A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Huaisenna Nên Pathian Thu Hril Rawh

Huaisenna Nên Pathian Thu Hril Rawh

Huaisenna Nên Pathian Thu Hril Rawh

‘Kal la, ka mite hnênah thu hril rawh.’​—⁠AMOSA 7:⁠15.

1, 2. Tunge Amosa chu ni a, Bible-in a chungchâng eng nge a sawi?

JEHOVA thuhretu pakhat chuan rawng a bâwl laiin puithiam pakhat a tâwk a. Puithiam chuan: ‘Thu hrilh tawh suh! He hmun hi chhuahsan nghâl rawh!’ tiin a vau va. Engtin nge thuhretu chuan a tih? Puithiam hrilh ang chuan a ti mai nge, huaisen takin Pathian thu chu a hril zêl zâwk? Chu chu i hre thei a ni, a thiltawn chu a hming chawi lehkhabua a chhinchhiah avângin. Chu chu Bible-a Amosa bu hi a ni. Mahse, Amosa’n puithiam a tawh dân kimchang lehzuala kan en hmain, a lo chhuahna lam chanchin ṭhenkhat i lo ngaihtuah phawt ang u.

2 Amosa chu tunge ni? Engtik lai leh khawia awm nge a nih? Hêng zawhnate chhânna hi Amosa 1:​1-ah kan hmu a, heti hian kan chhiar a ni: “Juda lal Uzia lal lai leh Israel lal Joasa fapa Jeroboama lal laia, . . . Tekoa-ah ran rual vêngtute zînga mi Amosa thu,” tiin. Amosa chu Judai rama awm a ni a. A khua chu Tekoa, Jerusalem aṭanga chhim lam mêl 10 vêla hlaa awm a ni. Ani chu B.C.E. kum zabi kua-na tâwp lam, Judai ramah Uzia a lal lai leh Israel hnam sâwm lalrama Jeroboama II-na a lal laia awm a ni. Amosa chu ran rual vêngtu a ni a. Amosa 7:14 chuan “ran rual vêngtu” mai ni lovin, “theipui thing enkawltu” pawh a ni bawk tih a sawi. Chuvângin, kum khat chhûnga hun ṭhenkhat chu thlai sengkhâwmin a inhlawh ṭhîn a ni. Theipui rah a sik emaw, a chhun emaw ṭhîn bawk. Hei hi theipui rah a hmin hma nâna tih a ni a. Hna hahthlâk tak a ni.

‘Kal La, Thu Hril Rawh’

3. Thu hril tûra tling lo nia kan inhriat chuan engtin nge Amosa chungchâng zirnain min ṭanpui ang?

3 Amosa chuan: “Zâwlnei ka ni lo va, zâwlnei fapa pawh ka ni hek lo,” tiin fiah takin a sawi a. (Amosa 7:14) Ani chu zâwlnei fapa a ni lo va, zâwlnei atâna zirtîrna dawng lah a ni hek lo. Nimahsela, Jehova chuan Judai rama mi zawng zawng zîng aṭangin Amosa chu A hna tawk tûrin a thlang a ni. Chutih lai chuan, Pathian chuan lal thiltithei tak te, puithiam te, a nih loh leh hotu hausa tak te a thlang lo. Chu chuan kan tân zir tûr thlamuanawm tak min pe a ni. Khawvêl lam nihna emaw, lehkha thiamna emaw kan nei lo mai thei a. Mahse, chu chuan Pathian thu hril tûra tling lovah min inngaihtîr tûr a ni em? Teh suh e! Jehova chuan mi tawh khirhte awmna bialah pawh a thuchah puangchhuak tûrin min thuam thei a ni. Ani chuan mi an tawh khirhna hmuna a thuchah puangchhuak tûra Amosa a thuam avângin, Pathian thu huaisen taka sawi duhna nei apiangte tân chuan chu zâwlnei huaisen tak entawn tûr siamte chipchiar lehzuala ngaihtuah chu aṭangkai hle ang.

