Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Kemukajikwilai Dyabola Kyaba

Kemukajikwilai Dyabola Kyaba

Kemukajikwilai Dyabola Kyaba

“Dyabola kemukamujikwila kyaba, mhm.”—EFISESA 4:27.

1. Mwanda waka bavule batatana shi bine Dyabola udi’ko?

 TAMBA kala bantu bavule balañanga amba Dyabola i kipangwa kya masengo, ne mikono milale, kivwele bityila kadi kikwete lukanya lukata kisonshila bantu babi mu mudilo wa kalunganyembo. Bible aye ketabijepo ino milangwe. Na bubine ino milangwe ya bubela i mifikije midiyo ne midiyo ya bantu ku kutatana shi bine Dyabola udi’ko nansha ku kulanga amba kino kishima kifunkila’tu pa bibi bilongeka.

2. I myanda’ka imoimo ya mu Bisonekwa itala padi Dyabola?

2 Bible uleta bubinga bwa boba bemwenine na meso ne bukamoni bulombola amba Dyabola udi’ko. Yesu wāmumwene mu bīkalo bya mishipiditu momwa mūlu kadi wēsamba ne nandi pano panshi. (Yoba 1:6; Mateo 4:4-11) Shako, Bisonekwa kebitelelepo dijina dinedine dyādi ditwa kino kipangwa kya ku mushipiditu, inoko bimutela bu Dyabola (ko kunena’mba “Vubavuba”) mwanda wāvubīle Leza myanda ya bubela. Kadi witwanga ne bu Satana (ko kunena’mba “Kinkwa”), mwanda walwile Yehova. Satana Dyabola utelwa ne bu “nyoka wa kala na kalā,” mobimwekela mwanda wāingidije nyoka pa kongola Eva. (Kusokwelwa 12:9; 1 Temote 2:14) Ne kadi ye aye uyukene bu “yewa mubi.”—Mateo 6:13. *

3. I kipangujo’ka kyotukabandaula?

3 Byotudi bengidi ba Yehova, ketusakilepo nansha dimo kwiifwana na Satana, walwana mukatampe wa Leza umo kete wa bine. Ino tufwaninwe kuteja madingi a mutumibwa Polo anena’mba: “Dyabola kemukamujikwila kyaba, mhm.” (Efisesa 4:27) Shi ke pano, i tuto’ka tumotumo twa Satana toketufwaninwepo kwiula?

Kemukikolwai Kwiula Vubavuba Mukatampe

4. Le “yewa mubi” wāvubile Leza myanda namani?

4 “Yewa mubi” ufwaninwe bine kutelwa’nka bu Dyabola, mwanda i vubavuba. Buvubavuba i kunena bya bubela, bya nshikani, ne kunenena mukwabo mabi. Leza wāsoñenye Adama amba: “Nanshi ku mutyi wakuyukanya buya ne bubi, kokadyako i kijila; mwanda difuku dyokadyako mwiko, kufwa ukafwanga.” (Ngalwilo 2:17) Eva nandi wālombwelwe kino, ino Dyabola wāiya kupityila kudi nyoka kāmunena’mba: “Mhm, binebine kemukafupo. Mwanda Leza uyukile’mba difuku dyo mukadyako ponkapo meso akemuputuka. Kabidi mukekalanga bwa Leza, kuyuka biya ne bibi.” (Ngalwilo 3:4, 5) Bine, buno bwādi buvubavuba bwa nshikani bobāvubile Yehova Leza myanda!

5. Mwanda waka Deotefese wādi ufwaninwe kwishintulwila pangala pa buvubavuba bwandi?

5 Bene Isalela bāsoñanibwe amba: “Kokakolwa kwendakana koku ne koku ne lunsafwa-kanwa mubukata mwa bantu bobe.” (Levi 19:16) Mutumibwa Yoano wānene pangala pa vubavuba umo wa mu myaka yabo’ya amba: “Nasonekele ku kipwilo; ino Deotefese, wakusanswa bukatampe umbukata mwabo, ne kwitusepelela mpika. E ponka, shi ngiye kwako, nkavululanga mīngilo yandi yālonga, ya kwitubotakenya myanda imbiimbi.” (3 Yoano 9, 10) Deotefese wādi uvubila Yoano myanda, o mwanda wādi unenwe kwishintulwila. Lelo kudi Mwine Kidishitu wa dikōkeji uswile kwikala pamo bwa Deotefese ne kwiula Satana, vubavuba mukatampe?

