Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Rogem ning yell d sẽn segd n tẽegã

Rogem ning yell d sẽn segd n tẽegã

Rogem ning yell d sẽn segd n tẽegã

‘Fãagda sẽn yaa Zusoaba sẽn yaa Kirist doga yãmb yĩng rũndã.’—Luk 2:11.

YƲƲM tus a yiib la woto, pag sẽn da be Betlehɛm tẽngẽ wã n dog biribla. Tẽngã neb a wãn bal n da bãng bi-kãng rogmã võore. La pe-kɩɩmb kẽer sẽn da gũud b rũms weoogẽ baraar yʋngã yãa malɛgs kʋʋng sẽn yɩɩnd woto: “Pẽgre Wẽnnaam sẽn be arzãna. Laafɩ bee dũniyã zug neb nins sẽn sakd bãmba sʋka.”—Luk 2:8-14.

Rẽ poore pe-kɩɩmbã tɩ yãa a Maari ne a sɩd a Zozɛf rũm-doogẽ, wala malɛgsã sẽn da wilg-bã bal kɛpɩ. A Maari sẽn pʋd biigã yʋʋr t’a Zezi wã ra gãneg-a-la rũms rɩɩb koglgẽ rũm-doogã pʋgẽ. (Luk 1:31; 2:12) Rũndã-rũndã, yʋʋm tus a yiib loogr poore, ãdem-biisã sʋka, ned a yembr neb a tãab zug la bal yetame t’a tũuda a Zezi Kiristi. Ãdem-biisã sẽn be tẽng zug tɛka, kɩbar kae b sẽn togs n yɩlem wa kɩbar ning sẽn wilgd yɛl nins sẽn tɩ loe ne a Zezi rogmã ye.

Ɛspayn tẽnga, Katolik rãmbã tũudũm tara pãng wʋsgo, la b nong n maanda rog-n-mik kibs rãmb wʋsg me. Tẽn-kãngã b maanda yɛl toɛy-toɛy n tẽegd bũmb nins sẽn maan Betlehɛm yʋʋn-kãng sẽn yɩ yʋng sẽn ka wõnd a taabã.

B sẽn maand Nowɛllã Ɛspayn to-to

Yʋʋm kob-gĩnd 13 wã tɛka, Ɛspayn nebã minim n maanda kibs rãmb n bilgd bũmb nins sẽn maan a Zezi rogmẽ wã. Zags wʋsg neb maanda rũms rɩɩb kogl-bila, wa b sẽn gãnegẽ a Zezi zĩig ningã buudu. B maanda tãnd nin-naands sẽn bilgd pe-kɩɩmbã ne ãds bagbã (bɩ “rĩm dãmb a tãabã”), n paas a Zozɛf, a Maari, la a Zezi. Nowɛllã wakate, naoor wʋsgo b yagda nin-naands bedrem sẽn sɩd ta ninsaal menga, sẽn bilgd yɛl nins sẽn maan a Zezi rogmẽ wã, n dɩgend kãdens noya. Wõnda minung a woto yaa a Fãrãnsʋwa Dasiiz n sɩng-a Itali, sẽn na yɩl n kɩt tɩ nebã tik b yamã Evãnzillã kɩbar ning sẽn tɩ loe ne a Zezi rogmã zugu. Yaa Moan Fransiskẽ rãmbã n kɩt tɩ nebã bãng minung kãngã ɛspayn la tẽns a taab pʋsẽ kaoosg zugẽ.

Ãds bagbã yell paama pãng wʋsg Ɛspayn Nowɛll dãmbã sasa, wala neb wʋsg sẽn mi Pɛɛr Nowɛll to-to tẽns a taabã. Nebã tẽedame tɩ ãds bagbã wat n kõta Ɛspayn kambã kũun yʋʋm-vẽkr kiuug rasem a 6, Día de Reyes (rĩm dãmbã raare), wala nebã wʋsg sẽn tẽed me tɩ ãds bagbã ra wa n kõo bi-pɛɛlg a Zezi kũuna. La neb wʋsg yaool n pa mi tɩ Evanzillã ka wilg ãds babg nins sẽn wa a Zezi nengẽ wã sõor ye. B ra ka rĩm dãmb ye, b ra yaa ãds bagba, wa Biiblã sẽn wilgã bal kɛpɩ. * Sẽn paase, ãds bagbã sẽn wa n ges a Zezi wã poore, a Herood sẽn da baood n na n kʋ a Zezi wã kɩtame tɩ b kʋ Betlehɛm komdibli nins “sẽn zems yʋʋm a yiibu la sẽn ka ta woto” wã fãa. Rẽ wilgdame t’a Zezi rogmã poore, kaoosa bilf tɩ ãds bagbã yaool n wa ges-a.—Matɩe 2:11, 16.

