Skip to content

Skip to table of contents

Mutamupi Busena Diabolosi

Mutamupi Busena Diabolosi

Mutamupi Busena Diabolosi

“Mutapi Saatani busena abuniini.”—BA-EFESO 4:27.

1. Nkaambo nzi banji ncobadooneka kubako kwa Diabolosi?

KWACIINDI cilamfwu, bantu banji bakali kuyeeya kuti Diabolosi ncilenge cijisi meja ampondo cisama zisalala alimwi cibelesya fwoloko kufwosyola bantu babi mumulilo wahelo. Ibbaibbele talikazumini kaambo aaka. Nokuba boobo, cakutadooneka, twaambo tuli boobo twakulengelela twapa tuulunzuma twabantu banji kudooneka kubako kwa Diabolosi naa kuyeeya kuti ibbala eeli libelesyegwa buyo kwaamba bubi.

2. Ntwaambo tuli buti twamasimpe twamu Magwalo tujatikizya Diabolosi?

2 Ibbaibbele lilapa bumboni bulibonya alimwi busalala bwakuti Diabolosi nkwali. Jesu Kristo wakamubona mumuuya kujulu alimwi wakaambaula anguwe naakali anyika. (Jobu 1:6; Matayo 4:4-11) Nokuba kuti Magwalo tayubununi izina lini lyacilenge camuuya eeci, bamwaamba kuti ngu Diabolosi (kupandulula “Sikubejelezya”) nkaambo ubejelezya Leza. Wapegwa izina lyakuti Saatani (iipandulula “Sikukazya”) mbwaanga ukazya Jehova. Saatani Diabolosi waambwa kuti “muzoka waciindi,” ambweni akaambo kakuti wakabelesya nzoka kucenga Eva. (Ciyubunuzyo 12:9; 1 Timoteo 2:14) Alimwi waambwa kuti ‘mubi.’—Matayo 6:13. *

3. Mubuzyo nzi ngotulaalange-lange?

3 Mbotuli babelesi ba Jehova kunyina notuyanda kwiiya Saatani munzila iili yoonse, sinkondonyina wa Leza mwini-mwini alikke. Aboobo, tweelede kutobela lulayo lwamwaapostolo Paulo lwakuti: “Mutapi Saatani busena abuniini.” (Ba-Efeso 4:27) Aboobo, mbube buli bwa Saatani mbotuteelede kwiiya?

Mutamwiiyi Sikubejelezya Mupati

4. Mbuti “imubi” mbwakabejelezya Leza?

4 “Imubi” uleelela kwiitwa kuti Diabolosi nkaambo ngusikubejelezya. Bubeji mbubi, alimwi nkwaamba cintu cisampaula muntu umwi. Leza wakalailila Adamu kuti: “Cita musamu wakuziba bubotu abubi. Toelede kulya kulinguwo pe, nkaambo mubuzuba obo mboyoolya kulinguwo ncobeni uyoofwa.” (Matalikilo 2:17) Eva wakaambilidwe kujatikizya ceeci pele kwiinda munzoka, Diabolosi wakamwaambila kuti: “Ne! Tamukonzyi kufwa pe. Nkaambo Leza ulizi kuti mubuzuba obo mbubonya mbomuyooulya, meso aanu ayoojuka, lino muyooba mbuli Leza, muyooziba bubotu abubi mbububede.” (Matalikilo 3:4, 5) Ooko kwakali kubeja kucisizya moyo kujatikizya Jehova Leza.

5. Nkaambo nzi Diotrefe ncakeelela kupegwa mulandu akaambo kakubeja?

5 Bana Israyeli bakalaililwa kuti: “Uteendeendi mukulengelela twaambo akati kabantu bako.” (Levitiko 19:16) Imwaapostolo Johane wakaamba kujatikizya mubeji umwi kuciindi ncaakali kupona kuti: “Ndakalemba kaniini kumbungano, pele Diotrefe oyo uuyanda kuba mupati akati kabo, tatutambuli. Elyo, na ndasika, nzooyeeya milimo yakwe njacita, naamba majwi mabi kulindiswe.” (3 Johane 9, 10) Diotrefe wakali kubejelezya Johane alimwi wakeelede kusubulwa akaambo kamicito yakwe. Kunyina Munakristo uusyomeka unga wayanda kuba mbuli Diotrefe akwiiya Saatani mubeji mupati.

