Go na content

Go na table of contents

Wan geborte di wi musu memre

Wan geborte di wi musu memre

Wan geborte di wi musu memre

’Tide da Verloesoeman ben kom gebore, disi de Kristus, da Masra.’—Lukas 2:11, „Da Bijbel na ini Sranantongo”.

SOWAN tu dusun yari pasa, wan uma ben kisi wan manpikin na ini a foto Betlehem. Wan tu sma nomo fu a foto ben sabi o prenspari a geborte disi ben de. Ma wan tu skapuman di ben de na dorosei nanga den skapu a neti dati, ben si wan bigi grupu engel, èn den ben yere den engel e singi: „Glori na ini den moro hei presi na Gado, èn na grontapu vrede na mindri sma fu bun wani.”—Lukas 2:8-14.

Ne, den skapuman ben feni Maria nanga en masra, Yosef, na ini wan pen, neleki fa den engel ben taigi den. Maria, di ben gi a pikin a nen Yesus, ben poti en na ini wan nyanyan-baki, na ini a pen (Lukas 1:31; 2:12). Nownowde, tu dusun yari na baka, pikinmoro a di fu dri pisi fu a heri libisma famiri e taki dati den e waka baka Yesus Krestes. A kan taki sma fruteri a tori di abi fu du nanga a geborte fu en moro leki ala tra tori di de fu yere na ini a historia fu libisma.

Spanyorokondre, wan kondre nanga furu Lomsu gwenti èn pe sma lobi hori fesa, abi furu fasi fa sma e memre na aparti neti dati na ini Betlehem.

A fasi fa sma na ini Spanyorokondre e hori Kresneti

Sensi a di fu tinadri yarihondro, den Spanyorosma gwenti fu memre a dei disi nanga popki di e prenki den sma, nanga tra sani di ben de na a geborte fu Yesus. Furu osofamiri e meki wan pikin sani di e prenki a nyanyan-baki na ini san Yesus ben didon. Popki fu kleidoti e prenki den skapuman nanga den Towfruman (noso „dri kownu”), ma sosrefi Yosef, Maria nanga Yesus. Na a ten fu Kresneti, sma e gebroiki moro bigi popki di e prenki den sma èn den sani di ben de na a geborte fu Yesus, èn nofo tron den e poti den krosibei fu lantikantoro. A sori taki na Franciscus van Assisi bigin nanga a gwenti disi na ini Italiakondre fu meki sma poti prakseri na den Evangelietori di e taki fu a geborte fu Yesus. Bakaten Fransiskan moniki ben meki taki a gwenti kon pôpi na ini Spanyorokondre nanga furu tra kondre.

Den Towfruman de prenspari na ini a fasi fa sma na ini Spanyorokondre e hori Kresneti, neleki fa Santa Claus (a kerstman) de prenspari na ini tra kondre. Sma e bribi taki tapu 6 yanuari, a Día de Reyes (Dei fu den Kownu), den Towfruman e gi kado na den pikin na ini Spanyorokondre, fu di den e bribi taki den Towfruman ben tyari kado gi Yesus di a ben de wan watrawatra-beibi ete. Ma furu sma no sabi taki den Evangelietori no e taki omeni Towfruman ben kon na Yesus. Fu taki en moro krin, den no ben de kownu, ma den ben de sma di ben e luku den stari fu taki sani na fesi. * Boiti dati, baka di den Towfruman ben go na Yesus, dan Herodes kiri ala manpikin „di no ben pasa tu yari ete”, na ini Betlehem, fu di a ben pruberi fu kiri Yesus. Disi e sori taki den towfruman ben go na Yesus wan moi pisi ten baka di Yesus gebore.—Mateyus 2:11, 16.

Sensi a di fu twarfu yarihondro, sma na ini son Spanyoro foto bigin prenki a geborte fu Yesus na ini wan drama pe den e sori fa den skapuman e go na Betlehem, èn bakaten den e sori fa den Towfruman ben du dati sosrefi. Na ini a ten disi, a moro bigi pisi fu den foto na ini Spanyorokondre e hori wan cabalgata, noso wan prodo-waka, tapu 5 yanuari ibri yari. Na a prodo-waka disi den „dri kownu” e rèi tapu moi opo-wagi na ini a foto, aladi den e prati switisani gi den sma na sei strati. Sma gwenti fu anga moimoi Kresneti sani, èn den e singi villancicos (Kresneti singi) fu tyari moro prisiri kon na a fesa.

A moro bigi pisi fu den Spanyoro osofamiri lobi fu nyan wan spesrutu neti nyanyan tapu a dei bifo Kresneti (24 december). Den gwenti fu nyan sani soleki turrón (wan switisani di meki fu amandra nanga oni), marsepijn, drei froktu, losi skapu, nanga fisi fu se. Den famiriman, srefi den wan di e tan farawe, e du tranga muiti fu kon makandra gi na okasi disi. Tapu 6 yanuari, na osofamiri gwenti fu nyan wan roscón de reyes, disi na wan lontu kuku fu „den Kownu” di abi wan sorpresa (wan pikin popki) na ini. Na ini a ten fu Rome den ben abi wan gwenti di ben gi wan srafu na okasi fu de „kownu” fu wán dei. Disi ben de so efu a srafu ben feni wan sani di ben kibri na ini en nyanyan.

„A moro prisiri ten èn a moro druk ten fu a yari”

Awansi sortu gwenti de na ini a kontren pe yu e tan, Kresneti kon tron a moro prenspari fesa na ini grontapu nownowde. Wan buku e taki dati Kresneti na „a moro prisiri ten èn a moro druk ten fu a yari gi milyunmilyun Kresten na heri grontapu, nanga wan tu sma di no de Kresten” (The World Book Encyclopedia). Kresneti na wan bun sani?

A tru taki a geborte fu Krestes ben de wan prenspari sani di pasa na ini a historia. Fu di den engel ben meki a sani disi bekènti leki wan sani di ben o tyari „vrede na mindri sma fu bun wani”, meki disi e sori o prenspari a de.

Ma toku, a Spanyoro nyunsuman Juan Arias e taki dati „na ini den fosi dei fu a Kresten bribi, sma no ben hori a geborte fu Yesus leki wan fesa”. Ma efu disi de so, dan fu pe a Kresneti fesa komoto? San na a moro bun fasi fu memre a geborte nanga a libi fu Yesus? Na ini na artikel di e kon now yu sa feni a piki tapu den aksi disi.

[Futuwortu]

^ paragraaf 8 Wan buku e fruklari taki: „Gi den Persiasma, den Mediasma nanga den Kaldeasma, den Towfruman ben de wan grupu fu priester di ben e du afkodrei, den ben luku den stari fu si san o pasa, èn den ben meki dresi” (La Sagrada Escritura—Texto y comentario por profesores de la Compañía de Jesús (Heilige Schrifttekst en commentaar door professoren van het Gezelschap van Jezus)). Ma toku na den Mindri Yarihondro, sma ben fruklari taki a grupu Towfruman di ben go na a yongu Yesus ben de santasma, èn den bigin kari den Melkior, Gaspar, nanga Baltasar. Sma e taki dati den dedeskin fu den man disi beri na ini a kathedraal fu Keulen, na ini Doisrikondre.