Mu Zamaye ka ku Sepahala

“Haili na, ni ka zamaya ka ku sepahala.”—SAMU 26:11.

1, 2. (a) Ki kabakalañi busepahali bwa batu ha bu li kalulo ya butokwa mwa taba ya bubusi bwa Mulimu? (b) Libupiwa ze na ni ngana li kona ku bonisa ka mukwa ufi kuli li yemela bubusi bwa Jehova?

SATANI ha n’a ipanguzi mwa simu ya Edeni, n’a zusize taba ya pupo kamukana, yona ya ka za haiba Mulimu u na ni tukelo ya ku busa pupo ya Hae kamukana. Hamulaho wa nako, Satani n’a pihile kuli batu ba ka sebeleza fela Mulimu haiba ku eza cwalo ne ku ka ba fumanisa se siñwi. (Job 1:9-11; 2:4) Kacwalo, busepahali bwa batu bu fitile fa ku ba kalulo ya butokwa mwa taba ya bubusi bwa Jehova bwa pupo kamukana.

² Nihaike kuli bubusi bwa Mulimu ha bu si ka itinga fa busepahali bwa libupiwa za hae, batu ni bana ba Mulimu ba moya ba kona ku bonisa ko ba yemi mwa taba ye. Ka mukwa ufi? Ka ku iketela ku ba ba ba sepahala kamba kutokwa. Kacwalo, mutu kaufela u ka atulwa ka ku ya ka busepahali bwa hae.

3. (a) Jobo ni Davida ne ba bata kuli Jehova a tatube ni ku atulañi? (b) Ki lipuzo mañi ze zuha ka za busepahali?

³ Jobo n’a bulezi ka buikolwiso kuli: “Fo he, ni likanyiwe fa sikala se si lukile, kuli Mulimu a zibe kuli ha ni na mulatu.” (Jobo 31:6) Busepahali ne li yona nto yeo Mulena Davida wa Isilaele ya kwaikale n’a kupile Jehova ku tatuba ha n’a lapezi kuli: ‘U ni atulele, Muñ’a Bupilo kakuli ni zamaile ka ku sepahala; mi ni sepile Muñ’a Bupilo, ni sa zikinyehi.’ (Samu 26:1) Ki kwa butokwa hahulu he kuli ni luna lu zamaye ka ku sepahala! Kono busepahali kiñi, mi ku zamaya ka ku sepahala ku talusañi? Ki nto mañi ye ka lu tusa ku zwelapili ku sepahala?

“Ni Zamaile ka ku Sepahala”

4. Busepahali ki nto mañi?

⁴ Busepahali bu talusa ku ba ni niti, ku sa nyazahala, ku ba ya lukile, ni kutokwa koli. Kono busepahali bu ama ze ñata ku fita fela ku eza ze lukile. Busepahali ki ku ba ni muzamao o lukile kamba ku ipeya ku Mulimu ka pilu kaufela. Satani n’a hononile milelo ya Jobo ha n’a bulelezi Mulimu kuli: “Kono u otolole lizoho la hao, mi u swale fa masapo a [Jobo] ni fa nama ya mubili wa hae; fohe, u ka bona kana a si ke a ku nyefula inz’a li fapil’a hao.” (Jobo 2:5) Kwand’a ku eza fela likezo ze lukile, busepahali bu tokwa mulelo o munde wa mwa pilu.

5. Kiñi se si bonisa kuli ku sepahala ha ku talusi kuli konji lu be ba ba petehile?

⁵ Kono ku sepahala ha ku tokwi kuli mutu konji a be ya petehile. Mulena Davida n’a si ka petahala mi n’a ezize mafosisa a mañata a matuna mwa bupilo bwa hae. Kono Bibele i bulela kuli n’e li mutu ya n’a zamaile “ka pilu ye lukile.” (1 Malena 9:4) Ki kabakalañi? Kakuli Davida n’a lata Jehova. N’a beile pilu ya hae kaufela ku Mulimu. N’a itumelezi mafosisa a hae, ku amuhela kalimelo, ni ku lukisa linzila za hae. Kaniti, busepahali bwa Davida bu bonahala ka buipeyo bwa hae bo bu tezi ni lilato la hae ku Mulimu, Jehova.—Deuteronoma 6:5, 6.

6, 7. Ku zamaya ka ku sepahala ku amañi?

