Ang Pagkahimugso nga Angayng Hinumdoman

“Natawo kaninyo karong adlawa ang usa ka Manluluwas, nga mao ang Kristo nga Ginoo.”—Lucas 2:11.

MGA duha ka libo ka tuig kanhi, usa ka babaye sa lungsod sa Betlehem ang nanganak ug usa ka batang lalaki. Diyutay ra sa mga molupyo didto ang nakaamgo sa kahinungdanon niini nga pagkahimugso. Apan ang pipila ka mga magbalantay sa karnero, nga nagpalabay sa kagabhion uban sa ilang mga panon sa hayop diha sa kapatagan, nakakita ug daghan kaayong mga manulonda ug nakadungog kanila nga miawit: “Himaya sa Diyos sa kahitas-an, ug sa yuta pakigdait taliwala sa mga tawo nga iyang gikahimut-an.”—Lucas 2:8-14.

Human niadto, nakaplagan sa mga magbalantay sa karnero si Maria ug ang iyang bana nga si Jose diha sa usa ka kuwadra, sumala sa giingon kanila sa mga manulonda. Ginganlan ni Maria ang bata nga Jesus, ug gibutang siya sa usa ka pasungan diha sa kuwadra. (Lucas 1:31; 2:12) Karon, mga duha ka libo ka tuig sa ulahi, mga ikatulo ka bahin sa tanang katawhan ang nag-angkon nga sumusunod ni Jesu-Kristo. Ug ang sugilanon maylabot sa mga hitabo sa iyang pagkahimugso lagmit mao ang labing ilado diha sa kasaysayan sa tawo.

Ang Espanya, usa ka nasod nga adunay nakagamot-pag-ayo nga Katolikong mga tradisyon ug hilig sa pagsaulog ug tradisyonal nga mga pista, nakaugmad ug daghang paagi sa paghandom niadtong talagsaong gabii sa Betlehem.

Ang Pasko sa Espanya

Sukad sa ika-13 nga siglo, ang Belen nahimong usa sa labing komon nga bahin sa Pasko sa Espanya. Daghang pamilya ang maghimog gamay nga hulad sa pasungan diin gibutang si Jesus. Ang kulonon nga mga pigurin nagrepresentar sa mga magbalantay sa karnero ug sa mga Mago (o “tulo ka hari”), maingon man kang Jose, Maria, ug Jesus. Ang mas dagkong mga Belen nga may mga estatwa sa aktuwal nga gidak-on ibutang duol sa mga munisipyo panahon sa Pasko. Si Francis sa Assisi lagmit mao ang nagpasiugda niining maong kostumbre sa Italya aron masentro ang pagtagad sa mga tawo diha sa asoy sa Ebanghelyo bahin sa pagkahimugso ni Jesus. Sa ulahi, ang Franciscano nga mga monghe mao ang naghimo niini nga popular sa Espanya ug sa ubang mga nasod.

Ang mga Mago adunay hinungdanong bahin diha sa mga selebrasyon sa Pasko sa Espanya, sama ni Santa Claus diha sa ubang mga nasod. Gikaingon nga ang mga Mago manghatag ug mga gasa ngadto sa mga bata sa Espanya sa Enero 6, ang Día de Reyes (Adlaw sa mga Hari), maingon nga ang mga Mago, sumala sa gituohan sa kadaghanan, nanghatag ug mga gasa sa bag-ong natawo nga si Jesus. Apan, daghang tawo ang wala masayod nga wala hisgoti sa asoy sa Ebanghelyo kon pila gayod ka Mago ang miduaw kang Jesus. Inay kay mga hari, sila mas tukmang nailhan ingong mga astrologo. a Dugang pa, human sa pagduaw sa mga Mago, gipapatay ni Herodes ang tanang batang lalaki sa Betlehem “gikan sa duha ka tuig ang panuigon paubos” sa iyang paningkamot nga patyon si Jesus. Kana nagpasabot nga ang ilang pagduaw nahitabo  dugaydugay na human sa pagkahimugso ni Jesus.—Mateo 2:11, 16.

Sukad sa ika-12 nga siglo, ang ubang mga lungsod sa Espanya naghimog aktuwal nga mga pasundayag sa pagkahimugso ni Jesus, lakip ang pagduaw sa mga magbalantay sa karnero sa Betlehem ug ang pagduaw sa ulahi sa mga Mago. Karong adlawa, kadaghanang siyudad sa Espanya magpahigayon ug cabalgata, o parada, matag Enero 5, diin ang “tulo ka hari” mosakay sa maayong-pagkadayandayan nga mga karosa paingon sa sentro sa siyudad, nga magsabwag ug mga kendi ngadto sa mga tumatan-aw. Ang naandang mga dayandayan sa Pasko ug villancicos (mga karoling) dugang nagpaalegre sa sadya nga okasyon.

Kadaghanan sa Katsilang mga pamilya gustong mohikay ug espesyal nga panihapon sa Bisperas sa Pasko (Disyembre 24). Ang tradisyonal nga pagkaon naglakip sa turrón (dulse nga hinimo sa almendras ug dugos), marsipan, pinaugang mga prutas, inasal nga karnero, ug mga kalan-on sa dagat. Ang mga membro sa pamilya, bisan kadtong nagpuyo sa layo, lagmit nga mangita gayod ug paagi aron magkatapok niining okasyona. Sa lain na usab nga tradisyonal nga salosalo, sa Enero 6, ang pamilya mangaon ug roscón de reyes, usa ka pormag-singsing nga tinapay sa “mga Hari” nga adunay sorpresa (gamay nga pigurin) nga natago sulod niana. Adunay kostumbre kaniadto sa Roma nga susama niana diin ang usa ka ulipon nga makakuha sa tinapay nga naundan sa tinagong butang mahimong “hari” nianang adlawa.

“Ang Labing Malipayon ug Labing Puliki nga Panahon sa Tuig”

Walay sapayan kon unsang lokal nga mga kostumbre ang naugmad, ang Pasko nahimo na karon nga pangunang gisaulog nga okasyon sa kalibotan. Ang The World Book Encyclopedia naghubit sa Pasko ingong “ang labing malipayon ug labing puliki nga panahon sa tuig alang sa mga Kristiyano ug ubang dili-Kristiyano sa tibuok kalibotan.” May kaayohan ba kining maong kasaulogan?

Tin-aw nga ang pagkahimugso ni Kristo maoy usa ka makasaysayanhong panghitabo. Ang pagsibya niini sa mga anghel ingong timailhan sa “pakigdait taliwala sa mga tawo nga iyang gikahimut-an” klarong nagpamatuod sa kahinungdanon niini.

Bisan pa niana, “ang pagkahimugso ni Kristo wala sauloga sa unang mga adlaw sa Kristiyanidad,” matod sa Katsila nga magsusulat nga si Juan Arias. Kon mao, diin nagsugod ang pagsaulog sa Pasko? Unsa ang labing maayong paagi sa paghandom sa pagkahimugso ug pagkinabuhi ni Jesus? Makaplagan nimo ang mga tubag niining mga pangutanaha sa sunod nga artikulo.

[Footnote]