Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Kushidi Diabolo muaba

Kushidi Diabolo muaba

Kushidi Diabolo muaba

‘Kanushidi Diabolo muaba.’​—EFESO 4:27.

1. Bua tshinyi bantu bavule badi babenga kuitaba ne: Diabolo utuku?

MUNKATSHI mua bidimu bia bungi, bantu bavule bavua bela meji ne: Diabolo mmuntu wa nsengu ne bikono bipanduluke, muvuale bilamba bikunze, mukuate nkanya bua kuela nende bantu babi mu mudilu wa inferno. Kadi Bible katu ulongesha nanku to. Kakuyi mpata, ngenyi ya dishima eyi mmifikishe bantu ba bungi ku dibenga kuitaba ne: Diabolo utuku, anyi ku diela meji ne: Diabolo mbubi patupu.

2. Ngamue malu kayi adi Bible wamba bua Diabolo?

2 Bible udi ne bijadiki bidi bileja patoke ne: Diabolo utuku. Tshilejilu, Yezu Kristo wakamona Satana mu diulu ne wakakula nende pavuaye pa buloba. (Yobo 1:6; Matayo 4:4-11) Nansha mudi Bible kayi utuambila dîna dilelela dia muanjelu eu, udi umubikila ne: Diabolo (anyi “Mushiminyinyanganyi”) bualu uvua mushiminyine Nzambi malu. Batu bamubikila ne: Satana (anyi “Ntomboji”) bualu uvua mutombokele Yehowa. Batu babikila Satana Diabolo ne: “nyoka wa kale” pamuapa bualu uvua muakule ne Eva ku diambuluisha dia nyoka. (Buakabuluibua 12:9; 1 Timote 2:14) Batu kabidi bamubikila ne: “Mubi.”​—Matayo 6:13, Muanda Mulenga Lelu. *

3. Ndukonko kayi lutuandamuna?

3 Tuetu basadidi ba Yehowa katuena ne bua kufuana Satana udi muluishi munene wa Nzambi umuepele mulelela to. Nunku tudi ne bua kulonda mubelu wa mupostolo Paulo eu: ‘Kanushidi Diabolo muaba.’ (Efeso 4:27) Kadi nngikadilu kayi mene ya Satana itudi katuyi mua kuidikija?

Kuidikiji mushiminyinyanganyi munene to

4. Mmunyi muvua ‘Mubi’ mushiminyine Nzambi?

4 Mbikumbanyine kubikila ‘Mubi’ eu ne: mmushiminyinyanganyi wa malu. Kushiminyina muntu bualu nkuamba malu mabi a dishima adi amutangila adi amunyangila lumu. Nzambi wakambila Adama ne: ‘Mamuma a mutshi wa lungenyi lua kujingulula malu mimpe ne malu mabi kuadi nansha; bualu bua mu dituku diudi uadia wewe neufue bulelela.’ (Genese 2:17) Eva uvua mumanye bualu ebu, kadi Diabolo wakamuambila ku diambuluisha dia nyoka ne: ‘Kanuena nufua bulelela; bualu bua Nzambi udi mumanye ne: Panuadia mamuma au, mêsu enu neabululuke, nenuikale bu Nzambi, nenumanye malu mimpe ne malu mabi.’ (Genese 3:4, 5) Uvua mushiminyine Yehowa Nzambi malu bibi.

5. Bua tshinyi bavua ne bua kulumbuluisha Diotelefe bua dishiminyinangana malu?

5 Bakelela bena Isalele mukenji ne: ‘Kanuendakanyi bu bena mukoso munkatshi mua bantu benu.’ (Lewitiki 19:16) Mupostolo Yone wakamba bua mushiminyinyanganyi kampanda wa mu matuku ende ne: ‘Ngakufundila ekeleziya malu makuabu, kadi Diotelefe udi musue kuikala kumpala munkatshi muabu, kêna utuitabuja. Nunku bingalua, nennuvuluije midimu idiye wenza, utubanda ne mêyi mabi.’ (3 Yone 9, 10) Diotelefe uvua ushiminyina Yone malu ne bavua ne bua kumulumbuluisha bua bualu abu. Mmuena Kristo kayi wa lulamatu udi musue kufuana Diotelefe ne kuidikija Satana, mushiminyinyanganyi munene wa malu?