⁶ Busepahali ha bu talusi ku ba fela ni mikwa ye miñwi ya butu, inge cwalo bulumeli. Bu kopanyeleza mupilelo wa luna kaufela. Davida n’a “zamaile” ka ku sepahala. The New Interpreter’s Bible i bulela kuli: “Linzwi la kuli ‘ku zamaya’ li talusa ‘muzamao’ kamba ‘mupilelo.’” Ha n’a bulela ka za “ba ba zamaya ka busepahali,” walisamu n’a opezi kuli: “Ba filwe mbuyoti ba ba tokomela likelezo za [Mulimu], ba ba mu batisisa ka lipilu za bona kaufela. E, ki ba ba sa ezi bumaswe, kono ki ba ba  zamaya mwa linzila za hae.” (Samu 119:1-3) Busepahali bu tokwa kuli lu bate kamita ku eza tato ya Mulimu ni ku zamaya mwa nzila ya hae.

⁷ Ku zamaya ka ku sepahala ku tokwa kuli lu ipeye ka busepahali ku Mulimu, nihaiba mwa miinelo ye t’ata. Busepahali bwa luna bu ka bonahala haiba lu itiisa mwa litiko, ku zwelapili ku tiya ku si na taba ni matata, kamba haiba lu tula miliko ya lifasi le li maswe. Lu ‘tabisa pilu ya Jehova’ kakuli wa kona ku alaba ya mu nyaza. (Liproverbia 27:11) Kacwalo, ka libaka le linde, lwa kona ku ikatulela sina mwa n’a ikatulelezi Jobo kuli: “Ni ka bulela kuli ni tokwa mulatu, mane ku isa kwa lifu la ka.” (Jobo 27:5) Samu ya bu 26 i bonisa se si ka lu tusa ku zamaya ka ku sepahala.

“U Like Pilu ya Ka, ni Maikuto a Ka”

8. Ki sikamañi se mu ituta kwa kupo ya Davida ya kuli Jehova a tatube pilu ni maikuto a hae?

⁸ Davida n’a lapezi kuli: ‘U ni tatube, Muñ’a Bupilo, u ni like; u like pilu ya ka, ni maikuto a ka.’ (Samu 26:2) Pilu i mwahali luli a mubili. Pilu i swaniseza mihupulo ni maikuto a tungile a mutu. Mi pilu ya swanisezo ki yona mutu wa mwahali luli—ili litakazo, maikuto, ni kutwisiso ya hae. Davida ha n’a kupile Jehova kuli a mu tatube, sa n’a kupa luli kikuli mihupulo ni maikuto a hae a mwahali a alungutwe ni ku tatubisiswa.

9. Jehova u lika pilu ni maikuto a luna a swanisezo ka linzila lifi?

⁹ Davida n’a kupile kuli pilu ni maikuto a hae li likiwe. Jehova u likanga cwañi mutu wa luna wa mwahali? Davida n’a opezi kuli: “Ni lumbeka [Muñ’a] Bupilo ya nz’a ni eleza, ni pilu ya ka ya ni lemusa busihu.” (Samu 16:7) Seo si talusañi? Si talusa kuli kelezo ya Mulimu ne i keni kwa lilama za mwahali luli za Davida ni ku ina ku zona, ili ku hakulula mihupulo ni maikuto a hae a mwahali. Ka ku swana likelezo za Mulimu za kona ku hakulula mihupulo ni maikuto a luna haiba lu bonisa buitebuho kwa likelezo ze lu amuhela ku zwelela mwa Linzwi la Mulimu, bayemeli ba hae, ni kwa kopano ya hae ni ku li lumeleza kuli li ine mwahali ku luna. Ku lapela ku Jehova kamita kuli a lu like ka nzila ye cwalo ku ka lu tusa ku zamaya ka ku sepahala.

“Sishemo sa Hao Si Fapil’a Ka”

10. Kiñi se ne si tusize Davida kuli a zamaye mwa niti ya Mulimu?

¹⁰ Davida n’a zwezipili kuli: ‘Sishemo sa hao si fapil’a ka; mi ni nze ni li ya sepahalile ku Wena.’ (Samu 26:3) Davida n’a izibela hande ka za likezo za Mulimu za sishemo, mi n’a li  yeyile ka buitebuho. N’a opezi kuli “Lumbeka [Muñ’a] Bupilo, wena moya wa ka, mi u si ke wa libala lituso za hae kaufela.” Ka ku hupula ye ñwi ya “lituso” za Mulimu, Davida n’a zwezipili kuli: “[Muñ’a] Bupilo u eza likatulo za niti; u atulela ba ba nyandiswa kamukana. N’a taluselize Mushe linzila za hae, a bonisa bana ba Isilaele likezo za hae.” (Samu 103:2, 6, 7) Mwendi Davida n’a nahana ka za m’o Maegepita ne ba nyandiselize Maisilaele mwa miteñi ya Mushe. Haibakucwalo, ku nahanisisa ka za m’o Jehova n’a zibahalelize ku Mushe linzila za hae za ku pulusa ka zona mwendi ne ku nyangumuzi pilu ya Davida ni ku tiisa tundamo ya hae ya ku zamaya mwa niti ya Mulimu.

