Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

‘Yehowa Ji Miyiwalaherelɔ’

‘Yehowa Ji Miyiwalaherelɔ’

“Esa Akɛ Aboɔ Nyɔŋmɔ Moŋ Toi Fe Gbɔmɛi”

‘Yehowa Ji Miyiwalaherelɔ’

BE NI wɔwieɔ he nɛɛ, no mli lɛ esa akɛ Yehowa webii lɛ akpɛ amɛyiŋ yɛ sane ko he. Sane lɛ ji akɛ, ani amɛbaatsu nɔ ni blema Mizraim maŋtsɛ ni yitsoŋ wa lɛ biɔ ni amɛfee lɛ he nii, aloo amɛbaabo Yehowa Nyɔŋmɔ toi ní amɛ shi he ni ayeɔ amɛ nyɔŋ yɛ lɛ koni amɛyaŋɔ Shiwoo Shikpɔŋ lɛ?

Akɛni Farao ni ji Mizraim maŋtsɛ kuɛŋtilɔ lɛ eŋmɛɛɛ Yehowa webii lɛ ahe hewɔ lɛ, Nyɔŋmɔ ha Haomɔi Nyɔŋma ba nakai maŋ lɛ nɔ. Kwɛ bɔ ni no ha ana bɔ ni eyɔɔ hewalɛ ha! Mizraim nyɔŋmɔi lɛ nyɛɛɛ atsĩ nakai haomɔi lɛ anaa.

Beni akɛɛ Farao koni eha Nyɔŋmɔ webii lɛ aya lɛ, ekɛ hefɛoyeli kɛɛ akɛ: “Namɔ ji Yehowa lɛ ní mabo egbee toi ní maha Israel aya? Mileee Yehowa, ni Israel hu mihaaa amɛya.” (2 Mose 5:2) Enɛ ha akɛ haomɔi ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ ba Mizraim maŋ lɛ nɔ: (1) nu tsɔ lá, (2) kɔkɔdenei, (3) tɔŋtɔŋi, (4) ofɔi, (5) gbele hela gbe kooloi, (6) asanei tsɛ̃rɛ̃ gbɔmɛi kɛ kooloi, (7) nyɔŋmɔŋtɛi, (8) baalabii, (9) duŋ kpii, ni (10) Mizraimbii akromɔbii fɛɛ gboi, ni Farao hu binuu fata he. Yɛ naagbee lɛ, Farao ŋmɛɛ Hebribii lɛ ahe koni amɛya. Etsirɛ amɛyisɛɛ po koni amɛ shi!—2 Mose 12:31, 32.

Israelbii hii, yei, gbekɛbii, kɛ futufutu gbɔmɛi babaoo kɛ oyaiyeli shi maŋ lɛ mli, ni amɛ fɛɛ amɛyifalɛ aaashɛ akpekpei etɛ. (2 Mose 12:37, 38) Amɛ shi etsɛɛɛ kɛkɛ ni Farao kɛ esraafoi ni he wa waa lɛ tiu amɛ. Akɛni beni Farao kɛ esraafoi lɛ nyiɛ Israelbii lɛ asɛɛ lɛ, Israelbii lɛ yanina Ŋshɔ Tsuru lɛ, ni amɛnyɛɛɛ hu ni amɛjo foi kɛtsɔ shia ŋa ní nɔ nyiɛmɔ yɔɔ oshara lɛ nɔ hewɔ lɛ, ebafee tamɔ nɔ ni amɛbɛ he ko tsɔmɔ. Kɛlɛ, Mose kɛɛ gbɔmɛi lɛ akɛ: “Nyɛkashea gbeyei, nyɛdamɔa shi shiŋŋ, ni nyɛkwɛa nyɛyiwala ní Yehowa baahere ŋmɛnɛ nɛɛ.”—2 Mose 14:8-14.

Yehowa tsɔ naakpɛɛ gbɛ nɔ eha Ŋshɔ Tsuru lɛ mli gba, ni Israelbii lɛ tsɔ mli. Shi beni Mizraimbii lɛ yi amɛ sɛɛ lɛ, Nyɔŋmɔ ha ŋshɔ lɛ ku sɛɛ tsa. ‘Farao shwiilii lɛ kɛ eta lɛ, Yehowa loo ewo ŋshɔŋ.’ (2 Mose 14:26-28; 15:4) Akɛni Farao henɔwolɔ lɛ kpoo akɛ eeewo Yehowa hiɛ nyam hewɔ lɛ, no ha akpata ehiɛ.