Yʋʋm 1100 tɛkã, Ɛspayn galʋ-tẽns kẽer sɩngame n maand teatr bɩ reem buud sẽn bilgd a Zezi rogmã, wala makre pe-kɩɩmbã sẽn wa n ges-a Betlehɛm tɩ ãds bagbã me wa rẽ poorã. Rũndã-rũndã, yʋʋm-vẽkr kiuug rasem a 5 fãa, Ɛspayn galʋ-tẽnsã fãa pʋsẽ la bala, b maanda b sẽn boond tɩ cabalgata, bɩ defile n wẽed gɩrma soay zutu, tɩ wakat kãng bɩ “rĩm dãmb a tãabã” yas mobill sẽn nags wʋsg zug n gilgd tẽngã pʋgẽ n pʋɩt nebã bom-bom. Sẽn na yɩl tɩ kibsã zĩnd yamleoog n paase, b nagsda bũmb fãa tɩ zems ne b sẽn minim n maand to-to Nowɛll wakatã, la b maand villancicos (yɩɩla).

Nowɛllã ket tɩ beoogo (yʋʋm-sar rasem 24), Ɛspayn zagsã wʋsg neb nong n dɩta zaabr dɩɩb buud sẽn ka wõnd raasenkam dẽndã. Turrón (bom-bom sẽn maan ne seem la sɩɩdo), la bõn-mogdem a to sẽn maan ne seem, tɩɩs biis b sẽn kʋɩɩse, pe-bil nem-sẽedgo, la kʋl-zẽed bee rɩbd nins b sẽn minim n dɩtẽ wã sʋka. Zakã neba, baa sẽn be-b zĩ-zãrgẽ wã, tõeeme n maan modgr wʋsg tɩ b fãa zĩnd ne taab zaab-kãngã. Rɩɩb a to zakã neb sẽn minim n dɩt yʋʋm-vẽkr kiuug rasem a 6 daarã sasa boondame tɩ roscón de reyes, sẽn yaa “Rĩm dãmbã” gato. A wõnda nug-bĩng n tar sorpresa (bũmb naande, sẽn yaa kɩdg) sẽn solg a pʋgẽ wã. Rog-m-mik a woto buud n da maand Rom pĩnd wẽndẽ wã, sẽn kɩtd tɩ yamb ning gato sẽn da tar bõn-solgdmã ra tõe n yɩ “rĩm” raar a yembre.

“Yʋʋmdã wakat ning sẽn be sũ-noog la sẽn pid ne tʋʋm n yɩɩdã”

Baa yãmb babgẽ wã minimd sẽn yaa to-to fãa, bãng-y tɩ Nowɛllã n yaa dũniyã tigr ning sẽn yaa kãseng n yɩɩdã. Sebr a yembr (The World Book Encyclopedia) wilgame tɩ Nowɛllã yaa “yʋʋmdã wakat ning sẽn be sũ-noog n yɩɩd ne kiris-neb milyõ rãmb la ne neb a taab sẽn pa kiris-neb dũniyã gill zugu, la sẽn dɩkd b sẽk wʋsg n yɩɩda.” Rẽ yĩnga woto tara yõod sɩda?

Vẽenega, Kiristã rogem yɩɩ yell b sẽn sɩd pa tõe n yĩm. Malɛgsã sẽn moon t’a Zezi rogmã yaa bãnd sẽn wilgd tɩ ‘laafɩ na n waa neb nins sẽn sakd Wẽnnaamã sʋkã’ wilgda vẽeneg t’a rogmã sɩd tara võor sẽn tagem.

Baasg zãnga, Ɛspayn kɩba-kɩt a Juan Arias gʋlsa woto: “Kiris-neb tũudmã sɩngrẽ, b ra ka maand a Zezi rogmã kibs ye.” Sã n yaa woto, sɩnga wãn tɩ nebã wa maand Nowɛlle? Wãn to la d tõe n tẽeg a Zezi rogmã la a vɩɩmã tɩ yɩ sõma n yɩɩda? Sõasg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ, y na n paama sogs-kãensã leoore.

[Tẽngr note]

^ sull 8 Biiblã a yembr vẽnegr goam (La Sagrada Escritura—Texto y comentario por profesores de la Compañía de Jesús) wilgdame tɩ “Pɛrs rãmbã, Mɛɛd rãmbã, la Kalde rãmbã nengẽ, ãds bagbã ra yaa maan-kʋʋdb sull sẽn get ãdsã n bʋgd bagre, n maand tɩɩm, la sẽn sõngd n tɩbsd neba.” La yaa yʋʋmd 500 n digd 1500 Kirist zãmaanã pʋgẽ la b kɩt tɩ ãds bagb nins sẽn tɩ ges a Zezi wã lebg Egiliizã nin-sõmse (saints), n bool-b t’a Gaspar, a Melchior, la a Balthasar. Neba yetame tɩ yaa bãmb kõab la b sẽn bĩng Koloyn katedrallã pʋgẽ Alemayn tẽngã.