Hoe moet Jezus Christus herdacht worden?

Jezus Christus „was beslist een van de invloedrijkste mensen die ooit hebben geleefd”. — The World Book Encyclopedia.

GROTE mannen leven meestal in de herinnering voort om wat ze hebben gedaan. Waarom leeft Jezus bij velen dan in de herinnering voort om zijn geboorte in plaats van zijn daden? In heel de christenheid kunnen de meeste mensen de gebeurtenissen rond zijn geboorte navertellen. Maar hoeveel mensen kennen zijn schitterende onderwijs uit de Bergrede en proberen het toe te passen?

Hoewel Jezus’ geboorte natuurlijk opmerkelijk was, hechtten zijn vroege discipelen veel meer waarde aan wat hij deed en wat hij leerde. Het was beslist niet Gods bedoeling dat Christus’  geboorte zijn leven als volwassen man zou overschaduwen. Toch heeft Kerstmis ervoor gezorgd dat de persoon van Christus is overschaduwd door een mengelmoes van legenden en folklore.

En dan rijst er nog een verontrustende vraag over de manier waarop Kerstmis wordt gevierd. Als Jezus nu op aarde zou terugkomen, wat zou hij er dan van vinden dat Kerstmis zo commercieel is? Tweeduizend jaar geleden bezocht Jezus de tempel in Jeruzalem. Hij was woedend op de geldwisselaars en verkopers die een joods religieus feest gebruikten om er financieel beter van te worden. „Neemt deze dingen hier vandaan!”, zei hij. „Maakt het huis van mijn Vader niet langer tot een huis van koopwaar!” (Johannes 2:13-16) Het is duidelijk dat Jezus het vermengen van commercie en religie niet goedkeurde.

Veel oprechte katholieken in Spanje spreken hun bezorgdheid uit over de toenemende commerciële aard van Kerstmis. Toch is deze tendens tot commercialisering waarschijnlijk onvermijdelijk gezien de oorsprong van veel kerstgebruiken. De journalist Juan Arias zegt: „Degenen in het christendom die kritiek hebben op de manier waarop Kerstmis ’heidens’ is geworden en meer op vrolijkheid en kooplust dan op religie gericht is geraakt, beseffen over het algemeen niet dat Kerstmis van het begin af aan al veel kenmerken van het Romeinse heidense [zonne]feest bevatte.” — El País, 24 december 2001.

De afgelopen jaren hebben veel Spaanse journalisten en encyclopedieën commentaar geleverd op de heidense oorsprong van traditionele kerstvieringen en op de commerciële ondertoon ervan. Over de datum van kerstvieringen zegt de Enciclopedia de la Religión Católica ronduit: „Het besluit van de Roomse Kerk om deze datum voor het feest vast te stellen, lijkt voort te komen uit de neiging om heidense feesten door christelijke te vervangen. . . . We weten dat de heidenen in Rome destijds 25 december hadden gewijd aan de viering van natalis invicti, de geboorte van de ’onoverwinnelijke zon’.”

De Enciclopedia Hispánica zegt eveneens: „De datum 25 december voor de viering van Kerstmis is niet gebaseerd op een nauwkeurige berekening van de geboortedag van Christus, maar op de kerstening van de in Rome gevierde feesten in verband met het wintersolstitium.” Hoe vierden de Romeinen dat de zon weer steeds hoger aan de winterhemel kwam te staan? Met overdadige feestmaaltijden en het geven van geschenken. Omdat de kerkelijke autoriteiten zo’n populair feest liever niet afschaften, ’kerstenden’ ze het door het de geboorte van Jezus te noemen in plaats van de geboorte van de zon.

Aanvankelijk, in de vierde en vijfde eeuw, werden de aanbidding van de zon en de gebruiken eromheen maar moeizaam losgelaten. De katholieke ’heilige’ Augustinus (354-430) voelde zich verplicht geloofsgenoten op te roepen 25 december niet te vieren zoals de heidenen dat ter ere van de zon deden. Zelfs tegenwoordig lijken de oude Romeinse feestgebruiken de boventoon te voeren.

Het ideale feest voor vrolijkheid en commercie

Door de eeuwen heen hebben verscheidene factoren een beslissende rol gespeeld bij de  ontwikkeling van Kerstmis tot het populairste, internationale feest gericht op vrolijkheid en het doen van inkopen. Daarnaast werden de gebruiken van andere winterfeesten, vooral de feesten die in Noord-Europa werden gevierd, geleidelijk in het Romeinse model opgenomen. * En in de twintigste eeuw hebben handelaars en marketingspecialisten elk gebruik dat grote winsten kon opleveren, enthousiast gepromoot.

Waar heeft dit toe geleid? De viering van Christus’ geboorte is veel belangrijker geworden dan de betekenis ervan. In veel gevallen is zelfs de vermelding van Christus zo goed als verdwenen uit het traditionele kerstfeest. „[Kerstmis] is een internationaal feest, een feest voor de familie, en iedereen viert het op zijn of haar eigen manier”, merkt de Spaanse krant El País op.

Deze opmerking weerspiegelt een groeiende tendens in Spanje en veel andere landen in de hele wereld. Terwijl kerstvieringen alsmaar overdadiger worden, neemt de kennis van Christus af. In wezen zijn de kerstfestiviteiten grotendeels teruggekeerd tot wat ze oorspronkelijk in de Romeinse tijd waren: overdadige feestmaaltijden en het geven van geschenken.