6, 7. Bua tshinyi katuena ne bua kushiminyina muntu malu?

6 Batu batamba kushiminyina basadidi ba Yehowa malu ne bababanda bikole. Tshilejilu, “bakuidi banene ne bafundi bakimana, bakabanda [Yezu] bikole.” (Luka 23:10) Muakuidi Munene Ana ne bakuabu bakashiminyina Paulo malu. (Bienzedi 24:1-8) Bible udi kabidi uleja Satana bu ‘mubandi wa bana betu, udi ubabanda kumpala kua Nzambi wetu munya ne butuku.’ (Buakabuluibua 12:10) Bana betu badibu babanda mbena Kristo bela manyi badi pa buloba mu matuku a ku nshikidilu aa.

7 Muena Kristo kêna ne bua kushiminyina mukuabu malu anyi kumubanda ne malu a dishima to. Kadi bidi mua kuenzeka patudi tuamba malu a bende katuyi ne bijadiki bionso to. Mu mikenji ya Mose, bavua bashipa muntu uvua ushiminyina mukuabu bualu ku bukole. (Ekesode 20:16; Dutelonome 19:15-19) Mu malu mabi adi Yehowa mukine mudi kabidi ‘mumanyi wa malu udi wamba mêyi a kudinga.’ (Nsumuinu 6:16-19) Nunku, katuena ne bua kuidikija mushiminyinyanganyi munene wa malu eu ne mubandi wa bantu to.

Kubuedi mu njila ya mushipianganyi munene to

8. Mmushindu kayi wakalua Diabolo ‘mushipianganyi ku tshibangidilu’?

8 Diabolo mmushipianganyi. Yezu wakamba ne: ‘Ku tshibangidilu yeye wakadi mushipianganyi.’ (Yone 8:44) Satana wakalua mushipianganyi kutuadijila anu dîba divuaye musake Adama ne Eva bua kutombokela Nzambi. Wakafikisha bantu ba kumpala ne bana babu ku lufu. (Lomo 5:12) Tshia kumanya ntshia se: anu muntu ke udi mua kuenza nunku, ki mbubi patupu to.

9. Anu mudibu baleje mu 1 Yone 3:15, mmunyi mutudi mua kulua bashipianganyi?

9 Umue wa ku mikenji dikumi udi wamba ne: ‘Kushipianganyi.’ (Dutelonome 5:17) Mupostolo Petelo wakafundila bena Kristo ne: ‘Umue wenu kakengeshibu bu mushipianganyi.’ (1 Petelo 4:15) Nunku tuetu basadidi ba Yehowa katuena mua kushipangana to. Kadi tudi mua kupia dibanza dia mashi kumpala kua Nzambi tuetu bakine muena Kristo netu ne tumujingila lufu. Mupostolo Yone wakafunda ne: ‘Muntu yonso udi ne muanabu lukuna udi mushipianganyi; ne nudi bamanye ne: Kakuena mushipianganyi udi ne muoyo wa tshiendelele muikale munda muende.’ (1 Yone 3:15) Bavua belele bena Isalele mukenji ne: ‘Kuikadi ne lukuna mu mutshima kudi muanenu.’ (Lewitiki 19:17) Tuikalayi tujikija lukasa bilumbu bidi bijuka pankatshi petu ne bena Kristo netu bua mushipianganyi Satana kanyangi buobumue buetu nansha.​—Luka 17:3, 4.

Kandamena muena dishima munene

10, 11. Tudi ne bua kuenza tshinyi bua kukandamena Satana muena mashimi munene?

10 Diabolo mmuena dishima. Yezu wakamba ne: ‘Pambaye dîyi dia mashimi, udi wamba malu ende; bua yeye udi muena mashimi, ne udi tatu wawu.’ (Yone 8:44) Satana wakashima Eva, kadi Yezu yeye wakalua pa buloba bua kumanyisha bulelela. (Yone 18:37) Tuetu basue kukandamena Diabolo bua mutudi bayidi ba Yezu, katuena ne bua kushima to. Tudi ne bua ‘kuambilangana mêyi a bushuwa.’ (Zekâya 8:16; Efeso 4:25) ‘Yehowa Nzambi wa bulelela’ udi ubenesha anu Bantemu bende badi bamba bulelela. Bantu babi kabena ne bukokeshi bua kuleja mpala wende to.​—Musambu 31:5; 50:16; Yeshaya 43:10.