4. Engvângin nge Israel rama thu hrilh lâwk chu Amosa tân a harsat?

4 Jehova chuan Amosa hnênah: “Kal la, ka mi Israelte hnênah thu hril rawh,” a ti a. (Amosa 7:15) Chu hna chu khirh tak a ni. Chutih lai chuan, Israel hnam sâwm lalram chuan remna leh muanna an neiin, an neinung êm êm a. Tam tak chuan ‘thlasik inte’ leh ‘nipui inte’ an nei a; chûngte chu leirawhchan pangngai mai maia sak ni lo, “lung chher” hlîra sak a ni hlawm a. Ṭhenkhat phei chuan sainghova siam in chhûng bungraw mawi tak tak an nei a, uain siam nân “grêp huan nuamte” an siam bawk a. (Amosa 3:15; 5:11) Chuvângin mite chu an ngaih a ṭha a. Dik tak chuan, Amosa thuhrilhna tûr bial chu tûn laia kan zînga mi tam takte rawngbâwlna bial nên a inan hmêl hle a ni.

5. Israel ṭhenkhatte’n eng thil dik lote nge an tih?

5 Israelte tân sum leh pai neih chu thil sual a ni lo va. Mahse, Israel mi ṭhenkhat hausak dân chu a thianghlim lo. Mi hausate’n ‘rethei an hnehchhiah a,’ ‘tlachhamte chu an nêk’ a ni. (Amosa 4:⁠1) Mi thiltithei tak sumdâwngtute, rorêltute, leh puithiamte chuan retheite rawk tûrin rem an ruat a ni. Tûnah chu mi hunah kîr lehin, mite thiltihte chu i lo en ang u.

Pathian Dân Chu Bawhchhiat A Ni

6. Engtin nge Israel sumdâwngtute chuan mi dangte an ei chhiat?

6 Dawr hmunah kal hmasa ila. Sumdâwngtute chuan “ephah titêin,” ‘sekel an tirit’ a, “buhsî” chu buh tak ang maiin an hralh bawk a. (Amosa 8:​5, 6) Sumdâwngtute chuan anmahni dâwrtute hnênah bûk dik lovin an hralh a, thil chhe tak takte chu man to tak taka hralhin an bum a ni. Chutah, mi retheite an ei chhiat ṭhak hunah chuan, mi retheite chu sala an inhralh a ngai ta ṭhîn a. Tichuan, ‘pheikhawk bun khat’ lekin an lei a ni. (Amosa 8:⁠6) Ngaihtuah teh! Chûng sumdâwng duhâmte chuan an Israel puite chu pheikhawk tluk leka hluin an ngai a nih chu! Tlachhamte nêkna tenawm tak leh Pathian Dân bawhchhiatna nasa tak a va ni êm! Chuti chung chuan, chûng sumdâwngtute chuan “chawlhnî” an serh a ni. (Amosa 8:⁠5) Ni e, anni chu a lang a pau maia sakhaw mi an ni.

7. Engin nge Israel sumdâwngtute chu Pathian Dân bawhchhiat theihtîr?

7 A nih leh, chûng sumdâwngtute chuan engtin nge Pathian Dân thupêk: “Nangmah i inhmangaih angin i ṭhenawm i hmangaih tûr a ni,” tih chu bawhchhe si a, hrem lohva an chhuah theih? (Leviticus 19:18) Chûng Dân kengkawhtu tûrte​—⁠rorêltute​—⁠chu dân bawhchhiatna kawnga an thurualpuite an nih tlat vâng a ni. Thu buai an remna hmun, khawpui kulh kawngka bulah rorêltute chuan ‘thamna lain, kulh kawngkaa tlachhamte chanpual ngei pawh an pe phal lo va.’ Mi retheite vênhim a hnêkin, rorêltute chuan thamna avângin an phatsan zâwk a ni. (Amosa 5:​10, 12) Chuvângin rorêltute pawhin Pathian Dân chu an ngaihthah a ni.