Yehowa tsɔɔ yɛ Ŋshɔ Tsuru lɛ naa akɛ eji ‘tawulɔ ni he wa.’ (2 Mose 15:3) Sane ni ajɛ mumɔ mli aŋma lɛ kɛɔ akɛ: “Ni Israel na nine wulu ni Yehowa ŋɔ tsɔɔ Mizraim lɛ; ni maŋ lɛ she Yehowa gbeyei, ni amɛhé Yehowa . . . amɛye.” (2 Mose 14:31; Lala 136:10-15) Amɛfata Mose he ni amɛjɛ amɛtsui mli amɛlá kunimyeli lala kɛda Nyɔŋmɔ shi, ni Mose nyɛmi yoo Miriam nyiɛ yei lɛ ahiɛ ni amɛjo. *

Yehowa Kã He Eji Yiwalaherelɔ

Yehowa tsuji ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ hu baanyɛ akase nibii ni woɔ mɔ hemɔkɛyeli mli hewalɛ kɛjɛ gbɛ ni efɔɔɔ kaa ní Nyɔŋmɔ tsɔ nɔ ehere ewebii lɛ ayiwala lɛ mli. Nɔ ko ni wɔkaseɔ yɛ mli ji akɛ, Yehowa hewalɛ etãaa, ni ebaanyɛ eye ebua ewebii lɛ yɛ nibii fɛɛ mli. Beni Mose kɛ Israelbii lɛ láa kunimyeli lala ní amɛfo lɛ, amɛkɛ nyamɔ lá akɛ: “Yehowa, oninejurɔ lɛ hiɛ eba nyam yɛ hewalɛ naa; Yehowa, oninejurɔ lɛ etserɛ henyɛlɔ lɛ mli.”—2 Mose 15:6.

Nɔ kroko hu ni wɔkaseɔ kɛjɛɔ mli ji akɛ, Ofe lɛ yɛ he miishɛɛ waa akɛ eeebu ewebii ahe. Israelbii lɛ lá akɛ: “Mihewalɛ kɛ lala ji Yehowa, ni etsɔ miyiwalaheremɔ. Lɛ ji mi-Nyɔŋmɔ, ni majie eyi.” Agbɛnɛ hu, wɔkaseɔ akɛ, mɔ ko mɔ ko nyɛŋ ete shi ewo Yehowa Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nifeemɔ yɛ omanyeyeli mli. Beni Nyɔŋmɔ webii lɛ láa amɛkunimyeli lala lɛ, amɛkɛɛ akɛ: “Namɔ tamɔo, Yehowa, yɛ nyɔŋmɔi lɛ ateŋ? Namɔ tamɔo ní ohiɛ yɔɔ nyam yɛ krɔŋkrɔŋfeemɔ mli, ní ohe yɔɔ gbeyei, ní ajieɔ oyi, ní ofeɔ naakpɛɛ nii hu?”—2 Mose 15:2, 11.

Taakɛ bɔ ni maŋtsɛ Farao ni hi shi yɛ blema Mizraim lɛ fee lɛ, maji anɔyelɔi ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ ateŋ mɛi komɛi waa Yehowa webii ayi. Ekolɛ, hiɛnyiɛlɔi henɔwolɔi ‘baawie amɛshi Mɔ ni yɔɔ ŋwɛi shɔŋŋ lɛ, ni amɛaahao Mɔ ni yɔɔ ŋwɛi shɔŋŋ lɛ mɛi krɔŋkrɔŋi lɛ.’ (Daniel 7:25; 11:36) Shi, Yehowa maa nɔ mi ehaa ewebii lɛ akɛ: “Tawuu nii ní asɔ̃ɔ ashiɔo lɛ eko eko nyɛŋ nɔ ko afee, ni lilɛi fɛɛ lilɛi ní aaate shi ní ekɛo akojo lɛ, ooobu lɛ fɔ́. Enɛ ji Yehowa tsuji lɛ agboshinii.”—Yesaia 54:17.

Bɔ ni Farao kɛ esraafoi lɛ yeee omanye lɛ, nakai nɔŋŋ mɛi ni teɔ shi woɔ Nyɔŋmɔ lɛ hu yeŋ omanye. Gbɛ̀i ní Yehowa tsɔɔ nɔ ehereɔ ewebii ayiwala, tamɔ gbɛ ni etsɔ nɔ eha Israelbii lɛ shi Mizraim lɛ maa nɔ mi kɛhaa wɔ akɛ, ehi ákɛ wɔkɛ anɔkwa sane ní Yesu bɔfoi lɛ jaje akɛ: “Esa akɛ aboɔ Nyɔŋmɔ moŋ toi fe gbɔmɛi” lɛ aaatsu nii.—Bɔfoi lɛ Asaji 5:29.

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 8 Kwɛmɔ afi 2006 Calendar of Jehovah’s Witnesses, January kɛ February lɛ mli.

[Akrabatsa/Mfoniri ni yɔɔ baafa 9]

ANI OLE?

• Yehowa ha kɔɔyɔɔ ni naa wa tswa nyɔɔŋ muu fɛɛ bɔni afee ni Israelbii lɛ anyɛ atsɔ shikpɔŋ gbiŋ nɔ kɛfo Ŋshɔ Tsuru lɛ.—2 Mose 14:21, 22.

• Ebaabi ni Israelbii akpekpei abɔ lɛ aná gbɛ ni lɛɛmɔ shɛɔ kilomita 1.5 aloo nɔ ni fe nakai yɛ Ŋshɔ Tsuru lɛ mli bɔni afee ni amɛnyɛ amɛtsɔ mli yɛ be kuku mli taakɛ amɛfee lɛ.

[Mfonirii ni yɔɔ baafa 9]

Mizraim apasa nyɔŋmɔi lɛ nyɛɛɛ atsĩ Haomɔi Nyɔŋma ni Yehowa kɛba maŋ lɛ nɔ lɛ naa

[He ni Sane lɛ Jɛ]

Amagai etɛ lɛ ahe mfoniri: Photograph taken by courtesy of the British Museum