahalin gilayon sang mga kauturan si Pablo agod magpalayo tubtob sa dagat,” kag “ang mga nagdul-ong kay Pablo nagdala sa iya tubtob sa Atenas.” (Binuhatan 17:​5-​15) Maathag nga ang pila sang mga bag-o makumbertir handa sa paglakat sing 40 kilometros pakadto sa Dagat Aegean, gastuhan ang plete sa barko, kag maglayag sing mga 500 kilometros. Ining mga pagbiyahe mahimo makatalagam, apang gin-atubang sang mga kauturan ining mga katalagman agod makaupod nila sing madugay-dugay pa ining nagalakbay nga tiglawas sang Dios.

17. Ano ang dugang nga mahangpan naton kon mahibaluan naton ang distansia sang Mileto gikan sa Efeso?

¹⁷ Sa iya ikatlo nga paglakbay (berde nga linya sa mapa), nag-abot si Pablo sa pantalan sang Mileto. Ginpatawag niya ang tigulang nga mga lalaki sa kongregasyon sang Efeso, mga 50 kilometros ang kalayuon. Handurawa nga gin-untatan sang mga gulang ang ila iban nga hilikuton agod makigkita kay Pablo. Mahimo nga makunyagon nga ginhambalan nila samtang nagapanglakaton sila ang ila pagpakigkita kay Pablo. Pagkatapos sang ila pagpakigkita kay Pablo kag nabatian sia nga nangamuyo, “sila tanan naghibi sing tama, kag ginhakos nila si Pablo kag mapinalanggaon nga ginhalukan sia.” Nian “gindul-ong nila sia tubtob sa sakayan” pakadto sa Jerusalem. (Binuhatan 20:14-38) Mahimo nga madamo sila sing ginpamalandungan kag gin-istoryahan sa ila paglakbay pauli sa Efeso. Indi ka bala magdayaw sa apresasyon nga ginpakita nila sa paglakat sina nga distansia agod makigkita sa nagalakbay nga ministro nga makatudlo kag makapalig-on sa ila? May nakita ka bala sa sini nga rekord nga maaplikar mo sa imo kabuhi kag panghunahuna?

Tun-i Inang Duta kag ang Palaabuton

18. Ano ang determinado naton nga himuon may kaangtanan sa mga lokasyon sa Biblia?

¹⁸ Ginapakita sang nabinagbinag na nga mga halimbawa ang kapuslanan kon mangin pamilyar kita sa duta nga ginhatag sang Dios sa mga Israelinhon kag ang duta nga ginahatagan sing importansia sa madamo nga rekord sa Biblia. (Kag mapauswag pa naton ang aton paghangop kon tun-an man naton ang kaiping nga mga kadutaan nga ginasambit sa rekord sang Biblia.) Samtang ginadugangan naton ang aton ihibalo kag paghangop ilabi na tuhoy sa Ginsaad nga Duta, dumdumon naton ang isa ka panguna nga butang nga ginpatuman sa mga Israelinhon agod makasulod sila kag magkalipay sa duta sang “gatas kag dugos.” Amo ini ang ila pagkahadlok kay Jehova kag pagtuman sa iya mga sugo.​​​—⁠⁠Deuteronomio 6:​1, 2; 27:3.

19. Anong duha ka paraiso ang dapat naton hatagan sing igtalupangod?

¹⁹ Sa karon man, dapat naton himuon ang aton bahin, ang kahadlukan si Jehova kag magsunod sa iya mga dalanon. Sa paghimo sini, makabulig kita sa pagpauswag kag sa pagpatahom sa espirituwal nga paraiso nga nagaluntad karon sa Cristianong kongregasyon sa bug-os nga kalibutan. Magadugang ang aton ihibalo tuhoy sa mga bahin kag mga pagpakamaayo sini. Kag nakahibalo kita nga madamo pa ang magaabot nga mga pagpakamaayo. Ginpangunahan ni Josue ang mga Israelinhon patabok sa Jordan pakadto sa isa ka mabungahon kag makaalayaw nga duta. May yara kita karon maayo nga rason nga paabuton nga may pagsalig ang pisikal nga Paraiso, ang maayong duta nga nagahulat sa aton.

Madumduman Mo Bala?

• Ngaa dapat naton handumon nga dugangan ang aton ihibalo kag paghangop tuhoy sa mga kadutaan sa Biblia?

• Diin nga detalye sa geograpiya nga ginbinagbinag sa sining artikulo ang ilabi na nga nakabulig sa imo?