6, 7. Nkaambo nzi ncotuteelede kubejelezya muntu uuli woonse?

6 Majwi akubejelezya babelesi ba Jehova alamvwugwa kanji-kanji. “Abapaizi bapati abalembi bakaima, bamutikizya mulandu cenguzu [Jesu].” (Luka 23:10) Paulo wakabejelezyegwa Amupaizi Mupati Ananiya abamwi. (Incito 24:1-8) Alimwi Ibbaibbele lyaamba Saatani kuba “sikubejelezya bakwesu . . . , nguwe wakali kubabejelezya kuli-Leza wesu lyoonse isikati amasiku.” (Ciyubunuzyo 12:10) Aabo bakwesu babejelezyegwa Mbanakristo bananike bali anyika kumazuba ano aamamanino.

7 Kunyina Munakristo weelede kubejelezya mweenzinyina. Pele eezyo zilakonzya kucitika ikuti katutajisi bumboni boonse kujatikizya muntu umwi. Mu Mulawo wa Musa, kwaamba cakubeja acaali kwakali kukonzya kupa kuti sikubejelezya ajaigwe. (Kulonga 20:16; Deuteronomo 19:15-19) Kuyungizya wawo, zintu zimucima Jehova zilabikkilizya “kamboni sikubeja uuyooya zyabubeji.” (Tusimpi 6:16-19) Aboobo, tatuyandi kutobela mubeji mupati alimwi asikubejelezya mupati.

Amuzitantamuke Nzila zya Mujayi Wakusaanguna

8. Munzila nzi Diabolosi mwaakali “mujayi kuzwa kumatalikilo”?

8 Diabolosi mmujayi. Jesu wakati: “Walo wali mujayi kuzwa kumatalikilo.” (Johane 8:44) Kutalikila antaamu yakwe yakusaanguna mukuleesya Adamu a Eva kuzwa kuli Leza, Saatani wali mujayi. Wakaleta lufwu kubanabubili bakusaanguna abana babo. (Ba-Roma 5:12) Kulalibonya kuti ntaamu eeyi ilakonzya kupegwa buyo kumuntu, ikutali bubi buyo.

9. Mbuli mbokwatondezyegwa kulugwalo lwa 1 Johane 3:15, mbuti mbotunga twaba bajayi?

9 “Utajayi,” mbowaamba mulawo umwi wa Milawo iili Kkumi yakapegwa kubana Israyeli. (Deuteronomo 5:17) Kaambila Banakristo, mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Tacili cibotu kuti umwi wanu wapenzegwa nkaambo kabujayi.” (1 Petro 4:15) Aboobo, mbotuli babelesi ba Jehova tatukonzyi kujaya muntu. Pele tuyooba amulandu kuli Leza ikuti katusula Munakristoma akulombozya kuti kubota wafwa buyo. Imwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Kufumbwa muntu uusula mweenzinyina, mujayi, alimwi mulizi kuti taakwe mujayi uujisi buumi butamani mulinguwe.” (1 Johane 3:15) Bana Israyeli bakalaililwa kuti: “Utasuli munyoko mumoyo wako pe.” (Levitiko 19:17) Atufwambaane kumana penzi lili lyoonse lyabbuka akati kesu abakombima, kutegwa mujayi Saatani atanyonganyi lukamantano lwesu lwa Bunakristo.—Luka 17:3, 4.

Amwiime nji Kumukazya Mubeji Mupati

10, 11. Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa twiime nji mukukazya mubeji mupati, Saatani?

10 Diabolosi mmubeji. Jesu wakati: “Naamba cakubeja waamba zyakwe mwini, nkaambo nguubeja, ngowisi wababeja.” (Johane 8:44) Saatani wakamubeja Eva, kakuli Jesu wakaboola munyika kuzyikupa bumboni kukasimpe. (Johane 18:37) Ikuti katuyanda kwiima nji kumukazya Diabolosi katuli basikutobela ba Kristo, tatweelede kubeja. Tweelede ‘kwaamba lusinizyo.’ (Zekariya 8:16; Ba-Efeso 4:25) “Jehova, Leza walusyomo” ulongezya buyo Bakamboni baamba masimpe. Ibabi tabajisi nguzu zyakumwiiminina.—Intembauzyo 31:5; 50:16; Isaya 43:10.