11 Tuetu banange budikadidi butudi nabu mu nyuma bua mutudi katuyi ku mashimi a Satana, netulonde ‘njila wa bushuwa’ wa Buena-Kristo. (2 Petelo 2:2; Yone 8:32) Malongesha onso a bena Kristo adi enza ‘lumu luimpe lua bushuwa.’ (Galatia 2:5, 14) Bua tuetu kupanduka, tudi ne bua ‘kuenda mu bushuwa,’ mbuena kuamba ne: kubulonda, ne kukandamena ‘tatu wa mashimi.’​—3 Yone 3, 4, 8.

Kandamena mutontolodi wa kumpala

12, 13. Mmunyi mutudi ne bua kumona batontolodi?

12 Muanjelu wakalua Diabolo uvua kumpala mu bulelela. Kadi Yezu wakamba ne: ‘Kakimana mu bualu bulelela, bua yeye kêna ne bualu bulelela munda muende.’ (Yone 8:44) Mutontolodi wa kumpala eu mmuluishe ‘Nzambi wa bulelela’ bikole. Bamue bena Kristo ba kumpala bakapona mu ‘mateyi a Diabolo,’ pamuapa bualu bakabadinga, ne kumbukabu mu njila wa bulelela. Ke bualu kayi Paulo wakambila Timote muenzejanganyi nende wa mudimu bua kubadimuija ne lutulu bua bumvue bimpe mu nyuma ne bapatuke mu mateyi a Satana. (2 Timote 2:23-26) Mbimpe kulamata bulelela ne muoyo umue ne kubenga kupona mu buteyi bua malongesha a batontolodi.

13 Adama ne Eva bakalua batontolodi bualu bakateleja Diabolo ne kuitaba mafi ende. Nunku, tudiku mua kuteleja batontolodi, kubala mikanda yabu anyi malongesha abu a ku Internet anyi? Tuetu banange Nzambi ne banange bulelela, katuakuenza nanku to. Katuena ne bua kubueja batontolodi mu nzubu yetu anyi nansha mene kubela muoyo to, bualu tuetu benze nunku, tudi ‘tuabanyangana nabu midimu yabu mibi.’ (2 Yone 9-11) Katuitabi mashimi a Diabolo bua kulekela “njila wa bulelela” wa bena Kristo bua kulonda balongeshi ba dishima badi ‘bela nsumuinu idi ifumina ku meji a bantu bua kupetabu bintu bietu’ to.​—2 Petelo 2:1-3, MMV.

14, 15. Ndidimuija kayi divua Paulo mupeshe Timote ne bakulu ba mu Efeso?

14 Paulo wakambila bakulu ba mu Efeso ne: ‘Nuditangile bimpe, ne tshisumbu tshionso tshiakanutekelabu batangidi kudi nyuma muimpe, nudishe ekeleziya wa [Nzambi] wakasumbaye ku mashi [a Muanende]. Ndi mumanye ne: pangumuka, nkashama idi ne luonji neyilue munkatshi muenu, neyone tshisumbu tshia mikoko; bantu nebabike munkatshi muenu mene, bambila bantu malu adi kaayi malelela bua kukokabu bayidi kunyima kuabu.’ (Bienzedi 20:28-30) Bushuwa, batontolodi aba bakajuka ne ‘bakambila bantu malu adi kaayi malelela.’

15 Pabuipi ne tshidimu tshia 65, Paulo wakambila Timote bua ‘kuludikila bantu njila mululame mu dîyi dia Nzambi dia bushuwa.’ Wakamba kabidi ne: ‘Kadi epuka biakulakula bia patupu; bualu bua benabi nebatambe kudiunda mu malu adi kaayi anemekela Nzambi; ne mêyi abu neavulangane bu mputa wa lubangu; Humenayo ne Fileto badi munkatshi muabu; bobu bakamana kupambuka mu njila wa mêyi malelela bamba ne: Kubika kua bantu ku lufu kuakumana kulua, ne badi banyanga ditabuja dia bakuabu.’ Nanku butontolodi bukavua butuadije! Paulo wakamba kabidi ne: ‘Kadi bishimikidi bikole biakateka Nzambi bidi bijalama.’​—2 Timote 2:15-19.