8. Puithiam suaksualte chuan eng nge an hai der?

8 A nih leh, Israela puithiamte chuan eng nge an tih ve? Chu mi hre tûrin, hmun dang han en leh ta ila. Puithiamte chuan “an pathian inah” eng thilsual nge thlentîr an phal tih lo en teh! Amosa kal tlangin, Pathian chuan: “Pa leh a fapa chuan nula pakhat an zen ṭâwm a, ka hming thianghlim an tibawlhhlawh a ni,” a ti. (Amosa 2:​7, 8) Han ngaihtuah teh! Israel pate leh an fapate chuan nawhchizuar pakhat an mutpui ṭâwm a. Tin, chûng puithiam suaksualte chuan nungchang bawlhhlawhna chu an hai der lui tlat a ni.​—⁠Leviticus 19:29; Deuteronomy 5:18; 23:⁠17.

9, 10. Eng Pathian Dân bawhchchiatna atân nge Israelte chu thiam loh chantîr an nih a, kan tûn lai hun nên eng anga khaikhin theih nge a nih?

9 Thilsual tih dangte chu sawiin, Jehova chuan: “Maichâm awmna apingah puan dahkham chungah an mu ṭhîn a, an Pathian inah chuan mi an chawitîr mante chuan uain an in ṭhîn a,” a ti. (Amosa 2:⁠8) Ni e, puithiamte leh mipui a hnâwlpuite pawhin Exodus 22:​26, 27-a dân chhinchhiah, silhfên inhrênsak a nih pawhin, ni tlâk hmaa pêk leh tûr tih chu an ngaihthah a. Biak ina ruai an ṭheh laiin a chungah chuan an mu ṭhîn zâwk a ni. Tin, mi retheite an chawitîr pawisa chuan, sakhaw der biak ina an in tûr uain an lei bawk. Biakna thianghlim aṭang chuan an va han pêng thui tak êm!

10 Israelte chuan Dân thupêk ropui ber pahnih​—⁠Jehova hmangaih tûr leh an mihringpuite hmangaih tûra thupêk​—⁠chu zah nachâng hre lo khawpin an bawhchhia a. Chuvângin, Pathian chuan an rinawm lohna avânga thiam loh chantîr tûrin Amosa a tîr a ni. Tûn laiah hian, Kristianna ramte pawh tiamin, khawvêl hnamte chuan hmân lai Israel dinhmun chhe tak chu an entawn a. Mi ṭhenkhatte an neihnun hle laiin, mi dang tam takte chu sumdâwnna lian tak takte, politics-te, leh sakhaw dik lotea an hruaitu rinawm lo leh nungchang bawlhhlawh takte avângin, rilru lamah leh sum leh pai lamah tihchhiat ṭhak an ni thung a. Nimahsela, Jehova chuan chûng hrehawm tuartute leh amah zawngtute chu a ngaihtuah a ni. Chuvângin, tûn laia a chhiahhlawhte chu Amosa thawh ang bawka huai taka A thu hril tûrin a tîr a ni.

11. Amosa entawn tûr siam aṭangin eng nge kan zir theih?

11 Amosa hna leh kan hna hi a inan êm avângin, a entawn tûr siam ngaihsak chu kan hlâwkpui hle ang. Dik takin, Amosa chuan (1) kan thu hrilh tûr te, (2) kan hrilh dân tûr te, leh (3) dodâltute’n kan thuhrilh hna min tâwptîr theih loh chhan te min hrilh a ni. Chûng thute chu a mal malin lo enfiah ta ila.

Amosa Kan Entawn Theih Dân

12, 13. Engtin nge Jehova’n Israelte chunga a lâwm lohna a lantîr a, eng nge an chhân lêt dân chu?