11 Ikuti katuluyandisya lwaanguluko ndotujisi kuzwa kububeji bwa Saatani akaambo kakuziba kasimpe kamu Bbaibbele, tuyoozumanana kutobela Bunakristo, “inzila yabwini.” (2 Petro 2:2; Johane 8:32) Njiisyo zyoonse zya Bunakristo nzyezibamba “lusinizyo lwa-Makani Mabotu.” (Ba-Galatiya 2:5, 14) Lufwutuko lwesu luyeeme ‘akweenda mulusinizyo’—kulutobela akwiima nji mukukazya “wisi wababeja.”—3 Johane 3, 4, 8.

Mmumukazye Siluleyo Mupati

12, 13. Mbuti mbotweelede kubabona basiluleyo?

12 Cilenge camuuya cakazyikuba Diabolosi kumatalikilo cakali mukasimpe. Pele Jesu wakaamba kuti: “Alimwi takede mubwini, nkaambo takukwe bwini mulinguwe.” (Johane 8:44) Siluleyo mupati ooyu watobela nzila ibi yakuzumanana kukazya “Leza walusyomo.” Banakristo bamwi bamumwaanda wakusaanguna bakawida “mukooze ka [Diabolosi]” akuba nyama yakwe akaambo kakuti bakayungwa akugusyigwa mukasimpe. Aboobo, Paulo wakakulwaizya mubelesinyina Timoteo kubalailila camoyo mubombe kutegwa bayume kumuuya akuzwa mukakole ka Saatani. (2 Timoteo 2:23-26) Masimpe, ncibotu kuzumanana kuba mukasimpe akutoongelezyegwa amizeezo yabasiluleyo.

13 Akaambo kakumvwida Diabolosi akutakaka bubeji bwakwe, banabubili bakusaangana bakaba basiluleyo. Aboobo, sena tweelede kubamvwida basiluleyo, kubala mabbuku aabo naa kulanga-langa zintu zili a Intaneti? Ikuti katumuyanda Leza alimwi katukayanda kasimpe, tatukaciti oobo. Tatweelede kubazumizya basiluleyo kunjila mumaanda eesu naa kubaanzya, nkaambo micito iili boobu ilakonzya kutupa ‘kwaabana mumilimo yabo mibi.’ (2 Johane 9-11) Aboobo tutalinjizyi mubucenjezu bwa Diabolosi kwiinda mukusiya “nzila yabwini” ya Bunakristo akutobela bamayi bakubeja ibayanda ‘kunjizya injiisyo zinyonyoona’ akusola ‘kutunyanzya-nyanzya amajwi aalukukubiko.’—2 Petro 2:1-3.

14, 15. Nincenjezyo nzi Paulo njaakapa baalu baku Efeso amubelesinyina Timoteo?

14 Paulo wakaambila baalu Banakristo baku Efeso kuti: “Amujatisye, lwanu nobeni, abutanga boonse mbuumubika Muuya Uusalala kuti mube balinguzi bambubo, mulele mbungano ya-Mwami njakaula abulowa bwakwe mwini. Ndilizi kuti, munsi lyakwiinka kwangu, kulanjila akati kanu baumpe babutambo, tabakoobuleka butanga. Alimwi akati kanu nobeni bayoobuka bantu abaamba zintu zyakulengawida kuti balikwelele basikwiiya.” (Incito 20:28-30) Mukwiinda kwaciindi, basiluleyo bali boobu bakabuka akutalika kwaamba “zintu zyakulengawida.”