6, 7. Mwanda waka ketufwaninwepo kuvubila muntu myanda ya bubela?

6 Divule dine bengidi ba Yehova bavubilwanga myanda ne kutopekwa matope a bubela. ‘Babitobo bakulu ne basonekeji baimene ponka, ke baningija pakatampe kumubepela Yesu.’ (Luka 23:10) Polo nandi wābepelwa na Ananaisa Kitobo Mukatampe ne bakwabo. (Bilongwa 24:1-8) Kadi Bible utela Satana amba i “mujinguludi wa bāna betu . . . , wakwibajingulula mu kifungo kya Leza dyuba ne bufuku.” (Kusokwelwa 12:10) Bano banabetu basambilwa bya bubela i Bene Kidishitu bashingwe-māni badi pano panshi mu ano mafuku a mfulo.

7 Eyo, i kutupu Mwine Kidishitu usakanga kuvubila nansha kubepela muntu bubela. Ino tukokeja kulonga kino shi ketuyukilepo myanda yonso senene ino ketutopeka kala muntu. Mu Bijila bya Mosesa, yense wādi usambila muntu bya bubela wādi ufikijibwa ku lufu. (Divilu 20:16; Kupituluka 19:15-19) Kadi mu bintu bishikilwe Yehova mubadilwa ne “kamoni ka bubela kanena byamabela.” (Nkindi 6:16-19) Nanshi ketufwaninwepo bine kwiula vubavuba ne kasapula itwima mukatampe.

Epukai Mashinda a Ntapañani Umbajinji

8. Dyabola i “ntapañani ne kungalwilo kwine” mu buluji’ka?

8 Dyabola i ntapañani. Yesu wānene amba: “Aye wadi ntapañani ne kungalwilo kwine.” (Yoano 8:44) Bine Satana wāikele ntapañani tamba’tu pa kilongwa kyandi kibajinji kya kuvundamija ba Adama ne Eva kudi Leza. Wāletēle ba mulume ne mukaji babajinji pamo ne babo bana bene lufu. (Loma 5:12) Kadi yuka amba kino kilongwa kibwanya kutelelwa’nka muntu kete, ke bibipo bilongeka, mhm.

9. Na mwikilombwela 1 Yoano 3:15, tukokeja kwikala bantapañani muswelo’ka?

9 “Kokakolwapo kwipaya muntu,” mo munenena lubila lumo mu Mbila Dikumi yāpelwe Bene Isalela. (Kupituluka 5:17) Mutumibwa Petelo nandi wālombwele Bene Kidishitu amba: “Kekukīkala nansha umo wa mwenu wakumona malwa pamo na aye ntapani.” (1 Petelo 4:15) Nanshi, batwe bengidi ba Yehova ketufwaninwepo kwipaya muntu. Inoko tukokeja kupya mambo kumeso a Leza shi tushikilwe mwanetu Mwine Kidishitu ne shi twabila’mba afwe. Mwanda mutumibwa Yoano wāsonekele amba: “Yewa ushikilwe mwanabo i ntapani; kadi muyūkile’mba, kekudipo ntapani, nansha umo, udi ne būmi bwa nyeke bwikele mudi aye, mhm.” (1 Yoano 3:15) Bene Isalela basoñanibwe amba: “Kokelumbwapo kushikwa mwanenu ku mutyima obe, mhm.” (Levi 19:17) Nanshi tupēlakanei kupwija mwanda o-onso otwipya na mwanetu mwitabije, kutyina amba Satana ntapañani wakōna bumo bwetu bwa Bwine Kidishitu.—Luka 17:3, 4.

Mukomenei Mbepai wa mu Meso Fututu

10, 11. Le tukalonga bika pa kukomena Satana mbepai wa mu meso fututu?

10 Dyabola i mbepai. “Pābepanga bubela i bwa aye mwine bwābepa, mwanda i wabubela, e enka shandya ne bubela bwine,” ye mwānenene Yesu. (Yoano 8:44) Satana wābepēle Eva, ino Yesu aye wāile pano pa ntanda mwanda wa kusapula bubinebine. (Yoano 18:37) Shi batwe balondi ba Kidishitu tukimba kukomena Dyabola, ketufwaninwepo kubepa bubela ne kongojana. Tufwaninwe ‘kunena bubinebine.’ (Zekadia 8:16; Efisesa 4:25) Yehova “Leza wa binebine” weselanga enka Batumoni bandi ba binebine. Umbi kabwanyapo kumwimanina nansha dimo.—Mitōto 31:5; 50:16; Isaya 43:10.