• Ano nga leksion ang nangin maathag gid sa imo sang natun-an mo ang nadalahig nga geograpiya sa pila ka hitabo?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Kahon/Retrato sa pahina 14]

“See the Good Land”

Sa mga kombension sang 2003 kag 2004, malipayon nga nakabaton ang mga Saksi ni Jehova sing brosyur nga “See the Good Land.” Ining bag-o nga publikasyon, nga matigayon sa 80 ka lenguahe, puno sing de-kolor nga mga mapa kag mga tsart nga nagailustrar sa nanuhaytuhay nga mga duog sa Biblia, ilabi na sa Ginsaad nga Duta sa nanuhaytuhay nga mga panahon.

Ang nalakip nga artikulo nagapatuhoy sa espesipiko nga mga mapa paagi sa madukot nga numero sang mga pahina, subong sang [15]. Kon may yara ka sining bag-o nga brosyur, tun-i ang pinasahi nga mga bahin sini nga makabulig sa imo agod madugangan ang imo ihibalo kag paghangop sa Pulong sang Dios.

(1) Madamo nga mapa ang may kapsion ukon kahon nga nagapaathag sang pinasahi nga mga simbulo ukon marka sa mapa [18]. (2) Ang kalabanan nga mapa may iskala sa milya kag kilometro nga magabulig sa imo nga mahangpan ang kalaparon ukon mga distansia nga nadalahig [26]. (3) Masami may arrow ini nga nagatudlo sa aminhan, agod mahibaluan mo ang husto nga direksion [19]. (4) Masami nga may kolor ang mga mapa agod mahangpan mo kon diin ang mataas nga mga bahin [12]. (5) Sa mga kilid sang mapa, mahimo may makita ka nga mga letra/numero agod itudlo ang nagatabuay nga mga kurit, nga magamit agod makita mo ang mga siudad ukon mga ngalan [23]. (6) Sa duha ka pahina nga indese sang mga ngalan sang lugar [34-5], makita mo ang madukot nga numero sang pahina, nga masami ginasundan sang lokasyon sang nagatabuay nga mga kurit, subong sang E2. Pagkatapos mo magamit ining mga bahin sa pila ka beses, mahimo makibot ka nga makabulig gid ini sa imo sa pagpauswag sang imo ihibalo kag pagpadalom sang imo paghangop sa Biblia.

[Tsart/Mapa sa pahina 16, 17]

TSART SANG KINAUGALI NGA MGA REHIYON

(For fully formatted text, see publication)

A. Baybayon Sang Dakung Dagat

B. Mga Kapatagan sa Katundan sang Jordan

1. Patag sang Aser

2. Baybayon Sang Dor

3. Halalban Sang Saron

4. Patag Sang Filistia

5. Sentral Sidlangan-Katundan nga Nalupyakan

a. Patag Sang Megiddo

b. Nalupyakan Sang Jezreel

C. Mga Kabukiran sa Katundan sang Jordan

1. Kabakuluran Sang Galilea

2. Kabakuluran Sang Carmel

3. Kabakuluran Sang Samaria

4. Shephelah (manubo nga kabakuluran)

5. Kabakuluran Sang Juda

6. Kahanayakan Sang Juda

7. Negeb

8. Kahanayakan Sang Paran

D. Araba (Rift Valley)

1. Hula Basin

2. Lugar Sang Dagat Sang Galilea

3. Nalupyakan Sang Jordan

4. Dagat Asin (Patay nga Dagat)

5. Araba (nabagatnan sang Dagat Asin)

E. Kabukiran/Mataas nga mga Patag sa Sidlangan sang Jordan

1. Basan

2. Gilead

3. Ammon kag Moab

4. Mataas nga Patag Sang Edom

F. Kabukiran sang Lebanon

[Mapa]

Bukid Hermon

More

Abel-mehola

Succot

Jogbea

Bethel

Gilgal

Gabaon

Jerusalem

Hebron

Gaza

Beer-seba

Sodoma?

Kades

[Mapa/Retrato sa pahina 15]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

CANAAN

Megiddo

GILEAD

Dotan

Siquem

Bethel (Luz)

Ai

Jerusalem (Salem)

Betlehem (Ephrata)

Mamre

Hebron (Macpela)

Gerar

Beer-seba

Sodoma?

NEGEB

Rehobot?

[Mountains]

Moria

[Bodies of water]

Dagat Asin

[Rivers]

Jordan

[Retrato sa pahina 15]

Ginlatas ni Abraham ang duta

[Mapa sa pahina 18]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

Troas

SAMOTRACIA

Neapolis

Filipos

Amfipolis

Tesalonica

Berea

Atenas

Corinto

Efeso

Mileto

RADAS