15 Nowakalondelela mwaka wa 65 C.E., imwaapostolo wakakulwaizya Timoteo ‘kupandulula makani aalusinizyo mbukweelede.’ Paulo wakalemba kuti: “Pele majwi aabuyo aakasankusanku koaenguluka, nkaambo banooya bwiindilila kubija, nkabela majwi aabo alavwemauka mbuli cuute. Bamwi babo mbaa-Humenayo a-Fileto, aba mbantu baleede kubwini, nkaambo balaamba kuti bubuke bwabafu bwakaba kale, aboobo balanyonyonganya lusyomo lwabamwi.” Busiluleyo bwakali talikide. Paulo wakayungizya kuti: “Nekuboobo calo cisiko ca-Jehova ciliimvwi nji.”—2 Timoteo 2:15-19.

16. Nokuba kuti kuli bucenjezu bwasiluleyo mupati, nkaambo nzi ncotusyomeka kuli Leza aku Jwi lyakwe?

16 Saatani lyoonse walikubelesya busiluleyo kusola kunyonganya bukombi bwakasimpe pele tanaakazwidilila. Mumwaka wakuma 1868, Charles Taze Russell wakatalika kulanga-langa njiisyo zya Bunakristo bwanyika zyali kuyiisyigwa muzikombelo akujana bupanduluzi bwa Magwalo butaluzi. Russell abamwi basikuyandaula kasimpe bakatalisya icikolo cakwiiya Bbaibbele ku Pittsburgh, Pennsylvania, U.S.A. Kuzwa leelyo myaka iili 140 yainda, babelesi ba Jehova bayaambele muluzibo amuluyando lwa Leza a Jwi lyakwe. Nokuba kuti kuli bucenjezu bwasiluleyo mupati, kupakamana kwakumuuya kwaciinga camuzike musyomesi kwabagwasya Banakristo kuzumanana kusyomeka kuli Jehova a Jwi lyakwe.—Matayo 24:45.

Mutalekeli Mweendelezi Wanyika Kumweendelezya

17-19. Ino ninyika iili yeendelezyegwa a Diabolosi alimwi nkaambo nzi ncotuteelede kwiiyanda?

17 Nzila aimwi Saatani mwayanda kutoongelezya nkwiinda mukutusinikizya kuyandisya nyika eeyi—bantu bataluleme bazandukide kuli Leza. Jesu wakaamba Diabolosi kuti ngo “Mwami wenyika” alimwi wakati: “Taakwe ncajisi kulindime.” (Johane 14:30) Tutalekeli Saatani kutweendelezya. Masimpe tulizyi kuti, “bantunsi boonse mba Mubi.” (1 Johane 5:19, Ci) Aboobo Diabolosi wakali kukonzya kupa Jesu “zisi zyoonse zyanyika” kwiinda mukumukomba cabusiluleyo—calo ncaakaka a Mwana wa Leza. (Matayo 4:8-10) Inyika yeendelezyegwa a Saatani ilabasula batobeli ba Kristo. (Johane 15:18-21) Nkakaambo kaako mwaapostolo Johane ncaakatucenjezyela kutayanda nyika.

18 Johane wakalemba kuti: “Mutayandi nyika, neziba zintu zyamunyika. Kuti muntu wayanda nyika, luyando lwa-Taata taluli mulinguwe. Nkaambo zintu zyoonse zili munyika, niziba zisusi zyanyama niziba zisusi zyameso nikuba kulisumpula kwabuumi, tazili zya-Taata, pe, nzyenyika. Alimwi nyika ilamana, azisusi zyayo, pele oyo uucita makanze aa-Taata ulakalilila kukabe kutamani.” (1 Johane 2:15-17) Tatweelede kuyanda nyika, nkaambo bukkale bwayo bukondelezya zisusi zyanyama alimwi tabweendelani azyeelelo zya Jehova Leza.

19 Ino mbuti kuti swebo katwiiyandisya nyika? Nkokuti tweelede kumukumbila Leza kutegwa atugwasye kuzunda luyando oolu azisusi zyanyama zijatikizyidwe akuyanda nyika. (Ba-Galatiya 5:16-21) Masimpe, tuyoosola ‘kuliyobola cakutaba akabala nikaba komwe kaansi’ ikuti twaziba kuti ‘myuuya yabubi’ ‘mbabeendelezi banyika’ batalibonyi ibeendelezya bantunsi.—Jakobo 1:27; Ba-Efeso 6:11, 12; 2 Ba-Korinto 4:4.