11 Shi tuloelelwe kukūlwa kotukūdilwe ku mushipiditu ku bubela bwa Satana, nabya tukalamata ku Bwine Kidishitu, mwanda dyo “dishinda dya binebine.” (2 Petelo 2:2; Yoano 8:32) Bufundiji bonsololo bwa Bwine Kidishitu bo “bu-binebine bwa myanda-miyampe.” (Ngalatea 2:5, 14) Ne kadi kupanda kwetu kwimanine pa kwetu ‘kunangila mu bubinebine’—kulamata’ko koku tukomena ‘shandya bubela.’—3 Yoano 3, 4, 8.

Pelai Kulonda Kapondo Kabajinji

12, 13. Le tufwaninwe kumona batupondo muswelo’ka?

12 Kipangwa kya ku mushipiditu kyāikele bu Dyabola kyādi bidi mu bubinebine. Ino monka mwānenene Yesu, akyo “ne kwimanapo mu byabinebine, mpika, ke-muntu mwandi munda byabinebine mutupu’byo.” (Yoano 8:44) Kano kapondo kabajinji i kalondelonde mwiendelejo wa kulwa na “Leza wa binebine.” Bene Kidishitu bamo ba mu myaka katwa kabajinji bāponene mu “dikinga dya dyabola,” mobimwekela i pa kupwa kongolwa ne kusāsuka mu bubinebine. O mwanda Polo wāsoñenye Temote mwingidi nandi amba ebafundije na mutyima mutūke mwanda wa bealuje ku mushipiditu ne kwinyongolola mu dikinga dya Satana. (2 Temote 2:23-26) Bine, i kipite buya kulamata ku bubinebine ne kuleka kupya nansha dimo mu dikinga dya mimweno ya batupondo.

13 Ba mulume ne mukaji babajinji bātejeje Dyabola, bākomenwa kupela bubela bwandi, penepa bāikala batupondo. Le penepa kyotukatejeja batupondo, kutanga bilembwa byabo, nansha kusantaula mu mateba abo pa Entelenete i kika? Shi bine tuswele Leza ne bubinebine, ketukalongapo bino bintu. Ketwakikolwa kutweja batupondo mu mobo etu nansha kwiimuna nabo mwanda kulonga namino i ‘kwiabila nabo mingilo yabo mibimibi.’ (2 Yoano 9-11) Nanshi ketwakipyai mu budyumuku bwa Dyabola, kadi ketwakilekai kulonda “dishinda dya bubinebine” dya Bwine Kidishitu na kulonda bafundiji ba bubela bakimba kutweja “mfundijo ya mabela” umbukata mwetu ne ‘kwitudila byakwitudila na kwitusapwila nsango ya budyumuku.’—2 Petelo 2:1-3, Myanda Miyampe ku Bonso.

14, 15. I kidyumu’ka Polo kyaādyumwine bakulumpe ba mu Efisesa ne mwingidi nandi Temote?

14 Polo wālombwele bakulumpe Bene Kidishitu ba mu Efisesa amba: “Dyumukai bānwe bene, mudyumukile ne luombe lonso monka mwēmulongela Mushipiditu Sandu ke mudi bakulumpe bakilelo kudisha kipwilo kya Leza, kyēpotele ku mashi a [“Mwana wa,” New World Translation] aye mwine. Ami nayūka kuno kunyuma kwami kuno bampumpi bamalwa bakemutwelelanga bakubulwa kukaleka luombe. Kadi ne ku bānwe bene nako kukemutalukilanga bantu bakwisamba byalupatalupata, mwanda wa kukokela bāna-babwanga ko badi’mba, betulonde.” (Bilongwa 20:28-30) Mwenda myaka, bano batupondo batalukile ne ‘kwisamba bya lupatalupata’ binyengakane.