Een kind is ons geboren

Als het traditionele Kerstmis weinig met Christus te maken heeft, hoe moeten ware christenen de geboorte en het leven van Christus dan gedenken? Zeven eeuwen vóór Jezus’ geboorte profeteerde Jesaja over hem: „Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven; en de vorstelijke heerschappij zal op zijn schouder komen” (Jesaja 9:6). Waarom gaf Jesaja te kennen dat Jezus’ geboorte en zijn latere rol zo belangrijk zouden zijn? Omdat Jezus een machtig heerser zou worden. Hij zou de Vredevorst worden genoemd, en er zou geen eind komen aan vrede en aan zijn bestuur als vorst. Verder zou Jezus’ bestuur in stand worden gehouden „door middel van gerechtigheid en  door middel van rechtvaardigheid”. — Jesaja 9:7.

De engel Gabriël herhaalde Jesaja’s aankondiging toen hij de aanstaande geboorte van Jezus aan Maria bekendmaakte. „Deze zal groot zijn en de Zoon van de Allerhoogste worden genoemd”, voorzei hij. „En Jehovah God zal hem de troon van zijn vader David geven, en hij zal voor eeuwig als koning over het huis van Jakob regeren en aan zijn koninkrijk zal geen einde zijn” (Lukas 1:32, 33). Het grootste belang van Jezus’ geboorte ligt dus duidelijk in het werk dat hij als aangestelde Koning van Gods koninkrijk zou doen. Christus’ regering kan iedereen tot voordeel strekken, ook u en degenen van wie u houdt. In feite gaven de engelen te kennen dat zijn geboorte zou leiden tot „vrede op aarde voor de mensen aan wie [God] een welgevallen heeft”. — Lukas 2:14, Het Nieuwe Testament in de taal van onze tijd.

Wie verlangt er nu niet naar een wereld van vrede en gerechtigheid? Maar om de vrede mee te maken die Christus’ regering zal brengen, moeten we God behagen en een goede band met hem hebben. God en Christus leren kennen, is volgens Jezus de eerste stap tot zo’n band. „Dit betekent eeuwig leven,” zei Jezus, „dat zij voortdurend kennis in zich opnemen van u, de enige ware God, en van hem die gij hebt uitgezonden, Jezus Christus.” — Johannes 17:3.

Als we Jezus goed hebben leren kennen, hoeven we ons niet langer af te vragen hoe hij zou willen dat we hem gedenken. Zou dat zijn door te eten, te drinken en cadeautjes te geven op dezelfde datum als die van een oud heidens feest? Dat lijkt onwaarschijnlijk. De nacht voordat Jezus stierf, zei hij tegen zijn discipelen wat hij liever wilde. „Wie mijn geboden heeft en ze onderhoudt, die is het die mij liefheeft. En wie mij liefheeft, zal door mijn Vader bemind worden, en ik zal hem liefhebben.” — Johannes 14:21.

Jehovah’s Getuigen hebben een uitgebreide studie van de Heilige Schrift gemaakt die hen heeft geholpen de geboden van God en Jezus te kennen. Ze willen u graag helpen die belangrijke geboden te begrijpen, zodat u Jezus kunt gedenken zoals hij herdacht zou moeten worden.

[Voetnoot]

[Kader/Illustraties op blz. 6, 7]

Is de bijbel tegen feesten en cadeaus geven?

Cadeaus geven

De bijbel keurt het geven van cadeaus goed; Jehovah zelf wordt de Gever van „elke goede gave en elk volmaakt geschenk” genoemd (Jakobus 1:17). Jezus gaf te kennen dat goede ouders hun kinderen cadeaus zouden geven (Lukas 11:11-13). Jobs vrienden en familieleden gaven Job geschenken toen hij weer gezond werd (Job 42:11). Maar voor al dit geven was geen speciale feestdag nodig. Het kwam vanuit het hart. — 2 Korinthiërs 9:7.

Als gezin samenkomen

Als het gezin gezellig bij elkaar komt, kan dat veel tot de eenheid van het gezin bijdragen, vooral als de gezinsleden niet meer in hetzelfde huis wonen. Jezus en zijn discipelen gingen naar een bruiloftsfeest in Kana, ongetwijfeld een grote bijeenkomst van familie en vrienden (Johannes 2:1-10). En in Jezus’ illustratie van de verloren zoon, vierde de vader de terugkeer van zijn zoon met een feestmaal voor de familie, en met muziek en dans. — Lukas 15:21-25.

Van een heerlijke maaltijd genieten

In de bijbel wordt vaak gesproken over dienstknechten van God die met familie, vrienden of geloofsgenoten van lekker voedsel genieten. Toen drie engelen Abraham bezochten, bereidde hij voor hen een feestmaal met vlees, melk, boter en ronde koeken (Genesis 18:6-8). Salomo omschreef ’eten, drinken en zich verheugen’ als een gave van God. — Prediker 3:13; 8:15.

God ziet dus graag dat we met vrienden en familie van lekkere maaltijden genieten, en hij keurt het geven van cadeaus goed. Er zijn het hele jaar door voldoende gelegenheden om dat te doen.