12 Jehova Thuhretute kan nih angin, Lalram thu hrilh leh zirtîr siamna Kristian rawngbâwlna chu a pawimawh berah kan dah a. (Matthaia 28:​19, 20; Marka 13:10) Amaherawhchu, Jehova chuan mi sualte chungah chhiatna râpthlâk tak a thlen dâwn tih Amosa puan chhuah ang bawk, Pathian vaukhânna chu kan hril bawk a ni. Entîr nân, Amosa 4:​6-11 chuan Jehova’n Israelte chunga a lâwm lohzia a hriattîr fo tih a târ lang a. Ani chuan an hnênah “tlâkchhamna,” a pe a, “[an] chungah ruah sûr tûr pawh [a] chelh a,” “rona leh hmuarnain” a hrem hlawm a; tin, “hripui” pawh an zîngah a lêntîr bawk. Chûng thil zawng zawngte chuan, Israelte chu inthlâkthleng a, inlamlêt tûrin a chêttîr em? “Ka hnênah in lo kîr lo,” Pathian chuan a ti. Israelte chuan Jehova chu an hnâwl fo ṭhîn a ni.

13 Jehova chuan Israel inlam lêt duh lote chu a hrem ta a. Mahse, a hrem hmain hrilh lâwk vaukhânna an dawng phawt a ni. Chu mi nêna inremin, Jehova chuan: “Lalpa PATHIAN chuan a rawngbâwltu, a zâwlneite hnênah a thurûk hrilh lovin, engmah a ti lo vang,” tih a puang a ni. (Amosa 3:⁠7) Pathian chuan Tuilêt lo thleng tûr Nova a hrilh a, mi dangte vaukhân tûrin a hrilh bawk a. Chutiang bawkin, Jehova chuan Amosa chu vaukhânna hnuhnûng ber pe tûrin a hrilh a ni. Lungchhiatthlâk takin, Israel chuan Pathian vaukhânna chu an hnâwl a, an tih tûr an ti lo a ni.

14. Kan hun leh Amosa hun chuan inanna eng nge a neih?

14 Amosa hun leh kan hun hian inanna mak tak tak a nei tih i pawm ngei ang a. Isua chuan tâwpna huna lo thleng tûr chhiatna tam tak a sawi lâwk a ni. Tin, khawvêl pum huapa thu hrilh tûr pawh a sawi lâwk bawk. (Matthaia 24:​3-14) Mahse, Amosa hun lai ang bawkin, tûn laia mi tam zâwk chuan hun chhinchhiahnate leh Pathian chhiahhlawhte thu hrilh chu an ngaihthah a ni. Chutiang mite tân chuan, a sawhkhâwk tûr chu Israel inlam lêt duh lote sawhkhâwk tawh ang bawk a ni ang. Jehova’n anni chu: “I Pathian tâwk tûrin inpeih rawh,” tiin a vaukhân a ni. (Amosa 4:12) Asuria laka tlâwmna hmanga rorêlna an tawh khân, an Pathian chu an tâwk a ni. Tûn lai he Pathian ngaihsak lo khawvêl pawh hian Armageddon-ah ‘Pathian a tâwk’ ang. (Thu Puan 16:​14, 16) Mahse, chutih lai chuan, Jehova’n dawhtheihna a lantîr chhûng chuan mi tam thei ang berte chu: “LALPA chu zawng ula, in nung ang,” tiin kan fuih a ni.​—⁠Amosa 5:⁠6.

Amosa Anga Dodâlna Hmachhawn

15-17. (a) Tunge Amazia chu ni a, Amosa hrilh lâwkna chu engtin nge a chhân lêt? (b) Amazia chuan Amosa chugah eng puhna nge a tih chhuah?