16. Ntshinyi tshidi tshituambuluishe bua kulamata Nzambi ne Dîyi diende nansha mudiku mashimi a mutontolodi wa kumpala?

16 Satana utu utamba kuenza mudimu ne batontolodi bua kunyanga ntendelelu mulelela, kadi utu uwenzela anu mu tshijengu. Pabuipi ne tshidimu tshia 1868, Charles Taze Russell wakatuadija kukonkonona ne ntema yonso malongesha manene a mu bitendelelu bia mu Bukua-Buena-Kristo e kusanganaye ne: bavua bumvuija Bible bibi. Russell ne bantu bakuabu bavua bakeba bulelela bakenza kasumbu ka dilonga Bible ku Pittsburgh mu Pennsylvanie (mu États-Unis). Mu bidimu biamba kutua ku 140 katshia ku tshikondo atshi, basadidi ba Yehowa mbavudije dimanya diabu ne dinanga diabu dia Nzambi ne dia Dîyi diende. Nansha mudiku mashimi a mutontolodi wa kumpala eu, kasumbu ka mupika wa lulamatu ne wa budimu nkashale katabale mu nyuma ne nkambuluishe bena Kristo balelela aba bua kushala ne lulamatu kudi Yehowa ne Dîyi diende.​—Matayo 24:45.

Kulekedi mukokeshi wa buloba ebu ukukokesha nansha

17-19. Mbuloba kayi budi ku bukokeshi bua Diabolo, ne bua tshinyi katuena ne bua kubunanga?

17 Satana udi kabidi ukeba mua kutukuata padiye utusaka bua kunanga buloba budi buenza ne bantu badi babenga Nzambi. Yezu wakabikila Diabolo ne: ‘mmukokeshi wa buloba’ ebu, e kusakidilaye ne: “Yeye kena mua kunkokesha nansha.” (Yone 14:30, MML) Katulekedi Satana utukokesha to! Tshidibi, tudi bamanye ne: “Buloba bujima budi mu bukokeshi bua Mubi” eu. (1 Yone 5:19, MML) Ke bualu kayi Diabolo uvua mua kupesha Yezu ‘makalenge onso a pa buloba’ bu yeye mumutendelele, kadi Yezu wakabenga ne muoyo umue. (Matayo 4:8-10) Ba pa buloba badi Satana ukokesha mbakine bayidi ba Kristo. (Yone 15:18-21) Nunku kabiena bitukemesha bua muvua mupostolo Yone mutudimuije bua kubenga kunanga malu a ba pa buloba to!

18 Yone wakafunda ne: ‘Kanusu malu a ba pa buloba, anyi bintu bia pa buloba. Biasua muntu malu a ba pa buloba, dinanga dia Tatu kadiena munda muende. Bualu bua malu onso a pa buloba, lukuka lua mubidi, ne lukuka lua mêsu, ne kudisua kua muoyo, kaena mafume kudi Tatu, kadi mmafume ku buloba. Buloba budi bujimina ne lukuka luabu kabidi; kadi yeye udi wenza mudi disua dia Nzambi udi ushalaku tshiendelele.’ (1 Yone 2:15-17) Katuena ne bua kunanga buloba bualu nsombelu udipu udi usankisha mubidi ne ubengangana bikole ne mikenji ya Yehowa Nzambi.

19 Netuenze tshinyi bikala muoyo wetu munange buloba? Tusambile bua Nzambi atuambuluishe bua kulekela dinanga edi ne majinga adi onso. (Galatia 5:16-21) Tuetu tuvuluka ne: ‘Nyuma mibi’ ke ‘bamfumu ba mîdima ba buloba ebu’ badi bakokesha bantu babi, netuenze muetu muonso bua kudilama ‘katuyi ne ditoba dia ku malu a pa buloba.’​—Yakobo 1:27; Efeso 6:11, 12; 2 Kolinto 4:4.