20. Nkaambo nzi ncotunga twaamba kuti “tatuli banyika”?

20 Kujatikizya basikwiiya bakwe, Jesu wakaamba kuti: “Tabali banyika mbuli mbwentali wenyika amebo.” (Johane 17:16) Banakristo bananike abeenzinyina balyaabide balasola kuba abukkale bubotu kumubili akumuuya, balalizandula kunyika eeyi. (Johane 15:19; 17:14; Jakobo 4:4) Nyika eeyi iitaluleme ilatusula nkaambo kakuti tulalizandula kulinjiyo alimwi tuli ‘bakambausi babululami.’ (2 Petro 2:5) Masimpe, tukkala akati kabantu basibwaamu, basimamambe, basilunyanzyo, basikukomba mituni, babbi, babeji, abakolwi. (1 Ba-Korinto 5:9-11; 6:9-11; Ciyubunuzyo 21:8) Pele tatuyoyi “muuya waansi” nkaambo tatweendelezyegwi amuuya mubyaabi.—1 Ba-Korinto 2:12.

Mutamupi Busena Diabolosi

21, 22. Mbuti mbomunga mwabelesya lulayo lwa Paulo lujanwa kubbuku lya Ba-Efeso 4:26, 27?

21 Muciindi cakukulwaizyigwa “amuuya waansi,” tuleendelezyegwa amuuya wa Leza, uutupa kuzyala micelo mbuli luyando alimwi akulyeendelezya. (Ba-Galatiya 5:22, 23) Eezyi zilatugwasya kuliyumya Diabolosi nasola kutuleesya mulusyomo lwesu. Uyanda kuti ‘tulipenzye akuliletela bubi buyo,’ pele muuya wa Leza ulatugwasya ‘kuleka kunyema, akutaba bakali.’ (Intembauzyo 37:8) Masimpe, ziindi zimwi inga katujisi kaambo kabotu katupa kukalala, pele Paulo utulailila kuti: “Nimwaba abukali, mutabisyi. Mutabbizyi izuba bukali bwanu. Mutapi Saatani busena abuniini.”—Ba-Efeso 4:26, 27.

22 Bukali bwesu inga bwaba cibi ikuti twazumanana kunyema. Ikuti katuli muciimo ncoona eeci, tulakonzya kupa Diabolosi busena bwakuti tuzumanane kutamvwana mumbungano naa ulakonzya kutukulwaizya kunjila mumicito mibi. Aboobo, tweelede kufwambaana kukabandika kaambo katupa kutamvwana abamwi munzila njazuminizya Leza. (Levitiko 19:17, 18; Matayo 5:23, 24; 18:15, 16) Aboobo, atusololelwe amuuya wa Leza, kulyeendelezya akutalekela bukali kwiindilila cakuti kwaba kusulana, lunya alusulo.

23. Mibuzyo nzi njotuyoolanga-langa mucibalo citobela?

23 Twabandika tumpenda tumwi twa Diabolosi ntotuteelede kutobela. Pele basikubala bamwi balakonzya kulibuzya kuti: Sena tweelede kumuyoowa Saatani? Ino nkaambo nzi ncakulwaizya kupenzyegwa kwa Banakristo? Alimwi ino mbuti mbotunga twatantamuka bucenjezu bwa Diabolosi?

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 2 Amubone cibalo ca Ngazi Yamulindizi yamu September 1, 2001 amutwe wakuti “Diabolosi Tali Muntu Wakuyeeyela Buyo”

Ino Inga Mwaingula Buti?

• Nkaambo nzi ncotuteelede kubejelezya muntu uuli woonse?

• Kweelana alugwalo lwa 1 Johane 3:15, mbuti mbotutakonzyi kuba bajayi?

• Mbuti mbotweelede kubabona basiluleyo alimwi nkaambo nzi?

• Nkaambo nzi ncotuteelede kuyanda nyika?

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 5]

Tatukamulekeli Diabolosi kunyonyoona lukamantano lwesu lwa Bunakristo

[Zifwanikiso izili apeeji 7]

Nkaambo nzi Johane ncatukulwaizya kutayanda nyika?