15 Kan thu hrilh mai bâkah, kan hrilh dânah pawh Amosa chu kan entawn thei a. Chutiang a nihzia chu atîra kan sawi tâk puithiam a tawhna, bung 7-naah târ lan a ni. Chu puithiam chu “Bethel khaw puithiam Amazia” a ni a. (Amosa 7:10) Bethel chu Israel sakhaw kal pêng, bâwng no biakna hmunpui a ni. Chuvângin Amazia chu an hnam sawrkâr sakhaw puithiam a ni. Engtin nge Amosa’n huaisen taka thu a puan chhuah chu a chhân lêt?

16 Amazia’n Amosa hnêna: “Aw, nang zâwlnei, kal la, Judai ramah tlân bo la, chutah chaw ei la, thu hril rawh: nimahsela Bethel khuaah thu hril leh tawh suh; lal hmun thianghlim leh lal in a nih avângin,” a ti a. (Amosa 7:​12, 13) Amazia thu sawi awmzia chu: ‘I khuaah haw rawh! Sakhaw vawn lai kan nei,’ a tihna a ni. Amazia’n Amosa thu hrilhna tâwptîr tûrin sawrkâr pun a tum bawk a, Lal Jeroboama II-na hnênah chuan: “Amosa chuan Israela chhûngte zîngah a phiar che,” tiin a hrilh a. (Amosa 7:10) Ni e, Amazia chuan Amosa chu lal phiarrutuah a puh a ni. “Amosa chuan heti hian a ti si a, Jeroboama chu khandaihin a thi ang a, mathei lovin a ram aṭangin Israel chu salah a hruai chhuak ang,” a ti tih lal hnêna a hrilh a ni.​—⁠Amosa 7:⁠11.

17 He thute zîngah hian, Amazia chuan bumna thu pathum lai a telh a ni. Ani chuan: “Amosa chuan heti hian a ti,” tiin a sawi a. Mahse, Amosa chuan hrilh lâwkna lo chhuahna niin a insawi ngai hauh si lo. Chutih a hnêkin, hetiang hian a sawi ziah zâwk a ni: “LALPA chuan heti hian a ti,” tiin. (Amosa 1:⁠3) Amosa chu: “Jeroboama chu khandaihin a thi ang,” tia sawi nia puh a ni bawk a. Nimahsela, Amosa 7:​9-nain a sawi angin, Amosa chuan heti hian a hril lâwk zâwk a ni: “Jeroboama chhûngte chu khandaihin ka do vang,” tiin. Jehova chuan chutiang chhiatna chu Jeroboama “chhûngte,” a thlahte chungah a thleng dâwn tih a sawi lâwk a ni. Chu bâkah, Amazia chuan Amosa chu: ‘Israel chu sala hruai chhuah a ni ang’ tih thu sawiah a puh bawk a. Mahse, Amosa chuan Israel mi Pathian hnêna rawn kîr leh apiangte chuan malsâwmna an dawn tûr pawh a hrilh lâwk tel bawk a ni. Chiang takin, Amazia chuan sawrkârin Amosa thu hrilhna a khap theih nân, thu veiherh a hmang a ni.

18. Amazia tih dân phung leh tûn laia sakhaw hruaitu Jehova mi dodâltute tih dân phungah inanna eng nge awm?

18 Amazia tih dân phung leh tûn laia Jehova mi dodâltute tih dân phung inanna chiang takte chu i hmu em? Amazia’n Amosa thu hrilh tihtâwp a tum ang bawkin, kan hun laia puithiamte, sakhaw hruaitu mi thiltitheite, leh sakhaw hruaitu liante chuan Pathian chhiahhlawhte thu hrilh rawngbâwlna chu an dodâl a ni. Amazia chuan Amosa chu phiarrutu tiin dik lo takin a puh a. Tûn laiah pawh, sakhaw hruaitu ṭhenkhat chuan Jehova Thuhretute chu hnam leh ram tirâlṭituah dik lo takin an puh bawk a ni. Tin, Amazia’n Amosa a beihna kawnga lal ṭanpuina a dîl ang chiahin, sakhaw hruaitute chu Jehova chhiahhlawhte tihduhdah nân politics lam nên an ṭangrual a ni.