15 Mu mwaka wa 65 K.K., mutumibwa wāsoñenye Temote amba ‘engidije kinenwa kya bubinebine monka mokyolokele.’ “Ino,” ye Polo usoneka amba, “tyina byakubotakanya bijilula bijila, ke-bintu bisa kwenda bivudija bumpikwa bwine-Leza; kadi mīsambo yabo yenda yala enka bwa kilonda kisosa mafina; ba Himeneusa ne Filetusa nabo badi monka; bantu bakutūpa ku mwanda wa binebine banena’mba: Lusangukilo lubapu kupita; i yenka namino mo bavutakenya kwitabija kwa bamo.” Pano pāshilwile bupondo! Ino Polo wābwejeje’ko amba, “kyalwilo kyuminine pō kya Leza kibaimana, pototo.”—2 Temote 2:15-19.

16. Nansha byokudi bya budyumuku bya kapondo kabajinji, mwanda waka twikele nyeke ba dikōkeji kudi Leza ne ku Kinenwa kyandi?

16 Satana wingidijanga divule batupondo mwanda wa kōna mutōtelo wa bine, ino kakabwanyapo. Kubwipi na mwaka wa 1868, Charles Taze Russell wāshilwile kubandaula na katentekeji mfundijo itabijibwe tamba kalā na Bipwilo bya Kine Kidishitu, wāmona amba nshintulwilo mivule Bisonekwa i minyengakane. Russell ne bakwabo’po batyetye bādi bakimba bubinebine bwa mu Bible bābunda kalasa ka kwifunda Bible mu Pittsburgh, Pennsylvania, mu États-Unis. Pano, kintu kya myaka 140 pa kupita’po, bengidi ba Yehova i batame mu buyuki, ne mu buswe bobaswele Leza ne Kinenwa kyandi. Nansha byokudi bya budyumuku bya kapondo kabajinji, kutadija kwa ku mushipiditu kwa kabumbo ka umpika wa binebine ne wa manwa i kukwashe bano Bene Kidishitu ba bine bekale nyeke ba dikōkeji kudi Yehova ne ku Kinenwa kyandi.—Mateo 24:45.

Kemwakilekai Mulopwe wa Ntanda Wimutādila

17-19. Le ntanda ilēle mu lupusa lwa Dyabola i ntanda’ka, ne mwanda waka ketufwaninwepo kuswa’yo?

17 Muswelo mukwabo ukimba Satana kwituta makinga i na kwitutonona tuswe ino ntanda—kitango kya bantu bakondame kibomboke kudi Leza. Yesu wāityile Dyabola bu “mwine panopantanda” ne kunena wānena’mba: “Mudi ami mutupu kyandi nansha kimo.” (Yoano 14:30) Bine ketwakilekai Satana amone pa kwitukwatyila! Bine, tuyukile amba “panopantanda ponsololo pēne palēle mudi [uno] umbi.” (1 Yoano 5:19) O mwanda Dyabola wāsakile kupa Yesu “malopwe onso a panopantanda” shi walonga’tu kilongwa kimo kya bupondo ne kumutōta—ino Mwanā Leza wāpela pelē. (Mateo 4:8-10) Ntanda iludikwa na Satana ishikilwe balondi ba Kidishitu. (Yoano 15:18-21) Kyo kino kyādyumwinine mutumibwa Yoano amba tuleke kuswa ino ntanda!

18 Yoano wāsonekele amba: “Kemukisanswa panopantanda, nansha byapanopantanda bīne. Shi muntu usenswe panopantanda, nankyo lusa lwa Tata keludipo mudi aye, mhm. Ke-bintu byonsololo bidi panopantanda, kilokoloko kya ngitu, ne kilokoloko kya meso, ne ntumbo ya kwitatula ya būmi, kebidipo bya Tata, mhm, i bya panopantanda. Ino panopantanda papitanga, ne kilokoloko kyapo kīne kumo; nanshi yewa ulonga kiswa-mutyima wa Leza aye wikele nyeke.” (1 Yoano 2:15-17) Na bubine ketufwaninwepo kuswa ntanda, mwanda mashinda ayo akokanga ngitu ya bubi kadi i meshile kulampe kwine na misoñanya ya Yehova Leza.

19 Ino bikekala namani shi tuswele ino ntanda mu mityima yetu? Nankyo tulombei Leza etukwashe tufundule buno buswe ne bilokoloko bya ngitu byendela nabo pamo. (Ngalatea 5:16-21) Binebine, tukalonga bukomo bwa kwilama “nansha kiko kīne mpika panopantanda” shi tuyukile amba “bibumbo bya bushipiditu bya bubi” bo “balopwe ba fukutu ya panopanshi” bakubulwa kumweka baludika kitango kya bantu bakondame.—Yakoba 1:27; Efisesa 6:11, 12; 2 Kodinda 4:4.