11. Ki nto mañi ye ka lu tusa ku zamaya ka ku sepahala?

¹¹ Ku ituta Linzwi la Mulimu kamita ni ku yeya ze lu bala ku yona hape ku ka lu tusa ku zamaya ka ku sepahala. Ka mutala, ku hupula taba ya kuli Josefa n’a ñwehile kwa likezo za buhule za musal’a Potifaro kaniti ku ka lu susueza kuli lu mate likezo ze swana za buhule kwa musebezi, kwa sikolo kamba kwa sibaka sifi kamba sifi. (Genese 39:7-12) Kana ku na ni mitala ye lu kona ku yeya haiba lu likiwa ki miinelo ya kuli lu tundamene ku bata sifumu kamba libubo ni m’ata mwa lifasi? Lu na ni mutala wa Mushe, ya n’a hanile maluo a Egepita. (Maheberu 11:24-26) Ku hupula buitiiso bwa Jobo ku si na kakanyo ku ka tiisa buitamo bwa luna bwa ku zwelapili ku sepahala ku Jehova ku si na taba ni makulanu ni matata. (Jakobo 5:11) Ku cwañi haiba lu nyandiswa? Ku hupula ka za Daniele ha n’a li mwa musima wa litau kwa kona ku lu ndumebisa!—Daniele 6:16-22.

“Ha Ni Na Taba ni Ba Lishano”

12, 13. Ki liango ze cwañi ze lu swanela ku ambuka?

¹² Ka ku ama kwa nto ye ñwi ye ne i tiisize busepahali mwa hae, Davida n’a ize: ‘Ha ni na taba ni ba lishano, ha ni zamayangi ni ba ba ipa. Ni toile siango sa ba ba maswe, mi ha ni inangi ni ba ba lunya.’ (Samu 26:4, 5) Davida ku si na kakanyo n’a si ke a ina ni ba ba maswe. N’a toile liango ze maswe.

¹³ Luna bo? Kana lwa hananga ku eza siango ni ba lishano ba ba boniswanga fa tivi, mavidio, maswaniso a zamaya, Intaneti, kamba ka linzila ze ñwi cwalo? Kana ha lu swalisanangi ni ba ba ipa? Batu ba bañwi kwa sikolo kamba kwa musebezi ba kana ba eza silikani ni luna ka ku bata fela ku lu swala fa meto. Kana luli lu bata ku hulisa silikani se situna ni ba ba sa zamayi mwa niti ya Mulimu? Nihaike ba ipapata ku ba ba ba sepahala, bakwenuheli hape ba  kana ba pata milelo ya bona kuli ba lu palelwise ku sebeleza Jehova. Ku cwañi haiba ku na ni ba bañwi mwa puteho ya Sikreste ba ba pila ka bupumi? Ni bona ki baipi. Jayson, ya sebeza sina mutang’a bukombwa cwale, n’a na ni balikani ba baipi ha n’a li mukulwani. Ka za balikani ba hae bao, n’a ize: “Zazi le liñwi yo muñwi wa ku bona a ni bulelela kuli: ‘Ze lu eza ka nako ya cwale ha li na taba kakuli lifasi le linca ha li ka taha lu ka shwa fela. Ha lu na ku ziba kuli ku na ni ze lu yawile.’ Taba yeo ne li temuso ku na. Ha ni tabeli ku shwa lifasi le li nca ha li ka taha.” Jayson ka butali n’a tuhezi ku swalisana ni bona. Muapositola Paulusi n’a lemusize kuli: “Mu si ke mwa ipuma: Litwaelano ze maswe li sinya mikwa ye minde.” (1 Makorinte 15:33) Ki kwa butokwa hahulu he kuli lu ambuke liango ze maswe!

‘Ni Ka Bulela Misebezi Ya Hao Kaufela Ye Komokisa’

14, 15. Lu kona cwañi ku ‘yema fakaufi ni aletare ya Jehova’?

¹⁴ Davida n’a zwezipili kuli: ‘Ni tapisanga mazoho a ka mwa ku tokwa mulatu. Mi ni yemanga fakaufi ni aletare ya hao, Muñ’a Bupilo.’ Kabakalañi? ‘Kuli ni utwahalise linzwi la buitumelo, ni bulele misebezi ya hao kaufela ye komokisa.’ (Samu 26:6, 7) Davida n’a bata ku zwelapili ku ba ya kenile mwa muzamao wa hae ilikuli a kone ku lapela Jehova ni ku shaela ka za buipeyo bwa hae ku Mulimu.