Dodâltute’n Kan Thu Hrilhna An Titâwp Thei Lo

19, 20. Engtin nge Amosa chuan Amazia dodâlna chu a chhân lêt?

19 Engtin nge Amosa’n Amazia chu a chhân lêt? Amosa chuan puithiam hnênah: “Nangin Israel kalhin thu hril suh la, i ti a” a ti a. Tichuan, Pathian zâwlnei huaisen tak chuan Amazia hriat duh loh tak mai thu chu hreh miah lovin a sawi chhunzawm a ni. (Amosa 7:​16, 17) Amosa chu a tîm lo. Kan tân entawn tûr ṭha a va ni êm! Pathian thu hrilhna kawngah chuan, tûn laia Amazia ang mite’n tihduhdahna râwng tak an chawhchhuahna ramahte pawh kan Pathian thu chu kan awih lo lo vang. Amosa ang chiahin: “LALPA chuan heti hian a ti,” tiin kan puang chhuak zêl ang. “Lalpa kutin” min ṭanpui avângin, dodâlnate chuan kan thu hrilh hna chu a titâwp thei lo vang.​—⁠Tirhkohte 11:​19-21.

20 Amazia chuan a vaunate chu a thlâwn mai a ni dawn tih a hre tûr a ni. Amosa chuan he leia tumahin a thu hrilhna a tihtâwp theih loh chhan a lo sawi tawh a​—⁠chu chu kan ngaihtuah tûr a pathumna chu a ni. Amosa 3:​3-8-in a sawi angin, Amosa chuan chhan awm lovin engmah a thleng lo tih lantîr nân zawhna inzawmte leh tehkhin thute a hmang a. Chutah: “Sakeibaknei a rûm a, tuin nge hlau lo vang? Lalpa PATHIAN chuan thu a sawi a, tuin nge hril lo thei ang?” tiin a hmanna a sawi leh a ni. Thu danga sawi chuan, Amosa chuan a thu ngaithlatute hnênah: ‘Sakeibaknei a ruma hlau lo va i awm thei lo ang bawkin, Jehova’n min tirh ka hriat hian Pathian thu chu hril lo thei ka ni lo,’ a tihna a ni. Pathian ṭihna, a nih loh leh Jehova zahna thûk tak chuan Amosa chu huaisenna nêna thu hril tûrin a tur a ni.

21. Chanchin ṭha hril tûra Pathian thupêk chu engtin nge kan chhân lêt?

21 Keini pawhin thu hril tûra Jehova min tirhna chu kan hria a. Engtin nge kan chhân lêt? Amosa leh Isua hnungzuitu hmasate ang bawkin, Jehova ṭanpuina zârah huaisenna nên A thu kan hril a ni. (Tirhkohte 4:​23-31) Min dodâltute chawh chhuah tihduhdahna emaw, kan thu hrilhnate min ngaihsak lohna emaw chuan min ngawihtîr lo vang. Amosa lantîr ang ṭhahnemngaihna lantîrin, khawvêl puma Jehova Thuhretute chu huaisenna nêna chanchin ṭha hril zêl tûra turluihin an awm a ni. Jehova rorêlna lo thleng tûr chungchânga mite vaukhân tûrin mawhphurhna kan nei a. Chu rorêlnaah chuan eng nge tel? Chu zawhna chu a dawta thuziakah chhân a ni ang. (w04 11/15)

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Eng dinhmun hnuaiah nge Amosa’n Pathian pêk hna chu a hlen?

• Amosa angin, eng thu nge kan hrilh ang?

• Kan thu hrilh hna chu eng ang rilru put hmang nên nge kan thawh ang?

• Engvângin nge dodâltute’n kan thu hrilh rawngbâwlna an tihtâwp theih loh?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 8-naa milem]

Pathianin theipui thing enkawltu, Amosa chu A hna thawk tûrin a thlang