20. Nku tshinyi kutudi ‘katuyi ba pa buloba’?

20 Yezu wakamba bua bayidi bende ne: ‘Bobu kabena ba pa buloba, bu mundi meme tshiyi wa pa buloba.’ (Yone 17:16) Bena Kristo bela manyi ne bena diabu badi badienzeja bua kushala bakezuke mu bikadilu ne mu nyuma, batapuluke ne bena mu buloba emu. (Yone 15:19; 17:14; Yakobo 4:4) Bena mu buloba bubi ebu mbatukine bualu tudi batapuluke nabu ne tudi ‘bambi ba malu mimpe.’ (2 Petelo 2:5) Bulelela, tudi munkatshi mua bantu badi bikale bena masandi, bena tshiendenda, banyengi ba bintu, batendeledi ba mpingu, bivi, bena mashimi ne bakuatshiki ba maluvu. (1 Kolinto 5:9-11; 6:9-11; Buakabuluibua 21:8) Kadi katuena tueyela ‘nyuma wa pa buloba’ to, bualu majinga mabi kaena atulombola nansha.​—1 Kolinto 2:12.

Kushidi Diabolo muaba

21, 22. Mmunyi mutudi mua kutumikila mubelu wa Paulo udi mu Efeso 4:26, 27?

21 ‘Nyuma wa pa buloba’ kêna utulombola to, kadi nyuma wa Nzambi udi upatula ngikadilu bu mudi dinanga ne didikanda ke udi utulombola. (Galatia 5:22, 23) Ngikadilu eyi idi ituambuluisha bua kukandamena Diabolo mu mvita idiye uluisha nayi ditabuja dietu. Mmusue bua tuikale ‘tunyingabala bua tufike ku dienza bualu bubi,’ kadi nyuma wa Nzambi udi utuambuluisha bua ‘kulekela tshiji ne kupidia njiya.’ (Musambu 37:8) Imue misangu tudi mua kupeta tshiji bualu mbatuenzele bibi, kadi Paulo udi utubela ne: ‘Nuikale ne tshiji kadi kanuenji bualu bubi; dîba kadibueledi tshiji tshienu; kanushidi Diabolo muaba.’​—Efeso 4:26, 27.

22 Tshiji tshietu tshidi mua kutufikisha ku dienza bibi tuetu bashale natshi mutantshi mule. Kukuata tshiji mushindu eu kudi mua kufikisha Diabolo ku dijula matandu mu tshisumbu anyi ku ditusaka ku malu mabi. Ke bualu kayi tudi ne bua kujikija bilumbu bietu ne bakuabu lukasa mu mushindu udi usankisha Nzambi. (Lewitiki 19:17, 18; Matayo 5:23, 24; 18:15, 16) Ke bualu kayi tulekelayi nyuma wa Nzambi utulombola, tuikale tudikanda ne katulekedi nansha tshiji tshidi tshiakanyine tshijula matandu, tshikisu anyi lukinu to.

23. Nnkonko kayi ituandamuna mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

23 Tudi bamone imue ngikadilu ya Diabolo itudi katuyi ne bua kuidikija. Kadi bamue badi mua kudiebeja ne: Tudi ne bua kutshina Satana anyi? Bua tshinyi udi usaka bantu bua kukengesha bena Kristo? Mmunyi mutudi mua kuepuka bua Diabolo katupitshi budimu?

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Tangila Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Kasuabanga 2005 tshidi ne tshiena-bualu tshidi tshiamba ne: “Diabolo utuku bulelela anyi?

Newandamune tshinyi?

• Bua tshinyi katuena ne bua kushiminyina muntu bualu?

• Bilondeshile 1 Yone 3:15, mmunyi mutudi mua kubenga kulua bashipianganyi?

• Mmunyi mutudi ne bua kumona batontolodi, ne mbua tshinyi?

• Bua tshinyi katuena ne bua kunanga buloba?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Katulekedi Diabolo unyanga buobumue buetu to

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Bua tshinyi Yone wakatubela bua kubenga kunanga buloba?