¹⁵ Kaufela ze ne ama bulapeli bwa niti kwa tabernakele mi hamulaho ni kwa tempele n’e li “sebelezo ye li siswaniso ni muluti wa linto ze kwa lihalimu.” (Maheberu 8:5; 9:23) Aletare ne i swaniseza tato ya Jehova ya ku amuhela sitabelo sa Jesu Kreste se si liulula batu. (Maheberu 10:5-10) Lu tapisa mazoho a luna mwa kutokwa mulatu ni ‘ku yema fakaufi ni aletare ya Jehova’ ka ku ba ni tumelo mwa sitabelo seo.—Joani 3:16-18.

16. Ku shaela ku ba bañwi za misebezi ya Mulimu ye komokisa ku lu tusa cwañi?

¹⁶ Ha lu nahana ka za lika kaufela ze konahaliswa ki tiululo, kana lipilu za luna ha li yubokiswi ki buitebuho ku Jehova ni ku Mwan’a hae wa libanda? Kacwalo, ka ku ba ni buitebuho kwa lipilu, lu taluseze ba bañwi za misebezi ya Mulimu ye komokisa—ili ye kalela kwa pupo ya batu mwa simu ya Edeni ku yo fita ni kwa linako za ku lukisa linto kamukana mwa lifasi le linca la Mulimu. (Genese 2:7; Likezo 3:21) Mi kaniti musebezi wa ku kutaza Mubuso ni ku luta macaba wa lu sileleza kwa moya! (Mateu 24:14; 28:19, 20) Ku pateha ku ona musebezi wo ku lu tusa ku ba ni sepo ye nde ya kwapili, ku tiisa tumelo ya luna mwa lisepiso za Mulimu, ni ku hulisa lilato la luna ku Jehova ni batu ka luna.

“Ni Lata Ndu ya Hao”

17, 18. Lu swanela ku nga cwañi mikopano ya Sikreste?

¹⁷ Tabernakele, hamoho ni aletare ya yona ya matabelo, ne li yona pita ya bulapeli bwa Jehova mwa Isilaele. Ka ku bonisa ku tabela kwa hae sibaka seo, Davida n’a lapezi kuli: ‘Muñ’a Bupilo, ni lata Ndu ya hao, ni lata Sibaka fo i inzi kanya ya hao.’—Samu 26:8.

¹⁸ Kana lwa lata ku fumanehanga kwa libaka ko lu itutelanga za Jehova? Ndu ya Mubuso kaufela ni litukiso za tuto ya kwa moya ze ezezwanga ku yona kamita ki yona pita ya bulapeli bwa niti fa silalanda. Hape lu na ni mikopano ya likiliti, ya mipotoloho, ni mikopano ye ipitezi ya lizazi li li liñwi ye eziwanga ka silimo. “Likelezo” za Jehova za nyakisiswanga ku yona mikopano yeo. Ha lu ituta ku li “lata hahulu-hulu,” lu ka nyolelwa ku fumanehanga kwa mikopano mi lu ka teelezanga ka tokomelo ku yona. (Samu 119:167) Kwa katulusa luli ku ba hamoho ni balumeli ka luna ba ba iyakatwa ka za buiketo bwa luna mi ili ba ba lu tusa kuli lu zwelepili ku zamaya ka ku sepahala!—Maheberu 10:24, 25.

‘U Si Ke Wa Ni Kopanya mwa Lifu’

19. Davida n’a sa tabeli ku ba ni mulatu wa libi ze cwañi?

¹⁹ Bakeñisa kuli Davida n’a izibela hande ze  ne kona ku zwa mwa ku biuka mwa nzila ya ku zamaya mwa niti ya Mulimu, n’a itilelezi kuli: ‘U si ke wa ni kopanya ni baezalibi mwa lifu la bona, bupilo bwa ka bu si ke bwa fela sina bwa batu ba mali, ba ba na ni bumaswe mwa mazoho a bona, mi la bulyo la bona li tezi limpo za bushongi.’ (Samu 26:9, 10) Davida n’a sa tabeli ku balelwa kwa batu ba ba maswe ba ne ba na ni mulatu mwa mazoho a bona kamba ba ne ba na ni limpo za bushongi.

20, 21. Ki lika mañi ze kona ku lu zamaisa sina batu ba ba sa sebelezi Mulimu?