20. Mwanda waka tunena amba ‘ketudipo ba ino ntanda’?

20 Yesu wānene pa mwanda utala bandi bana ba bwanga’mba: “Abo ke ba ino ntandapo, monka mongikadile ami’wa ke ne wa ino ntandapo.” (Yoano 17:16NW) Bene Kidishitu bashingwe māni ne bapwani nabo bepāne baloñanga bukomo bwa kwilama batōka mu mwikadilo ne ku mushipiditu, na kwisansanya na ino ntanda. (Yoano 15:19; 17:14; Yakoba 4:4) Ino ntanda mikondame itushikilwe mwanda tusansene nayo ne mwanda twi ‘bedi ba mbila ya boloke.’ (2 Petelo 2:5) Bine, tudi mu bukata bwa kitango kya bantu mubadilwa babisekese, bamakoji, babudimbidimbi, batōta bankishi, bangivi, bambepai, ne bankolwankolwa. (1 Kodinda 5:9-11; 6:9-11; Kusokwelwa 21:8) Ino ketwesangapo “mushipiditu wa panopantanda” mwanda ketutādilwepo na bukomo bwayo butonwena bantu ku kulonga bibi.—1 Kodinda 2:12.

Kemwakijikwilai Dyabola Kyaba

21, 22. Le ukokeja kulonda namani madingi a Polo adi mu Efisesa 4:26, 27?

21 Batwe ketutādilwepo na “mushipiditu wa panopantanda” mwanda tuludikwanga na mushipiditu wa Leza, ubutula motudi ngikadilo pamo bwa buswe ne kwīfula. (Ngalatea 5:22, 23) Ino ngikadilo itukwasha tunekenye bulwi bwa lwitabijo bwitutamba Satana. Ke-muntu usaka ‘tujingwe mutyima ne kulonga bibibibi’ ino mushipiditu wa Leza witukwasha ‘tuleke bulobo ne kwela bukalabale.’ (Mitōto 37:8) Bine, kyaba kimo tukokeja kuloba, ino Polo witudingila’mba: “Funai bulobo kemukapīlaimo mambo ponka; kemukashikija dyuba’nka na bukalabale bwenu, mhm! nansha dyabola kemukamujikwila kyaba, mhm.”—Efisesa 4:26, 27.

22 Bulobo bwetu bukokeja kubutula kibi shi tushikije dyuba tulobele’nka kuloba. Kadi kwikala mu ino ngikadilo kupanga Dyabola mukenga wa kuvudija lupotopoto mu kipwilo nansha kwitutonona twiele mu bilongwa bibi. Pa kino, tufwaninwe kupwija myanda yotwipile na bakwetu lubilo lonka ne musakila Leza. (Levi 19:17, 18; Mateo 5:23, 24; 18:15, 16) Nanshi, tuludikwei na mushipiditu wa Leza, na kwikala na kwīfula ne na kupela bulobo bwetu bufulamuke ke bululu, nshikani, ne mushikwa.

23. I bipangujo’ka byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

23 Tubesambila pa tuto tumotumo twa Dyabola toketufwaninwepo kwiula. Ino batangi bamo bakeipangula padi amba: Le tufwaninwe kutyina Satana? Mwanda waka usonshila kupangwapangwa kwa Bene Kidishitu? Kadi tukalonga bika kutyina’mba Dyabola waketudyumukila?

[Kunshi kwa dyani]

^ Tala pa kishinte kibajinji kya Kiteba kya Mulami kya Falanse kya mafuku 15 Kweji 11, 2005 kinena’mba “ Le Diable existe-t-il ? ”

Ukalondolola Bika?

• Mwanda waka ketufwaninwepo nansha dimo kuvubila muntu myanda?

• Mungya 1 Yoano 3:15, tukepuka namani kwikala bantapañani?

• I muswelo’ka otukamona batupondo, ne mwanda waka?

• Mwanda waka ketufwaninwepo kuswa ino ntanda?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 5]

Ketwakilekai Dyabola ōna bumo bwetu bwa Bwine Kidishitu

[Kifwatulo pa paje 7]

Mwanda waka Yoano witusoñanya tuleke kuswa ino ntanda?