²⁰ Lifasi kacenu li tezi likezo ze maswe za buhule. Tivi, libuka, ni mafilimu li susueza hahulu mizamao ye maswe—ye cwale ka “buhule, ni mikwa ye masila, ni bubelete.” (Magalata 5:19) Ba bañwi se ba fitile fa ku hapiwa hahulu ki maswaniso a mapunu, ili ao hañata a libisanga kwa buhule. Mikulwani sihulu ki bona ba ba ikenyanga mwa likezo ze cwalo. Mwa libaka ze ñwi, ku tambala-tambala ka libato ki sizo, mi banana ba kukuezwanga ku nahana kuli ba swanela ku eza cwalo. Mikulwani ba bañata ba fitanga fa ku latana hahulu, nihaike kuli ha ba koni ku nyalana kakuli ba sa li banana. Kabakala litakazo za tobali ze sweli ku hula mwahal’a bona, hañihañi ba kalanga ku ikenya mwa muzamao o maswe mane ku yo fitanga ni fa ku eza buhule.

²¹ Ba bahulu ni bona ba kona ku tulwa ki likukuezo ze maswe. Ku eza lipisinisi za busholi ni ku hanelelanga ku eza likatulo za buitati ki lisupo za ku sa sepahala. Ku zamaya mwa linzila za lifasi ku ka lu kauhanya fela ku Jehova. Lu ‘toye bumaswe mi lu late bunde’ mi lu zwelepili ku zamaya ka ku sepahala.—Amosi 5:15.

“U Ni Liulule, mi U Ni Shemube”

22-24. (a) Ki susuezo ifi ye mu fumana mwa manzwi a mafelelezo a Samu 26? (b) Ki siteo mañi se si ka nyakisiswa mwa taba ye tatama?

²² Davida n’a unguzi manzwi a hae a n’a bulezi ku Mulimu ka manzwi a li: ‘Haili na, ni ka  zamaya ka ku sepahala; u ni liulule, mi u ni shemube. Liutu la ka li hata mwa sibaka se si lukile, mi ni ka lumbeka, Muñ’a Bupilo, mwa Mikopano.’ (Samu 26:11, 12) Tundamo ya Davida ya kuli a zamaye ka ku sepahala ne i zamaelela ni kupo ya hae ya ku bata ku liululwa. Yeo ki taba ye susueza luli! Ku si na taba kuli lu baezalibi, Jehova u ka lu tusa haiba lu ikatulela ku zamaya ka ku sepahala.

²³ Haike mupilelo wa luna u bonise kuli lwa kuteka ni ku itebuha bubusi bwa Mulimu mwa bupilo bwa luna kaufela. Mañi ni mañi wa luna wa kona ku kupa Jehova ka tapelo kuli a tatube ni ku lika mihupulo ni maikuto a luna a mwa pilu. Lwa kona ku hupula kamita niti ya hae ka ku ituta ka tukufalelo Linzwi la hae. Kacwalo, ka mo lu konela kaufela, ha lu ambukeñi liango ze maswe kono lu lumbeke Jehova mwa mikopano. Haike lu abane ka cisehelo mwa musebezi wa ku kutaza Mubuso ni ku luta macaba, mi lu si tuheleli lifasi ku sinya silikani sa luna se sinde ni Mulimu. Ha lu nze lu eza ka mo lu konela kaufela kuli lu zamaye ka ku sepahala, lwa kona ku ba ni buikolwiso bwa kuli Jehova u ka lu shemuba.

²⁴ Bakeñisa kuli busepahali bu ama mupilelo wa luna kaufela, lu tokwa ku lemuha siteo se si bulaya—sona sa ku nwa maswe bucwala. Mi seo ki sona se si ka nyakisiswa mwa taba ye tatama.

Kana Mwa Hupula?

• Ki kabakalañi libupiwa ze na ni ngana ka swanelo ha li atulwa ka ku ya ka busepahali bwa zona?

• Busepahali ki nto mañi, mi ku zamaya ka ku sepahala ku amañi?

• Ki nto mañi ye ka lu tusa ku zamaya ka ku sepahala?

• Kuli lu zwelepili ku sepahala, ki likozi mañi ze lu lukela ku lemuha ni ku ambuka?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 14]

Kana mwa kupanga Jehova kamita kuli a tatube maikuto a mina a mwa pilu?

[Siswaniso se si fa likepe 14]

Kana mwa hupulanga ka za likezo za Jehova za sishemo?

[Maswaniso a fa likepe 15]

Ha lu sepahala mwa litiko, lu tabisa pilu ya Jehova

[Maswaniso a fa likepe 17]

Kana mwa itusisanga litukiso za Jehova ze lu tusa ku zamaya ka ku sepahala?